Δηαηαναπέξ ειεθηνμιοηώκ θαη μλεμβαζηθήξ ηζμννμπίαξ από θάνμαθα πμο πνεζημμπμημύκηαη γηα ηεκ ακηημεηώπηζε ηςκ θανδηαγγεηαθώκ κμζεμάηςκ Θηάμεξ Γεώνγημξ Γπίθμονμξ Ηαζεγεηήξ Ναζμιμγίαξ Ζαηνηθήξ Οπμιήξ Νακ/μίμο Ζςακκίκςκ
Diuretics
Θεηαδηδηθά δημονεηηθά Τπμ- Νa Κ Mg Ρ Τπεν- Ca UA Glu TCHO
Dose-dependence of thiazide-induced side effects
ΤΠΟΝΑΣΡΙΑΙΜΙΑ ΑΠΟ ΔΙΟΤΡΗΣΙΚΑ Σμ ζοπκόηενμ αίηημ ελςκμζμθμμεηαθήξ οπμκαηνηαημίαξ Liamis G et al. Uric acid homeostasis in the evaluation of diuretic-induced hyponatremia. J Invest Med 2007;55:36-44
The Rotterdam Study N=5208 Ηιηθία > 55 έηε Liamis G et al. Electrolyte Disorders in Community Subjects: Prevalence and Risk Factors. Am J Med 2013, 256-63
Rotterdam Study Electrolyte disorders Ν % Hyponatremia n/total (%) 399/5208 (7.7) Hypernatremia n/total (%) 178/5208 (3.4) Hypokalemia n/total (%) 144/5175 (2.8) Hyperkalemia n/total (%) 14/5175 (0.3) Hypomagnesemia n/total (%) 104/5180 (2) Hypermagnesemia n/total (%) 69/5180 (1.3%) Hypophosphatemia n/total (%) 104/5161 (2) Hyperphosphatemia n/total (%) 118/5161 (2.3) Hypocalcemia n/total (%) 6/4088 (0.1) Hypercalcemia n/total (%) 143/4088 (3.2) 21.5 % είπε ημοιάπηζημκ 1 ειεθηνμιοηηθή δηαηαναπή
Η μιηθή ζκεηόηεηα ζημοξ αζζεκείξ με οπμκαηνηαημία ήηακ ορειόηενε (HR=1.21 P < 0.05) Liamis G, Hoorn EJ et al. Electrolyte Disorders in Community Subjects: Prevalence and Risk Factors. Am J Med 2013, 256-63
Τπμκαηνηαημία (ήπηα ζμβανή) Δηαηαναπέξ ηζμννμπίαξ & βάδηζεξ πηώζεηξ Καηάγμαηα (πηώζεηξ, πμημηηθή μεημκελία ηςκ μζηώκ) Δηαηαναπή ηςκ κμεηηθώκ ιεηημονγηώκ Hoorn EJ, Liamis G, Zietse R, Zillikens MC. Hyponatremia and bone: an emerging relationship. Nat Rev Endocrinol. 2011;8:33-9
Τπμκαηνηαημία Η ζογπμνήγεζε ζεηαδηδηθώκ δημονεηηθώκ με θάνμαθα πμο επίζεξ επενεάδμοκ ηεκ θάζανζε ύδαημξ (π.π SSRIs, ακηηεπηιηπηηθά, βεκδμδηαδεπίκεξ) ή με άιια δημονεηηθά (αμηιμνίδε, ζπεηνμκμιαθηόκε) αολάκεη ημκ θίκδοκμ εμθάκηζεξ οπμκαηνηαημίαξ. Ακ θαη ε οπμκαηνηαημία μπμνεί κα παναηενεζεί αθόμε θαη με μηθνέξ δόζεηξ (12.5 mg/εμένα) ζεηαδηδηθώκ δημονεηηθώκ ε επηπιμθή αοηή είκαη ζαθώξ δμζμελανηώμεκε Πνμζμπή ζε ειηθηςμέκμοξ Liamis et al. A review of drug-induced hyponatremia. Am J kidney Dis 2008; 52: 144-53
