Σύγχρονη καταγραφή των επιδημιολογικών χαρακτηριστικών, της αντιμετώπισης και της πρόγνωσης ασθενών με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο στην Ελλάδα (An Epidemiological Cohort Study of Acute Coronary Syndromes in The Greek Population. μελέτη PHAETHON) Δ. Τερεντές-Πρίντζιος, Γ. Ανδρικόπουλος, Σ. Τζέης, Χ. Βαρούνης, Χ. Βλαχόπουλος, Ι. Λεκάκης, Δ. Στάκος, Ι. Μαντάς, Α. Καρτάλης, Δ. Χρυσός, Χ. Κυρπιζίδης, Δ. Αλεξόπουλος, Σ. Ζόμπολος, Σ. Φούσας, Α. Κρανίδης, Κ. Οικονόμου, Β. Βασιλικός, Π. Ανδρόνικος, Α. Δερμιτζάκης, Σ. Κύρικος, Δ. Ρίχτερ, Σ. Μαυρίδης, Χ. Στεφανάδης, Π. Βάρδας
Δεν έχω καμία σύγκρουση συμφερόντων σχετικά με την παρουσίασή μου Η παρούσα μελέτη οργανώθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Καρδιοαγγειακής Έρευνας (Hellenic Cardiovascular Research Society) και υποστηρίχθηκε από μια μη δεσμευτική δωρεά από την AstraZeneca
Εισαγωγή-Υπόβαθρο Μεθοδολογία Αποτελέσματα Κλινικές προοπτικές Συμπεράσματα
Εισαγωγή-Υπόβαθρο Μεθοδολογία Αποτελέσματα Κλινικές προοπτικές Συμπεράσματα
Προηγούμενες μελέτες Στη μελέτη HELIOS η ενδονοσοκομειακή θνητότητα το οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου ήταν 7,7% και η θνητότητα στους 6 μήνες ήταν 14,4% Andrikopoulos et al., HJC 2007
Προηγούμενες μελέτες Στη μελέτη STENT FOR LIFE 32% των ασθενών με STEMI έκαναν πρωτογενή αγγειοπλαστική πλησιάζοντας τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά ποσοστά Kanakakis et al., Eurointervention 2012 Kristensen et al., EHJ 2014
Τι είναι η μελέτη PHAETHON; Η μεγαλύτερη, σύγχρονη, πανελλαδική, πολυκεντρική, επιδημιολογική μελέτη παρατήρησης των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων (ΟΣΣ) στην οποία τηρήθηκε η αρχή της αντιπροσωπευτικότητας σε σχέση με τα δημογραφικά δεδομένα του ελληνικού πληθυσμού Γενικευμένα κριτήρια εισαγωγής προκειμένου να αντικατοπτριστεί η τρέχουσα κλινική πρακτική σε ρεαλιστική και ευρεία βάση Ενδονοσοκομειακή και 6μηνη παρακολούθηση Ευρύ φάσμα νοσοκομειακών κέντρων Η πρώτη πανελλαδική μελέτη χρήσης της ηλεκτρονικής καταγραφής (ecrf) και ελέγχου δεδομένων στα ΟΣΣ
Στόχοι της μελέτης Η παρούσα μελέτη σχεδιάσθηκε με σκοπό να παράσχει πληροφορίες αναφορικά με τα ΟΣΣ σε πραγματικές συνθήκες καθημερινής κλινικής πρακτικής και ώστε να αποτυπώσει με ακρίβεια τους παράγοντες κινδύνου, τη στρατηγική αντιμετώπισης καθώς και την έκβαση των ασθενών με ΟΣΣ στον Ελληνικό χώρο
Εισαγωγή-Υπόβαθρο Μεθοδολογία Αποτελέσματα Κλινικές προοπτικές Συμπεράσματα
Σχεδιασμός της μελέτης Τα συμμετέχοντα νοσοκομεία συμπεριέλεβαν στη μελέτη 800 διαδοχικούς ασθενείς που εισήχθησαν στο νοσοκομείο με ΟΣΣ (STEMI, NSTEMI και ασταθή στηθάγχη) από το 2012-2013 Ο αριθμός των εισαγωγών ανά συμμετέχων κέντρο καθορίστηκε με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να τηρηθεί η αρχή της αντιπροσωπευτικότητας σε σχέση με τα δημογραφικά δεδομένα του πληθυσμού Τα κέντρα περιλαμβάνουν όλα τα πιθανά κέντρα στα οποία οι ασθενείς με ΟΣΣ υποβάλλονται σε θεραπεία (δημόσια/ιδιωτικά, πανεπιστημιακά/μη πανεπιστημιακά, νοσοκομεία με/χωρίς αιμοδυναμικό εργαστήριο, περιφερειακά νοσοκομεία/ νοσοκομεία αστικών κέντρων)
Καθορισμός δείγματος μελέτης Με δεδομένο ότι ο επιπολασμός των ΟΣΣ στον ελληνικό πληθυσμό άνω των 25 ετών εκτιμάται στο 20 ανά 10000 πληθυσμού, ότι το ποσοστό των μη αξιολογήσιμων ασθενών ορίζεται στο 4% και προκειμένου να επιτευχθεί ±4% ακρίβεια των εκτιμήσεων το μέγεθος του δείγματος καθορίστηκε στους 800 ασθενείς.
