ΕΝΤΥΠΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Τ4Ε 2015-2016 Ονοματεπώνυμο: Βασιλική Μιχαλέτου Τίτλος Εργασίας: Όταν οι μαθητές γίνονται Τeachers4Εurope! Σχολείο του πραγματοποιήθηκε η εργασία: Δημ. Σχολείο Νεάπολης Βοιών, Δημ. Σχολείο Μολάων, Δημ. Σχολείο Συκέας-Μεταμόρφωσης, Δημ. Σχολείο Κάμπου. Σύνολο μαθητών που συμμετείχαν στην εργασία: Από κάθε δημοτικό σχολείο αντίστοιχα: 79, 26, 21, 27 Εκπαιδευτική Περιφέρεια που πραγματοποιήθηκε η δράση: 3 η Εκπαιδευτική Περιφέρεια Λακωνίας Όνομα Επιβλέποντα Πρεσβευτή: Νίκος Μπακόπουλος ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (abstract). Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Όταν οι μαθητές γίνονται Τeachers4Europe» πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής δράσης Τeachers4Europe με τη συμμετοχή μαθητών και μαθητριών της Ε και ΣΤ τάξης τεσσάρων δημοτικών σχολείων του Δήμου Μονεμβασίας ( Δημοτικά : Νεάπολης Βοιών, Μολάων, Κάμπου και Συκέας-Μεταμόρφωσης ) στα οποία εργάζομαι ως εκπαιδευτικός Γαλλικής Γλώσσας. Μέσα από το πρόγραμμα οι μαθητές «γνώρισαν» με έναν διαφορετικό τρόπο τις χώρες της Ευρώπης ανακαλύπτοντας ομοιότητες και διαφορές σε μια ξεχωριστή χρονική στιγμή που οι θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κλονίζονται. Οι δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν έδωσαν τη δυνατότητα στους μαθητές να κατανοήσουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργήθηκε βασιζόμενη στις πολιτιστικές διαφορές με σκοπό την ειρηνική και αρμονική συνύπαρξη των διαφορετικών χωρών και πολιτισμών στα πλαίσια ενός ειρηνικού και δημοκρατικού χώρου. Το σημαντικότερο στοιχείο του προγράμματος ήταν ότι το κάθε σχολείο ανέλαβε να προσεγγίσει την Ευρώπη από διαφορετική οπτική γωνιά και στο τέλος έγινε ανταλλαγή υλικού μεταξύ των σχολείων. Με τη διαδικασία αυτή οι μαθητές έγιναν «επιμορφωτές», δηλαδή Τeachers4Europe, των συμμαθητών τους στα άλλα σχολεία αλλά και των μικρότερων μαθητών στο δικό τους σχολείο.
ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ/ΔΡΑΣΗΣ ΌΤΑΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ TEACHERS4EUROPE Σχολεία υλοποίησης προγράμματος: 12/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Νεάπολης Βοιών ( Ε και ΣΤ τάξη. Σύνολο μαθητών: 79 ) 12/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Μολάων (Ε1 και Ε2. Σύνολο μαθητών: 26 ) 6/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Κάμπου ( Ε και ΣΤ τάξη. Σύνολο μαθητών: 27 ) 6/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Συκέας-Μεταμόρφωσης ( Ε και ΣΤ τάξη. Σύνολο μαθητών: 21) Το μάθημα των Γαλλικών διδάσκεται μόνο δύο ώρες εβδομαδιαίως στην Ε και ΣΤ τάξη και δεδομένου ότι μετακινούμαι σε δύο διαφορετικά σχολεία καθημερινώς ο χρόνος που είχα στη διάθεση μου σε κάθε σχολείο ήταν πολύ περιορισμένος. Θα πρέπει να ευχαριστήσω λοιπόν ιδιαιτέρως τους συναδέλφους δασκάλους όλων των