ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΝΑΤΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Απόστ. Παπαδούλης Πρόεδρος Εκτελεστικής Επιτροπής Συνδέσμου Βιομηχανιών Θεσσαλίας & Κεντρικής Ελλάδος 24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012 ΚΟΖΑΝΗ
ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΟΥ ΚΥΡΙΑΡΧΟΥΝ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η Δημοσιονομική κρίση έγινε γρήγορα κρίση της πραγματικής οικονομίας Κυρίαρχος παράγοντας στην δημιουργία αδιεξόδων ήταν ο δραματικός περιορισμός της ρευστότητας της αγοράς Κλάδοι, που στηρίχτηκαν την μεγέθυνση της οικονομίας, όπως οι κατασκευές και το λιανικό εμπόριο οδηγούνται σε μαρασμό Η ανεργία είναι η μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική απειλή που ορθώνεται, με άγνωστη την προοπτική αντιμετώπισής της.
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Σημαντική παρουσία της επιχειρηματικότητας της «ανάγκης» (έλλειψη άλλων δυνατοτήτων ικανοποιητικής απασχόλησης) Υποχώρηση της επιχειρηματικότητας της «ευκαιρίας» (βασίζεται στη διάγνωση μιάς πραγματικής ευκαιρίας και όχι στην έλλειψη άλλων επιλογών για εργασίας) Επιχειρηματικότητα προσανατολισμένη στον τελικό καταναλωτή (Δύο στα τρία εγχειρήματα είναι αυτού του χαρακτήρα) Περιορισμένη καινοτομία προϊόντος (Μόλις το 11% των νέων εγχειρημάτων προσφέρει νέα και πρωτοποριακά προϊόντα και υπηρεσίες) Η είσοδος σε νέες αγορές είναι εξαιρετικά περιορισμένη. (Μόλις το 2,8% εισέρχεται σε μία πραγματικά νέα αγορά. Οι συνθήκες ανταγωνισμού είναι δεδομένες και δεν δημιουργούνται νέες)
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Έμφαση σε κλάδους (παραδοσιακούς) μεσαίας και χαμηλής προστιθέμενης αξίας Μικρό οικονομικό και παραγωγικό μέγεθος Μικρή καινοτομική ικανότητα (0,65% δαπάνη Ε&ΤΑ στο ΑΕΠ, 70% δημόσια, 30% ιδιωτική) Αδυναμία ανάπτυξης εξαγωγικών επιδόσεων Μικρό ανταγωνιστικό εκτόπισμα Περιορισμένη συνεισφορά στην ανάπτυξη.
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧEΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧEΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑ: Η κυρίαρχη επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα δεν εκδηλώνεται σε ολόκληρη την «αλυσίδα αξίας» μέχρι το προϊόν στον τελικό καταναλωτή, αλλά μόνον στον έσχατο κρίκο της αλυσίδας. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ είναι : Η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας να έχει κυρίαρχο χαρακτηριστικό την «ρηχότητα», που με την πρώτη αλλαγή στο καταναλωτικό πρότυπο καταρρέει.
ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Στον αντίποδα υπάρχει η ποιοτική επιχειρηματικότητα με βασικό στοιχείο την καινοτομία, που δημιουργεί νέα δεδομένα στην αγορά προς όφελος του επιχειρηματίας, της επιχείρησης και του καταναλωτή. Χαρακτηριστικά της είναι ο βαθμός που καταφέρνει να αλλάζει τα δεδομένα και να δημιουργεί νέες καταστάσεις δηλαδή, νέους παραγωγικούς οργανισμούς, νέα προϊόντα, νέες διεργασίες παραγωγής, νέες μορφές οργάνωσης, νέες αγορές κλπ.
ΤΥΠΟΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ 1. Εμπορική εκμετάλλευση επιστημονικών και τεχνολογικών ανακαλύψεων (νέα επιστημονική γνώση {βασική έρευνα} εργαστήρια R&D επιχειρήσεων {εφαρμοσμένη έρευνα} μετατροπή σε εμπορικό αποτέλεσμα) - Σύστημα pipeline. 2. Νέες μορφές οργάνωσης και ευρύτερα νέα επιχειρηματικά μοντέλα 3. Νέοι συνδυασμοί τεχνολογιών και οργανωτικών σχημάτων που ήδη υπάρχουν (Ελπιδοφόρο ότι τα νέα εγχειρήματα αξιοποιούν τελευταίου τύπου τεχνολογίες, που αφορούν στις αγορές στις οποίες δραστηριοποιούνται) 4. Καινοτομίες τοπικού χαρακτήρα που διευκολύνουν τις επιχειρηματικές δραστηριότητες χωρίς να καταγράφονται ως σημαντικές, από τους καθιερωμένους δείκτες (Καινοτομίες που ακόμη και αν δεν αποτελούν σημαντικούς διεθνείς νεωτερισμούς αντανακλούν την καινοτομική ικανότητα και μπορούν να οδηγήσουν έστω και σε οριακές βελτιώσεις με προοπτικές περαιτέρω αξιοποίησης)
ΔΥΟ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Πρώτη προϋπόθεση: Απορροφητική Ικανότητα Είναι η δυνατότητα κατανόησης της συνάφειας αυτής της γνώσης με την συγκεκριμένη δραστηριότητα, με την οποία το υποκείμενο ήδη ασχολείται.
