ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-1

4. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4.1. ΓΕΝΙΚΑ Το Άρθρο 5 της Οδηγίας 2001/42/ΕΕ για τη Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση αναφέρει πως σε περίπτωση που απαιτείται εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων «εκπονείται περιβαλλοντική μελέτη στην οποία εντοπίζονται, περιγράφονται και αξιολογούνται οι ενδεχόμενες σημαντικές επιπτώσεις που θα έχει στο περιβάλλον η εφαρμογή του Σχεδίου ή προγράμματος, καθώς και λογικές εναλλακτικές δυνατότητες λαμβανομένων υπόψη των στόχων και του γεωγραφικού πεδίου εφαρμογής του Σχεδίου ή προγράμματος». Στόχος των εναλλακτικών αυτών λύσεων είναι η ανίχνευση της κατάστασης των εξεταζόμενων παραμέτρων στο μέλλον και η προσπάθεια περιγραφής της τελικής κατάστασης, δηλαδή της κατάστασης μετά την υλοποίηση των προτεινόμενων έργων. Η σύγκριση του προτεινόμενου Σχεδίου με εναλλακτικές δυνατότητες προβλέπεται από την Κ.Υ.Α. 107017/2006 (Φ.Ε.Κ. 1225/Β/05.09.2006) ως ενσωμάτωση της οδηγίας 2001/42/ΕΚ στο Εθνικό Δίκαιο. Πιο συγκεκριμένα: Σύμφωνα με το άρθρο 6 της ανωτέρω Κ.Υ.Α. προβλέπονται ότι: «σε περίπτωση που απαιτείται Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση (ΣΠΕ), σύμφωνα με το άρθρο 3 (παρ.1 και 2), η αρχή σχεδιασμού εκπονεί Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) για το προτεινόμενο σχέδιο ή πρόγραμμα, στην οποία εντοπίζονται, περιγράφονται και αξιολογούνται οι ενδεχόμενες σημαντικές επιπτώσεις που θα έχει στο περιβάλλον η εφαρμογή του σχεδίου ή προγράμματος, καθώς και λογικές εναλλακτικές δυνατότητες, σε περιεκτική μορφή, λαμβανομένων υπόψη των στόχων και του γεωγραφικού πεδίου εφαρμογής του σχεδίου ή προγράμματος». Επίσης, η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων πρέπει να περιέχει ειδική περιγραφή των εύλογων εναλλακτικών δυνατοτήτων, συμπεριλαμβανομένων α) της μηδενικής λύσης, β) των λόγων επιλογής των εναλλακτικών δυνατοτήτων που εξετάσθηκαν και γ) των περιβαλλοντικά τεκμηριωμένων λόγων επιλογής του προτεινόμενου σχεδίου ή προγράμματος έναντι των άλλων εναλλακτικών δυνατοτήτων. Σύμφωνα με το επιχειρηματικό πλάνο του Σχεδίου, όπως εγκρίθηκε από τη ΔΕΣΕ δυνάμει της υπ αριθ. 17/20.9.2012 απόφασης της Διϋπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων (ΔΕΣΕ), ΦΕΚ Β 3294/10.12.2012, το Σχέδιο ΙΤΑΝΟΣ ΓΑΙΑ αφορά σε τουριστική ανάπτυξη με ειδικές υποδομές. Στο παρόν Κεφάλαιο συνοψίζονται οι Εναλλακτικές λύσεις που εξετάστηκαν για την βέλτιστη, βιώσιμη αξιοποίηση του εξεταζόμενου Σχεδίου, και περιλαμβάνουν: ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-1

Την μηδενική λύση, (do nothing) που αναφέρεται στην μη υλοποίηση του προγραμματιζόμενου ή άλλου σχεδίου και την διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης στην περιοχή. το Σενάριο ΣΧΟΟΑΠ, που περιλαμβάνει την ανάπτυξη του ακινήτου με το ισχύον θεσμικό καθεστώς όπως ορίζεται στο ΣΧΟΟΑΠ, της Δ.Ε Ιτάνου (business as usual). Ειδικότερα στο σενάριο αυτό εξετάζεται η αξιοποίηση του τμήματος του ακινήτου που εμπίπτει στη Ζώνη Ήπιας Βιώσιμης Ανάπτυξης με τις ισχύουσες δεσμεύσεις και εφαρμογή του θεσμοθετημένου κλιμακωτού συντελεστή ήπιας ανάπτυξης τουριστικών εγκαταστάσεων για την εκτός σχεδίου δόμηση.. το Σενάριο ΣΧΟΟΑΠ σε συνδυασμό με τη Ζώνη Α, Ζώνη Τουρισμού αναψυχής του προτεινόμενου ΕΣΧΑΣΕ, που περιλαμβάνει την εφαρμογή του κατά ΣΧΟΟΑΠ προαναφερθέντος κλιμακωτού συντελεστή δόμησης για την αξιοποίηση της Ζώνης Α, έκτασης 9.295.932 τ.μ. Θέσπιση οργανωμένου υποδοχέα τουριστικών δραστηριοτήτων με χρήση «Τουρισμός-Αναψυχή», σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΠΧΣΑΑΤ), ΚΥΑ 67659 ΦΕΚ 3155/Β/ 12.12.13), Μετά τον καθορισμό της Ζώνης Τουρισμού Αναψυχής εντός των οποίων εντάσσονται οι Ζώνες Χωροθέτησης τουριστικών εγκαταστάσεων και Τουριστικών υποδομών, στην εναλλακτική αυτή λύση εξετάζονται δύο υποπεριπτώσεις, (α) Οργανωμένος υποδοχέας τουριστικών δραστηριοτήτων ήπιας ανάπτυξης, (β) Οργανωμένος υποδοχέας τουριστικών δραστηριοτήτων πρότυπου χαρακτήρα με περιορισμό της δόμησης σε 108.000 τ.μ. σύμφωνα με τα μεγέθη της επενδυτικής πρότασης του Σχεδίου, όπως εγκρίθηκε από τη ΔΕΣΕ υπό την προϋπόθεση της εκτίμησης των σχετικών δυνητικών επιπτώσεων και της εκδόσεως των αναγκαίων διοικητικών πράξεων. Σημειώνεται ότι η τελευταία εναλλακτική αποτελεί και την επιλεγείσα λύση. Τονίζεται ότι με εξαίρεση τη μηδενική λύση όλες οι εναλλακτικές δυνατότητες εξετάζονται με βάση τα ίδια περιβαλλοντικά κριτήρια, όπως αυτά καθορίστηκαν από τα περιεχόμενα της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ και της εναρμόνισης της στο ελληνικό δίκαιο με την ΚΥΑ 107017/2006, και αναπτύσσονται στο Κεφάλαιο 6 της παρούσης Μελέτης. Σε κάθε περίπτωση εφαρμόζονται τα ίδια κριτήρια χωροθέτησης είτε ως προς την επιμέρους χωροθέτηση του τουριστικών μονάδων στο Σενάριο ΣΧΟΟΑΠ είτε ως προς τα κριτήρια καθορισμού των ζωνών των σεναρίων των οργανωμένων υποδοχέων. Σημειώνεται εξ άλλου ότι μέτρα για την αειφορική προστασία της περιοχής του Ακινήτου υφίστανται στο τοπικό ΣΧΟΟΑΠ και αντίστοιχα περιλαμβάνονται στον προτεινόμενο υποδοχέα σε συνδυασμό με επιπρόσθετα μέτρα που λαμβάνονται στον σχεδιασμό του ΕΣΧΑΣΕ για την ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου της περιοχής. Τονίζεται επίσης ότι όλες οι εναλλακτικές που εξετάζονται είναι εντός της Φέρουσας Ικανότητας Τουριστικής Ανάπτυξης του Δ.Δ. Ιτάνου, η οποία εκτιμήθηκε κατόπιν ειδικών μελετών στο πλαίσιο του ΣΧΟΟΑΠ του (τέως) Δήμου Ιτάνου. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-2