Risk factors for thiazide-associated hyponatremia in the elderly Liamis G et al. Thiazide associated hyponatremia in the elderly: what the clinician needs to know. Journal of Geriatric Cardiology (JGC) (2016) 13: 175-182
The Rotterdam Study/ hypomagnesemia Liamis G, Hoorn EJ et al. Electrolyte Disorders in Community Subjects: Prevalence and Risk Factors. Am J Med 2013, 256-63
Η μιηθή ζκεηόηεηα ζημοξ αζζεκείξ με οπμμαγκεζηαημία ήηακ ορειόηενε (HR= 1.37, P < 0.05) Liamis G et al. Electrolyte Disorders in Community Subjects: Prevalence and Risk Factors. Am J Med 2013, 256-63
Ριηθό θαη Ιέζμδμη 107 αζζεκείξ (41 άκδνεξ, 66 γοκαίθεξ) πμο εμθάκηζακ οπμμαγκεζηαημία είηε θαηά ηεκ εηζαγςγή ημοξ ζημ κμζμθμμείμ είηε θαηά ηε δηάνθεηα ηεξ κμζειείαξ ημοξ Mg < 1.3 meq/l Liamis et al. Hypomagnesemia in a department of internal medicine. Μagnes Res. 2012;149-158
Αίηηα ηεξ οπμμαγκεζηαημίαξ Αίηημ % Τπμζνερία 49.1 αθπανώδεξ Δηαβήηεξ 40.1 Δημονεηηθά 34.5 Θεηαδηδηθά 18.7 Φμονμζεμίδε 15.9 Ολεία ζςιεκανηαθή κέθνςζε 23.3 Aμηκμγιοθμζίδεξ 20.5 Aιθμόι 12.1 Γαζηνεκηενηθέξ απώιεηεξ 10.2 Ακαπκεοζηηθή αιθάιςζε 48.4
Ρπμθαιηαημία από δημονεηηθά Αολεμέκε θανδηαγγεηαθή ζκεηόηεηα (αννοζμίεξ) Αολεμέκμξ θίκδοκμξ εμθάκηζεξ. Δηαβήηε Απώιεηα ημο μθέιμοξ ηεξ ακηηοπενηαζηθήξ αγςγήξ
ΝΞΜΘΕΣΕ ΠΕΟ ΡΝΜΗΑΘΖΑΖΙΖΑΟ ΑΝΜ ΔΖΜΡΞΕΠΖΗΑ ΠΡΟΛΗΦΗ Να + ΠΡΟΛΗΦΗ Κ + ΜΙΚΡΗ ΔΟΗ ΚΑΛΙΟΤΝΣΗΡΗΣΙΚΟ ΔΙΟΤΡΗΣΙΚΟ Ή ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΤ ΜΓΙΩΝΟΤΝ ΣΗ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΣΟΤ ΑΞΟΝΑ R-AII (AME, ζανηάκεξ)
Θεηαδηδηθά δημονεηηθά & οπμθςζθαηαημία The underlying mechanisms may involve : a direct effect of the diuretic on distal renal tubular reabsorption of phosphate Inhibition of carbonic anhydrase changes in potassium and/or magnesium homeostasis G. Liamis et al. Medication-induced hypophosphatemia: a review QJM. 2010 Jul;103(7):449-59
ΘΓΖΑΔΖΔΖΗΑ ΔΖΜΡΞΕΠΖΗΑ & UA ΑΝΜΘΡΠΕ ΑΚΠΓΚΔΓΖΛΕ Μονηθή ανζνίηηδα
Θεηαδηδηθά δημονεηηθά & θίκδοκμξ εμθάκηζεξ Δ
ALLHAT: Incidence of New-Onset Diabetes at 4 Years P 0.001 15% P = 0.04 10% 11,6% 9,8% 8,1% 5% 0% Chlorthalidone Amlodipine Lisinopril 43.2% lower onset of new diabetes with lisinopril compared to chlorthalidone (P 0.001 at 4 years) ALLHAT Officers and Coordinators. JAMA 2002;288:2981-2997.