τμημάτων των σχολείων για τη στήριξη, τη συνεργασία και τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Ιδιαίτερα πολύτιμη στάθηκε η στήριξη, συνεργασία και αρωγή του καθηγητή Πληροφορικής του Δημοτικού Σχολείου Νεάπολης, κ. Νίκου Φλέσσα, με τον οποίο οι μαθητές συνεργάστηκαν για τη δημιουργία του παιχνιδιού γνώσεων μέσω του Scratch το οποίο είναι ένα περιβάλλον προγραμματισμού όπου οι χρήστες δημιουργούν προγράμματα με βάση το υπόδειγμα της θεατρικής σκηνής. Ευχαριστώ επίσης για τη βοήθειά της, την καθηγήτρια εικαστικών του Δημοτικού Σχολείου Νεάπολης κ. Ελένη Σαρρίδου η οποία επιμελήθηκε την κατασκευή των σημαιών των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. - 1 -
ΣΚΟΠΟΙ/ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο κύριος σκοπός της Εργασίας ήταν οι μαθητές να γνωρίσουν σε βάθος τη γενικότερη έννοια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι γενικότεροι στόχοι μας ήταν οι εξής: Να αποκτήσουν βασικές γνώσεις για τις χώρες της Ευρώπης. Να εντοπίζουν τη θέση της κάθε χώρας στο πολιτικό χάρτη της Ευρώπης. Να γνωρίζουν τις πρωτεύουσες των χωρών με τις οποίες ήρθαν σε επαφή. Να εντοπίσουν την Ευρώπη στον παγκόσμιο χάρτη βρίσκοντας με αυτό τον τρόπο τα φυσικά όριά της. Να κατανοήσουν τι είναι Ευρωπαϊκή Ένωση, πότε δημιουργήθηκε και για ποιο λόγο. Να μάθουν τις χρονολογίες ένταξης όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να έρθουν σε επαφή με την έννοια του Ευρωπαίου Πολίτη. Να συνδέσουν το όνομα Ευρώπη με τον αρχαιοελληνικό μύθο που τη συνοδεύει. Να έρθουν σε επαφή με αξιοθέατα και προσωπικότητες που μέχρι πρότινος δε γνώριζαν. Να κάνουν ένα «ταξίδι γεύσεων» συγκρίνοντας την ελληνική κουζίνα με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές κουζίνες. Να κατανοήσουν την έννοια της πολυγλωσσίας και τη σημαντικότητα της εκμάθησης ξένων γλωσσών. Να εντοπίσουν τη διαφορά μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ευρωζώνης καθώς και να κατανοήσουν το ρόλο του κοινού νομίσματος στην καθημερινή μας ζωή. Να ανακαλύψουν ενδιαφέροντα πολιτιστικά στοιχεία των χωρών και να συγκρίνουν ήθη, έθιμα και διαφορετικές κουλτούρες. Εκτός από τους γνωστικούς στόχους υπήρξαν και επιπλέον στόχοι όπως: Να μπορέσουν να βρουν τις πληροφορίες που θέλουν χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα. Να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο και τον Η/Υ ως εργαλείο μάθησης. - 2 -
Να συνεργαστούν μεταξύ τους σε ομάδες. Να αναλάβουν ενεργό και υπεύθυνο ρόλο ως «επιμορφωτές» των συμμαθητών τους. Να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους και να αποφασίσουν για τον τρόπο παρουσίασης του υλικού τους. Να κατανοήσουν ότι αποτελούν μέλη μια ευρύτερης μαθητικής κοινότητας και ότι έχουν κοινούς προβληματισμούς, στόχους και ενδιαφέροντα. Α ΣΤΑΔΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Στο πρώτο στάδιο πραγματοποιήθηκε μια εισαγωγή σε όλα τα τμήματα των τάξεων που συμμετείχαν στο πρόγραμμα για την έννοια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρχισαν πολύ εύκολα να προκύπτουν ερωτήματα του τύπου «δεν γνωρίζουμε ακριβώς πόσες χώρες ανήκουν στην Ε.