Συνεπώς μόνη ουσιαστική παράμετρος που διαφοροποιείται στα επιμέρους εξετασθέντα σενάρια, που σε όλες τις περιπτώσεις αφορούν μία Πρότυπη Αειφορική Τουριστική Ανάπτυξη με Τουριστικά Καταλύματα και Ειδικές Τουριστικές υποδομές είναι η επιτρεπόμενη δόμηση. Ως προς τα κριτήρια σχεδιασμού που εφαρμόζονται σε κάθε περίπτωση αναφέρεται ότι ελήφθησαν υπ όψιν: τα ειδικά χαρακτηριστικά των περιοχών με έμφαση σε αυτά που καταγράφηκαν στις ήδη εκπονηθείσες ειδικές οικολογικές μελέτες, το υφιστάμενο ειδικό θεσμικό καθεστώς του υπερκείμενου χωροταξικού σχεδιασμού όπως και το ευρύτερο προγραμματικό πλαίσιο και το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τον Τουρισμό αλλά και την Περιφέρεια Κρήτης, το ειδικό καθεστώς του Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) Δημοτικής Ενότητας Ιτάνου, τις ανάγκες που προκύπτουν ως προς την ένταξη των τουριστικών συγκροτημάτων και των υποδομών του Σχεδίου ΙΤΑΝΟΣ ΓΑΙΑ και των κοινωνικών υποδομών στην ευρύτερη ζώνη της ανατολικής Κρήτης, τους στόχους προστασίας που πρόσθετα τέθηκαν με απώτερο σκοπό τη δέσμευση του σχεδιασμού του επόμενου επιπέδου στην κατεύθυνση μιας πρότυπης τουριστικής ανάπτυξης σε συνέργεια με την περιβαλλοντική πολιτιστική αξία του τόπου την ύπαρξη της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για την Ορνιθοπανίδα (GR4320009) ως προς την ειδική τουριστική υποδομή του γκολφ. Ειδικότερα: Από τις εργασίες πεδίου (οικολογικές μελέτες βάσης, υδρογεωλογικές-υδρολογικές μελέτες, μελέτες τοπίου) έχουν εντοπισθεί τα περιβαλλοντικά, τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά, αλλά και οι χωρικές συγκεντρώσεις στοιχείων της φύσης που χρήζουν ιδιαίτερης θεσμικής και ουσιαστικής προστασίας αλλά και ανάδειξης. ειδικότερα ως προς την χλωρίδα οι καταγραφές και η χαρτογράφηση οικοτόπων και στενοενδημικών ειδών χλωρίδας απετέλεσε βασικό κριτήριο ως προς την ένταξη αυτών σε ζώνες που προβλέπεται ειδικό καθεστώς προστασίας φυσικού κεφαλαίου, ειδικότερα ως προς την πανίδα και ιδιαίτερα την ορνιθοπανίδα εντοπίστηκαν οι περιοχές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και εντάχθηκαν σε ζώνες με ειδικό καθεστώς προστασίας. ειδικότερα ως προς το τοπίο, λαμβάνεται ειδική μέριμνα σε πολλαπλά επίπεδα, ώστε να θεσπίζονται όροι και περιορισμοί δόμησης που να εξασφαλίζουν την ένταξη των τουριστικών εγκαταστάσεων στο ανάγλυφο και τον χαρακτήρα της περιοχής και την προστασία της θέας του Φοινικοδάσους του Βάι, της Αρχαίας Ιτάνου και της Ιεράς Μονής Τοπλού. Ως προς τις υφιστάμενες θεσμικές χωροταξικές κατευθύνσεις τονίζεται ότι ο υπερκείμενος σχεδιασμός ορίζει ότι η πρότυπη τουριστική ανάπτυξη, και μάλιστα αυτή με τα χαρακτηριστικά του προτεινόμενου Σχεδίου, είναι η επιθυμητή ως εθνική στρατηγική επιλογή για την ανατολική Κρήτη (αναλυτικά ανωτέρω, Κεφάλαιο 2 της παρούσας. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-3

Όσον αφορά στις επιταγές που προκύπτουν από το δεύτερο, τοπικό επίπεδο σχεδιασμού (ισχύον ΣΧΟΟΑΠ της Δημοτικής Ενότητας Ιτάνου), τονίζεται ότι έχει ληφθεί μέριμνα ούτως ώστε τόσο οι χωρικές ενότητες όσο και οι ισχύοντες ειδικοί όροι του ΣΧΟΟΑΠ να ληφθούν υπόψη, να υιοθετηθούν, και σε κρίσιμους τομείς τα μέτρα προστασίας και οι περιορισμοί δόμησης επεκτείνονται. Σημειώνεται ότι οι βασικές αρχές του περιβαλλοντικού σχεδιασμού του εξεταζόμενου ακινήτου συμβαδίζουν και συντάσσονται με την ανάλυση του θεσμικού πλαισίου όπως έχει θεσμοθετηθεί στο ισχύον ΣΧΟΟΑΠ (προστασία λεκάνης απορροής Βάι και πλήθος ειδικών όρων) και συνεπώς ελήφθησαν υπ όψιν στην σύνταξη του παρόντος ΕΣΧΑΣΕ. Παράλληλα ως ειδικό κριτήριο σχεδιασμού, λαμβάνεται υπ όψιν ότι το επιχειρηματικό σχέδιο προβάλλει έναν διπλό χαρακτήρα που αφορά α) στη χωροθέτηση των τουριστικών δραστηριοτήτων σε θέσεις που να εξασφαλίζουν τον παραθαλάσσιο χαρακτήρα και β) στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου μέσω του εμπλουτισμού του τουριστικού προϊόντος με ειδικές τουριστικές υποδομές. 4.2. ΕΞΕΤΑΣΘΕΙΣΕΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ 4.2.1. Μηδενική Λύση Η μη υλοποίηση του προγραμματιζόμενου σχεδίου στην περιοχή του εξεταζόμενου ακινήτου που αποτελεί ιδιοκτησία του Ιδρύματος Παναγία Ακρωτηριανή, αποτελεί τη μηδενική εναλλακτική λύση, (do nothing). Στην περίπτωση αυτή αφενός μεν τα χαρακτηριστικά της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής παραμένουν και συνεχίζεται η όποια, αρνητική εξέλιξή τους, αφετέρου δε, οι θετικές επιπτώσεις του Σχεδίου που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τη δημιουργία των απαραίτητων πόρων για την αειφορική διαχείριση των οικολογικών και πολιτιστικών πόρων αναιρούνται, τόσο στην περιοχή ιδιοκτησίας του Ιδρύματος, όσο και στην ευρύτερη περιοχή. Σήμερα στην περιοχή του Σχεδίου, η οποία και συνιστά μία ιδιωτική έκταση, λόγω της απουσίας των απαιτούμενων πόρων δεν εφαρμόζεται κάποιο σχέδιο διαχείρισης από έναν φορέα, ο οποίος ταυτόχρονα να έχει και ιδιοκτησία επί της περιοχής αυτής, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται έντονα, μεταξύ άλλων, τα εξής προβλήματα: Υπερβόσκηση ανεξέλεγκτη βόσκηση, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της βλάστησης, των οικοτόπων και της χλωρίδας. Πυρκαγιές - ανεξέλεγκτη καύση των φρυγανικών και θαμνωδών εκτάσεων. Γεωργικές καλλιέργειες χωρίς τη χρήση παραδοσιακών πρακτικών, χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και άλλες μη βιώσιμες περιβαλλοντικά γεωργικές πρακτικές, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται οι γύρω περιοχές από τις επιφανειακές απορροές (άμεση επίπτωση) και να ρυπαίνονται τα υπόγεια ύδατα (έμμεση επίπτωση). Ανεξέλεγκτη απόρριψη απορριμμάτων. Διάβρωση εδαφών. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-4

Έλλειψη σχεδίου διαχείρισης επισκεπτών, με αποτέλεσμα την ανεξέλεγκτη πρόσβαση σε περιοχές υψηλής οικολογικής και πολιτιστικής σημασίας. Η συνέχιση της υφιστάμενης κατάστασης που συνδέεται με τη μηδενική λύση αναμένεται να έχει τα εξής αποτελέσματα ως προς το φυσικό και το πολιτιστικό περιβάλλον της περιοχής: Βόσκηση: Η βόσκηση θα συνεχίσει να αποτελεί την κύρια οικονομική χρήση της περιοχής, με αποτέλεσμα η υπερβόσκηση που παρατηρείται σήμερα να συνεχισθεί. Αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής είναι η περαιτέρω υποβάθμιση των οικοτόπων και της χλωρίδας, η αποτροπή ανάπτυξης ανώτερων ειδών (δένδρων) και η επιδείνωση του φαινομένου διάβρωσης των εδαφών. Θήρα: Το κυνήγι ασκείται στο σύνολο της ευρύτερης περιοχής και η δραστηριότητα αυτή θα συνεχιστεί, χωρίς την εφαρμογή ενός συστήματος διαχείρισης, με αρνητικές επιπτώσεις στην πανίδα και την ορνιθοπανίδα ειδικότερα. Αυθαίρετες απολήψεις αδρανών υλικών: Κατά τόπους, στην ευρύτερη περιοχή παρατηρείται η απόληψη αδρανών υλικών. Η αυθαίρετη αυτή δραστηριότητα αναμένεται να συνεχιστεί, με επιδείνωση των φαινομένων διάβρωσης των εδαφών και αρνητικές επιπτώσεις στη δίαιτα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων και στο τοπίο. Εντατικές γεωργικές καλλιέργειες: Οι όμορες στην περιοχή του Έργου εκτάσεις του Βάι και της Ιτάνου καλλιεργούνται εντατικά. Η δραστηριότητα αυτή θα εξακολουθήσει να υφίσταται με τη μορφή που διενεργείται σήμερα, με αρνητικές συνέπειες για το φοινικόδασος, τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, αλλά και το τοπίο. Η συνέχιση της γεωργικής δραστηριότητας στην σημερινή της μορφή έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ορνιθοπανίδα, σε αντίθεση με τις βιολογικές καλλιέργειες που ενισχύονται και υποστηρίζονται με το προτεινόμενο Σχέδιο. Ρύπανση: Τα βορειοδυτικά παράλια της χερσονήσου δέχονται υψηλό φορτίο ρύπων, κυρίως με τη μορφή στερεών απορριμμάτων που μεταφέρονται από τα θαλάσσια ρεύματα και συσσωρεύονται στις ακτές. Η ρύπανση αυτή θα εξακολουθεί να επιβαρύνει τις ακτές, με αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Υφιστάμενη τουριστική πίεση: Η χερσόνησος Σίδερο δέχεται σημαντικό φορτίο επισκεπτών, με κύριο προορισμό το φοινικόδασος και την Ιερά Μονή Τοπλού, οι οποίοι όμως, κατά κύριο λόγο, επισκέπτονται την περιοχή σε ημερήσια βάση. Η ροή αυτή των επισκεπτών αναμένεται να συνεχιστεί και στην περίπτωση της μηδενικής εναλλακτικής λύσης. Στην περίπτωση αυτή η τουριστική δραστηριότητα αναμένεται να συνεχιστεί με τα ίδια χαρακτηριστικά, δηλαδή της σημειακής επίσκεψης των ως άνω θέσεων, χωρίς αύξηση των διανυκτερεύσεων, ή γενικότερα της παραμονής, στην ευρύτερη περιοχή. Αποτέλεσμα των ως άνω είναι η δημιουργία ιδιαίτερα μικρών πολλαπλασιαστικών ωφελειών στην περιοχή, και ειδικότερα στον τομέα της απασχόλησης. Πολιτιστικό κεφάλαιο: Εκτός των δραστηριοτήτων που αναλαμβάνονται από την Ιερά Μονή Τοπλού και το ίδρυμα «Παναγία Ακρωτηριανή» για τη διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και με τη λειτουργία Μουσείου στους χώρους της Μονής, στην περίπτωση της μηδενικής εναλλακτικής λύσης δεν αναμένεται η δημιουργία πόρων από ιδιωτικές επενδύσεις για την ανάδειξη και την προβολή του πολιτιστικού ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-5