NAVIGATOR trial Diuretics are associated with significantly increased risks for new-onset diabetes in patients with impaired glucose tolerance and high cardiovascular risk The researchers calculate that there is one case of new-onset diabetes for every 17 patients treated with diuretics over 5 years BMJ 2013;347:f6745
Δημονεηηθά & Δ Τπμθαιηαημία: μείςζε έθθνηζε ηκζμοιίκεξ (πανεμπόδηζε ζημ θιείζημμ ηςκ θακαιηώκ ζηεκ επηθάκεηα ηςκ β- παγθνεαηηθώκ θοηηάνςκ Ακηίζηαζε ζηε δνάζε ηεξ ηκζμοιίκεξ: οπμθαιηαημίαεκενγμπμίεζε ημο Ν & ΡΑΑ
Δημονεηηθά & ιηπίδηα Δοζμεκήξ επίδναζε ζημ μεηαβμιηζμό ηςκ ιηπηδίςκ (ορειέξ δόζεηξ) Αολεμέκε ζύκζεζε πμιεζηενόιεξ ζημ ήπαν: θαηεπμιαμίκεξ (εκενγμπμίεζε ημο Ν) Γκενγμπμίεζε ιηπόιοζεξ ζηα ιηπμθύηηανα (εκενγμπμίεζε ζοζηήμαημξ ΡΑΑ)
ΓΝΔΓΙΞΓΙ ΥΟΡΗΓΗΗ ΦΟΤΡΟΓΜΙΔΗ Υμνεγμύκηαη ζε άημμα με egfr<30ml/min (2-3θμνέξ/εμένα) Yπμ- Κ, Mg, P Τπενμονηπαημία ε ζύγθνηζε με ηα ζεηαδηδηθά δημονεηηθά ε θμονμζεμίδε δεκ πνμθαιεί ζοπκά οπμκαηνηαημία, εκώ μδεγεί ζε μείςζε ηςκ επηπέδςκ ημο Ca + Liamis G et al. A review of drug-induced hypernatremia. NDT plus 2009 339-346
Μεηαβμιηθή αιθάιςζε Δημονεηηθά (ζεηαδίδεξ & θμονμζεμίδε) ζοζημιή όγθμο & άπς έθθνηζε Η + (2 εξ οπεναιδμζηενμκηζμόξ, άπς νμή, οπμθαιηαημία ή άμεζε δνάζε ηςκ δημονεηηθώκ)
ΗΑΘΖΜΟΡΚΠΕΞΕΠΖΗΑ ΔΖΜΡΞΕΠΖΗΑ Τπενθαιηαημία εμθακίδεηαη ζημ 4-19% ηςκ αζζεκώκ πμο παίνκμοκ θαιημζοκηενεηηθά δημονεηηθά
ΗΑΘΖΜΟΡΚΠΕΞΕΠΖΗΑ ΔΖΜΡΞΕΠΖΗΑ Ρπενθαιηαημία θονίςξ ζε αζζεκείξ: με κεθνηθή ακεπάνθεηα Οπεηνμκμιαθηόκε Eπιενεκόκε Αμηιμνίδε με οπμνεκηκαημηθό οπμαιδμζηενμκηζμό πμο παίνκμοκ θάνμαθα πμο επίζεξ επενεάδμοκ ηεκ μμμημζηαζία ημο Κ +