Καθορισμός δείγματος μελέτης Για να εξασφαλισθεί η αντιπροσώπευση κάθε γεωγραφικού διαμερίσματος, πραγματοποιήθηκε αναλογική στρωματοποιημένη δειγματοληψία
Πόλεις της μελέτης Συμμετείχαν συνολικά 37 κέντρα
Κριτήρια ένταξης 1. Παροχή ενημερωμένης συγκατάθεσης. 2. Ασθενείς και των δύο φύλων ηλικίας 25 ετών. 3. Εισαγωγή στον νοσοκομείο εντός 24 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων ή διακομιδή από άλλο νοσοκομείο εντός 24 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων. 4. Διάγνωση εξόδου ΟΣΣ με τη χρήση των ακόλουθων ορισμών σύμφωνα με το διεθνή ορισμό του εμφράγματος του μυοκαρδίου
Κριτήρια αποκλεισμού 1. Συμμετοχή σε άλλη μελέτη κατά την περίοδο ανάμεσα στο ενδεικτικό συμβάν και την 6μηνη περίοδο παρακολούθησης με εξαίρεση τη συμμετοχή σε μητρώα ή επιδημιολογικές έρευνες (επισκοπήσεις) που δεν επηρεάζουν την αντιμετώπιση του ΟΣΣ. 2. ΟΣΣ που είναι αποτέλεσμα ή επιπλοκή χειρουργικής επέμβασης, τραυματισμού, γαστρεντερικής αιμορραγίας ή αγγειοπλαστικής. 3. ΟΣΣ σε ασθενείς που ήδη νοσηλεύονται για άλλους λόγους. 4. Παρουσία οιασδήποτε κατάστασης/περίστασης η οποία κατά την κρίση του ερευνητή θα μπορούσε να περιορίσει σημαντικά την ολοκληρωμένη παρακολούθηση του ασθενούς (π.χ. τουρίστας, μη ιθαγενής ομιλητής ή άτομο που δεν κατανοεί την τοπική γλώσσα, ψυχιατρικές διαταραχές). 5. Ασθενείς που έχουν ήδη ενταχθεί στη μελέτη παρατήρησης PHAETHON.