κεφαλαίου της ευρύτερης περιοχής. Στην παρούσα φάση ο αρχαιολογικός χώρος της Ιτάνου δεν διαθέτει την υποδομή για την ανάδειξη των ευρημάτων, οι δε λοιπές αρχαιολογικές θέσεις αναμένεται να συνεχίσουν να παραμένουν χωρίς φύλαξη και σηματοδότηση, με αποτέλεσμα την μη αξιοποίησή τους, ενώ παράλληλα δεν θα υλοποιηθούν οι δράσεις του Σχεδίου που επιτρέπουν τη διατήρηση και ανάδειξη του πολιτιστικού κεφαλαίου της περιοχής. Περιβαλλοντική διαχείριση: Η μη υλοποίηση του προτεινόμενου Σχεδίου θα αποτρέψει τη δημιουργία των απαιτούμενων πόρων που θα επιτρέψουν, με τη σειρά τους, την ανάληψη περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών στην ευρύτερη περιοχή, όπως προβλέπονται από το παρόν Έργο (Σχέδιο Αειφορικής Διαχείρισης, Περιβαλλοντικό Κέντρο, προγράμματα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, πρόγραμμα περιβαλλοντικής παρακολούθησης κ.λπ.). Η υπερβόσκηση, οι πυρκαγιές, οι εκχερσώσεις έχουν ως κοινό παρονομαστή την αφαίρεση του φυτικού μανδύα, χωρίς κανένα σχεδιασμό, από τις εκτάσεις όπου εκτελούνται αυτές οι δραστηριότητες. Σημαντικοί τύποι οικοτόπων και είδη χλωρίδας, όπως επίσης και βιότοποι σημαντικών ειδών πανίδας απειλούνται από αυτές τις δραστηριότητες. Αυτό αναφέρεται επίσης στα Τυποποιημένα Δελτία Δεδομένων που συνοδεύουν την επίσημη τεκμηρίωση της ένταξης του συγκεκριμένου τόπου στο Δίκτυο NATURA 2000, στην ενότητα υπό τον τίτλο «το τρωτόν». Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων για την προστασία των στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος, κάτι το οποίο αποτελεί ταυτόχρονα έναν από τους στόχους της Ιεράς Μονής Τοπλού και του Ιδρύματος ως μέρος της γενικότερης υποχρέωσης διαχείρισης της έκτασης ιδιοκτησίας του Ιδρύματος. Περαιτέρω, η μηδενική εναλλακτική λύση θα επηρεάσει επίσης ως προς : Τη διαμόρφωση Συνθηκών Βιώσιμου και Ανταγωνιστικού Τουρισμού: Η μη υλοποίηση του προτεινόμενου Σχεδίου αποτρέπει τη διαμόρφωση εκείνων των συνθηκών που στοχεύουν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος μέσω της δημιουργίας βιώσιμων πρότυπων μορφών τουρισμού. Την έλλειψη ιδιωτικών επενδύσεων στην περιοχή: Η έλλειψη ιδιωτικών επενδύσεων στην εξεταζόμενη περιοχή θα αφαιρέσει την δυνατότητα οικονομικής ανάκαμψης και ενίσχυσης απασχόλησης στην ευρύτερη περιοχή, όπως καταδεικνύεται στο Κεφάλαιο 6 της παρούσης. Τα κοινωνικο-οικομικά οφέλη από την υλοποίηση του προτεινόμενου Σχεδίου δεν θα δημιουργηθούν, με αποτέλεσμα τη διατήρηση και, πιθανώς, την επιδείνωση των υφιστάμενων δημογραφικών, οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επικρατούν στην ευρύτερη περιοχή, και τη μείωση του πληθυσμού που καταγράφηκε στην πρόσφατη απογραφή, βλ. Κεφάλαιο 5 της παρούσης.. Συμπερασματικά, η μη υλοποίηση του Σχεδίου θα αφαιρέσει τη δυνατότητα μίας ολοκληρωμένης, πρότυπης, αειφορικής και περιβαλλοντικά συμβατής τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής ιδιοκτησίας του Ιδρύματος Παναγία η Ακρωτηριανή, θα στερήσει την περιοχή από σημαντικούς πόρους για την αειφορική διαχείριση των οικολογικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών της, θα ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-6

στερήσει τις δυνατότητες για την δημιουργία θέσεων εργασίας με τις αρνητικές επιπτώσεις που αυτά συνεπάγονται για την ευρύτερη περιοχή της ΒΑ Κρήτης. 4.2.2. Σενάριο ΣΧΟΟΑΠ Ως «Σενάριο ΣΧΟΟΑΠ» εξετάζεται η μη θεσμοθέτηση του προτεινόμενου ΕΣΧΑΣΕ, οπότε η όποια ανάπτυξη του χώρου υλοποιείται με το ισχύον θεσμικό καθεστώς όπως αυτό ορίζεται από το ΣΧΟΟΑΠ της Δ.Ε. Ιτάνου (ΦΕΚ 498/ΑΑΠ/02.10.2009). To Σενάριο αυτό μπορεί να περιγραφεί, ως μία άλλη μορφή της μηδενικής λύσης για το εξεταζόμενο σχέδιο, business as usual Αναλυτική περιγραφή των προβλεπόμενων στο ΣΧΟΟΑΠ Ιτάνου περιορισμών και δεσμεύσεων παρουσιάζεται στο Κεφάλαιο 2 της παρούσης. Η παρούσα εναλλακτική δυνατότητα αξιοποίησης του Ακινήτου αφορά σε ανάπτυξη τουριστική με βάση τις διατάξεις του ως άνω ΣΧΟΟΑΠ. Η δυνατότητα αυτή αφορά στην ανέγερση τουριστικών εγκαταστάσεων και δεν εξετάζει το ενδεχόμενο ύπαρξης και άλλων χρήσεων (επιτρεπόμενων από το ΣΧΟΟΑΠ). Επίσης δεν εξετάζεται η δυσμενέστερη περιβαλλοντικά, εναλλακτική κατά την οποία θα μπορούσαν συγκεκριμένα τμήματα της ευρύτερης ιδιοκτησίας να κατατμηθούν. Παράλληλα λαμβάνονται υπ όψιν αυστηρές παραδοχές για τον υπολογισμό της έκτασης αναφοράς που εξασφαλίζουν την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, όπως αναπτύσσεται στην συνέχεια. Ο ισχύων κατά ΣΧΟΟΑΠ Συντελεστής Δόμησης είναι ήδη σημαντικά περιορισμένος σε σχέση με τους γενικούς όρους της εκτός σχεδίου δόμησης συντελεστής και δη για τουριστικές εγκαταστάσεις και έχει ως εξής: Για γήπεδα εμβαδού Ε 50 στρ: Σ.Δ. 0,09 Για γήπεδα εμβαδού Ε 100 στρ: Σ.Δ. 0,09 για τα πρώτα 50 στρέμματα και Σ.Δ. 0,06 για τα επόμενα στρέμματα Για γήπεδα εμβαδού Ε>100 στρ: Σ.Δ. 0,09 για τα πρώτα 50 στρέμματα και Σ.Δ. 0,06 για τα επόμενα 50 στρέμματα, Σ.Δ. 0,04 για τα επόμενα στρέμματα Στο πλαίσιο του υπολογισμού της μέγιστης επιτρεπόμενης δόμησης θεωρείται ότι τα κατά ΓΟΚ γήπεδα από τα οποία απαρτίζεται το εξεταζόμενο ακίνητο δεν κατατέμνονται αλλά παραμένουν ενιαία (επτά γήπεδα). Επίσης, για την εκτίμηση της εναλλακτικής αυτής δυνατότητας και τον υπολογισμό της δόμησης που θα μπορούσε νομίμως να υλοποιηθεί στο Ακίνητο με βάση τις ως άνω διατάξεις του ΣΧΟΟΑΠ λαμβάνονται υπ όψιν οι εξής παραδοχές: Ως δημόσιο οδικό δίκτυο, για τον καθορισμό γηπέδων και για τον υπολογισμό της επιτρεπόμενης δόμησης θεωρείται το ασφαλτοστρωμένο οδικό δίκτυο καθώς και το χαρακτηρισμένο δημοτικό. Οι επιφάνειες επί των οποίων υπολογίζεται ο Σ.Δ. του ΣΧΟΟΑΠ είναι οι επιφάνειες των επτά γηπέδων κατά ΓΟΚ αφαιρουμένων: ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-7