Ε» ή «πού βρίσκονται κάποιες χώρες που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστές». Έτσι αποφασίσαμε να γίνει σε κάθε τμήμα κλήρωση ώστε ο κάθε μαθητής να αναλάβει να παρουσιάσει μια χώρα στους συμμαθητές του. Η κλήρωση μας βοήθησε πολύ γιατί όπως ήταν φυσικό οι περισσότεροι μαθητές ήθελαν να παρουσιάσουν τις πιο γνωστές χώρες. Επίσης υπήρχε και το στοιχείο της τύχης κάτι που έκανε την όλη διαδικασία πιο συναρπαστική. Το δεύτερο θέμα που προέκυψε ήταν το από πού θα αντληθούν οι συγκεκριμένες πληροφορίες. Έτσι λοιπόν ανατρέξαμε στο http://europa.eu/ και περιηγηθήκαμε σε όλο το περιεχόμενο της σελίδας και ιδιαίτερα στο http://europa.eu/kids-corner/index_el.htm. Κάποιοι προτίμησαν και τη https://en.wikipedia.org/wiki/main_page ενώ μερικοί μαθητές άντλησαν πληροφορίες από εγκυκλοπαίδειες ή βιβλία που διέθεταν. Συμφωνήσαμε οι πληροφορίες να είναι λίγες και περιεκτικές (πρωτεύουσα, πληθυσμός, γλώσσα ) και να δοθεί έμφαση σε στοιχεία που ήταν παντελώς άγνωστα ή κίνησαν την περιέργεια του κάθε μαθητή ώστε να μην γίνει η παρουσίαση βαρετή. Πράγματι οι μαθητές προτίμησαν τα στοιχεία της κάθε χώρας που τους έκαναν περισσότερο εντύπωση και ιδιαίτερα για χώρες που δεν γνώριζαν καθόλου. Στη συνέχεια αναφερθήκαμε σε γενικότερα θέματα που αφορούν την Ε.Ε όπως οι χρονολογίες ένταξης της κάθε χώρας, τα διάφορα σύμβολα της (σημαία, ύμνος ) και τέλος στο μύθο της Ευρώπης. Έπειτα συζητήσαμε την ιδέα να αναλάβει κάθε σχολείο ένα ξεχωριστό θέμα που να αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση και να γίνει στο τέλος ανταλλαγή υλικού ή κοινή παρουσίαση. Αυτό ενθουσίασε τους μαθητές. Βρήκαν συναρπαστικό το γεγονός ότι δεν - 3 -
γνώριζαν το θέμα με το οποίο θα ασχολούνταν οι συμμαθητές τους στα άλλα σχολεία καθώς και το ότι όλα τα θέματα που θα παρουσίαζαν ήταν διαφορετικά μεταξύ τους. Κρίνοντας από το προφίλ της κάθε τάξης καθώς και από τα τεχνικά μέσα που διέθετε το κάθε σχολείο πρότεινα τα θέματα προς παρουσίαση τα οποία και έγιναν αποδεκτά από τους μαθητές. Β ΣΤΑΔΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Κάθε τμήμα ή τάξη αναλαμβάνει ένα συγκεκριμένο θέμα σε σχέση με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρίσκει πληροφορίες και αποφασίζει πως θα είναι η τελική παρουσίαση του υλικού. Ακολουθεί αναλυτική παρουσίαση της εργασίας κάθε σχολείου. 