Γεώργιος Ηλιάδης
Η αντιστοίχιση του μύθου με την μεταφορά
Οι μεταφορές υποστηρίζουν τον ανταγωνισμό μιας αγοράς, γιατί επιτρέπουν σε επιχειρήσεις που βρίσκονται μακριά από την συγκεκριμένη αγορά να διανέμουν τα προϊόντα τους. Η αύξηση των αγορών δημιουργεί δυνατότητα για επίτευξη οικονομιών κλίμακας στην παραγωγή και διανομή προϊόντων. Η αποτελεσματικότητα του δικτύου μεταφορών οδηγεί στην μείωση του μεταφορικού κόστους και στη πτώση των τελικών τιμών
Η κινητικότητα είναι θεμελιώδης για την οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα (μετακίνηση, μεταποίηση, παροχή ενέργειας) Κάθε μετακίνηση έχει μια προέλευση, ένα δυναμικό σύνολο από ενδιάμεσες τοποθεσίες, έναν προορισμό και ένα χαρακτήρα που συνδέεται με τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά. Ένα σύστημα μεταφορών απαρτίζεται από υποδομές, τρόπους και τερματικούς σταθμούς, ενσωματωμένα στην κοινωνικο-οικονομική ζωή των ατόμων, ιδρυμάτων και εταιριών, δεδομένα που είναι συχνά αόρατα στον καταναλωτή. Παράδοξο: όσο πιο αποτελεσματική είναι η μεταφορά, τόσο πιο αφανής είναι
Μεταφορά είναι η χωρική διασύνδεση της παράγωγης ζήτησης Απόσταση είναι μια σχετική έννοια που περιλαμβάνει χώρο, χρόνο και προσπάθεια Ο χώρος είναι ταυτόχρονα μια γεννήτρια, μια υποστήριξη και ένα περιοριστικό στοιχείο για την κινητικότητα Η σχέση μεταξύ του χώρου και του χρόνου μπορεί να συγκλίνει ή να αποκλίνει Μία τοποθεσία μπορεί να είναι ένα κεντρικό ή ένα ενδιάμεσο στοιχείο της κινητικότητας Για να ξεπεραστεί η γεωγραφία, η μεταφορά πρέπει να καταναλώνει χώρο Η μεταφορά επιδιώκει τη μαζικοποίηση, αλλά παρεμποδίζεται από την εξατομίκευση H ταχύτητα εκτέλεσης έχει σχέση με τον τρόπο μεταφοράς, την επιλογή των μεταφορικών μέσων και την διαχειριστική προσπάθεια
Οδικές Μεταφορές Σιδηροδρομικές Μεταφορές Θαλάσσιες μεταφορές Αεροπορικές Μεταφορές Ποτάμια Ναυσιπλοΐα Συνδυασμένες Μεταφορές
Πολυτροπική μεταφορά Multimodal transport Μεταφορά αγαθών από δύο ή περισσότερα μέσα μεταφοράς Διατροπική μεταφορά Intermodal transport Μετακίνηση αγαθών με μια και την αυτή μεταφορική μονάδα ή οδικό όχημα, που χρησιμοποιεί διαδοχικά δύο ή περισσότερα μέσα μεταφοράς, χωρίς να γίνεται φορτοεκφόρτωση των αγαθών κατά την αλλαγή των μέσων. Συνδυασμένη μεταφορά Combined transport Διατροπική μεταφορά κατά τη οποία το μεγαλύτερο τμήμα της διαδρομής εκτελείται σιδηροδρομικώς, σε εσωτερικές πλωτές οδούς ή δια θαλάσσης και κάθε αρχικό ή/και τελικό τμήμα της εκτελείται οδικώς, όντας όσο το δυνατό βραχύτερο
Το αρχικό και τελικό μέρος διατροπικών (συνδυασμένων) μεταφορών πραγματοποιείται με φορτηγά αυτοκίνητα Χωρίς φορτηγό δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί διατροπική (συνδυασμένη) μεταφορά με χερσαίο σημείο αποστολής ή παράδοσης
οδικώς: 44% θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων: 39% σιδηροδρομικές μεταφορές: 10% εσωτερική ναυσιπλοΐα: 3%