o των περιοχών των γηπέδων που εμπίπτουν στη Ζώνη ΙΙ, περιοχή Προστασίας της Φύσης της Περιοχής Ειδικής Προστασίας του ΣΧΟΟΑΠ, o των δασικών περιοχών o ευρείας ζώνης προστασίας ακτών πλάτους 100 μ. από τον αιγιαλό στο σύνολο της παράκτιας περιοχής των γηπέδων (δηλαδή ζώνη μεγαλύτερη από την οριοθετημένη ζώνη αιγιαλού παραλίας) o των περιοχών των οριοθετημένων ρεμάτων και ζώνης πλάτους 30 μέτρων εκατέρωθεν των ρεμάτων που αναφέρονται στο ΣΧΟΟΑΠ o του τμήματος του υγροτόπου Μαριδάτης που εμπίπτει στο Γήπεδο ΙΙΙ o του συνόλου των αρχαιολογικών χώρων όπως προκύπτουν από τις διάφορες αποφάσεις κήρυξης ή προσωρινής οριοθέτησης καθώς και της ζώνης προστασίας πολιτιστικού κεφαλαίου Ι.Μ. Τοπλού και o της περιοχής της ζώνης των ανεμογεννητριών που θεσπίζεται από το ΣΧΟΟΑΠ. Σημειώνεται ότι για την υλοποίηση αυτής της δόμησης το ΣΧΟΟΑΠ έχει δημιουργήσει σημαντικές δεσμεύσεις πέραν των ειδικών ζωνών που έχει θεσπίσει με στόχο την προστασία της ζώνης Π.2.4.3.ΙΙΙ και γενικότερα τις ζώνες εκτός σχεδίου (βλέπε Κεφάλαιο 2). Με βάση τα παραπάνω και σύμφωνα με τον Πίνακα 4-1 το σύνολο των επιφανειών των επτά γηπέδων κατά ΓΟΚ του Ακινήτου επί των οποίων υπολογίζεται ο συντελεστής δόμησης για την εξεταζόμενη εναλλακτική, αφαιρουμένων των πιο πάνω εκτάσεων και εφαρμόζοντας τους ως άνω πρόσθετους περιορισμούς ανέρχεται σε 12.815.971τ.μ. και υπολογίζεται ότι το σύνολο της μέγιστης επιτρεπόμενης δόμησης ανέρχεται σε 524.089 τ.μ. για το σύνολο των ως άνω περιοχών. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό καθεστώς η έκταση επί της οποίας εφαρμόζεται ο συντελεστής δόμησης ανέρχεται σε περίπου τα 15.455 περίπου στρέμματα, εάν σε αυτήν συμπεριληφθούν οι περιοχές του ακινήτου, οι οποίες δύνανται να συμπεριληφθούν στον Σ.Δ, χωρίς όμως να επιτρέπεται η δόμηση (επέμβαση) εντός αυτών (αναλυτικά στο Κεφάλαιο 2 της παρούσας Μελέτης), σενάριο το οποίο δεν εξετάστηκε για τις ανάγκες του παρόντος Κεφαλαίου. Πίνακας 4-1: Δόμηση Τουριστικών Εγκαταστάσεων κατά ΣΧΟΟΑΠ ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ κατά ΣΧΟΟΑΠ Γήπεδο ΓΟΚ I II III IV V VΙ VΙΙ ΣΥΝΟΛΟ ΕΚΤΑΣΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Σ.Δ. 4.210.533 3.019.250 2.738.490 2.321.163 412.631 13.736 100.169 12.815.971 Έως 50.000 τμ 0,09 4.500 4.500 4.500 4.500 4.500 1.236 4.500 28.236 από 50.000 έως 100.000 τμ 0,06 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000 18.000 Άνω των 100.000 τμ 0,04 164.421 116.770 105.540 88.847 12.505 7 488.089 ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ 170.421 122.770 111.540 94.847 18.505 0 6.007 524.089 Άλλη εναλλακτική δυνατότητα για την ανάπτυξη του εξεταζόμενου ακινήτου που προκύπτει από το πλαίσιο του ΣΧΟΟΑΠ αποτελεί η παραδοχή της συνδυασμένης ανάπτυξης κατοικίας και τουριστικών εγκαταστάσεων ή και άλλων χρήσεων στην ίδια περιοχή, που θα μπορούσε να ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-8

αποτελεί ρεαλιστικό σενάριο, με τη δημιουργία παρόδιας ζώνης για κατοικία ή και επαγγελματικές χρήσεις και κατάτμηση για την δημιουργία γεωτεμαχίων ελάχιστου εμβαδού 10.000 τμ. που συνιστά ελάχιστο όριο κατάτμησης σε περιοχές του δικτύου ΝΑΤURA. Παρά το γεγονός ότι και η εναλλακτική αυτή θα ήταν ρεαλιστική, και συμβατή με το κείμενο θεσμικό πλαίσιο σε περίπτωση μη υλοποίησης του προτεινόμενου Σχεδίου, με προφανώς σημαντικότερο περιβαλλοντικό φορτίο, ωστόσο δεν εξετάσθηκε περαιτέρω στο πλαίσιο της παρούσης, δεδομένου ότι λόγω του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος δεν αποτελεί εναλλακτική λύση που θα επέλεγε να υλοποιήσει ο φορέας του Σχεδίου. Για την πληρέστερη εικόνα πάντως σημειώνουμε ότι κάτι τέτοιο θα προσαύξανε τη δόμηση κατά περίπου 40.500 τμ. επιπλέον της δόμησης των 524.089 τ.μ. για χρήση κατοικίας ή άλλων επαγγελματικών χρήσεων, ενώ οι επιπτώσεις στο τοπίο και στα οικολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής από τη διασπορά των κτισμάτων στην περιοχή θα ήταν επίσης σημαντικές. Η συγκριτική αξιολόγηση της ως άνω λύσης σε σχέση με τις άλλες εξετασθείσες εναλλακτικές λύσεις παρουσιάζεται στον Πίνακα 4-6, της παρούσης ενότητας. 4.2.3. ΣΧΟΟΑΠ στην Ζώνη Α Όπως έχει ήδη αναφερθεί το επενδυτικό σχέδιο ΙΤΑΝΟΣ ΓΑΙΑ εντάχθηκε στη διαδικασία του άρθρου 24 «Ειδικά Σχέδια Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Περιοχών Εγκατάστασης Στρατηγικών Επενδύσεων». Με τα ως άνω Ειδικά Σχέδια Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης, και με την επιφύλαξη ειδικών καθεστώτων που ρυθμίζουν τη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση περιοχών ειδικών χρήσεων, ορίζονται μεταξύ άλλων για τα εξεταζόμενα ακίνητα οι χρήσεις γης, τα μέτρα προστασίας περιβάλλοντος, οι όροι και περιορισμοί δόμησης. Στην παρούσα Μελέτη, και με βάση το θεσμικό καθεστώς, τις επί μέρους δεσμεύσεις του ακινήτου και τα ιδιαίτερα οικολογικά, τοπιολογικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά της περιοχής, καθορίστηκαν οι ζώνες χωροθέτησης τουριστικών εγκαταστάσεων και υποστηρικτικών δραστηριοτήτων και υποδομών, όπως επίσης και οι επί μέρους ειδικές ζώνες προστασίας φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου και φυσιολατρικής αναψυχής. Με βάση τα παραπάνω, και για το προτεινόμενο ΕΣΧΑΣΕ, Κεφάλαιο 3 της παρούσας, η ζώνη εντός της οποίας αναπτύσσονται οι τουριστικές εγκαταστάσεις και υποστηρικτικές τους υποδομές, Ζώνη Α περιορίστηκε στα 9.259.932 τ.μ, έκταση που ανέρχεται στο 37, 21 % της περιοχής του ακινήτου, ζώνη μικρότερη της έκτασης των 12.815.971 τ.μ, που αντιστοιχεί στην έκταση του ακινήτου που εμπίπτει στη ζώνη ήπιας βιώσιμης ανάπτυξης του οικείου ΣΧΟΟΑΠ με τους περιορισμούς που αναφέρθηκαν στο προηγούμενο σενάριο. Στο πλαίσιο αυτό η έκταση της ζώνης τουριστικής ανάπτυξης που επελέγη ως περιβαλλοντικά βέλτιστη για τον σχεδιασμό των εναλλακτικών λύσεων του σχεδιαζόμενου ΕΣΧΑΣΕ ανέρχεται σε 9.259.932 τ.μ. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-9