ΠΑ ΔΖΜΡΞΕΠΖΗΑ ΩΟ ΑΚΠΖΡΝΓΞΠΑΟΖΗΑ ΦΑΞΙΑΗΑ Κα πνμηημάηαη ε πμνήγεζε μηθνώκ δόζεςκ (π.π. 12.5mg/d) ζεηαδηδηθώκ δημονεηηθώκ [ιίγεξ μεηαβμιηθέξ ακεπηζύμεηεξ εκένγεηεξ ( Η +, γιοθόδεξ)]. Όηακ πμνεγμύκηαη ορειόηενεξ δόζεηξ (25mg/d): απαηηείηαη έιεγπμξ K +, μονίαξ, θνεαηηκίκεξ θαη γιοθόδεξ Ε πιςνμζαιηδόκε είκαη πημ ηζπονή από ηεκ οδνμπιςνμζεηαδίδε (π.π. 12.5-25mg/d) : ΝΞΜΟΜΕ ΟΠΜ K + Όηακ egfr <30ml/min (Pcr>1.5mg/dl) : πμνήγεζε θμονμζεμίδεξ (ζε 2 δόζεηξ) μνήγεζε ζπεηνμκμιαθηόκεξ (25-50mg/d ζε 1-2 δόζεηξ) ή επιενεκόκεξ (50mg X 1 ή 2/d) ζε αζζεκείξ με ακζεθηηθή οπένηαζε /οπμθαιηαημία: ΝΞΜΟΜΕ ΟΠΑ ΓΝΖΝΓΔΑ ΠΜΡ Η +
Ακηαγςκηζηέξ Ca ++ Δεκ επενεάδμοκ ηηξ μεηαβμιηθέξ παναμέηνμοξ
ΑΙΓΑ/ΟΑΞΠΑΚΓΟ & ΜΙΜΖΜΟΠΑΟΖΑ ΠΜΡ Η + (1) Οη ΑΜΓΑ & ζανηάκεξ εμθακίδμοκ πανόμμηα οπενθαιηαημηθή δνάζε Ο ζοκδοαζμόξ ημοξ αολάκεη ημκ θίκδοκμ οπενθαιηαημίαξ
ΑΙΓΑ/ΟΑΞΠΑΚΓΟ & ΜΙΜΖΜΟΠΑΟΖΑ ΠΜΡ Η + Μηθνή αύλεζε ( 0.4mmol/L) ζε άημμα με θοζημιμγηθή κεθνηθή ιεηημονγία ε παμειμύ θηκδύκμο αζζεκείξ ε οπενθαιηαημία είκαη ζπάκηα (1.3-1.5 %) εμακηηθή αύλεζε ζε άημμα με έθπηςζε ηεξ κεθνηθήξ ιεηημονγίαξ, οπμνεκηκαημηθό οπμαιδμζηενμκηζμό, ή όηακ πμνεγμύκηαη άιια θάνμαθα πμο επενεάδμοκ ηεκ oμμημζηαζία ημο Κ + Liamis et al. Blood pressure drug therapy and electrolytes disturbances. Int J Clin Pract 2008;62:1572-80
Η δόζε ηεξ ζπεηνμκμιαθηόκεξ δεκ πνέπεη κα οπενβαίκεη ηα 25 mg/d όηακ ζοκδοάδεηαη με ΑΜΓΑ ή ζανηάκε Ο ζοκδοαζμόξ ζπεηνμκμιαθηόκεξ με ΑΜΓΑ ή ζανηάκε ζα πνέπεη κα απμθεύγεηαη όηακ GFR <30 ml/min
ΒΕΙΑΠΑ ΓΖΑ ΠΕΚ ΑΝΜΦΡΓΕ ΡΝΓΞΗΑΘΖΑΖΙΖΑΟ ΑΝΜ Α- ΙΓΑ /ΟΑΞΠΑΚΓΟ Ρπμιμγηζμόξ GFR (εθηίμεζε θηκδύκμο οπενθαιηαημίαξ) Δηαθμπή έκμπςκ θανμάθςκ (π.π ακηηθιεγμμκώδε, επανίκε) Δίαηηα πηςπή ζε θάιημ μνήγεζε δημονεηηθώκ (θμονμζεμίδε εάκ GFR < 30ml/min) μνήγεζε NaHCO3 γηα ηε ζεναπεία μεηαβμιηθήξ μλέςζεξ ζε αζζεκείξ με.κ.α. (HCO3 < 20 mmol/lit) Έκανλε με μηθνή δόζε ΑΙΓΑ/ζανηάκε Ιέηνεζε Η+ 1W από ηεκ έκανλε ηεξ ζεναπείαξ ή ηεκ αύλεζε ηεξ δόζεξ ΑΙΓΑ/ζανηάκε Ακ Η+ αολεζεί 5.5 mmol/l : μείςζε ηεξ δόζεξ ημο α-ιγα ή πμνήγεζε α-ιγα πμο έπεη θαη επαηηθή απέθθνηζε Ακ Η > 5,6 mmol/lit Δηαθμπή θανμάθμο.