εμπορευματικές μεταφορές 2,3 % 3,8% (1990-2000) δέκα εκατομμύρια θέσεις εργασίας 10% του πλούτου της ΕΕ (ως ποσοστό του ΑΕΠ) ένα τρις ευρώ περίπου επιβατικές μεταφορές 3,1 %
Αξιοπιστία Αυτοτέλεια Κόστος Μεταφορική ικανότητα Συχνότητα Ταχύτητα
Βάρος Το βάρος ενός φορτίου (που μπορεί να αποτελείται από ένα ή πολλά "τεμάχια") υπολογίζεται πάντοτε σε κιλά. Όγκος Είναι ο συνολικός χώρος που καταλαμβάνει ένα φορτίο. Μετριέται συνήθως σε κυβικά μέτρα. Ο όγκος είναι σημαντική παράμετρος για τον μεταφορέα, δεδομένου ότι ο διαθέσιμος χώρος στο μεταφορικό μέσο είναι πάντα περιορισμένος. Ο μεταφορέας διατηρεί συνήθως το δικαίωμα να κάνει τη χρέωση είτε επί του συνολικού όγκου του φορτίου, είτε επί του βάρους - ανάλογα με το ποιο είναι μεγαλύτερο. Οι αναλογίες Στις θαλάσσιες μεταφορές, το βάρος και ο όγκος θεωρείται ότι έχουν την ίδια σπουδαιότητα, οπότε η αναλογία που ισχύει είναι: 1m3 = 1000 KGs. Η αναλογία αυτή σημαίνει ότι το κάθε κυβικό μέτρο φορτίου θα θεωρείται ότι αντιστοιχεί σε βάρος 1000 κιλών. Στις οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές, το βάρος είναι σημαντικότερο από τον όγκο, οπότε η αναλογία γίνεται: 3m3 = 1000 KGs. Αυτό σημαίνει ότι κάθε 3m3 φορτίου θεωρείται ότι αντιστοιχούν σε βάρος 1000 κιλών. Στις αεροπορικές μεταφορές, το βάρος είναι και εδώ σημαντικότερο από τον όγκο, και η αναλογία που ισχύει είναι: 6m3 = 1000 KGs Αυτό σημαίνει ότι κάθε 6 m3 φορτίου θα θεωρείται ότι αντιστοιχούν σε βάρος 1000 κιλών.
Οδικές Μεταφορές πλεονεκτήματα Υψηλή ταχύτητα Μεταφορά «πόρταπόρτα» Απλές διαδικασίες και ευελιξία Συμβατότητα υποδομών Χαμηλό σχετικά κόστος Διαθεσιμότητα οχημάτων
Όρια βάρους στο οδικό δίκτυο Περιορισμοί κυκλοφορίας Ωράριο οδήγησης οδηγών Καιρικές συνθήκες Κυκλοφοριακές συνθήκες
TL (Truck Load) Αποστολή πλήρως φορτωμένου οχήματος LTL (Less Than Truckload) Αποστολή μερικού φορτίου εμπορευμάτων
Συμμετοχή στην Ελληνική Οικονομία 7% ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος Ετήσιος τζίρος 17,5 δισ. ευρώ 7% θέσεων απασχόλησης 98 % εμπορευματικών μεταφορών οδικώς Μέσω του κλάδου πραγματοποιείται: 46,3% της αξίας των εξαγωγών 42,9% της αξίας των εισαγωγών Μέση ετήσια αύξηση 5,7% (1990-2000))
Χαρτης ελληνικου σιδηροδρομικου δικτυου
Έτος 2006 2007 2008 2009 2010 Σύνολο 1.219.889 1.255.945 1.289.525 1.302.430 1.318.768 Δ.Χ. 36.495 36.495 36.495 36.495 36.495 Ι.Χ. 1.183394 1.219.450 1.253.030 1.265.935 1.282.273
Ο τομέας των οδικών εμπορευματικών μεταφορών περιλαμβάνει περίπου 1.300.000 φορτηγά. Παραγωγικό έργο 26 δις τονοχιλιόμετρων. Εκτιμάται ότι θα αυξηθεί σε 32,8 δις τονοχιλιόμετρα το 2020 38,8 δις τονοχιλιόμετρα το 2030 Σε εμπορευματικές διαδρομές όπως Αθήνα Θεσσαλονίκη, εκτιμάται ότι πάνω από 20% των φορτηγών οχημάτων επιστρέφουν «κενά» (δίχως φορτίο) στη βάση τους. Στο μεγαλύτερο πλήθος των εμπορευματικών διαδρομών στην Ελλάδα το ποσοστό των «κενών» επιστροφών προσεγγίζει το 80%. Περίπου το 55% των φορτηγών οχημάτων λειτουργούν μεταφέροντας φορτία κάτω από το όριο της χωρητικότητας τους.