Για λόγους σύγκρισης, ως δεύτερη εναλλακτική δυνατότητα στο σενάριο ΣΧΟΟΑΠ εξετάζεται η εναλλακτική εφαρμογής του Συντελεστή Δόμησης του ΣΧΟΟΑΠ στο σύνολο της Ζώνης Α του προτεινόμενου ΕΣΧΑΣΕ. Για τον υπολογισμό του σεναρίου αυτού λαμβάνεται η παραδοχή ότι ο Συντελεστής Δόμησης εφαρμόζεται ενιαίος και κλιμακωτά για το σύνολο της επιφάνειας της περιοχής αυτής. Και σε αυτή την περίπτωση θεωρείται ότι αναπτύσσονται τουριστικές δραστηριότητες, και όχι άλλες χρήσεις γης, και εξαντλείται ο επιτρεπόμενος Σ.Δ. του ΣΧΟΟΑΠ, ο οποίος ισοδυναμεί με δόμηση συνολικά 375.337 τ.μ. Κατά τα λοιπά θεωρούμε ότι η δόμηση θα υλοποιηθεί σύμφωνα με τους υπόλοιπους περιορισμούς και προδιαγραφές του οικείου ΣΧΟΟΑΠ, που έχουν αναπτυχθεί εκτενώς στο Κεφάλαιο 2 της παρούσης ΣΜΠΕ. Στον κατωτέρω Πίνακα 4-2 φαίνεται η επιφάνεια επί της οποίας υπολογίζεται ο Συντελεστής Δόμησης και η υλοποιούμενη δόμηση. Πίνακας 4-2: Δόμηση Συνδυασμένου Σεναρίου ΣΧΟΟΑΠ ΖΩΝΗΣ Α ΕΚΤΑΣΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Σ.Δ. 9.295.932 Έως 50.000 τμ 0,09 4.500 από 50.000 έως 100.000 τμ 0,06 3.000 Άνω των 100.000 τμ 0,04 367.837 ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ 375.337 4.2.4. Σχέδιο ΕΣΧΑΣΕ ΙΤΑΝΟΣ ΓΑΙΑ 4.2.4.1. Εισαγωγή Δεύτερη κύρια εναλλακτική δυνατότητα που εξετάστηκε απετέλεσε η θέσπιση ενός οργανωμένου υποδοχέα τουριστικών δραστηριοτήτων με χρήση «Τουρισμού Αναψυχής» που δίνει τη δυνατότητα σε μια περιοχή να αναπτυχθεί βάσει ενιαίου σχεδιασμού, προκειμένου να λειτουργήσει κατά κύρια χρήση ως οργανωμένος χώρος ανάπτυξης δραστηριοτήτων τουρισμού αναψυχής και άλλων συνοδευτικών του τουρισμού, δραστηριοτήτων με αξιοποίηση των διατάξεων του πρόσφατου Ειδικού Πλαισίου για τον Τουρισμό. Εξ άλλου, τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων αποτελούν οργανωμένους υποδοχείς κατά το άρθρο 1 παρ. 1 του Ν. 4179/2013. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται ως εναλλακτική λύση η δημιουργία ενός οργανωμένου υποδοχέα με χρήση Τουρισμού Αναψυχής, στον οποίο θα οργανωθεί ενιαία η τουριστική δραστηριότητα. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-10

Επίσης σύμφωνα με το πρόσφατο «Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό» (ΕΠΧΣΑΑΤ) θεσπίζονται τρία είδη οργανωμένων υποδοχέων: οι «οργανωμένοι υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων» (κατά τα ανωτέρω), οι «οργανωμένοι υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων ήπιας ανάπτυξης», οι οποίοι χαρακτηρίζονται από ανώτατο μικτό συντελεστή δόμησης 0,05 που συνδέεται λειτουργικά με εγκαταστάσεις και υποδομές ανάδειξης και αξιοποίησης περιβαλλοντικών, γεωλογικών, γεωμορφολογικών, αρχιτεκτονικών, ιστορικών, θρησκευτικών ή πολιτιστικών στοιχείων της περιοχής, οι οποίες είτε βρίσκονται στο γήπεδο εκμετάλλευσης είτε εντός της οικείας δημοτικής ενότητας και οι «οργανωμένοι υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων πρότυπου χαρακτήρα», οι οποίοι συνδέονται υποχρεωτικά με τη δημιουργία και προβολή πρότυπων εγκαταστάσεων και δράσεων οικολογικού και πολιτιστικού χαρακτήρα με ενσωμάτωση καινοτόμων τεχνολογιών, με ανώτατο μικτό συντελεστή δόμησης για την έκταση έως 2.000 στρέμματα 0,05, για την έκταση από 2.000 έως 4.000 στρέμματα 0,03 και για το υπόλοιπο της έκτασης 0,01. Οι ιδιαιτερότητες της περιοχής του ακινήτου οδήγησαν ούτως ή άλλως στη δημιουργία μίας επενδυτικής ταυτότητας, η οποία μαζί με την τουριστική δραστηριότητα εντάσσει και ενστερνίζεται δράσεις και υποδομές προστασίας και ανάδειξης των τριών πυλώνων αειφορικής ανάπτυξης ευρύτερα, περιβάλλον, κοινωνία, οικονομία. Με τις δύο εξεταζόμενες λύσεις που περιλαμβάνει αυτό το σενάριο επιλέγεται η οργάνωση του χώρου μέσω οργανωμένου υποδοχέα τουριστικών δραστηριοτήτων με χρήση γης «Τουρισμό Αναψυχή». Ο καθορισμός της γενικής χρήσης γης τουρισμού αναψυχής με τους περιορισμούς που επελέγησαν και αναφέρονται στο Κεφάλαιο 3 της παρούσας μελέτης αποτελεί την πρωτεύουσα επιλεχθείσα επενδυτική χρήση που άλλωστε θα αποφέρει και τους πόρους εκείνους που θα επιτρέψουν τη διαχείριση των λοιπών ζωνών και την υλοποίηση των μέτρων και δράσεων για την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 7 της παρούσας μελέτης. Γύρω από τη χρήση αυτή στο πλαίσιο της οργανωμένης τουριστικής δραστηριότητας, η οποία εκτείνεται σε δύο ζώνες, δημιουργούνται ζώνες προστασίας του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος και προσδιορίζονται εκτάσεις στις οποίες δεν επιτρέπεται καμία επέμβαση. Συνεπώς εντός της περιοχής του εξεταζόμενου Ακινήτου προσδιορίστηκε η Ζώνη Τουρισμού Αναψυχής καθώς και Ειδική Ζώνη Προστασίας του Φυσικού και Πολιτιστικού κεφαλαίου και Φυσιολατρικής Αναψυχής. Στη Ζώνη Τουρισμού Αναψυχής υπάρχουν δύο υποζώνες: o Υποζώνη Α1 Χωροθέτησης τουριστικών εγκαταστάσεων, εντός της οποίας δύναται να χωροθετηθεί το σύνολο των εγκαταστάσεων σύμφωνα με τις επιτρεπόμενες χρήσεις που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 3 της παρούσας Μελέτης. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-11

o Υποζώνη Α2 Υποστηρικτικών Δραστηριοτήτων και Υποδομών, εντός της οποίας χωροθετούνται κυρίως αφενός μεν χρήσεις με στόχο την προστασία και προβολή του οικολογικού και πολιτιστικού χαρακτήρα της περιοχής και αφετέρου αθλητικές εγκαταστάσεις, που θα είναι ανοικτές προς το κοινό. Στην Υποζώνη Α2 δεν μπορούν να χωροθετηθούν εγκαταστάσεις διαμονής των τουριστικών καταλυμάτων. Στην Ειδική Ζώνη Προστασίας του Φυσικού και Πολιτιστικού κεφαλαίου και Φυσιολατρικής Αναψυχής, εντάσσονται πέντε υποζώνες: o Προστασίας της Λεκάνης Απορροής του Βάι, o Ειδικών Όρων Προστασίας Φυσικού Κεφαλαίου, o Αρχαιολογικού Ενδιαφέροντος, o Δασικές Εκτάσεις, o Προστασίας Ακτών. Στην ειδική αυτή ζώνη επιτρέπονται δραστηριότητες ήπιας αναψυχής ενώ ταυτόχρονα καθορίζεται καθεστώς προστασίας σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο Κεφάλαιο 3 της παρούσας Μελέτης. Σημειώνεται ότι με βάση τα αναφερόμενα στο «Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό» στις περιοχές που εντάσσονται στο σύνολό τους στο δίκτυο ΝΑΤURA ανώτατος συντελεστής δόμησης, ο οποίος μπορεί να θεσμοθετηθεί σε οργανωμένο υποδοχέα είναι 0,05. Συνεπώς και με βάση το διαχωρισμό των υποδοχέων σε «οργανωμένους υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων ήπιας ανάπτυξης» και «οργανωμένους υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων πρότυπου χαρακτήρα» δημιουργούνται δύο εναλλακτικές δυνατότητες, οι οποίες εξετάζονται ως ακολούθως: 4.2.4.2. Οργανωμένος υποδοχέας τουριστικών δραστηριοτήτων ήπιας ανάπτυξης Όπως προαναφέρθηκε, οι «οργανωμένοι υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων ήπιας ανάπτυξης», χαρακτηρίζονται από ανώτατο επιτρεπόμενο μικτό συντελεστή δόμησης 0,05 που συνδέεται λειτουργικά με εγκαταστάσεις και υποδομές ανάδειξης και αξιοποίησης περιβαλλοντικών, γεωλογικών, γεωμορφολογικών, αρχιτεκτονικών, ιστορικών, θρησκευτικών ή πολιτιστικών στοιχείων της περιοχής, οι οποίες είτε βρίσκονται στο γήπεδο εκμετάλλευσης είτε εντός της οικείας δημοτικής ενότητας. Συνεπώς στην εναλλακτική αυτή εξετάζεται η εφαρμογή Σ.Δ. ίσου με 0,05 στο σύνολο της περιοχής της Ζώνης Α (Α1 και Α2). ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-12