1. Δημοτικό Σχολείο Νεάπολης Βοιών. ΣΤ Τάξη. Με τη ΣΤ Τάξη του Δημοτικού σχολείου Νεάπολης πραγματοποιήσαμε τρεις δραστηριότητες: Από τα στοιχεία που είχε συλλέξει κάθε μαθητής για τη χώρα που παρουσίασε κατέληξε σε μια ερώτηση με τρεις πιθανές απαντήσεις εκ των οποίων μόνο η μία απάντηση ήταν σωστή. Έπειτα αφού καταγράφηκαν όλες οι ερωτήσεις μετατράπηκαν σε παιχνίδι γνώσεων χρησιμοποιώντας το Scratch. Το Scratch διαθέτει γραφική γλώσσα προγραμματισμού με την οποία καθιστά πιο προσιτό τον προγραμματισμό στα παιδιά (από 8 ετών και άνω), τους εφήβους και άλλους αρχάριους προγραμματιστές. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δράση αυτή πραγματοποιήθηκε με την επίβλεψη και την καθοδήγηση του καθηγητή πληροφορικής στο αντίστοιχο μάθημα. Η δραστηριότητα αυτή είναι διαθέσιμη στο https://scratch.mit.edu/projects/111150567/ και στο https://scratch.mit.edu/projects/111152232/ Η επόμενη δραστηριότητα ήταν η δημιουργία ενός βιβλίου με συνταγές από τις 28 χώρες της Ε.Ε. Κάθε μαθητής, ανάλογα με τη χώρα που είχε αναλάβει, έψαξε να βρει μια συνταγή. Για κάποιες χώρες ήταν πιο εύκολο γιατί οι μαθητές ήδη γνώριζαν το παραδοσιακό της φαγητό. Για κάποιες άλλες χρειάστηκε να ανατρέξουμε πάλι στο http://europa.eu/kids-corner/countries/flash/index_el.htm ή στο βιβλίο Διαβατήριο - 4 -
για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αφού συγκεντρώθηκε το υλικό σε μορφή word οι μαθητές επέλεξαν να γίνει εκτύπωση και βιβλιοδεσία της εργασίας τους προκειμένου να δημιουργήσουν ένα βιβλίο συνταγών με τίτλο «Ταξιδεύοντας στην Ευρώπη μέσα από τις γεύσεις». Η κάθε συνταγή έχει τη μορφή πάπυρου πάνω στον οποίο πρόσθεσαν μια χαρακτηριστική φωτογραφία του φαγητού και τη σημαία της αντίστοιχης χώρας. Η εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε στον υπολογιστή της τάξης. Η τελευταία δραστηριότητα που συνδέεται και με τον τίτλο της εργασίας ήταν η «επιμόρφωση» μικρότερων μαθητών. Το ΣΤ1 προσκάλεσε ένα τμήμα της Α τάξης ενώ το ΣΤ2 ένα τμήμα της Β τάξης. Αρχικά έγινε μια παρουσίαση στους μικρούς μαθητές από τους «δασκάλους» της ΣΤ τάξης ώστε να εντοπίσουν στο χάρτη την περιοχή που βρίσκεται το σχολείο σε σχέση με τη χώρα μας και έπειτα το χώρο που καταλαμβάνει η Ελλάδα στον Ευρωπαϊκό χάρτη. Σε δεύτερο στάδιο ο κάθε «δάσκαλος» της ΣΤ τάξης ανέλαβε ένα μαθητή της Α ή Β τάξης και υπό την καθοδήγηση του ζωγράφισε μια σημαία κράτουςμέλους της Ε.Ε. Το υλικό αντλήθηκε από την http://europa.eu/teachers-corner/age-ranks/9-years_el. - 5 -
Τέλος οι μικροί μαθητές έπαιξαν το παιχνίδι μνήμης που βρίσκεται στην http://europa.eu/kids-corner/memory/index_el.htm#/choose_level. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα ενθουσίασε τόσο τους μαθητές της ΣΤ τάξης στο ρόλο τους ως «επιμορφωτές» όσο και τους μαθητές της Α και Β τάξης γιατί ασχολήθηκαν με κάτι καινοτόμο και ενδιαφέρον. 2. Δημοτικό Σχολείο Νεάπολης Βοιών. Ε Τάξη. Η Ε Τάξη ασχολήθηκε με την κατασκευή των σημαιών των χωρών της Ε.Ε σε μεγάλο χαρτόνι. Επίσης αποτύπωσαν πάνω στη σημαία και το σχήμα της αντίστοιχης χώρας. Οι μαθητές δούλεψαν ομαδικά και πραγματοποίησαν τη δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του μαθήματος των εικαστικών. Έπειτα παρουσίασαν τις σημαίες στους συμμαθητές τους καθώς και πληροφορίες για τα πιο γνωστά αξιοθέατα κάθε χώρας. - 6 -