Η μεγάλη αναλογία ταξιδιών με άδεια φορτηγά στην Ελλάδα θεωρείται -σύμφωνα και με τη σχετική μελέτη της McKinsey- ένας από τους σημαντικότερους λόγους της χαμηλής παραγωγικότητας των χερσαίων εμπορευματικών μεταφορών στη χώρα μας ειδικά σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat στο 32% των διαδρομών που κάνουν τα φορτηγά στην Ελλάδα είναι άδεια, ποσοστό υψηλότερο κατά 45% από τον μέσο όρο στα παλαιά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.-15), όπου το αντίστοιχο ποσοστό είναι 22%.
Παράγοντας που συμβάλλει στη χαμηλή παραγωγικότητα είναι η χαμηλή ταχύτητα, 13 χλμ./εργατοώρα στην Ελλάδα έναντι 24 χλμ./εργατοώρα στην Ε.Ε.-15, διαφορά δηλαδή της τάξης του 46%. Αποτέλεσμα αυτών είναι η παραγωγικότητα των εμπορευματικών μεταφορών στην Ελλάδα να είναι 38% χαμηλότερη από τη μέση παραγωγικότητα στην Ε.Ε.-15.
Κοστίζει περισσότερο να πάει ένα φορτηγό από την Αθήνα μέχρι τη Λάρισα από ό,τι από την Αθήνα μέχρι τη Θεσσαλονίκη. Η χρέωση ανά χιλιόμετρο για να πάει στη Λάρισα είναι 1,23 ευρώ ενώ για τη Θεσσαλονίκη 0,98 ευρώ. Ο λόγος; Το πιθανότερο είναι ότι το φορτηγό θα επιστρέψει από τη Λάρισα άδειο. Αντιθέτως, όταν επιστρέφει από Θεσσαλονίκη μεταφέρει νέο φορτίο με προορισμό την Αθήνα.
Η δυνατότητα συνδυασμού φορτίων των φορτωτών και των διαθέσιμων οχημάτων των μεταφορικών επιχειρήσεων Ωφέλεια μεταφορέα Ελαχιστοποίηση του ποσοστού κενών μεταφορών Μείωση του λειτουργικού κόστους των μεταφορικών επιχειρήσεων Ωφέλεια εντολέα της μεταφοράς Καλύτερος δυνατός χρόνος μεταφοράς Χαμηλότερο κόστος
Σήμερα, φυσικά και νομικά πρόσωπα μπορούν να αποκτήσουν άδεια φορτηγού δημόσιας χρήσης, ενώ απαιτείται το φορτηγό να ανήκει στην κατηγορία εκπομπών Euro V. Τα προαπαιτούμενα της ύπαρξης φορτηγού ρύπων Euro V, όπως και της κατάθεσης εγγυητικής επιστολής 18.000 ευρώ για το πρώτο όχημα και 9.000 ευρώ για κάθε επόμενο έχουν υψηλό κόστος. Για επιχειρήσεις που ήδη δραστηριοποιούνται στις μεταφορές, το ύψος της αντίστοιχης εγγυητικής επιστολής διαμορφώνεται στις 9.000 ευρώ για το πρώτο όχημα και στις 5.000 ευρώ για κάθε επόμενο.
