ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ



Σχετικά έγγραφα
ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟΜΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ E - Z

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟΜΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ E - Z

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

P L A N T - N E T C Y

Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης των οικοτόπων προτεραιότητας *1520 και *5220 στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ριζοελιάς

Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας

Μικρο-Aποθέματα Φυτών

ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΡΓΟΥ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ 2015

Ελληνικοί Βιότοποι. Τάξη Οδηγίες Μάθημα Ε Δημοτικού Πώς συμπληρώνουμε τα φύλλα εργασίας Γεωγραφία

ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. Μαρία Κιτριλάκη ΠΕ04.04

Τίτλος: 7 o Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας Οικολογία: συνδέοντας συστήματα, κλίμακες και ερευνητικά πεδία

ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΡΓΟΥ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ 2015

Παρουσίαση των. Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. που λειτουργούν στον. Βοτανικό Κήπο. «Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους»


Περιφερειακή Ημερίδα Ενδιαφερομένων Φορέων

Bio-Greece - NATURA 2000 ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΚΤYΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΖΙΖΑΝΙΩΝ 23. Κοινή πόα (Poa annua, Poaceae)

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΖΙΖΑΝΙΩΝ 8. Χαµοµήλι (Chamomilla recutita, Asteraceae)

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ & ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ο ΤΩΝ ΖΙΖΑΝΙΩΝ

Πρόγραμμα LIFE PINDOS/ GREVENA Δράσεις διαχείρισης του Οικότοπου προτεραιότητας 9530* (Δάση μαύρης πεύκης - Pinus nigra) περιοχής Γρεβενών (Β.

«Η Επίδραση της Βόσκησης στη Βιοποικιλότητα του Ακάμα»

Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Πάρνηθας. Ομάδα έργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ.

Βιολογία Διατήρησης του απειλούμενου φυτού Bupleurum capillare Boiss. & Heldr.

Δάση & Πυρκαγιές: αναζητείται ελπίδα

Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα. Αγγελική Καμπάνη Βασιλική Καμπάνη Μαρία Καλέλλη Δέσποινα Πάνου

Μεταπυρική Διαχείριση Δασών Ψυχρόβιων Κωνοφόρων

5. κλίμα. Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΖΙΖΑΝΙΩΝ 1. Μπιφόρα (Bifora radians, Apiaceae)

Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς

Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού

LIFE11NAT/GR/1014 «Διατήρηση Δασών και Δασικών Ανοιγμάτων Προτεραιότητας στον Εθνικό Δρυμό Οίτης και στο Όρος Καλλίδρομο της Στερεάς Ελλάδας»

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΟΥ ΖΑΡΚΑΔΙΟΥ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΟΙΤΗ

Κ ι λ µα µ τι τ κές έ Α λλ λ α λ γές Επι π πτ π ώ τ σει ε ς στη τ β ιοπο π ικιλό λ τη τ τα τ κ αι τ η τ ν ν ά γρια ζ ωή

Λύκος - Canis lupus. Είδος Τρωτό - στην Ελλάδα ζουν περίπου 700 Λύκοι. Από το 1969 απαγορεύεται δια νόμου η κατοχή του από ιδιώτες.

1o ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΛΛΗΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

Οικογένεια ARAUCARIACEAE Αριθμός γενών: 2.( Araucaria, Agathis ) Αριθμός ειδών: περίπου 32. Γεωγραφική εξάπλωση:

Δευτερογενείς βλαστοί

Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας

Διατήρηση της βιοποικιλότητας: Η ανάγκη προστασίας & βασικές θεσμικές προβλέψεις

1 η Συνάντηση Επιτροπής Ενδιαφερόμενων Φορέων

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά

Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ

Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου. «Κουπάτειο» Τάξη : Δ

NATURA 2000 NATURA 2000 ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΟΡΟΛΟΓΙΑ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΕΝΔΗΜΙΚΆ ΦΥΤΑ Κωνσταντίνος Παναγιώτης Αντρέας Κυριάκος Γιάννης

Δομή της παρουσίασης.

Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ. 2

Επίδραση μικροπεριβάλλοντος στην κρισιμότητα συμπεριφοράς δασικής πυρκαγιάς: η περίπτωση της πυρκαγιάς στο Μάτι τον Ιούλιο του 2018

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΑ ΔΑΣΗ ΜΑΣ ΣΧ. ΕΤΟΣ

LIFE10 NAT/CY/ Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης του οικότοπου προτεραιότητας 9560* στην Κύπρο

Εκλαϊκευμένη Αναφορά

Οικογένεια: SALICACEAE

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα

Φορέας ιαχείρισης Σαµαριάς (Λευκών Ορέων): Ένα καινούργιο πρόβληµα ή ένα καινούργιο εργαλείο;

Προσαρµογήτης ιαχείρισηςτων ασώνστηνκλιµατικήαλλαγήστηνελλάδα: ασαρχείο Πάρνηθας

Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα.