Στον Πίνακα 4-3 εμφαίνεται η υλοποιούμενη δόμηση με βάση αυτήν την εναλλακτική δυνατότητα. Σημειώνεται ότι η δόμηση υπολογίζεται στην έκταση της ζώνης που προτείνεται χρήση Τουρισμού Αναψυχής. Πίνακας 4-3: Οργανωμένος υποδοχέας τουριστικών δραστηριοτήτων ήπιας ανάπτυξης σύμφωνα με το ΕΠΧΣΑΑΤ Οργανωμένος Υποδοχέας Τουριστικών Δραστηριοτήτων Ήπιας Ανάπτυξης ΥΑ 67659/2013 άρθρο3.β. Γήπεδο ΓΟΚ I II III IV V VΙ VΙΙ ΣΥΝΟΛΟ Έκταση αναφοράς ανά γήπεδο ΓΟΚ Σ.Δ. 3.609.523 1.726.218 2.141.006 1.270.538 434.742 13.736 100.169 9.295.932 ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ 0,05 180.476 86.311 107.050 63.527 21.737 687 5.008 464.797 4.2.4.3. Οργανωμένος υποδοχέας τουριστικών δραστηριοτήτων πρότυπου χαρακτήρα (Επιλεγείσα Λύση) Όπως προαναφέρθηκε, οι «οργανωμένοι υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων πρότυπου χαρακτήρα συνδέονται υποχρεωτικά με τη δημιουργία και προβολή πρότυπων εγκαταστάσεων και δράσεων οικολογικού και πολιτιστικού χαρακτήρα με ενσωμάτωση καινοτόμων τεχνολογιών, με ανώτατο μικτό συντελεστή δόμησης για την έκταση έως 2.000 στρέμματα 0,05, για την έκταση από 2.000 έως 4.000 στρέμματα 0,03 και για το υπόλοιπο της έκτασης 0,01. Συνεπώς στην εναλλακτική αυτή εξετάζεται η εφαρμογή Σ.Δ. κλιμακωτού κατά τα ανωτέρω στο σύνολο της περιοχής της Ζώνης Α (Α1 και Α2). Σε σχέση με τα δύο είδη τουριστικών υποδοχέων, βασική επιλογή του σχεδιασμού απετέλεσε η ένταξη του Σχεδίου στους Οργανωμένους Τουριστικούς Υποδοχείς Πρότυπου Χαρακτήρα, δεδομένου του πραγματικά πρότυπου σχεδιασμού του Σχεδίου ΙΤΑΝΟΣ ΓΑΙΑ, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν για τις ζώνες ανάπτυξης του ακινήτου στο Κεφάλαιο 3 της παρούσας Μελέτης και της ένταξης εκείνων των δράσεων που είναι απαραίτητες για τους πρότυπους υποδοχείς. Η προτεινόμενη δόμηση περιορίζεται σε 108.000 τ.μ στο σύνολο της Ζώνης Α ώστε να συνάδει με το σχεδιασμό που εντάχθηκε στις στρατηγικές επενδύσεις του Ν. 3894/2010, στις διατάξεις του οποίου είναι ήδη ενταγμένο το επενδυτικό σχέδιο ΙΤΑΝΟΣ ΓΑΙΑ δυνάμει της υπ αριθμ. 17/20-09-2012 απόφασης της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων (Δ.Ε.Σ.Ε.) (ΦΕΚ 3294/Β /2012), όπως τροποποιήθηκε από την υπ αριθμ. 23/13-11-2013 (ΦΕΚ 2931/Β /20-11- 2013), υπό την αίρεση των συνακόλουθων σταδίων περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Στον κατωτέρω Πίνακα 4-4 φαίνεται η υλοποιούμενη δόμηση με βάση αυτήν την εναλλακτική δυνατότητα. Σημειώνεται ότι η δόμηση υπολογίζεται κλιμακωτά μεν αλλά όχι ανά γήπεδο αλλά στο σύνολο της έκτασης όπου προτείνεται χρήση Τουρισμού Αναψυχής. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-13

Πίνακας 4-4: Οργανωμένος Υποδοχέας Τουριστικών Δραστηριοτήτων Πρότυπου Χαρακτήρα σύμφωνα με το ΕΠΧΣΑΑΤ Οργανωμένος Υποδοχέας Τουριστικών Δραστηριοτήτων Πρότυπου Χαρακτήρα ΥΑ 67659/2013 άρθρο3.γ. (επιμέρους γηπέδων) Γήπεδο ΓΟΚ I II III IV V VΙ VΙΙ ΣΥΝΟΛΟ Έκταση αναφοράς ανά γήπεδο ΓΟΚ Σ.Δ. 3.609.523 1.726.218 2.141.006 1.270.538 434.742 13.736 100.169 9.295.932 έκταση έως 2.000 στρέμματα από 2.000 έως 4.000 στρέμματα 0,05 100.000 0,03 60.000 άνω των 4.000 στρεμμάτων 0,01 52.959 ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ ΠΡΟΤΥΠΟΥ 212.959 ΥΠΟΔΟΧΕΑ ΣΥΝΟΛΟ ΔΟΜΗΣΗΣ ΥΛΟΠΟΙOΥΜΕΝΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 108.000 Η λύση της θέσπισης Οργανωμένου Τουριστικού Υποδοχέα Πρότυπου Χαρακτήρα επιλέγεται, ως βέλτιστη Εναλλακτική λύση για την υλοποίηση του Σχεδίου ΙΤΑΝΟΣ ΓΑΙΑ, με βάση πρωτίστως περιβαλλοντικά κριτήρια, δεδομένης της ιδιαίτερα περιορισμένης δόμησης που προβλέπεται για τέτοιους πρότυπους υποδοχείς. Με την επιλεγείσα λύση εξασφαλίζεται ταυτόχρονα η βιωσιμότητα της σχεδιαζόμενης Πρότυπης Αειφορικής Τουριστικής Ανάπτυξης. Η τελική πρόταση χωρικής ανάπτυξης, η οποία αποτελεί και τη βέλτιστη δυνατή λύση κατά τα ανωτέρω, στο πλαίσιο της οποίας συντάχθηκε το περιεχόμενο των προτεινόμενων χρήσεων γης και όρων και περιορισμών δόμησης, ενώ καθορίζονται και επιμέρους ζώνες προστασίας εντός του ακινήτου, παρουσιάζεται αναλυτικά στο Κεφάλαιο 3 της παρούσας μελέτης. Από την ανάλυση που προηγήθηκε και την ανάπτυξη των προτεινόμενων μεγεθών του συνόλου των εναλλακτικών λύσεων που εξετάστηκαν, προκύπτει ότι η εναλλακτική αυτή αποτελεί τη βέλτιστη, αλλά και ελάχιστη, λύση που μπορεί να διασφαλίσει τη βιώσιμη προοπτική αξιοποίησης τόσο σε κοινωνικοοικονομικό, όσο και σε περιβαλλοντικό επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα: Ως προς την συμβατότητα προς το θεσμικό πλαίσιο: Ως προς τις υφιστάμενες θεσμικές κατευθύνσεις η τουριστική ανάπτυξη αποτελεί εθνική στρατηγική επιλογής ανάπτυξης για την ανατολική Κρήτη αλλά και απόφαση τοπικής στρατηγικής. Από το ειδικό πολεοδομικό καθεστώς (ΣΧΟΟΑΠ) της Δημοτικής Ενότητας Ιτάνου, έχει ληφθεί μέριμνα ούτως ώστε τόσο οι χωρικές ενότητες όσο και οι ειδικοί όροι να ληφθούν υπόψη, να υιοθετηθούν, και ενδεχομένως σε ορισμένες περιπτώσεις να επεκταθούν τα μέτρα προστασίας. Σημειώνεται ότι οι βασικές αρχές του περιβαλλοντικού σχεδιασμού της έκτασης συμβαδίζουν και συντάσσονται με την ανάλυση του θεσμικού πλαισίου όπως έχει ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-14

