Τι είναι θεραπευτική εκπαίδευση Χάρης Βασιλόπουλος Ενδοκρινολόγος ιευθυντής Τµήµα Ενδοκρινολογίας & Μεταβολισµού ιαβητολογικό Κέντρο Νοσοκοµείο «Ο Ευαγγελισµός»

Χρόνια νόσος 1. Η νόσος Συνήθως, δεν είναι θεραπεύσιµη, αλλά ελέγχεται Έχει σιωπηλή πορεία Τα συµπτώµατα δεν συνδέονται πάντα µε τα ευρήµατα Έχει απρόβλεπτη εξέλιξη Σχετίζεται µε τον τρόπο ζωής

Χρόνια νόσος 2. Η θεραπεία Είναι σηµαντική για την επιβίωση Απαιτεί καθηµερινή πειθαρχία Χρειάζεται εκπαίδευση για την εφαρµογή της Σχετίζεται µε την κοινωνική ζωή Σχετίζεται µε την επαγγελµατική δραστηριότητα

Χρόνια νόσος 3. Ο ασθενής Πρέπει να γνωρίζει πως ν αντιδρά στα οξέα επεισόδια Πρέπει να τροποποιήσει την προσωπική του ζωή Όταν µειώνεται η επαγρύπνιση, η νόσος επιδεινώνεται Πρέπει να αποδεχθεί τη σχετική απώλεια της «ακεραιότητάς» του

Χρόνια νόσος 4. Ο γιατρός Ελέγχει τη νόσο έµµεσα Εκπαιδεύει και κινητοποιεί τον ασθενή Χειρίζεται τη νόσο στη σιωπηλή της φάση Αντιµετωπίζει τα οξέα επεισόδια Αναγνωρίζει έγκαιρα τις επιπλοκές ίνει ψυχολογική & κοινωνική υποστήριξη Παραχωρεί µέρος της εξουσίας του

Ποια είναι η πραγµατικότητα; Σε καµία φάση των σπουδών δεν προβλέπεται εκπαίδευση σε τρόπους επικοινωνίας µε τον ασθενή. Το µοντέλο εκπαίδευσης είναι κατά κύριο λόγο βιοτεχνολογικό, µε έµφαση στην άµεση επίλυση συγκεκριµένων προβληµάτων. Ο θεραπευτής υιοθετεί, από τα αρχικά στάδια των σπουδών του, την προσέγγιση: «ξέρω τι χρειάζεσαι, στο λέω και εσύ πρέπει να ακολουθήσεις πιστά τις οδηγίες».

Ποια είναι η πραγµατικότητα; (συν) Η απαίτηση του ασθενή, για συµµετοχή στη θεραπευτική διαδικασία, εκλαµβάνεται σαν αµφισβήτηση. Νοιώθουµε ασφαλέστεροι στο να διαχειριστούµε τις πληροφορίες που αφορούν το καθαρά βιολογικό κοµµάτι της νόσου. Ακόµα και εκεί όπου υπάρχουν τα άτοµα για την δηµιουργία µιας οµάδας, ο τρόπος λειτουργίας της σπάνια είναι συλλογικός.

Ένας έµπειρος επαγγελµατίας υγείας ΕΝ σηµαίνει απαραίτητα ότι είναι καλός εκπαιδευτής

Συµφωνία µεταξύ ασθενή & επαγγελµατία υγείας για το περιεχόµενο µιας επίσκεψης Θέµατα Αποφάσεις Στόχοι Πλήρης διαφωνία 19% 22% 44% Μερική συµφωνία 52% 33% 32% Πλήρης συµφωνία 29% 45% 24%

Θεραπευτική εκπαίδευση ΕΝ ΕΙΝΑΙ απλή µεταφορά γνώσεων. ΕΝ ΕΙΝΑΙ αποµνηµόνευση πληροφοριών. ΕΝ ΕΙΝΑΙ σχέση δασκάλου µαθητή. ΕΝ ΕΙΝΑΙ σχέση ενήλικα παιδιού

Θεραπευτική εκπαίδευση Είναι σύνθετη διαδικασία συνοδείας & καθοδήγησης του ασθενούς στην προσπάθειά του: Να αποκτήσει τις σωστές ικανότητες δεξιότητες. Να αναπτύξει την κατάλληλη συµπεριφορά, εκµεταλλευόµενος και τα λάθη του. Να ελέγξει και να χειριστεί ο ίδιος τη νόσο του και ουσιαστικά τη ζωή του.

Ο ρόλος του γιατρού στη χρόνια νόσο είναι ρόλος: «τεχνικός» παιδαγωγικός εκπαιδευτικός συνοδοιπόρου οδηγού

Η προσπάθεια µου να εκπαιδεύσω τους ασθενείς προσκρούει : Στην έλλειψη χρόνου Στην απροθυµία των ασθενών να συνεργασθούν. Στην άγνοια κατάλληλης µεθόδου Στο ότι σύντοµα απογοητεύοµαι από τα φτωχά αποτελέσµατα Στην έλλειψη «θεραπευτικής οµάδας» από διάφορες ειδικότητες

Στόχοι της εκπαίδευσής µας Πως να πληροφορήσουµε τον ασθενή (ανακοίνωση µίας διάγνωσης, ιατρική εξήγηση ενός συµπτώµατος, κλπ.) Πως να διαπραγµατευτούµε ένα θεραπευτικό πρόγραµµα. Πως να κινητοποιήσουµε κάποιον ασθενή για την αντιµετώπιση µιας χρόνιας νόσου, για να αλλάξει τις συνήθειες της ζωής του. Cole & Bird 2000

Αρχές επικοινωνίας 1 ώστε τον χρόνο στον ασθενή να εκφράσει τους φόβους του Περιορίστε στο ελάχιστο, στα αρχικά στάδια, τη διδασκαλία Ο ασθενοκεντρικός τρόπος προσέγγισης φαίνεται ότι εξασφαλίζει σε µεγαλύτερο βαθµό τη συνεργασία του ασθενούς.

Αρχές επικοινωνίας 2 Οι ασθενείς είναι πιθανότερο να κάνουν πράγµατα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και τους κάνουν νόηµα. Τα οποιαδήποτε λάθη πρέπει να αποτελούν αφορµή & υλικό εκπαίδευσης και όχι κριτικής Είναι απαραίτητο να ελέγχουµε αν η οδηγία ή πληροφορία που δώσαµε, έγινε σωστά αντιληπτή. Ανακεφαλαίωση από τον ασθενή.

Στρατηγική του θεραπευτή Προτείνει µία αλυσίδα προοδευτικών ενδιάµεσων στόχων. ηµιουργεί ένα θεραπευτικό συµβόλαιο µε τον ασθενή.

Ενδιάµεσος θεραπευτικός στόχος για τον ασθενή Πρέπει να είναι: Ρεαλιστικός. Άµεσα εφαρµόσιµος. Αξιολογήσιµος τόσο από τον ίδιο, όσο κι από το γιατρό του.

Θεραπευτικό συµβόλαιο Ο θεραπευτικός στόχος να είναι κοινός µετά από διαπραγµάτευση. Να έχει συγκεκριµένο πλαίσιο: ιάρκεια Τροποποιείται κάθε φορά µετά από συζήτηση & συµφωνία ανάµεσα στον ασθενή & το γιατρό. Συγκεκριµένος χρόνος και περιεχόµενο σε κάθε συνάντηση (καθορίζεται από τον θεραπευτή).