Καταργείται κάθε περιορισμός επί των κομίστρων μεταφορικών επιχειρήσεων. Τα κόμιστρα συμφωνούνται ελεύθερα μεταξύ μεταφορέα και πελάτη. Αυτή η συμφωνία έχει πλέον χαρακτήρα μίσθωσης έργου και εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 97 μέχρι 107 του Εμπορικού Νόμου. Σημαντικό: Ικανοποιείται πρόταση των Μεταφορέων, σύμφωνα με την οποία τα διόδια θα καταβάλλονται ξεχωριστά από τον πελάτη και το κόστος τους θα αναγράφεται χωριστά στο παραστατικό πληρωμής.
Οικονομική ύφεση Αβεβαιότητα για το μέλλον Χαμηλή παραγωγικότητα Αθέμιτος ανταγωνισμός Παραοικονομία Υποκλοπή έργου (αλλοδαπά ΦΙΧ) Υψηλό κόστος λειτουργίας
Η συρρίκνωση του μεταφορικού έργου παρατηρείται και στην έκδοση νέων αδειών κυκλοφορίας παρά την απελευθέρωση Μόλις 60 νέες άδειες φορτηγών δ.χ. στον υφιστάμενο αριθμό των περίπου 33.000 Ανασταλτικά για την είσοδο στο επάγγελμα νέων παικτών λειτουργεί η υψηλή έμμεση και άμεση φορολογία και οι στρεβλώσεις
1. Οδικό Δίκτυο 2. Νομοθεσία 3. Διαδικασίες 4. Συνεργασία Φορέων 5. Έλεγχοι Πολιτείας 6. Επαγγελματική Κατάρτιση 7. Επιδοτήσεις Μεταφορικών Επιχειρήσεων
Ολοκλήρωση κατασκευαζομένων οδών Κατασκευή νέων οδών Κατασκευή γεφυρών και ανισόπεδων Συντήρηση υφιστάμενου δικτύου Μείωση ορθολογισμός διοδίων
Αναμόρφωση (ν3446/2006) Εναρμόνιση με Ε.Ο.Κ. (βάρη διαστάσεις ταχύτητα) Πρόβλεψη νέων διαδικασιών Τυποποίηση οχημάτων κατά είδος μεταφοράς
Απλούστευση Τυποποίηση εγγράφων μεταφοράς Ασφαλιστική κάλυψη συγκεκριμένη, ουσιώδης & οικονομικότερη
Μοναδοποίηση Συσκευασίες Ωράρια φόρτωσης - παράδοσης Χρονοαναμονή
Νομιμότητα Μεταφοράς Οδική Ασφάλεια
Οδηγών Διοικητικού προσωπικού Χειριστών μηχανημάτων
Ανανέωση στόλου Τεχνολογικός εξοπλισμός οχημάτων Χώροι στάθμευσης συντήρησης Αποθήκευση εμπορευμάτων
Υψηλότερο επίπεδο υπηρεσιών Οικονομίες κλίμακας Ικανοποιημένος καταναλωτής Προστασία Περιβάλλοντος Προάσπιση οδικής ασφάλειας Βελτιστοποίηση συνθηκών εργασίας
Μείωση του κόστους μεταφοράς Βελτιστοποίηση της αξιοποίησης όλων των υπαρχόντων διαθέσιμων μέσων Παροχή της βέλτιστης δυνατής ποιότητας υπηρεσίας στον πελάτη Άμεση και συνεχής πληροφόρηση σε όλα τα στάδια Συνεχής αναζήτηση νέων τρόπων και προοπτικών για απόκτηση πλεονεκτημάτων έναντι του ανταγωνισμού
Η μείωση του λειτουργικού κόστους των μεταφορικών επιχειρήσεων. Η αύξηση της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων του κλάδου και το άνοιγμα νέων επιχειρηματικών προοπτικών στην εγχώρια αγορά. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μεταφορικών επιχειρήσεων μέσω του ανταγωνιστικού μειωμένου κόστους μεταφοράς και της παροχής χρονικής ευελιξίας μεταφοράς. Η ελαχιστοποίηση των «κενών» χιλιομέτρων που διανύονται από τους χρήστες - μεταφορείς με αντίστοιχη αύξηση της οδικής ασφάλειας. Η συνολική μείωση στην κατανάλωση καυσίμων με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Γεώργιος Ηλιάδης