Μεηαβμιηθή μλέςζε ΑΜΓΑ, ζανηάκεξ, ακαζημιείξ νεκίκεξ, θαιημζοκηενηηηθά δημονεηηθά Μεηςμέκε παναγςγή NH 4 + ελαηηίαξ ΝΟ ηύπμο IV (οπμαιδμζηενμκηζμόξ) Αδοκαμία ηςκ κεθνώκ κα απμβάιιμοκ ημ δηαηηεηηθό θμνηίμ ηςκ Η + Liamis G et al. Pharmacologically-induced metabolic acidosis: a review. Drug Saf. 2010 May 1;33(5):371-91
ΑΙΓΑ - Οανηάκεξ θαη γιοθαημηθόξ έιεγπμξ Αγγεημδηαζημιή: αύλεζε ηεξ αημαηηθήξ νμήξ ζημοξ μοξ πμο μδεγεί ζε αύλεζε ηεξ πενημπήξ ακηαιιαγήξ ηεξ γιοθόδεξ ζε έκακ από ημοξ θονηόηενμοξ ζηόπμοξ δνάζεξ ηεξ ηκζμοιίκεξ (βειηίςζε ηεξ εοαηζζεζίαξ ηςκ ηζηώκ ζηε δνάζε ηεξ ηκζμοιίκεξ) Μείςζε ημο ελανηώμεκμο από ηεκ αγγεημηεκζίκε ΙΙ μλεηδςηηθμύ ζηνεξ πμο παίδεη ζεμακηηθό νόιμ ζηεκ ακηίζηαζε ζηεκ ηκζμοιίκε Αύλεζε ημο θαιίμο: δηέγενζε ζηεκ έθθνηζε ηκζμοιίκεξ
ΑΙΓΑ - ζανηάκεξ & ΟΔ ε μειέηεξ οπενηαζηθώκ αζζεκώκ αολεμέκμο θανδηαγγεηαθμύ θηκδύκμο ε πμνήγεζε ΑΜΓΑ ή ζανηάκεξ ζοζπεηίζζεθε με μηθνόηενε επίπηςζε εμθάκηζεξ Δ ζε ζύγθνηζε με άιια ακηηοπενηαζηθά θάνμαθα ή placebo. Η εμθάκηζε Δ δεκ ήηακ πνςηεύμκ θαηαιεθηηθό ζεμείμ Μείςζε ηεξ επίπηςζεξ Δ με ΑΜΓΑ ή ζανηάκε? / αύλεζε ηεξ επίπηςζεξ με άιια ακηηοπενηαζηθά θάνμαθα (β-blockers, δημονεηηθά)? Al-Mallah M,et al.cardiol J 2010; 17: 448 56. McMurray JJ, et al, for the NAVIGATOR Study Group. N Engl J Med 2010; 362: 1477 90. Bosch J, et al, for the DREAM Trial Investigators. N Engl J Med 2006; 355: 1551 62.
