Οικονομoτεχνική ανάλυση

Πετροχημική Βιομηχανία, 7 ο εξάμηνο Σχολή Χ-Μ Οικονομoτεχνική ανάλυση Γιώργος Μαυρωτάς Επ. καθηγητής ΕΜΠ Εργαστήριο Βιομηχανικής & Ενεργειακής Οικονομίας Τομέας ΙΙ, Σχολή Χημ. Μηχανικών, ΕΜΠ

Περιεχόμενα Οικονομικοτεχνική μελέτη To περιβάλλον Αγορά Η επιχείρηση Λογαριασμοί επιχείρησης Χρηματοδότηση Χρήσιμες έννοιες Aποσβέσεις Νεκρό σημείο Αξιολόγηση επένδυσης

ΟΙΚΟΝΟΜOTEXNIKH ΜΕΛΕΤΗ

Από την ιδέα στην επιχείρηση ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ Εμπειρία, Εκπαίδευση & Έρευνα, Έμπνευση, Δημιουργικότητα, Κοινωνικό, Οικογενειακό, Φιλικό Περιβάλλον Πρότυπα παραγωγής & κατανάλωσης, Προσωπικές ικανότητες, Προδιάθεση απέναντι σε κίνδυνο / αποτυχία ΟΙΚΟΝΟΜOTEXNIKH ΜΕΛΕΤΗ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΚΑΙ ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Έρευνα Αγοράς, Τεχνικός Σχεδιασμός Οικονομική αξιολόγηση Χρηματοδότηση, Συνεργασίες,... Επιλογή κατάλληλου χρόνου Προστασία σημάτων, Ανάπτυξη Δικτύου, Εξασφάλιση αξιοπιστίας,

Οικονομοτεχνική μελέτη Συναντάται και ως «Μελέτη σκοπιμότητας» Βασικές ενότητες Ερευνα αγοράς Ανάλυση της αγοράς και του μάρκετινγκ για τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που θα παραχθούν από το υπό εξέταση επενδυτικό σχέδιο Τεχνική ανάλυση Καθορισμός και οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας (επιλογή τεχνολογίας, εξοπλισμού, ανθρώπινοι πόροι, κ.λπ.) και των απαιτούμενων έργων (έργα πολιτικού μηχανικού, μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας, κ.ά.) Οικονομική ανάλυση εκτίμηση των οικονομικών αποτελεσμάτων του έργου (χρηματοοικονομική ανάλυση, επιπτώσεις του έργου στην εθνική οικονομία, κ.λπ.).

Περιεχόμενα οικονομοτεχνικής μελέτης Περιγραφή της επενδυτικής ιδέας Ανάλυση της αγοράς Διεξαγωγή έρευνας αγοράς Στοιχεία προσφοράς και ζήτησης Στρατηγική μάρκετινγκ Μερίδιο της αγοράς και κύκλος εργασιών Περιγραφή της μονάδας Παραγωγική διαδικασία και επιλογή δυναμικότητας Επιλογή τεχνολογίας και μηχανολογικού εξοπλισμού Απαιτούμενες πρώτες και βοηθητικές ύλες Ετήσιες ανάγκες Στρατηγικές προμηθειών Οργάνωση Διοίκηση Παραγωγής Οργανογράμματα και αριθμός απασχολουμένων στο έργο

Περιεχόμενα οικονομοτεχνικής μελέτης (2) Χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του επενδυτικού σχεδίου Χρηματοοικονομική ανάλυση του επενδυτικού σχεδίου Συνολικό κόστος επένδυσης πηγές χρηματοδότησης Συνολικό κόστος λειτουργίας (κόστος παραγωγής, Γενικά Έξοδα) Εσοδα πωλήσεων Αξιολόγηση της επένδυσης (NPV, IRR) Ανάλυση ευαισθησίας και ανάλυση κινδύνου Συμπεράσματα Λήψη απόφασης για την υλοποίηση ή μη του επενδυτικού σχεδίου.

Τα βήματα μιας οικονομοτεχνικής μελέτης Περιγραφή της επιχειρηματικής ιδέας Ανάλυση της αγοράς Υποστηρικτικές πολιτικές Τοποθέτηση στην αγορά Προβλεπόμενο μερίδιο αγοράς Λογισμικό Καθορισμός δυναμικότητας Καθορισμός α, β υλών προσωπικού, ενέργειας Προβλεπόμενες πωλήσεις Κόστος επένδυσης Κόστος λειτουργίας Νεκρό σημείο Προβλεπόμενα έσοδα Καθορισμός χρηματοδότησης Επιχορήγηση Μετοχικό κεφάλαιο Δάνεια Αναγκαίο κεφάλαιο κίνησης Χρηματο-οικονομική ανάλυση Οπτική εθνικής οικονομίας Οπτική Επενδυτικών φορέων Οπτική Μετόχων ΕΒΑ ΚΠΑ

ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

Μακρο-περιβάλλον

Αλληλεπιδράσεις

Ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών Ζήτηση: η ποσότητα που οι αγοραστές επιθυμούν να αγοράσουν σε διάφορες εναλλακτικές τιμές. Η ζήτηση αντανακλά την αξία με την οποία οι αγοραστές αποτιμούν κάθε προϊόν (συνδυασμός τιμής και ικανοποίησης από τη συγκεκριμένη αγορά).

Προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών Προσφορά: η ποσότητα που οι παραγωγοί είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν για πώληση σε διάφορα επίπεδα τιμών. Η προσφορά αντανακλά: το κόστος των πόρων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή και διάθεση του προϊόντος. τις αποδόσεις/ κέρδη που επιδιώκει ο προσφέρων για τη συγκεκριμένη επένδυση που έχει κάνει για την παραγωγή και διάθεση του προϊόντος.

Απλοποιημένη Αναπαράσταση μιας αγοράς Μηνύματα Κλάδος (σύνολο πωλητών) Προϊόντα / Υπηρεσίες Χρήμα Αγορά (σύνολο αγοραστών) Πληροφορίες

Η δομή της αγοράς Μορφές αγοράς Τέλειος ανταγωνισμός (το ίδιο προϊόν, πολλοί πωλητές, πολλοί αγοραστές, όχι έλεγχος της τιμής, ευκολία εισόδου-εξόδου) Μονοπώλιο (ένας πωλητής ). Μονοπωλιακός ανταγωνισμός (διαφοροποίηση του προϊόντος). Ολιγοπώλιο (λίγοι πωλητές που ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς, non-price competition).

Ποιες είναι οι πέντε δυνάμεις του υποδείγματος Porter Η ένταση του ανταγωνισμού ανάμεσα στις υπάρχουσες επιχειρήσεις του κλάδου. Η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών της επιχείρησης. Η διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών της επιχείρησης. Η απειλή εισόδου νέων επιχειρήσεων. Η απειλή από την εισαγωγή υποκατάστατων προϊόντων

Πως η επιχείρηση προσεγγίζει τους χρήστες των προϊόντων της: Τα 4P Το προϊόν (Product): τα βασικά γνωρίσματα (τα τεχνικά χαρακτηριστικά και οι λειτουργικές προδιαγραφές, η ποικιλία, η συσκευασία, το design, ), η φιλικότητα προς τον χρήστη, η επωνυμία, η εξυπηρέτηση μετά την πώληση, οι εγγυήσεις,.. Γενικότερα ένα προϊόν προσφέρει ένα πακέτο ωφελειών για τον χρήστη του. Η τιμή (Price): H βασική τιμή και πως προκύπτει (τιμοκατάλογος, διαγωνιστική διαδικασία, κατά περίπτωση, μετά από διαπραγμάτευση, μεικτός τρόπος), εκπτώσεις, πρόσθετες παροχές, όροι πληρωμής. Η σχέση ποιότητας τιμής (value for money) καθοριστική για τον υποψήφιο αγοραστή.

Τα 4P ( συνέχεια ) Προώθηση (Promotion): Διαφήμιση, Προσωπική πώληση, προωθητικές ενέργειες, επικοινωνία και δημόσιες σχέσεις. Διάθεση/ Διανομή (Place): Δίκτυο διανομής, Διαδίκτυο, εξουσιοδοτημένοι μεταπωλητές, αυτόματοι πωλητές και άλλα κανάλια πωλήσεων. Ενδιάμεσοι μεταπωλητές. Χονδρικό και λιανικό εμπόριο. Αλυσίδες καταστημάτων. Γενικότερα η εφοδιαστική αλυσίδα για τη μεταφορά και τη διάθεση του προϊόντος από τον παραγωγό στον αγοραστή.

Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

Η χρηματοοικονομική λειτουργία μιας σύγχρονης επιχείρησης Οι περισσότερες σύγχρονες επιχειρήσεις εμφανίζουν μια πιο σύνθετη εικόνα: Αγοράζουν και πωλούν επί πιστώσει, επενδύουν για το μέλλον, πληρώνουν εργαζομένους, κρατούν αποθέματα πρώτων υλών, ενδιάμεσων προϊόντων και απούλητων προϊόντων, και αντλούν κεφάλαια από: μετόχους, το ευρύ κοινό (μέσω π.χ. του Χρηματιστηρίου Αξιών), τράπεζες και άλλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς (π.χ. «κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών») για: α) τη χρηματοδοτική υποστήριξη της λειτουργίας τους [λειτουργικές δαπάνες (μισθοί, επιδόματα, δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης, αναλώσιμα, πρώτες ύλες..)], β) τη χρηματοδότηση των επενδυτικών τους απαιτήσεων (επενδυτικές/ κεφαλαιακές δαπάνες). Κάθε μια από αυτές τις συναλλαγές προσθέτει ένα επίπεδο πολυπλοκότητας. Επομένως, είναι αδύνατο να υπολογίσει η επιχείρηση το κέρδος της στη βάση μιας απλής σχέσης ροής μετρητών δηλ. «εισροή μετρητών-εκροή μετρητών».