3. Δημοτικό Σχολείο Μολάων. Τμήμα Ε1 Με το Ε1 τμήμα του Δημοτικού Σχολείου Μολάων ασχοληθήκαμε με το ευρώ. Εντοπίσαμε τη διαφορά μεταξύ Ε.Ε και Ευρωζώνης και συμπληρώνοντας ένα φυλλάδιο εργασίας καταγράψαμε πόσα κράτη-μέλη χρησιμοποιούν αυτή τη στιγμή το ευρώ. Συζητήσαμε επίσης τα πλεονεκτήματα της ύπαρξης ενός κοινού νομίσματος και αναφερθήκαμε στο ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αναλύσαμε τι απεικονίζει η κοινή πλευρά των νομισμάτων σε όλες τις χώρες ενώ μελετήσαμε τις διαφορετικές απεικονίσεις των κερμάτων ανάλογα με τη χώρα προέλευσης. Χρησιμοποιήσαμε μια συλλεκτική έκδοση η οποία είχε εκδοθεί το 2002 με την εισαγωγή του ευρώ στην κυκλοφορία και περιλάμβανε τις σειρές Ευρωκερμάτων των 12 χωρών-μελών της Ο.Ν.Ε. Επίσης παίξαμε το παιχνίδι Euro run που βρίσκεται στο http://europa.eu/kidscorner/index_el.htm. Τέλος οι μαθητές αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα επιτραπέζιο παιχνίδι γνώσεων που το ονόμασαν Euro Game. Οι ερωτήσεις που διάλεξαν αφορούσαν τόσο το ευρώ όσο και άλλα θέματα της Ε.Ε. Μάλιστα κατασκεύασαν και ζάρι που οι πλευρές του απεικόνιζαν κέρματα ευρώ. - 7 -
4. Δημοτικό Σχολείο Μολάων. Τμήμα Ε2 Η πολυγλωσσία και οι επίσημες γλώσσες τις Ε.Ε ήταν το θέμα που διαπραγματευτήκαμε με το τμήμα Ε2 του Δημοτικού Σχολείου Μολάων. Αναζητήσαμε πληροφορίες στο http://europa.eu/pol/mult/index_el.htm, σημειώσαμε τις 24 επίσημες γλώσσες που έχει η Ε.Ε και ακούσαμε κείμενα σε αυτές τις γλώσσες. Διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν πάρα πολλές περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες που μιλιούνται από εκατομμύρια ανθρώπους. Συζητήσαμε για τη χρησιμότητα της εκμάθησης ξένων γλωσσών και την επαφή με πολιτισμούς και κουλτούρες άλλων χωρών. Καταγράψαμε τις 28 χώρες της Ε.Ε και τις μεταφράσαμε στα Αγγλικά και τα Γαλλικά. Επίσης συνδέσαμε αυτή τη δραστηριότητα με την εκμάθηση των εθνικοτήτων στο αντίστοιχο μάθημα των Γαλλικών. ( η δραστηριότητα αυτή έγινε και σε άλλα σχολεία) Συμπληρώσαμε φύλλο εργασίας και καταλήξαμε σε πέντε λέξεις της καθημερινής μας ζωής που θα θέλαμε να τις ξέρουμε σε όλες αυτές τις γλώσσες. Στην αίθουσα πληροφορικής του σχολείου χωριστήκαμε σε ομάδες και δημιουργήσαμε ένα μικρό λεξικό που το ονομάσαμε «5 λέξεις σε 24 γλώσσες». Οι μαθητές αφού ζωγράφισαν τη σημαία της χώρας για κάθε γλώσσα βρήκαν αυτές τις πέντε λέξεις (γεια, καλημέρα, καληνύχτα, πώς σε λένε, τι κάνεις) με τη βοήθεια του https://translate.google.com/,τις κατέγραψαν και τις άκουσαν. - 8 -