ΑΙΓΑ & ζανηάκεξ (2) Μειέηεξ ζε αζζεκείξ οπό ΑΜΓΑ ή ζανηάκε με IFG ή IGT γηα ηεκ επίπηςζε εμθάκηζεξ Δ ςξ πνςηεύμκ θαηαιεθηηθό ζεμείμ DREAM (Diabetes REduction Assessment with ramipril and rosiglitazone Medication) trial: ε ναμηπνίιε δε μείςζε ηεκ εμθάκηζε Δ NAVIGATOR (Nateglinide and Valsartan in Impaired Glucose Tolerance Outcomes Research) trial: Γπίπηςζε Δ: valsartan (33%) vs placebo (37%); HR 0.86, 95% CI 0.80-0.92.
Μ νόιμξ ηεξ ηειμηζανηάκεξ ONTARGET trial: δεκ οπήνπε δηαθμνά ζηεκ επίπηςζε κεμεμθακηζζέκημξ Δ μεηαλύ ναμηπνίιεξ (6.7%) θαη ηειμηζανηάκεξ (7.5%; HR 1.12; 95% CI 0.97-1.29) TRANSCEND trial: επίπηςζε κεμεμθακηζζέκημξ Δ ηειμηζανηάκε (11%) vs placebo (12.8%; p=0.081).
Proposed use of beta blockers for hypertension Lancet. 2005;366:1545-53
ΖΚΟΜΡΘΖΚΕ Η + Η + -Κα + ATPαζε ΚΑΣΓΥΟΛΑΜΙΝΓ
β-απμθιεηζηέξ Μηθνή αύλεζε ημο Κ + (<0.5mΓq/L) εμακηηθή αύλεζε ηςκ επηπέδςκ ημο Κ + μόκμ ζε πενηπηώζεηξ ηαοηόπνμκεξ πμνήγεζεξ εκόξ θμνηίμο Κ + ή μείςζεξ ηεξ ηθακόηεηαξ απέθθνηζήξ ημο, ζμβανήξ μοσθήξ άζθεζεξ, ζοκδοαζμόξ με άιια θαιημζοκηενηηηθά θάνμαθα (ΑΜΓΑ, ζπεηνμκμιαθηόκε ή επιενεκόκε)
ΓΝΖΔΞΑΟΕ ΟΠΖΟ ΙΓΠΑΒΜΘΖΗΓΟ ΝΑΞΑΙΓΠΞΜΡΟ Δοζμεκή επίδναζε ζημ μεηαβμιηζμό ηςκ οδαηακζνάθςκαύλεζε ημο θηκδύκμο κεμεμθακηζζέκημξ. Δηαβήηε TRG/ HDL CHOL
Β-απμθιεηζηέξ & Δ-ιηπίδηα Μείςζε ηεξ πενηθενηθήξ αημαηηθήξ νμήξ (αύλεζε ηςκ πενηθενηθώκ αγγεηαθώκ ακηηζηάζεςκ) Μείςζε ηεξ εοαηζζεζίαξ ηςκ ηζηώκ ζηε δνάζε ηεξ ηκζμοιίκεξ-οπενηκζμοιηκαημία Αύλεζε ζςμαηηθμύ βάνμοξ Μείςζε ηεξ ιηπμπνςηεσκηθήξ ιηπάζεξ ηςκ μοώκ
1 st gen= Vasoconstrictor to 3 rd = Vasodilator 1 st Gen: Non-selective Enhance alpha receptor-mediated vasoconstriction 2 nd Gen Beta,-selective Less vaso-constrictor 3 rd Gen Vasodilatory effects on the resistance arteries. Propranolol Atenolol Metoprolol Bisoprolol Carvedilol Nebivolol
ATENOLOL vs NEBIVOLOL TRG +19%(p=0.05) -5%(NS) BETWEEN GROUP DIFFERENCE p<0.05 HDL CHOL +2%(NS) +8%(NS) hscrp -14%(p<0.05) -15%(p<0.05) HOMA INDEX 0%(NS) -20%(p=0.05) p=0.05 E. RIZOS et al: J CARDIOVASC PHARMACOL THER 8(2);127-137:2003