ηλεκτρικής ενέργειας στην

Η Πάρνηθα κάποτε... hol.gr -

Παρακολούθηση και αξιολόγηση της κατάστασης. του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού Μ. Τζάλη, Ν. Προμπονάς, Τ. Δημαλέξης, J. Fric

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ. Ο Πρόεδρος του Φορέα. Λ. Καμπάνης

Coronilla scorpioides Lathyrus cicera Lotus corniculatus Medicago minima Melilotus indicus Onobrychis aequindentata Securigera cretica Trifolium

Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στα ξηροθερμοόρια δασικών ειδών: Η Δασική πεύκη Πιερίων

Η άγρια βρώσιμη χλωρίδα της Κρήτης

Παραγωγική Ανθοκομία. Γυψοφίλη. Εργαστήριο Παραγωγική Ανθοκομία. Γεώργιος Δημόκας. * Καθηγητής Εφαρμογών - Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ NATURA 2000 ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ. Μαρία Φλουράκη, δικηγόρος

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΜΑΖΟΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΛΕΠΙΟ ΠΕΥΚΗ (PINUS HALEPENSIS) ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΑΤΟΪΟΥ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ»

19/03/2013 «ΕΡΕΥΝΑ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Φ/Β & ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΩΝ ΙΣΧΥΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ»

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΚΟΚΚΙΝΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΑΣΠΟΝ ΥΛΑ ΣΤΗ ΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ. Αναστάσιος Λεγάκις

ΦΙΛΟΔΑΣΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Πρόγραμμα Εργασιών. «Αποκατάσταση Δασικού Οικοσυστήματος & Τοπίου μετά από Φυσικές Καταστροφές ή άλλες Επεμβάσεις Επίδειξη Καλών Πρακτικών»

«ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ» ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΔΟΜΗΣ. Δρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου

ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΥΤΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ NATURA 2000 ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ


ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ

Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη

Πικέρμι, 21/10/2011. Αρ. Πρωτ.: 2284 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

ΕΙΔΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ. Κώστας Κουγιουμουτζής, Λέκτορας

Η παρακολούθηση της άγριας ζωής στον Εθνικό Δρυμό Σαμαριάς Λευκά Όρη

Γ1, 3 ο Δημοτικό σχολείο Αρτέμιδας

Transcript:

ΒΙΒΛΙΟ ΕΡΥΘΡΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ & ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ A - D Επιτροπή Έκδοσης: Δημήτριος Φοίτος, Θεοφάνης Κωνσταντινίδης & Γεωργία Καμάρη Επιμέλεια κειμένων: Πέπη Μπαρέκα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΤΡΑ 2009

THE RED DATA BOOK OF RARE AND THREATENED PLANTS OF GREECE VOLUME ONE A - D Edited by Dimitrios Phitos, Theophanis Constantinidis & Georgia Kamari Assisted by Pepy Bareka HELLENIC ΒΟΤΑΝΙCAL SOCIETY PATRAS 2009

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, καθώς και η απόδοση του περιεχομένου του βιβλίου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της Επιτροπής Έκδοσης του βιβλίου, σύμφωνα με τον νόμο και τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Εργαστήριο Βοτανικής Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών 26500 ΠΑΤΡΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» Αεροπόρου Παπαναστασίου 34 11527 ΑΘΗΝΑ ΙSBN: Σελιδοποίηση-Εκτύπωση: ΚΑΤΑΓΡΑΜΜΑ - Γραφικές Τέχνες, ΑΦΟΙ ΤΕΡΖΗ Ο.Ε. 27420-29333