θεσμοθετηθεί στο ΣΧΟΟΑΠ (προστασία λεκάνης απορροής Βάι και πλήθος ειδικών όρων) και συνεπώς ελήφθησαν υπόψη στην σύνταξη του προτεινόμενου ΕΣΧΑΣΕ. Η επιλογή της θεσμοθέτησης οργανωμένου υποδοχέα επιτρέπει τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό της έκτασης συνεκτιμώντας την ευρύτερη περιοχή του σχεδίου. Σημειώνεται ότι με το προτεινόμενο σχέδιο και συνδυαστικά με το υφιστάμενου θεσμικό πλαίσιο και τις θεσμοθετημένες περιοχές προστασίας ρυθμίζεται το σύνολο της γεωμορφολογικής ενότητας του ακρωτηρίου Σίδερο. Ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του σχεδίου και τον πρότυπο χαρακτήρα: Το επιχειρηματικό σχέδιο προβάλλει έναν διπλό χαρακτήρα που αφορά : α) τη χωροθέτηση των τουριστικών δραστηριοτήτων σε θέσεις που να πληρείται η ικανοποίηση του παραθαλάσσιου χαρακτήρα (επαφή, τουλάχιστον οπτική προς τη θάλασσα), β) την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος που συνεπάγεται την ένταξη στο σχέδιο ειδικών τουριστικών υποδομών. την επιδίωξη ένταξης του περιβαλλοντικού και πολιτιστικού κεφαλαίου ως συγκριτικό πλεονέκτημα του σχεδίου και ως θέλγητρο της περιοχής. Ως προς την μέγιστη έκταση που δύνανται να αναπτυχθούν τουριστικές εγκαταστάσεις: Στην επιλεγείσα λύση επιβάλλεται η εφαρμογή της συνεκτικής δόμησης ζωνών όπου αναπτύσσονται οι τουριστικές εγκαταστάσεις. Αυτές οφείλουν να σχεδιασθούν με τρόπο ώστε η κατάληψη του εδάφους και το οικολογικό αποτύπωμα τους να είναι περιορισμένο ως προς συνολική έκταση του ΕΣΧΑΣΕ και ειδικότερα ως προς το σύνολο της έκτασης της Ζώνης Χωροθέτησης Τουριστικών εγκαταστάσεων. Για τον σκοπό αυτό επιβάλλεται ο καθορισμός ειδικών ζωνών δόμησης τουριστικών εγκαταστάσεων στην συνακόλουθη φάση σχεδιασμού και περιβαλλοντικής αδειοδότησης του έργου που δεν μπορούν να υπερβούν το 25% της έκτασης της ζώνη Α, εκτός των οποίων δεν επιτρέπεται η δόμηση. Ως προς την ένταση της δόμησης: Με την επιλεγείσα λύση η επιτρεπόμενη δόμηση περιορίζεται ακόμη περαιτέρω στις 108.000 τ.μ. σε συμφωνία με την επενδυτική πρόταση που εντάχθηκε στις στρατηγικές επενδύσεις του Ν. 3894/2010. Με βάση τα παραπάνω προκύπτει σαφώς ότι συγκρινόμενο με την ούτως ή άλλως ιδιαίτερα ήπια λύση του πρότυπου υποδοχέα, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του προτεινόμενου Σχεδίου είναι ακόμη πιο περιορισμένο. Από τα ιδιαίτερα πρωτεύοντα στοιχεία - χαρακτηριστικά της επιλεγείσας λύσης δηλαδή του συνδυασμού: πρότυπου χαρακτήρα, περιορισμένης δόμησης καθώς και περιορισμού των εκτάσεων όπου δύναται αυτός να εφαρμοσθεί, εφαρμογή δηλ. συνεκτικής δόμησης συνάγονται ευθέως ή και συνδυαστικά θετικές επιπτώσεις στο σύνολο σχεδόν των περιβαλλοντικών μέσων. Στο πλαίσιο του σχεδίου ο καινοτόμος σχεδιασμός αφορά ένα ευρύ πλαίσιο μέτρων και εφαρμογών σε τεχνολογίες αλλά και διαχείρισης των περιοχών του σχεδίου. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-15

Συνεκτιμώντας τα παραπάνω, προκύπτει ότι το προτεινόμενο Σχέδιο αποτελεί για μια παρέμβαση εμφανώς εξαιρετικά ήπιας κλίμακας, καθώς δεν επιφέρει δυσμενείς αλλαγές στην περιοχή, τόσο λόγω του περιορισμού της δόμησης (σε σχέση με την επιτρεπόμενη σήμερα κατά ΣΧΟΟΑΠ αλλά στους οργανωμένους υποδοχείς εντός του δικτύου NATURA), όσο και λόγω των μέτρων που λαμβάνει για την προστασία και την ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος (οριοθέτηση, ενίσχυση και εμπλουτισμός οικοτόπων, προστασία περιοχών Αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, προστασία ακτών κλπ). 4.3. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ Στον Πίνακα 4-5 που ακολουθεί συνοψίζονται οι εναλλακτικές λύσεις που εξετάστηκαν όσον αφορά το Σχέδιο Ιτανος Γαία. Πίνακας 4-5: Συνοπτικός πίνακας εναλλακτικών λύσεων Εναλλακτικό σενάριο Επιφάνεια Περιοχής Ανάπτυξης (τ.μ.) Υλοποιούμενη Δόμηση (τ.μ.) 1 Μηδενική λύση, (do nothing) - - 2 ΣΧΟΟΑΠ (business as usual) 12.815.971 524.089 3 Εφαρμογή ΣΧΟΟΑΠ Ζώνη Α 9.295.932 375.337 4 ΕΣΧΑΣΕ ΕΠΧΣΑΑΤ*, ΦΕΚ 3155/Β/12.12.2013 4.1 Οργανωμένος Υποδοχέας Τουριστικών δραστηριοτήτων Ήπιας Ανάπτυξης 4.2 Οργανωμένος Υποδοχέας Τουριστικών δραστηριοτήτων Πρότυπου Χαρακτήρα με περιορισμένη δόμηση Επιλεγείσα Λύση 9.295.932 464.797 9.295.932 108.000 *Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό Όπως έχει ήδη αναφερθεί η μόνη ουσιαστική παράμετρος που διαφοροποιείται στα επιμέρους εξετασθέντα σενάρια, που σε όλες τις περιπτώσεις αφορούν μία Πρότυπη Αειφορική Τουριστική Ανάπτυξη με Τουριστικά Καταλύματα και Ειδικές Τουριστικές υποδομές, είναι η επιτρεπόμενη δόμηση. Είναι δε σημαντικό ότι στο σενάριο ΣΧΟΟΑΠ και στον προβλεπόμενο στο ΕΠΧΣΑΑΤ ήπιο υποδοχέα με βάση τον ανώτατο επιτρεπόμενο Σ.Δ. σε υποδοχείς εντός περιοχών NATURA, η επιτρεπόμενη δόμηση κυμαίνεται σε παρεμφερή επίπεδα (για αντίστοιχες επιφάνειες), παρουσιάζοντας ανάλογη προσέγγιση της έννοιας της ήπιας ανάπτυξης (όπως ορίζεται στο ΣΧΟΟΑΠ και στο νέο Ειδικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό). Στον πρότυπο τουριστικό υποδοχέα η δόμηση ορίζεται σε ακόμα πιο χαμηλά επίπεδα και τελικά στην επιλεγείσα λύση η προτεινόμενη δόμηση είναι ακόμα μικρότερη. Είναι επίσης σημαντικό ότι όλες οι εξετασθείσες λύσεις εμπίπτουν ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-16

εντός της εκτιμηθείσας στο πλαίσιο του ΣΧΟΟΑΠ Φέρουσας Ικανότητας Τουριστικής Ανάπτυξης της Δ.Ε. Ιτάνου. Από τη σύγκριση των εναλλακτικών λύσεων που εξετάσθηκαν στο παρόν κεφάλαιο, συνάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα ως προς τους εξεταζόμενους περιβαλλοντικούς τομείς: Βιοποικιλότητα, Οικότοποι χλωρίδα πανίδα, έδαφος, NATURA: Στην περίπτωση επιλογής των εναλλακτικών σεναρίων ΣΧΟΟΑΠ, συνδυασμένου ΣΧΟΟΑΠ με ζώνη Α ή Υποδοχέα Ήπιας Ανάπτυξης, λόγω της δόμησης που αναλογεί σε αυτά τα σενάρια, καταλαμβάνονται αυξημένες εκτάσεις (έως και 524.089 τ.μ.), στις οποίες δημιουργούνται μεταβολές στους οικοτόπους και ως εκ τούτου και στην χλωρίδα και πανίδα της περιοχής πλέον εκτεταμένες από την επιλεγείσα λύση. Παρά τη διατήρηση των ενιαίων γηπέδων για τον υπολογισμό της μέγιστης επιτρεπόμενης δόμησης, η κατάληψη έκτασης είναι αυξημένη συγκρινόμενη με την επιλεγείσα εναλλακτική δημιουργίας υποδοχέα πρότυπου χαρακτήρα και δόμηση 108.000 τ.μ. Στην εν λόγω εναλλακτική, που συνιστά και την επιλεγείσα λύση, μειώνονται αναλογικά οι εκτάσεις στις οποίες δημιουργούνται μεταβολές στους οικοτόπους, στη χλωρίδα και στην πανίδα της περιοχής. Σημειώνεται ότι η μείωση αυτή επιβάλλεται πρόσθετα καθώς ήδη έχουν εξαιρεθεί από την χωροθέτηση τουριστικών εγκαταστάσεων και υποστηρικτικών υποδομών το σύνολο των υποζωνών Β ειδικής προστασίας φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου και φυσιολατρικής αναψυχής κατόπιν των πορισμάτων από τις οικολογικές μελέτες, τα ευρήματα του πεδίου και τους ειδικούς στόχους προστασίας του τοπίου. Με το μέτρο της συνεκτικής δόμησης που εφαρμόζεται στην επιλεγείσα λύση διασφαλίζεται το αδιατάρακτο της έκτασης σε ποσοστό που αγγίζει το 90 %. Σημειώνεται ότι ειδικά για την βιοποικιλότητα στο πλαίσιο του πρότυπου χαρακτήρα του σχεδίου περιλαμβάνεται ιδιαίτερα σημαντικός αριθμός μέτρων προστασίας μεταξύ αυτών και η παρακολούθηση των φυσικών παραμέτρων της περιοχής ώστε αυτή να διαφυλαχθεί στο ακέραιο και στις περιπτώσεις που κρίνεται αναγκαίο να αποκατασταθεί η υφιστάμενη σήμερα κατάσταση. Πληθυσμός, Ανθρώπινη υγεία: Η προτεινόμενη εναλλακτική λύση της δημιουργίας υποδοχέα πρότυπου χαρακτήρα αναμένεται να τονώσει τον πληθυσμιακό φόρτο στην ευρύτερη περιοχή χωρίς όμως να προκαλέσει πιέσεις τόσο στις υφιστάμενες παροχές και υποδομές (υφιστάμενα δίκτυα και στις παροχές που λειτουργούν ήδη ή προβλέπονται για την περιοχή) όσο και στα περιβαλλοντικά μέσα. Οι άλλες εναλλακτικές λύσεις που εξετάσθηκαν και αφορούν σε αυξημένη δόμηση, αναμένεται να επιφέρουν αναλογικά μεγαλύτερο πληθυσμιακό φόρτο στην ευρύτερη περιοχή με αποτέλεσμα την πρόκληση αυξημένου φόρτου τόσο στις υφιστάμενες παροχές και υποδομές (υφιστάμενα δίκτυα και στις παροχές που λειτουργούν ήδη ή προβλέπονται για την περιοχή) όσο και στα περιβαλλοντικά μέσα προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο προκύπτων πληθυσμός, που σε κάθε περίπτωση όμως και σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται στο ισχύον ΣΧΟΟΑΠ εντάσσονται στην φέρουσα ικανότητα της περιοχής όσον αφορά υδάτινο και ενεργειακό δυναμικό, υποδομές κ.α. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-17

