ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΑΓΡΟΤΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ Δηµήτριος Μελάς Προϊστάµενος Αγροτικού Τοµέα Μόνιµη Ελληνική Αντιπροσωπεία στη Ε.Ε. Αθήνα - Ιανουάριος 27, 2011
Οι εξελίξεις Υπέστη µεταβολές ανάλογες προς την προσαρµογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής στις εξελίξεις που επέβαλαν οι διαρκώς αναδυόµενες ανάγκες κατά την διάρκεια της εφαρµογής της. Μεταρρυθµίσεις µέσων και συστηµάτων διαχείρισης Διαφοροποίηση πόρων (προϋπολογισµός) Κοινωνικές απαιτήσεις Αγορές τρίτων χωρών 2
Οι εξελίξεις Ανταποκρίθηκε ικανοποιητικά στους κύριους στόχους που διαµορφώθηκαν: Παραγωγή και διάθεση ασφαλών τροφίµων Παραγωγή ποικιλίας τροφίµων υψηλών ποιοτικών χαρακτηριστικών Δόµηση ενός οικονοµικού αγροτοβιοµηχανικού συστήµατος µε ηγετική θέση 3
Το αγροτοδιατροφικό πρότυπο Διαµορφώθηκε στη βάση των τριών πτυχών βιωσιµότητας: 4
Το αγροτοδιατροφικό πρότυπο Θεσµοθετήθηκε µε την θέσπιση ευρύτατων νοµοθετικών διατάξεων σε αντίστοιχους τοµείς Ενίσχυση της ασφάλειας των τροφίµων και της ιχνηλασιµότητας Πρακτικές παραγωγής που σέβονται και προστατεύουν το περιβάλλον Διατάξεις που συνδέουν την παραγωγή µε την καλή µεταχείριση των ζώων Ενίσχυση κοινωνικών διατάξεων και άλλων για την προστασία των εργαζοµένων 5
Το αγροτοδιατροφικό πρότυπο Αποτελεί καθοριστικής σηµασίας πρότυπο για τη διατήρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και προϋπόθεση για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας στο παγκόσµιο περιβάλλον καθώς και στην κρίσιµη πρόσκληση των επισιτιστικών αναγκών που θα διπλασιαστούν το 2020 (FAO) Προκειµένου να διασφαλισθεί η βιωσιµότητά του, πρέπει να εξασφαλισθεί η ενιαία εφαρµογή του στην Κοινοτική αγορά, η οποία να µην δεσµεύει αποκλειστικά τους ευρωπαίους εµπορικούς παράγοντες. 6
Αναγκαιότητα βελτιώσεων Θέσπιση κοινών µέτρων για την αντιµετώπιση της αστάθειας των τιµών (βλ. 2007, 2008) Βελτίωση των συστηµάτων παραγωγής των ιδιαίτερων γεωργικών τροφίµων (Π.Ο.Π - Π.Γ.Ε. - Ε.Π.Ι.Π. κ.λ.π.) µέσω απλούστευσης και εξορθολογισµού των προϋποθέσεων και διασφάλιση της προστασίας τους στις εξωτερικές αγορές. Ενδυνάµωση της πολιτικής προώθησης των κοινοτικών γεωργικών τροφίµων έτσι ώστε να προσδίδει την προστιθέµενη αξία της ευρωπαϊκής τους προέλευσης αλλά και να συνδυάζει την προώθηση µε την εµπορική ανάπτυξη των προϊόντων αυτών. 7
Προβλήµατα που απειλούν την βιωσιµότητα Ανισότητα στην υποχρέωση συµµόρφωσης προς τις υψηλές απαιτήσεις ασφάλειας των τροφίµων του ευρωπαϊκού προτύπου µεταξύ κοινοτικών παραγωγών και εκείνων των τρίτων χωρών, δεν εγγυάται πλήρως την ασφάλεια και την υγεία του καταναλωτή. Σηµαντική αύξηση του κόστους παραγωγής από τις υψηλές απαιτήσεις του κοινοτικού προτύπου, ορισµένες από τις οποίες δεν πληρούνται από τα εισαγόµενα τρόφιµα, δηµιουργούν έλλειψη ισορροπίας στην κοινοτική αγορά και υπονοµεύουν την ανταγωνιστικότητά της, έναντι των τρίτων χωρών 8
Προβλήµατα που απειλούν την βιωσιµότητα Υψηλό ρυθµιστικό κόστος παραγωγής έναντι των εισαγόµενων αγαθών λόγω νοµοθετικών περιορισµών (χρήση παρασιτοκτόνων, φυτοπροστασία, σήµανση των ζώων κλπ) Πολιτικά κριτήρια που δηµιουργούν διακρίσεις ευρωπαίων παραγόντων της αγοράς έναντι τρίτων µέσα στην ίδια φυσική τους αγορά. 9
Δράσεις αντιµετώπισης των προβληµάτων Βελτίωση των προϋποθέσεων πρόσβασης των εισαγόµενων προϊόντων στην ευρωπαϊκή αγορά µέσω εναρµονισµένων διαδικασιών ελέγχου ανεξάρτητα από το σηµείο εισόδου τους. Προώθηση της διεθνούς έγκρισης και αποδοχής των αξιών βιωσιµότητας του ευρωπαϊκού προτύπου µέσω των Διεθνών Οργανισµών (FAO, ΠΟΕ, CODEX ALIMENTARIUS, UNCTAD) Προώθηση της αµοιβαίας αναγνώρισης των καθεστώτων προστασίας της υγείας του καταναλωτή και καλής µεταχείρισης των ζώων µε τις τρίτες χώρες, εντός του πλαισίου του Π.ΟΕ.. 10