Πρωτεύουσες μεταβλητές έκβασης 1. Ενδονοσοκομειακή θνητότητα 2. Θνητότητα μετά από την παρέλευση 6 μηνών
Δευτερεύουσες μεταβλητές έκβασης Επίπτωση μειζόνων ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών συμβάντων ενδονοσοκομειακά και στους 6 μήνες (Έμφραγμα μυοκαρδίου/ Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο / Καρδιαγγειακός θάνατος/επείγουσα επαναιμάτωση/ Επείγουσα εισαγωγή στο νοσοκομείο για καρδιαγγειακά συμβάντα)
Εισαγωγή-Υπόβαθρο Μεθοδολογία Αποτελέσματα Κλινικές προοπτικές Αποτελέσματα
800 ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 201 ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ-ΘΡΑΚΗ 40 ΗΠΕΙΡΟΣ 53 ΘΕΣΣΑΛΙΑ 57 Κ. ΕΛΛΑΔΑ 35 ΑΙΓΑΙΟ 291 ΑΤΤΙΚΗ 81 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 42 ΚΡΗΤΗ
Ποσοστό (%) Τρόπος μεταφοράς στο νοσοκομείο 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 47 4 47,7 1,3
Βασικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού της μελέτης κατά διάγνωση Variable STEMI (n=411) Non-STEMI (n=303) UA (n=86) p-value Age (years) 61±12 65±13 63±11 0.001 Gender, male(%) 327(79.6%) 231 (76.2%) 68 (79.1%) 0.557 Hypertension 218 (53.3%) 195 (64.5%) 57 (66.2%) 0.003 Hyperchosterolemia 194 (47.3%) 171 (56.8%) 56 (66.6%) 0.002 Diabetes 83 (20.3%) 108 (36.3%) 21 (24.7%) <0.001 Family history of CAD 105 (25.7%) 73 (24.4%) 28 (32.5%) 0.282 History of CAD 57 (13.9%) 99 (33.0%) 36 (41.8%) <0.001 Smokers (past or current) 308 (74.9%) 200 (66.0%) 61 (70.9%) 0.034 Body mass index (kg/m2) 28.2±4.8 28.5±5.1 28.1±4.5 0.914 Waist (cm)* 101.4±13.8 102.4±13.8 99.5±12.8 0.257 Metabolic syndrome* 178 (53%) 184 (68%) 41 (53%) <0.001 *n=684, CAD=Coronary Artery Disease Σύγκριση με ANOVA (συνεχείς μεταβλητές) ή Kruskal-Wallis (κατηγορικές μεταβλητές)
Χρόνοι ανταπόκρισης Symptom to first medical contact (FMC): 169 λεπτά (ενδοτεταρτημοριακό εύρος (ΙQR): 60-446) Διάρκεια μεταφοράς: 20 λεπτά (IQR:12-30) FMC to needle: 30 λεπτά (IQR:19-60) FMC to balloon: 90 λεπτά (IQR:45-135) Mean Median PCI-related time delay: 56,2 λεπτά Σε NSTEMI/UA ο διάμεσος χρόνος μέχρι τη στεφανιογραφία (όπου έγινε): 43,5 ώρες (ΙQR:13-84)
Ενδονοσοκομειακές επιπλοκές Θνητότητα Event n, (%) Death 13 (1.63%) Angina recurrence 122 (15.3%) Re-infarction 9 (1.1%) Heart Failure (defined as >Killip 1) 92 (11.5%) Pulmonary oedema (Killip 3) 38 (4.8%) Cardiogenic Shock (Killip 4) 23 (2.9%) Mechanic complications 2 (0.3%) Asystolic arrest 9 (1.1%) Pulseless electrical activity 5 (0.6%) 2 nd /3 rd degree AV block 19 (2.4%) Non Sustained Ventricular Tachycardia 67 (8.4%) Sustained Ventricular Tachycardia 13 (1.6%) Ventricular Fibrillation 28 (3.5%) Atrial Fibrillation/flutter 52 (6.5%) Stroke/TIA 4 (0.5%) Major hemorrhagic event (TIMI) 2 (0.3%) Urgent CABG 5 (0.6%) LV thrombus 3 (0.4%) Pericarditis 1 (0.1%)
Αγωγή εξόδου N (%) Anti-hypertensive drugs/anti-arrhythmic drugs Beta-blockers 676 (86%) Calcium channels blockers 82 (10.4%) Nitrates 264 (33.5%) Aldosterone receptor blockers 92 (11.7%) Angiotensin converting enzyme inhibitors 397 (50.4%) Angiotensin receptor II blockers 159 (20.2%) Renin inhibitors 0 (0.0%) Other anti-hypertensive drugs 9 (1.1%) Anti-arrhythmic drugs 33 (4.2%) Digitalis 9 (1.1%) Diuretics 178 (22.6%) Ivabradine 38 (4.8%) Anti-diabetic drugs Insulin 60 (7.6%) Per os anti-diabetic drugs 129 (16.4%) Anticoagulants/Antiplatelets Vitamin K antagonists 34 (4.3%) Dabigatran 1 (0.1%) LMWH 66 (8.4%) Aspirin 741 (94.2%) Clopidogrel 535 (68%) Prasugrel 49 (6.2%) Ticagrelor 133 (16.9%) Triflusal 10 (1.6%) Hypolidemic drugs Statins 759 (96.4%) Ezetimibe 33 (4.2%) Niacin 2 (0.3%) Fibrates 2 (0.3%) Omega-3 91 (11.6%)