Asperula baenitzii Heldr. ex Boiss. Κινδυνεύον (ΕΝ) Rubiaceae Asperula baenitzii Heldr. ex Boiss., Fl. Orient. Suppl.: 280 (1888). Τύπος: [Ελλάς (StE), Στερεά Ελλάς, Νομός Αττικής] in rupium fissuris regionis abietinae montis Pateras, alt. 3500-4000 (c. 1050-1220 m), 8 Jun. 1876, C. Bartholomatos (Σύντυποι: ATHU, Ζ, ZT). Περιγραφή: Πολυετές είδος με υπόγειο ρίζωμα, σχηματίζον μικρές συστάδες. Ώριμοι βλαστοί μήκους (3-)7-10(-14) cm, απλοί ή σπανίως διακλαδιζόμενοι, ενίοτε αποξυλωμένοι στη βάση, συχνά με αραιή τρίχωση, αναπτύσσονται το καλοκαίρι από βλαστητικούς οφθαλμούς στο υπόγειο ρίζωμα, ενώ αποξηραίνονται μετά την καρποφορία, τον μεθεπόμενο χειμώνα. Φύλλα σε σπονδύλους των 6, τα ανώτερα ευρέως λογχοειδή, 4-7 x 1-2 mm, ελαφρώς αδρά προς τα κράσπεδα, τα κατώτερα μικρότερα και παχύτερα, 2-3 x 0,4-1,2 mm, ωοειδή έως ελλειπτικά, δερματώδη. Άνθη άμισχα ή με μικρό μίσχο, μονήρη ή σπανίως ανά δύο, στους σπονδύλους των φύλλων, λευκά έως κρεμώδη. Στεφάνη μήκους 2,5-4 mm, χοανοειδής, λεία έως σαφώς τριχωτή. Διάμετρος ανοίγματος άνθους περίπου 2,5 mm, λοβοί μήκους 1,2-1,5 mm, επιμήκεις-τριγωνικοί, κεκαμμένοι προς τα έσω. Ανθήρες κίτρινοι, ωοθήκη λεία, με πεπλατυσμένη κορυφή. Σχιζοκάρπια μήκους 1,5-3 mm, ρυτιδώδη, μαύρα όταν ωριμάσουν. Χρωμοσωματικός αριθμός: 2n = 22 (Constantinidis & al. 1997). Περίοδος ανθοφορίας: Μάιος έως αρχές Αυγούστου. Ταξινομικά σχόλια: Η Asperula baenitzii ανήκει στην sectio Thliphthisa, η οποία περιλαμβάνει συνολικά 23 παλαιομεσογειακά και υπολειμματικά είδη (Ehrendorfer 1975, Schönbeck-Temesy & Ehrendorfer 1985), τα περισσότερα από τα οποία εξαπλώνονται σε ορεινές, ασβεστολιθικές και δολομιτικές θέσεις από το Β. Ιράν μέχρι τη ΝΑ. Γαλλία. Στην Ελλάδα είναι παρόντα 11 είδη της sectio, από τα οποία 8 είναι ενδημικά. Το συγγενέστερο είδος της Asperula baenitzii είναι η A. muscosa Boiss. & Heldr., στενότοπο ενδημικό είδος του όρους Όλυμπος. Η A. muscosa διαθέτει μεγαλύτερους βλαστούς μήκους 5-16 cm, τα φύλλα της σχηματίζουν σπονδύλους των 6-8, ενώ τα κράσπεδα της στεφάνης έχουν διάμετρο σημαντικά μικρότερη από το μήκος της στεφάνης. Κατάσταση πληθυσμών: Συνολικά είναι γνωστοί επτά υποπληθυσμοί της Asperula baenitzii: οι τέσσερις στο όρος Πατέρας (Constantinidis & Yannitsaros 1996) και οι τρεις στο όρος Πάρνηθα (Απλαδά & Αμοργιανιώτης 2005, Aplada & al. 2007). Παλαιότερη αναφορά για την παρουσία του είδους στο όρος Αιγάλεω (δείγμα του 1937 στην Βοτανική Συλλογή Διαπούλη, ACA!) δεν έχει επιβεβαιωθεί τα τελευταία χρόνια. Εξαιτίας του μικρού μεγέθους και της παρουσίας της σε δυσπρόσιτες, ορεινές και βραχώδεις τοποθεσίες, θεωρείται πιθανό το είδος να είναι παρόν σε περισσότερες θέσεις από τις γνωστές ως σήμερα. Επίσης, εξαιτίας της βλαστητικής ανάπτυξής του σε σχισμές βράχων, δεν είναι πάντοτε εφικτή η καταγραφή διακριτών ατόμων. Με τα έως σήμερα διαθέσιμα δεδομένα, εκτιμάται ότι τα αναπαραγωγικώς ώριμα άτομα του είδους δεν υπερβαίνουν τα 250. Γεωγραφική εξάπλωση: Τοπικό ενδημικό είδος της Αττικής. Εμφανίζεται στα όρη Πατέρας και Πάρνηθα, ενώ έχει επίσης αναφερθεί από το όρος Αιγάλεω. Βιότοπος: Η Asperula baenitzii εξαπλώνεται σε ορεινές θέσεις της Αττικής. Πληθυσμοί της εμφανίζονται στα όρη Πατέρας (700 έως 1.100 m) και Πάρνηθα (1.050-1.300 m), στη ζώνη ανάπτυξης της κεφαλληνιακής ελάτης. Δεν έχει επιβεβαιωθεί τα τελευταία 70 χρόνια η παρουσία της στα χαμηλότερα υψόμετρα του όρους Αιγάλεω. Η πλειονότητα των ατόμων, τόσο στο όρος Πατέρας όσο και στο όρος Πάρνηθα, φύονται σε σχισμές ασβεστολιθικών βράχων και σε πετρώδη εδάφη, ενώ ορισμένα άτομα εντοπίζονται σε πλουσιότερα εδάφη, στον υπόροφο δάσους κεφαλληνιακής ελάτης. Στις σχισμές των βράχων, το είδος συχνά φύεται μαζί με άτομα Asperula pulvinaris, Bolanthus graecus, Cephalaria setulifera, Galium melanantherum, Thymus parnassicus κ.ά. Γεωγραφική εξάπλωση του ενδημικού είδους Asperula baenitzii. 111