Ενέργεια, Υδατικοί πόροι: Η αυξημένη δόμηση και αντίστοιχα ένταση χρήσης οδηγεί σε συγκριτικά αυξημένη ζήτηση απαιτήσεις καταναλώσεων ενέργειας και υδάτινων πόρων σε σχέση με επιλεγείσα λύση (Υποδοχέας Πρότυπου Χαρακτήρα), πάντοτε όμως εντός των πλαισίων της φέρουσας ικανότητας της Δ.Ε Ιτάνου όσον αφορά την ήπια τουριστική ανάπτυξη με τους όρους και δεσμεύσεις που τίθενται από αυτόν. Σημειώνεται ότι με την επιλεγείσα λύση η «περιβαλλοντική απόδοση» βελτιώνεται πρόσθετα με την υιοθέτηση του πρότυπου χαρακτήρα καθώς υιοθετούνται τεχνολογίες μείωσης καταναλώσεων, ανακύκλωσης και αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αέρας Κλιματικοί παράγοντες Ακουστικό περιβάλλον: Όπως και για τους προηγούμενους περιβαλλοντικούς τομείς η μείωση της δόμησης έντασης χρήσης έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των δυνητικών επιπτώσεων στο ατμοσφαιρικό και το ακουστικό περιβάλλον και στο κλίμα. Ιδιαίτερα για τους κλιματικούς παράγοντες η επιλεγείσα λύση υπερτερεί εξεταζόμενη συνδυαστικά με το στοιχείο της συνεκτικής δόμησης καθώς και με τον πρότυπο χαρακτήρα και τα μέτρα διαχείρισης που λαμβάνονται (μέτρα για την προστασίας οικοτόπων, βιοποικιλότητας, κατά της ερημοποίησης κλπ). Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, Οικονομική βιωσιμότητα: Η μείωση της δόμησης της έντασης της χρήσης τουρισμού αναψυχής οδηγεί σε μικρότερης κλίμακας έργο. Στον τομέα της απασχόλησης η επιλεγείσα λύση (υποδοχέας πρότυπου χαρακτήρα) αναμένεται να δημιουργήσει μικρότερο αριθμό θέσεων εργασίας, σε σχέση με τις άλλες εξετασθείσες εναλλακτικές, Εκτιμάται όμως ότι λόγω των ποιοτικών χαρακτηριστικών του σχεδίου, τουριστικές εγκαταστάσεις υψηλής ποιότητας, ειδικές τουριστικές υποδομές, πολιτιστικές και περιβαλλοντικές υποδομές, οι θέσεις εργασίας θα είναι σχετικά με την κλίμακα της δόμησης έντασης αυξημένες αλλά και διαφοροποιημένες (όχι αποκλειστικά του τουριστικού τομέα), και εκτιμώνται αρχικά στις 1200 θέσεις εργασίας όπως και προβλέπεται στην απόφαση της ΔΕΣΕ για την ένταξη της εξεταζόμενης πρότασης στις Στρατηγικές Επενδύσεις. Τοπίο: Στην περίπτωση επιλογής των εναλλακτικών σεναρίων υλοποίησης ΣΧΟΟΑΠ, συνδυασμένου ΣΧΟΟΑΠ με ζώνη Α ή Υποδοχέα Ήπιας Ανάπτυξης, λόγω της δόμησης που αναλογεί σε αυτά τα σενάρια, οι επιπτώσεις στο τοπίο αναμένονται πλέον εκτενείς σε σχέση με την επιλεγείσα λύση λύση της δημιουργίας υποδοχέα πρότυπου χαρακτήρα, με περιορισμένη δόμηση, παραμένουν όμως εντός των διατάξεων και των περιορισμών του κείμενου χωροταξικού και πολεοδομικού θεσμικού πλαισίου και της φέρουσας ικανότητας της περιοχής. Με την επιλεγείσα λύση λόγω της εφαρμοζόμενης συνεκτικής δόμησης οι περιοχές στις οποίες σχεδιάζονται τουριστικές εγκαταστάσεις και οι υποστηρικτικές τους υποδομές αποτελούν ποσοστό μικρότερο του 10% του εξεταζόμενου ακινήτου. Η εξαίρεση δόμησης από ευρύτατες και ενιαίες περιοχές, Ειδική Ζώνη προστασίας φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου και φυσιολατρικής αναψυχής μειώνουν ευθέως τις εν δυνάμει οπτικές μεταβολές και ως εκ τούτου και τις δυνητικές επιπτώσεις στο τοπίο. Επιπλέον ο πρότυπος χαρακτήρας του έργου και η επιβολή ειδικών μέτρων και περιορισμών (ποιοτικά χαρακτηριστικά σχεδιασμού), με έμφαση στην ανάδειξη των οικολογικών στοιχείων της ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-18

περιοχής και την εφαρμογή μέτρων αειφορικής διαχείρισης ενεργεί χαρακτηριστικά της περιοχής. θετικά στα τοπιολογικά Οι δυνητικές επιπτώσεις από την υλοποίηση του προτεινόμενου Σχεδίου με την επιλεγείσα εναλλακτική λύση του οργανωμένου υποδοχέα τουριστικών δραστηριοτήτων πρότυπου χαρακτήρα στο φυσικό, κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον, και τα προτεινόμενα μέτρα κατευθύνσεις περιορισμού και αντιμετώπισης δυνητικών σημαντικών επιπτώσεων στο περιβάλλον παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 6 και 7 της παρούσας. Στον κατωτέρω Πίνακα 4-6, και σύμφωνα με την ως άνω ανάλυση, βαθμολογούνται συγκριτικά οι εναλλακτικές λύσεις που εξετάστηκαν στον παρόν Κεφάλαιο. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-19

α/α ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΛΥΣΗ Πίνακας 4-6: Συγκριτική Αξιολόγηση Εναλλακτικών λύσεων με βάση τους Περιβαλλοντικούς Τομείς Βιοποικιλότ ητα: Οικότοποι - χλωρίδα - πανίδα - NATURA Πληθυσμός - Ανθρώπινη υγεία Έδαφος Υδατικοί πόροι Αέρας Κλιματικοί παράγοντες Ακουστικό περιβάλλον ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ Ενέργεια Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον Πολιτιστική κληρονομιά Τοπίο Χωροταξικός σχεδιασμός 1. Μηδενική λύση - - - - 0 0 - - - - - 2. Σενάριο ΣΧΟΟΑΠ -/0 -/0 -/0 -/0 -/0 -/0 0/+ + -/0 0 + 3. Σενάριο ΣΧΟΟΑΠ Ζώνη Α -/0 0/+ -/0 -/0 -/0 - + + 0 0 + 4. 4.1 4.2. ΕΣΧΑΣΕ/ ΕΠΧΣΑΑΤ*, ΦΕΚ 3155/Β/12.12.2013 Οργανωμένος Υποδοχέας Τουριστικών δραστηριοτήτων Ήπιας Ανάπτυξης Υποδοχέας Ήπιας Ανάπτυξης Οργανωμένος Υποδοχέας Τουριστικών δραστηριοτήτων Πρότυπου Χαρακτήρα με περιορισμένη δόμηση Επιλεγείσα Λύση Οικονομική βιωσιμότητα 0 + 0 0/+ 0/+ 0 0 0/+ + + 0 0 + + 0/+ + 0 0 0/+ + + + + + Βέλτιστη Λύση 4.2 2 ή 3 ή 4.1 ή 4.2 4.2 4.2 1 ή 4.2 4.1 ή 4.2 2 ή 3 ή 4.1 ή 4.2 2 ή 3 ή 4.1ή 4.2 4.2 4.2 2 ή 3 ή 4.1 ή 4.2 ΥΠΟΜΝΗΜΑ - Η λύση δεν ικανοποιεί τον εν λόγω περιβαλλοντικό τομέα και θα προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις -/0 Η λύση θα προκαλέσει ουδέτερες/αβέβαιες ή αρνητικές επιπτώσεις 0 Η λύση θα προκαλέσει ουδέτερες επιπτώσεις 0/+ Η λύση θα προκαλέσει ουδέτερες ή θετικές επιπτώσεις + Η λύση ικανοποιεί τον εν λόγω περιβαλλοντικό τομέα και θα προκαλέσει θετικές επιπτώσεις ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ 4-20