Δράσεις αντιµετώπισης των προβληµάτων Ενίσχυση των πρωτοβουλιών κατάρτισης και τεχνικής συνεργασίας µε τις τρίτες χώρες υποψήφιες εξαγωγείς προς την Ευρώπη και παροχή εµπορικών κινήτρων σε όσες από αυτές εναρµονίζουν το καθεστώς τους µε το κοινοτικό πρότυπο Μείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων µέσω απλούστευσης της νοµοθεσίας που εφαρµόζεται από τα Κράτη Μέλη Προώθηση µέσω των διεθνών θεσµών της εφαρµογής των κοινωνικών και εργασιακών κανόνων περί αξιοπρεπούς εργασίας που ισχύουν στην εσωτερική αγορά για τη διασφάλιση του δίκαιου ανταγωνισµού 11
Πολιτική ποιότητας και ενηµέρωση των καταναλωτών Μέσα και στρατηγικές Ενσωµάτωση κριτηρίων συνολικής ποιότητας σε υφιστάµενα εθελοντικά συστήµατα (π.χ. επέκταση οικολογικής σήµανσης στα Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. προϊόντα) Νέα συστήµατα εθελοντικής πιστοποίησης κοινωνικών και περιβαλλοντικών πτυχών, ώστε να αξιολογείται η συνολική ποιότητα του προϊόντος από τον καταναλωτή Προώθηση της Ευρωπαϊκής Ποιότητας Ενίσχυση και ενοποίηση των µέτρων από τη Δηµόσια Διοίκηση (δηµόσιες προµήθειας, διαφοροποιηµένη φορολόγηση, κίνητρα παραγωγής 12
Πολιτική ποιότητας και ενηµέρωση των καταναλωτών Κοινωνικές, περιβαλλοντικές, υγειονοµικές πτυχές καθώς και συνθήκες καλής µεταχείρισης των ζώων κατά την παραγωγή συνιστούν το νέο πλαίσιο συνολικής ποιότητας που στηρίζεται σε δείκτες αριστείας. Περιβαλλοντικής επίδρασης, όπως - Κατανάλωση ενέργειας που συνδέεται µε το προϊόν - Διαχείριση αποβλήτων Κοινωνικής επίδρασης, όπως - Σχέση τιµής πώλησης στον καταναλωτή και τιµής αγοράς από τον παραγωγό - Πρόσληψη ατόµων µε αναπηρία - Τύπος εργασιακών συµβάσεων Καλής µεταχείρισης των ζώων, όπως - Συστήµατα µεταφοράς - Μέθοδος θανάτωσης 13
Πολιτική ποιότητας και ενηµέρωση των καταναλωτών Πολυάριθµα σχήµατα πιστοποίησης ποιότητας, πλήθος ιδιωτικών επισηµάνσεων και πιστοποιήσεων µπορεί να φέρουν τα αντίθετα αποτελέσµατα: Δηµιουργία σύγχυσης στους καταναλωτές Δυσπιστία καταναλωτών για τις επισηµάνσεις και τις πιστοποιήσεις Διακριτική µεταχείριση µεταξύ των παραγωγών Έλλειψη προστασίας πιστοποιηµένων τοπικών προϊόντων έναντι των παραγόµενων σε τρίτες χώρες 14
Προτάσεις αντιµετώπισης Δράσεις από την Ε.Ε. για την απλούστευση των καθεστώτων ποιότητας των γεωργικών προϊόντων Ενσωµάτωση περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων στα ήδη επίσηµα καθεστώτα πιστοποίησης Ενσωµάτωση δεικτών αριστείας (ορεινής παραγωγής, χαµηλής εκποµπής άνθρακα) σε υφιστάµενα πρότυπα εµπορίας Εναρµόνιση και ενοποίηση διαφόρων πιστοποιήσεων (συνεργασία ευρωπαϊκών φορέων για ενιαίο πρότυπο) 15
Ενοποίηση των µέτρων για την προώθηση προϊόντων που σέβονται το περιβάλλον Δηµόσιες προµήθειες Κίνητρα υπεύθυνης παραγωγής Ενσωµάτωση δεικτών αριστείας ως στοιχείων αναφοράς για τα προϊόντα ποιότητας Ενηµερωτικές εκστρατείες προβολής προϊόντων γενικών (βιολογικά) ή ειδικών (αποτύπωµα άνθρακα) ποιοτικών χαρακτηριστικών 16
Η κρίση αξιών συνίσταται στο γεγονός ότι ζούµε σε ένα κόσµο που τα πάντα αγοράζονται J. Delors Η απαίτηση ποιότητας, αποτέλεσµα παράδοσης και σκληρής δουλειάς προς την αριστεία, πρέπει να πάψει να αποτελεί ανταγωνιστική απειλή και να µετατραπεί σε ευκαιρία ανάπτυξης 17
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ 18