Θεόδωροσ Βρυζϊκησ, Η μϊχη ςτα Δερβενϊκια Τα Δερβενϊκια ςόμερα Οι αρχικϋσ επιτυχύεσ των Ελλόνων επαναςτατών θορύβηςαν την Υψηλό Πύλη. Την ϊνοιξη του 1822 ςτϊλθηκε ςτη Στερεϊ Ελλϊδα, επικεφαλόσ πολυϊριθμησ ςτρατιωτικόσ δύναμησ, ο Δράμαλησ με ςκοπό να καταςτεύλει την Επανϊςταςη. Παγιδεύτηκε όμωσ και γνώριςε βαριϊ όττα ςτα Δερβενάκια, ςτισ 26 Ιουλύου του 1822.
Κατϊ τη διϊρκεια του 1821, οι Τούρκοι επιχεύρηςαν να ςτεύλουν ςτην Πελοπόννηςο τρύα αςκέρια, για να καταπνύξουν την Επανϊςταςη. Κανϋνα τουσ όμωσ δεν κατϊφερε να φτϊςει ςτον προοριςμό του, λόγω τησ ϋνοπλησ αντύςταςησ των Ελλόνων αγωνιςτών τησ Στερεϊσ Ελλϊδασ. Το ϋνα από αυτϊ διοικούςε ο Μαχμούτ, που ονομαζόταν και Δρϊμαλησ επειδό καταγόταν από τη Δρϊμα. Ο Δρϊμαλησ όταν παςϊσ τησ Λϊριςασ και διϋθετε ςτρατιωτικό πεύρα από προηγούμενεσ επιχειρόςεισ ςτη Σερβύα, ςτισ οπούεσ ςυμμετεύχε. Αφού κατϋςτειλε τα επαναςτατικϊ κινόματα ςτο Πόλιο, ςτα Άγραφα και ςτον Αςπροπόταμο, διορύςτηκε αρχηγόσ τησ εκςτρατεύασ ςτην Πελοπόννηςο. Δρϊμαλησ Αςκέρι: Τμόματα ςτρατού (ϊτακτου)
Έτςι την ϊνοιξη του 1822, αφού ςυγκϋντρωςε ςτην Υπϊτη 18.000 ςτρατιώτεσ (πεζούσ και ιππεύσ), πυροβόλα και εκατοντϊδεσ μεταφορικϊ ζώα, κατευθύνθηκε νότια. Ο Δρϊμαλησ πυρπόληςε τη Θόβα και μϋςω των Μεγϊρων πϋραςε με τον πολυϊριθμο ςτρατό του ςτην Κόρινθο. Από εκεύ ϋφταςε μϋχρι το Άργοσ χωρύσ να ςυναντόςει αντύςταςη.
Τότε ο Κολοκοτρώνησ μαζύ με ϊλλουσ αγωνιςτϋσ ϋθεςε υπό τον ϋλεγχο του τισ διαβϊςεισ και τα περϊςματα, απομονώνοντασ τη ςτρατιϊ του Δρϊμαλη ςτην πεδιϊδα τησ Αργολύδασ. Ταυτόχρονα, μϋςα ςτο φρούριο του Άργουσ κλεύςτηκαν ϋνοπλοι με αρχηγούσ τον Δημότριο Υψηλϊντη και τον Πϊνο, γιο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Οι επαναςτϊτεσ, εφαρμόζοντασ την τακτική τησ «καμένησ γησ», ϋκαψαν τα γεννήματα και τα αποθηκευμϋνα ςιτηρϊ. Θεόδωροσ Κολοκοτρώνησ Τακτική τησ «καμένησ γησ»: Η ςκόπιμη καταςτροφό των καλλιεργειών και ο αφανιςμόσ των ζώων προκειμϋνου να εμποδιςτεύ ο ανεφοδιαςμόσ του αντιπϊλου. Γεννήματα: Σιτηρϊ.