5. Δημοτικό Σχολείο Συκέας - Μεταμόρφωσης. Ε και ΣΤ τάξη. Ο χορός ήταν το θέμα με το οποίο ασχοληθήκαμε στο Δημοτικό Σχολείο Συκέας- Μεταμόρφωσης. Βρήκαμε και καταγράψαμε χορούς που εμφανίστηκαν στην Ευρώπη ακόμα και πριν τον 15 ο αιώνα μέχρι και τις μέρες μας. Διαπιστώσαμε ότι περίπου μέχρι τα μέσα του 19 ου αιώνα όλοι οι καινούριοι χοροί εμφανίζονταν σε ευρωπαϊκές χώρες. Καταγράψαμε διάφορες παράξενες ιστορίες που σχετίζονται με το χορό και διαδραματίστηκαν σε ευρωπαϊκές χώρες. Γράψαμε τη φράση «θέλεις να χορέψουμε;» σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες. Συζητήσαμε τη σημαντικότητα του χορού ως μέσο έκφρασης και δημιουργίας. Αποφασίσαμε να παρουσιάσουμε κάποιους χορούς βρίσκοντας πληροφορίες και αντίστοιχα βίντεο από την https://www.youtube.com/. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν μια παρουσίαση σε power point με τίτλο «Ας χορέψουμε» που είναι διαθέσιμη στο blogs.sch.gr/dineap/δραστηριοτητες. - 9 -
6. Δημοτικό Σχολείο Κάμπου. Ε και ΣΤ Τάξη. Οι σπουδαίες προσωπικότητες που κατάγονται από χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν το αντικείμενο της εργασίας μας με το Δημοτικό Σχολείο Κάμπου. Συζητήσαμε τον όρο «σπουδαία προσωπικότητα» και αποφασίσαμε ότι τα πρόσωπα με τα οποία θα ασχολούμασταν θα προέρχονταν από τον επιστημονικό, καλλιτεχνικό και αθλητικό χώρο. Κάθε μαθητής ανέλαβε να βρει πληροφορίες για ένα πρόσωπο από κάθε χώρα της Ε.Ε. Έπειτα στον υπολογιστή της τάξης αναζητήσαμε φωτογραφίες για τις αντίστοιχες προσωπικότητες. Τέλος δημιουργήσαμε μια παρουσίαση power point με τίτλο «Τα αστέρια της Ευρώπης» η οποία είναι διαθέσιμη στο blogs.sch.gr/dineap/δραστηριοτητες. - 10 -
Συμπεράσματα- Επίλογος Οι δραστηριότητες που πραγματοποιήσαμε με τους μαθητές ήταν ιδιαιτέρως επιμορφωτικές, δημιουργικές και διασκεδαστικές. Τα σχόλια που έγιναν ήταν πολύ θετικά και πολλοί μαθητές ήθελαν τη συνέχιση του προγράμματος για περισσότερο χρόνο. Αν και η αρχική ιδέα ήταν η κοινή παρουσίαση του υλικού όλων των σχολείων αυτό δεν ήταν εφικτό λόγω της απόστασης των σχολείων και της αδυναμίας μετακίνησης των μαθητών. Για αυτό το λόγο λειτούργησα ως συνδετικός κρίκος μεταφέροντας τις εργασίες σε όλα τα σχολεία και παρουσιάζοντας τις σε όλους τους μαθητές οι οποίοι έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη δουλειά των συμμαθητών τους. Μάλιστα σε μερικά σχολεία μου ζητήθηκε να παρουσιάσω το υλικό και σε τμήματα τα οποία δεν συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Μέσα από αυτή τη διαδικασία οι μαθητές εμπλούτισαν τις γνώσεις τους, ανέπτυξαν κριτική σκέψη και προβληματίστηκαν για θέματα της επικαιρότητας. Το σημαντικότερο όμως στοιχείο του προγράμματος ήταν ότι ανέλαβαν πρωτοβουλίες και απέκτησαν έναν ενεργό και δημιουργικό ρόλο ως «επιμορφωτές» των συμμαθητών τους τόσο δια ζώσης όσο και εξ αποστάσεως με την ανταλλαγή του υλικού τους. Τέλος αποφασίστηκε να προβληθούν οι εργασίες στις γιορτές λήξης του σχολικού έτους, καθώς και στην παρουσίαση των σχολικών δραστηριοτήτων που διοργανώνει η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λακωνίας. - 11 -