ΔΥΟ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Δεύτερη προϋπόθεση :Δημιουργικότητα. Η ικανότητα, δηλαδή, των υποκειμένων μίας οικονομίας να μετασχηματίζουν την νέα γνώση, που αποκτούν ώστε να δημιουργούν κάτι εντελώς νέο, το οποίο αν και δυνητικά ενυπήρχε στην νέα γνώση, δεν θα έπαιρνε την συγκεκριμένη μορφή χωρίς την δική τους δράση.
ΔΥΟ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Η ελληνική κοινωνία χαρακτηρίζεται από μία εντυπωσιακή αμφιθυμία προς την επιχειρηματική δραστηριότητα. Από την μία πλευρά τρέφει μεγάλη εκτίμηση για την επιχειρηματική επιτυχία, από την άλλη, όμως, δεν αναγνωρίζει ότι η επιτυχία αυτή είναι δημιούργημα του ίδιου του επιχειρηματία. Δηλαδή, η ελληνική κοινωνία δεν αξιολογεί πολύ υψηλά την δημιουργικότητα
ΟΙ ΕΜΜΕΣΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 1. Σταθερό φορολογικό πλαίσιο Η διαδικασία της παραγωγής καινοτομίας, υπόκειται σε μεγάλες αβεβαιότητες και εμπεριέχει το στοιχείο του πειραματισμού. Η ασάφεια και η αστάθεια του ρυθμιστικού πλαισίου υπονομεύει την ποιοτική επιχειρηματικότητα, και ευνοεί την «ρηχή» με το περιορισμένο «ρίσκο».
ΟΙ ΕΜΜΕΣΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 2. Το πρόβλημα της γραφειοκρατίας Πολλά τα εμπόδια, που αποθαρρύνουν την ποιοτική επιχειρηματική προσπάθεια και αδυναμία της γραφειοκρατίας να λειτουργήσει συνδυαστικά, όπου απαιτείται.
ΟΙ ΕΜΜΕΣΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 3. Η ποιότητα της Δημόσιας Διοίκησης Στην ποιότητα της Δημόσιας Διοίκησης κυριαρχούν δύο διαστάσεις. Η πρώτη έχει να κάνει με την ποιότητα και την ευελιξία των υπηρεσιών (δύσκαμπτα οργανωτικά σχήματα, δυσκολία στην διαχείριση προβλημάτων που εμπίπτουν σε συναρμοδιότητες, ελλιπής εξοικείωση με ζητήματα καινοτομικής επιχειρηματικότητας). Η δεύτερη αναφέρεται στο πρόβλημα που σχετίζεται με την διαφθορά (η ασάφεια του ρυθμιστικού πλαισίου δημιουργεί συνθήκες για την εκδήλωση παραβατικών συμπεριφορών)
ΟΙ ΕΜΜΕΣΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 4. Το ιδιαίτερο πρόβλημα της τεχνολογικής γνώσης Η εικόνα στην Ελλάδα είναι αντιφατική: Από την μία πλευρά η νέα επιχειρηματικότητα βασίζεται στην εισαγωγή πρόσφατων τεχνολογιών ενώ από την άλλη είναι ιδιαίτερα δύσκολη η συνεργασία ανάμεσα στην παραγωγή και την έρευνα. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που επηρεάζει αρνητικά τόσο την απορροφητική ικανότητα όσο και την δημιουργικότητα του Εθνικού Συστήματος Καινοτομίας.
ΟΙ ΕΜΜΕΣΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 5. Το πρόβλημα της εκπαίδευσης Η προβληματικότητα της σχέσης του εκπαιδευτικού συστήματος με την επιχειρηματικότητα ξεφεύγει από τα όρια της ικανότητας να παρέχει σχετικές γνώσεις. Έχει να κάνει κυρίως με το κατά πόσο υποστηρίζει αποτελεσματικά την ενίσχυση της απορροφητικής ικανότητας και της δημιουργικότητας.
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΝ ΜΕΣΩ ΚΡΙΣΗΣ: ΕΧΕΙ ΑΞΙΑ? 1. Ευκαιρίες υπάρχουν 2. Η καινοτομική επιχειρηματικότητα αναζητάει ευκαιρίες. Η κρίση τις δημιουργεί αφειδώς 3. Η αβεβαιότητα της κρίσης δεν επηρεάζει την καινοτομική επιχειρηματικότητα, που έχει την δική της αβεβαιότητα 4. Όσο «καταστρέφεται» η επιχειρηματικότητα της ανάγκης άλλο τόσο διευρύνεται το πεδίο της επιχειρηματικότητας της ευκαιρίας. 5. Η Πολιτεία έχει αντιληφθεί την φθορά που υφίσταται η οικονομία από την επιχειρηματικότητα της ανάγκης