Μελέτη παρακολούθησης Συνολικά 99 ασθενείς (12,7%) εμφάνισαν το σύνθετο καταληκτικό σημείο (καρδιαγγειακός θάνατος, ΑΕΕ, ΟΕΜ, επείγουσα επαναιμάτωση και εισαγωγές για καρδιαγγειακά αίτια) σε 6,9 μήνες (μέσος όρος) παρακολούθησης
Εισαγωγή-Υπόβαθρο Μεθοδολογία Αποτελέσματα Κλινικές προοπτικές Συμπεράσματα
Οι πληροφορίες της μελέτης PHAETHON μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση των παροχών υγείας σε ασθενείς με ΟΣΣ Επίσης μπορούν αυτά τα δεδομένα να βοηθήσουν στην εφαρμογή μιας στρατηγικής που θα έχει ως σκοπό την ταχύτερη αντιμετώπιση των ασθενών με ΟΣΣ αλλά και την αντιμετώπισή τους σύμφωνα με τις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες Μπορεί να δώσει την ευκαιρία για μια πανελλαδική καταγραφή των ΟΣΣ (registry) που θα αυξήσει ακόμα περισσότερα τις γνώσεις και τις δυνατότητες μας στην αντιμετώπιση των ΟΣΣ στην Ελλάδα
Εισαγωγή-Υπόβαθρο Μεθοδολογία Αποτελέσματα Κλινικές προοπτικές Συμπεράσματα
Η μελέτη PHAETHON αποτελεί μία σύγχρονη καταγραφή ασθενών με ΟΣΣ ανά την Ελλάδα και παρέχει νεότερα δεδομένα σχετικά με τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά και την πρόγνωση των ασθενών αυτών στη χώρα μας Καταδεικνύει τη σαφή βελτίωση της αντιμετώπισης καθώς και της πρόγνωσης των ασθενών με ΟΣΣ, επισημαίνοντας τις ελλείψεις και τα αναγκαία σημεία περαιτέρω βελτίωσης στη φροντίδα των ασθενών αυτών
Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ρίου Πατρών Νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν» Γενικό Νοσοκομείο Μυτιλήνης «Βοστάνειο» Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας «Κουτλιμπάνειο & Τριανταφύλλειο» Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσ/νίκης Α.Χ.Ε.Π.Α. Γενικό Νοσοκομείο Κομοτηνής Σισμανόγλειο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου «Βενιζέλειο-Πανάνειο» Γενικό Νοσοκομείο Κέρκυρας Γενικό Νοσοκομείο Καλαμάτας Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο ΑΤΤΙΚΟΝ Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Σκυλίτσειο Γενικό Νοσοκομείο Χίου Γενικό Νοσοκομείο Δυτικής Αττικής «Η Αγία Βαρβάρα» Γενικό Νοσοκομείο Θεσ/νίκης Άγιος Παύλος - Παράρτημα Παναγιά Γενικό Νοσοκομείο Πτολεμαΐδας Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» Γενικό Νοσοκομείο Χαλκίδας Γενικό Νοσοκομείο Ασκληπιείο Βούλας Γενικό Νοσοκομείο Σπάρτης Γενικό Νοσοκομείο Έδεσσας «Θριάσιο» Γενικό Νοσοκομείο Ελευσίνας «Αγία Όλγα» Γενικό Νοσοκομείο Ν. Ιωνίας Γενικό Νοσοκομείο Χανίων «Ο Άγιος Γεώργιος» Ευρωκλινική Αθηνών Γενικό Νοσοκομείο Πρέβεζας Γενικό Νοσοκομείο Θήβας Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών Γενικό Νοσοκομείο Αιγίου Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας Γενικό Νοσοκομείο Βόλου «Αχιλλοπούλειο» Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιά Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Γενικό Παναρκαδικό Νοσοκομείο Τρίπολης «Η ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ» Ευχαριστίες Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Καρδιαγγειακής Έρευνας καθηγητή κ.βάρδα για την υποστήριξη του στο έργο Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους εργάστηκαν (ειδικευομένους, επιμελητές και διευθυντές) σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας για την πραγματοποίηση της μελέτης Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω την εταιρεία Astrazeneca για την υποστήριξή της
Ευχαριστώ πολύ