Εξαντλημϋνοι από την πολιορκύα του κϊςτρου, από την ϋλλειψη τροφόσ και τισ αςθϋνειεσ, οι Οθωμανού αποφϊςιςαν να επιςτρϋψουν ςτην Κόρινθο. Όμωσ οι τϋςςερισ οδού διαφυγόσ εύχαν καταληφθεύ ϋγκαιρα από τισ ελληνικϋσ δυνϊμεισ, με εντολό του Κολοκοτρώνη. Ο ύδιοσ ϋπιαςε το ςτενό των Δερβενακύων με 2.500 πολεμιςτϋσ, κρύβοντασ μϋςα ςε θϊμνουσ 800 από αυτούσ. Αλλϊ και ϊλλοι οπλαρχηγού, όπωσ ο Νικηταρϊσ (Νικότασ Σταματελόπουλοσ), ο Παπαφλϋςςασ και ο αδελφόσ του Νικότασ Φλϋςςασ, κατϋφθαςαν για να βοηθόςουν. Νικηταρϊσ
Στισ 26 Ιουλύου του 1822 ϋγινε φονικό μϊχη ςτα Δερβενϊκια, κατϊ την οπούα οι Τούρκοι ςτρατιώτεσ παγιδεύτηκαν. Όςοι κατϊφεραν να ςωθούν, κατϋφυγαν ςτην Κόρινθο. Στα χϋρια των Ελλόνων ϋπεςαν πολλϊ λϊφυρα, ενώ ο Θεόδωροσ Κολοκοτρώνησ ανακηρύχθηκε αρχιςτρϊτηγοσ.
Έχοντασ χϊςει το 1/5 του ςτρατεύματοσ του, πολεμικό υλικό και πολλϊ ζώα, ο Δρϊμαλησ πϋθανε από τη λύπη του ςτην Κόρινθο. Η Επανϊςταςη για ϊλλη μια φορϊ εύχε ςωθεύ.
«Έλληνεσ, τουσ εύπε, ςόμερα γεννηθόκαμε και ςόμερα θα πεθϊνουμε για τη ςωτηρύα τησ πατρύδασ μασ και για τη δικό μασ. Ακούςτε τι πρϋπει να κϊνετε. Αμϋςωσ να πϊτε ςτα ςπύτια ςασ να πϊρετε το φαγητό ςασ διϋταξα να ςασ δοθεύ όπωσ και τα φυςϋκια, αλλϊ να εύςτε ϋτοιμοι όλοι οι δυνατού, τουσ δε αδύνατουσ και τα περιττϊ πρϊγματα, τα ζώα και τισ κϊπεσ ςασ να τα ςτεύλετε ςτο απϋναντι βουνό του Αγύου Γεωργύου, όπου διϋταξα να πϊνε και τα δικϊ μου πρϊγματα. Εκεύ θα εύμαι και εκεύ θα με βρεύτε ςε περύπτωςη αποτυχύασ, γεγονόσ που απεύχομαι. Αν ο εχθρόσ μασ νικόςει εκεύ θα μαζευτούμε, αυτό ςασ το λϋω ϋτςι, για να γνωρύζετε τον τόπο, αλλϊ ςασ λϋω και αυτό, ότι απόψε όλθε ςτο όνειρο μου η τύχη τησ πατρύδασ μασ και μου εύπε ότι θα πετύχουμε μεγαλύτερη νύκη από κϊθε ϊλλη ςτο παρελθόν ό και ςτο μϋλλον. Εύμαι τόςο βϋβαιοσ γι' αυτό που λϋω, που ςασ ςυμβουλεύω να μην πϊρετε ούτε τα ϊρματϊ ςασ, για να πϊρουμε εκεύνα των Τούρκων. Σόμερα ο καθϋνασ από εμϊσ θα καταδιώξει πολλούσ, θα πϊρετε λϊφυρα πολλϊ και τουσ θηςαυρούσ του Αλό Παςϊ θα τουσ μοιρϊςετε με το φϋςι, τα φλουριϊ των Τούρκων εύναι χρόματα χριςτιανικϊ. Τα εύχε ο τύραννοσ τησ Ηπεύρου που τα πόρε από τουσ αδελφούσ μασ. ο Άγιοσ Θωμϊσ μασ τα ϋςτειλε και εύναι κϋρδοσ δικό μασ. Αύριο τϋτοια ώρα θα ςασ δω όλουσ με τα ϊρματα των Τούρκων, με τα ϊλογϊ τουσ, λαμπροφορεμϋνουσ με τα ρούχα τουσ. Ο Θεόσ εύναι μαζύ μασ και να μη ςασ νοιϊζει τύποτε. Πηγαύνετε να ετοιμαςτεύτε όπωσ ςασ εύπα και να ϋλθετε εδώ όλοι να ξεκινόςουμε μαζύ». Φώτιου Χρυςανθόπουλου ή Φωτάκου, Απομνημονεύματα περί τησ Ελληνικήσ Επαναςτάςεωσ, τόμ. 1, Αθήνα 1974, ςς. 356-357.