Το ενδημικό είδος Asperula baenitzii από το όρος Πάρνηθα. (Φωτ. Π. Ανδριόπουλος). 112

Κίνδυνοι και χαρακτηρισμός κατηγορίας απειλής: Οι κορυφές του όρους Πατέρα, που φιλοξενούν σημαντικό αριθμό ατόμων, υπόκεινται σε βόσκηση, ενώ οι κορυφές της Πάρνηθας έχουν καταληφθεί από στρατιωτικές εγκαταστάσεις και πάρκο κεραιών, καταστάσεις που εκτιμάται ότι έχουν ήδη καταστρέψει σημαντικό τμήμα του πληθυσμού της Asperula baenitzii. Αξιοσημείωτος αριθμός ατόμων του είδους καταγράφεται σήμερα στα όρια δρόμων που ανοίχθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, όπου κινδυνεύουν από ενδεχόμενες εργασίες επισκευής ή αναβάθμισης του οδοστρώματος. Το είδος δεν είναι γνωστό εάν διαθέτει ειδικούς μηχανισμούς για να ανακάμπτει μετά από δασικές πυρκαγιές. Εκτιμάται ότι η παρουσία της A. baenitzii σε πρόσφατα καμένες εκτάσεις, όπως στο όρος Πάρνηθα έπειτα από τη φωτιά του 2007, προκύπτει από άτομα που κατάφεραν να διαφύγουν της δράσης της, προστατευμένα σε βραχώδεις θέσεις, όπου η ένταση της φωτιάς δεν ήταν ισχυρή. Οι δασικές πυρκαγιές θα πρέπει να θεωρούνται σοβαρή απειλή για τη διατήρηση του είδους. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, η Asperula baenitzii χαρακτηρίζεται ως Κινδυνεύον (ΕΝ) είδος με βάση την κατηγοριοποίηση της IUCN (2001), ικανοποιώντας το κριτήριο D2: πληθυσμός με λιγότερα από 250 αναπαραγωγικώς ώριμα άτομα. Λαμβάνοντας υπόψη την πιθανή παρουσία της στο όρος Αιγάλεω, το είδος εμφανίζεται σε τρεις συνολικά περιοχές και το εύρος εξάπλωσής του εκτιμάται ως μικρότερο των 300 km 2, ενώ η έκταση που καταλαμβάνουν οι πληθυσμοί του υπολογίζεται ως μικρότερη των 20 km 2. Μέτρα προστασίας: Η Asperula baenitzii περιλαμβάνεται, ως προστατευόμενο είδος, στον κατάλογο του Προεδρικού Διατάγματος 67/1981. Στην Πάρνηθα οι γνωστές θέσεις παρουσίας της βρίσκονται εντός του Εθνικού Δρυμού και της περιοχής του δικτύου ΦΥΣΗ 2000 (GR3000001). Τα φυτά εντοπίζονται στη ζώνη απολύτου προστασίας Α2, στην οποία, εκτός από την επιστημονική έρευνα, επιτρέπονται η υπαίθρια αναψυχή, η περιβαλλοντική εκπαίδευση και η διημέρευση του κοινού. Το είδος έχει αξιολογηθεί ως πρώτης προτεραιότητας για προστασία στην Πάρνηθα (Ανδριόπουλος & Αριανούτσου 2007). Στον Πατέρα δεν ισχύει κάποιο καθεστώς προστασίας του είδους. Τμήμα της περιοχής έχει χαρακτηρισθεί ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής (Κ408, ΦΕΚ 96/Β/1984). Για το συγκεκριμένο είδος, όπως επίσης για πολλά ενδημικά, σπάνια και κινδυνεύοντα είδη της ελληνικής χλωρίδας, υπάρχει απουσία δεδομένων για τη βιολογία, την οικολογία, τη χωρολογική εξάπλωση και τη δημογραφία των πληθυσμών τους και ως αποτέλεσμα δεν είναι δυνατό να καθορισθούν με ακρίβεια τα συγκεκριμένα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για την αποτελεσματική προστασία τους. Παύλος Ανδριόπουλος, Θεοφάνης Κωνσταντινίδης & Μαργαρίτα Αριανούτσου Tμήμα με άνθη (αριστερά) και καρπούς (δεξιά) της Asperula baenitzii. (Φωτ. Π. Ανδριόπουλος). 113