Στρογγυλό τραπέζι Νεότερες παρεµβάσεις στην πρόληψη και θεραπεία του διαβητικού ποδιού Συντονιστής: Η. Ν. Μυγδάλης Β Παθολογική Κλινική και ιαβητολογικό Κέντρο, Γενικό Νοσοκοµείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα
Οι διαταραχές στα πόδια των διαβητικών µπορεί να προκληθούν είτε από τη νευροπάθεια είτε από την περιφερική αγγειακή νόσο. Αυτές µπορεί να εµφανίζονται ξεχωριστά ή να συνυπάρχουν στο ίδιο άτοµο. Από την άλλη πλευρά πρέπει να τονιστεί ότι η λοίµωξη στο διαβητικό πόδι που θεωρείται ως το άµεσο αίτιο ακρωτηριασµού στο 25-50% των διαβητικών ασθενών αποτελεί την επιπλοκή και όχι την αιτία των εξελκώσεων στον άκρο πόδα. Το γεγονός ότι στο 15-19% των διαβητικών ασθενών που υποβάλλονται σε ακρωτηριασµό η διάγνωση του διαβήτη γίνεται για πρώτη φορά στην περίοδο της χειρουργικής νοσηλείας, καθιστά την έγκαιρη διάγνωση του διαβήτη επιτακτική.
ιαβητικό πόδι Λοίµωξη, εξέλκωση ή και καταστροφή τωνεντωβάθειιστώνπουσχετίζονται µε ανωµαλίες των νεύρων και µε περιφερική αγγειοπάθεια διάφορου βαθµού στον άκρο πόδα σε άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη.
Νευροπάθεια Περιφερική αγγειακή νόσος
Επιδηµιολογία ακρωτηριασµών Π 1. 40-70% των µη τραυµατικών ακρωτηριασµών (70-90%). 2. > 50.000/έτος ΗΠΑ. 3. ιαβήτης vs γενικός πληθυσµός: 15 φορές µεγαλύτερη.
Κόστος που σχετίζεται µε έλκος και χειρουργικό ακρωτηριασµό Ερευνητής Πρώιµη Επούλωση έλκους Bouter et al. (1988) Apelqvist et al. (1994) Επούλωση µε ακρωτηριασµό Connor (1987) Bouter et al. (1988) Bild et al. (1989) Reiber (1992) Thompson et al. (1993) Apelqvist et al. (1994) Van Houtum et al. (1995) Μακροχρόνια θεραπεία (3 χρόνια) Apelqvist et al. (1994) Χώρα The Netherlands Sweden United Kingdom The Netherlands United States of America United States of America New Zealand Sweden The Netherlands Sweden Κόστος 10.000 $ 7.000 $ 14.000 $ 15.000 $ 8.000-12.000 $ 20.000-25.000 $ 11.000 $ 43.000-65.000 $ 14.500 $ Πρώιµη επούλωση 16.100-26.700 Επούλωση µε ακρωτηριασµό 43.100-63.100
Μακροαγγειοπάθεια Μικροαγγειοπάθεια Νευροπάθεια ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Μειωµένη φλεγµονώδη απάντηση Οίδηµα Εξέλκωση ιαταραχή στην επούλωση
Βακτήρια που έχουν αποµονωθεί στο διαβητικό πόδι Gram Θετικά Staphylococcus aureus Streptococcus (συχνά οµάδας Β) Enterococcus Αναερόβια Bacteroides Clostridium Peptostreptococcus Peptococcus Gram αρνητικά Proteus Klebsiella Enterobacter Escherichia coli Pseudomonas aeruginosa Citrobacter Morganella morganii Serratia Acunetobacter
ΣΑΚΧΑΡΩ ΗΣ ΙΑΒΗΤΗΣ Αγγειοπάθεια Μικροαγγειοπάθεια Περιφερική αγγειακή νόσος Αισθητικοκινητική νευροπάθεια Μειωµένη αισθητικότητα Ατροφία των µικρών µυών Περιορισµένη κινητικότητα αρθρώσεων Νευροπάθεια αυτόνοµου ΝΣ Μειωµένη εφίδρωση Ξηρό δέρµα Σχάσεις Μεταβολή κυκλοφορίας Τραύµα Αυξηµένες πιέσεις Τυλώδης ιστός (κάλος) ιάταση φλεβών Θερµό πόδι ; Πόδι σε αυξηµένο κίνδυνο για έλκος Τραύµα Πόδι σε αυξηµένο κίνδυνο για έλκος Ψυχολογικοί παράγοντες ιαταραχές συµπεριφοράς Ισχαιµικό έλκος Νευροϊσχαιµικό έλκος Νευροπαθητικό έλκος
Ασθενείς µε πλήρη επούλωση ελκών (%) 60 50 40 30 20 10 0 35% 36% Placebo gel (n=127) Becaplermin gel 30µg/g (n=132) 50% Becaplermin gel 100µg/g (n=123)
Στρατηγική αντιµετώπισης 1) Εκπαίδευση των ασθενών και των συγγενών τους 2) Εκπαίδευση της διαβητολογικής οµάδας 3) Αναγνώριση των ασθενών που το πόδι τους διατρέχει κίνδυνο 4) Προώθηση µέτρων που αποσκοπούν στη µείωση του κινδύνου 5) Σωστή θεραπευτική αντιµετώπιση των προβληµάτωντουδιαβητικούποδιού
Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη έλκους ή γάγγραινας 1) Νευροπάθεια 2) Περιφερική αγγειοπάθεια 3) Παραµορφώσεις 4) Τυλώδης ιστός (κάλος) 5) Οίδηµα 6) Άλλοι παράγοντες: ιστορικό προηγούµενου έλκους αµφιβληστροειδοπάθεια, νεφροπάθεια κάπνισµα και χρήση οινοπνευµατωδών διάρκεια σακχαρώδους διαβήτη, ηλικία ψυχολογικοί παράγοντες, προβλήµατα συµπεριφοράς
ΙΑΒΗΤΟΛΟΓΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ ΠΟ ΙΑΤΡΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΡΘΟ- ΠΑΙ ΙΚΟΣ ΑΓΓΕΙΟ- ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