«Τη ςτιγμό αυτό τουσ ϋχουμε ςτενϊ περιοριςμϋνουσ και βρύςκονται ςε ϊθλια κατϊςταςη, ςτενοχωρημϋνοι και απελπιςμϋνοι. Επειδό, αφού μπόκαν ςτα Δερβενϊκια ανενόχλητοι, κατϋλαβαν μόνον τον κϊμπο τησ Κορύνθου, κϊμπο μικρό και ϊκαρπο και κυρύωσ φϋτοσ ολότελα γυμνό. Αμϋςωσ εμεύσ εξαφανύςαμε απ' όλα τα περύχωρα τισ προμόθειεσ και μϋροσ από τισ ςοδειϋσ τισ κϊψαμε. Συνϊμα καταλϊβαμε όλεσ τισ δυνατϋσ θϋςεισ. Στουσ Τούρκουσ παραχωρόςαμε και τον κϊμπο του Άργουσ, γυμνό και αυτό και τουσ πολεμούςαμε ώςπου ενδυναμωθόκαμε». Απόςτολοσ Βακαλόπουλοσ, Επίλεκτεσ βαςικέσ ιςτορικέσ πηγέσ τησ ελληνικήσ επαναςτάςεωσ, τόμ. 2, Θεςςαλονίκη 1990, ςς. 453-454.
Οι ςημαίεσ του Αγώνα Στη διϊρκεια τησ Επανϊςταςησ του 1821 δεν χρηςιμοποιόθηκε ϋνα εύδοσ ςημαύασ. Αντύθετα, κϊθε καπετϊνιοσ και κϊθε περιοχό ςυνόθιζαν να ϋχουν τη δικό τουσ ςημαύα. Σ' αυτϋσ δϋςποζε κατϊ κανόνα το ςημεύο του Σταυρού καθώσ και το ςύνθημα «Ελευθερύα ό Θϊνατοσ». Η ςημερινό ελληνικό ςημαύα καθιερώθηκε το 1822 από το Σύνταγμα τησ Επιδαύρου, ϋχοντασ βεβαύωσ υποςτεύ με το πϋραςμα του χρόνου οριςμϋνεσ τροποποιόςεισ, λόγω των ςυνταγματικών αλλαγών ςτο πολύτευμα τησ χώρασ. Η πρώτη ελληνική επαναςτατική ςημαία (αριςτερά), πολεμική ςημαία των Σπετςών (μέςη), πολεμική ςημαία των Ψαρών (δεξιά)
Μϊχη τησ Αλαμϊνασ (23 Απριλύου 1821) Μϊχη ςτο Χϊνι τησ Γραβιϊσ (8 Μαΐου 1821) Μϊχη ςτο Βαλτϋτςι (12-13 Μαΐου 1821) Άλωςη τησ Τριπολιτςϊσ (23 Σεπτεμβρύου 1821) Μϊχη ςτα Δερβενϊκια (26 Ιουλύου 1822) Ναυμαχύα του Γϋροντα (Αύγουςτοσ 1824)