Οσδέηερη-εσνοϊκή επίδραζη ζε ζημανηικές μεηαβολικές παραμέηροσς 30 +30% +18% 20 +13% 10 0% carvedilol 0-10 0% -9% -7% atenolol metoprolol -20-30 -22% -21% Εσαιζθηζία ζηην ινζοσλίνη Τριγλσκερίδια HDL Jacob S et al, Am J Hypertens 1998;11:1258-65
% event rates Agabiti et al. Drugs 2007; 67:1-11 New onset diabetes in the SENIORS trial 2.5 2.1% 1.8% Placebo Nebivolol 0 Placebo Nebivolol
OI β-αποκλγισγ Ω ΑΝΣΙΤΠΓΡΣΑΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Ναναμέκμοκ θάνμαθα πνώηεξ επηιμγήξ; Όπη ζε αζζεκείξ με μεηαβμιηθό ζύκδνμμμ /πνμδηαβήηε Όπη ζε ζοκδοαζμό με ζεηαδηδηθά δημονεηηθά (δοζμεκείξ μεηαβμιηθέξ επηδνάζεηξ) Κα πνμηημάηαη ε πμνήγεζε ηςκ αγγεημδηαζηαιηηθώκ β-απμθιεηζηώκ (π.π. ηεξ θανβεκηηιόιεξ / κεμπηβμιόιεξ) : ιηγόηενεξ μεηαβμιηθέξ ακεπηζύμεηεξ εκένγεηεξ
Amiodarone, lorcainide and propafenone SIADH & hyponatremia Liamis et al. A review of drug-induced hyponatremia. Am J kidney Dis 2008; 52: 144-53
Digitalis overdose Η Na- K-ATPase ηςκ θοηηανηθώκ μεμβνακώκ ακαζηέιιεηαη με δμζμελανηώμεκμ ηνόπμ από ηε δαθηοιίηηδα Τπενδμζμιμγία δαθηοιίηηδαξ οπενθαιηαημία
ηαηίκεξ ;
Statins may cause lactic acidosis by reducing coenzyme Q10 concentration, which plays a vital role in oxidative phosphorylation. Thiamine deficiency and underlying hepatic disease may increase the risk of statin-related lactic acidosis. Liamis G et al. Pharmacologically-induced metabolic acidosis: a review. Drug Saf. 2010 May 1;33(5):371-91
εμακηηθή αύλεζε ηςκ επηπέδςκ ημο θαιίμο παναηενείηαη ζε αζζεκείξ με ναβδμμοόιοζε, ε μπμία ζε πμιιέξ πενηπηώζεηξ μθείιεηαη ζε θάνμαθα (π.π. οπμιηπηδαημηθά θάνμαθα)
ομπενάζμαηα Θεηαδηδηθά δημονεηηθά: οπμ- Νa, Κ, Mg, οπεν-ca, UA, δοζμεκείξ επηδνάζεηξ ζε γιοθόδε & ιηπίδηα Φμονμζεμίδε: οπμ- Νa, Κ, Mg, Ca, οπεν-na, UA Θεηαδηδηθά-θμονμζεμίδε: μεηαβμιηθή αιθάιςζε Καιημζοκηενηηηθά: οπμ Na, οπεν Κ, μεηαβμιηθή μλέςζε ΑΜΓΑ-ζανηάκεξ: οπεν Κ, μεηαβμιηθή μλέςζε Ακηαγςκηζηέξ Ca: μεηαβμιηθά μοδέηενμη Β-απμθιεηζηέξ: οπεν Κ, δοζμεκείξ επηδνάζεηξ ζε γιοθόδε θαη ιηπίδηα (όπη με κεόηενμοξ αγγεημδηαζηαιηηθμύξ θανβεδηιόιε, κεμπηβμιόιε)