Λογαριασμοί της επιχείρησης Οι οικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης Τα τρία βασικά κείμενα άντλησης στοιχείων 1. Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης ή λογαριασμός εκμετάλλευσης (income statement). 2. Η κατάσταση ταμειακών ροών (cash flow). 3. Ο ισολογισμός (balance sheet)

Λογαριασμός εκμετάλλευσης Κατάσταση που δείχνει πώς πηγαίνουμε από τον κύκλο πωλήσεων (τζίρο) στο τελικό αποτέλεσμα χρήσης (κέρδη ή ζημιές) Αφαιρώντας σταδιακά τα διάφορα κόστη καταλήγουμε στο τελικό αποτέλεσμα Το τελικό αποτέλεσμα χαρακτηρίζει την αποτελεσματικότητα της εταιρίας Συνήθως αφορά έναν ετήσιο κύκλο

Λογαριασμός εκμετάλλευσης Βασικά Μεγέθη (1) Έσοδα πωλήσεων (Κύκλος εργασιών) - (2) Μεταβλητές δαπάνες f(ύψους παραγωγής) - (3) Σταθερές δαπάνες f(εξοπλισμού) (4) Μικτά κέρδη - (5) Αποσβέσεις f(εξοπλισμού) - (6) Τόκοι δανείων (7) Φορολογητέο εισόδημα = Καθαρά κέρδη προ φόρων - (8) Φόροι = Φορολογητέο εισόδημα * Συντ. Φορολόγησης (9) Καθαρό κέρδος μετά από φόρους (Καθαρό Αποτέλεσμα) - (10) Μερίσματα προς μετόχους όχι υποχρεωτικά (11)Τελικό Καθαρό αποτέλεσμα

Κρίσιμα μεγέθη που συνδέονται με τα αποτελέσματα χρήσεως Έσοδα - Δαπάνες=Κέρδος Τρία είδη κερδών: Μικτά Κέρδη, Κέρδη εκμετάλλευσης (λειτουργικά κέρδη), Καθαρά Κέρδη. Τα Μικτά Κέρδη (Margin) = [Έσοδα από πωλήσεις- Δαπάνες που συνδέονται άμεσα με την παραγωγή του προϊόντος ή την παροχή της υπηρεσίας] Πρέπει να είναι επαρκή ώστε να καλύπτουν όλες τις λειτουργικές δαπάνες, τους φόρους, το κόστος χρηματοδότησης και να αφήνουν τελικά καθαρά κέρδη.

Κρίσιμα μεγέθη που συνδέονται με τα αποτελέσματα χρήσεως (2) Λειτουργικά κέρδη: Κέρδη προ τόκων, αποσβέσεων & φόρων (EBITDA) Δείκτης μέτρησης της λειτουργικής αποτελεσματικότητας της επιχείρησης. Καθαρά Κέρδη: τελικά αποτελέσματα (bottom line, τελευταία σειρά των αποτελεσμάτων χρήσεως) Ότι μένει μετά την αφαίρεση όλων των δαπανών (κόστος παραγωγής των πωληθέντων, των λειτουργικών δαπανών, των φόρων, των τόκων, των έκτακτων δαπανών, των αποσβέσεων). Ο δείκτης «κερδών/ μετοχή» και ο δείκτης «τιμής μετοχής/ κέρδη» βασίζεται στα καθαρά κέρδη.

Παράδειγμα Λογαριασμού Εκμετάλλευσης Ετος 1 Ετος 2 Ετος 3 Ετος 4 Ετος 5 ΣΥΝΟΛΟ ΚΥΚΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 982000 982000 1082000 1182000 1382000 Μείον : Κόστος παραγωγής 816460 816460 869460 922460 1028460 ΜΙΚΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ 165540 165540 212540 259540 353540 Μείον : Εξοδα Διοίκησης 50000 50000 50000 50000 50000 Μείον : Εξοδα διάθεσης 20000 20000 20000 20000 20000 Μείον : Φόροι & τέλη (π λην Φόρου Εισοδήματος) 5000 5000 5000 5000 5000 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ 90540 90540 137540 184540 278540 (προ τόκων -αποσβέσεων - φόρων) Μείον : τόκοι κατασκευαστικής περιόδου 0 0 0 0 0 Μείον : τόκοι μακροπ ρόθεσμων δανείων επ ένδυσ 30000 28118 26047 23769 21264 Μείον : τόκοι βραχυπ ρόθεσμων δανείων κεφαλαίο 0 12000 6600 3120 360 Μείον : Δόσεις leasing 0 0 0 0 0 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ & 60540 50422 104893 157651 256916 ΚΑΙ ΦΟΡΩΝ Μείον : Αποσβέσεις 60550 60550 60550 60550 60550 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΠΡΟ Φ ΟΡΩΝ -10-10128 44343 97101 196366 Μείον: Φόρος εισοδήματος 0 0 11086 24275 49092 ΚΑΘΑΡΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ -10-10128 33257 72825 147275 Μείον: Μερίσματα 0 0 9977 21848 44182 ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΠΡΟΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ -10-10128 23280 50978 103092

Πίνακας ταμειακών ροών Ο Λογαριασμός Εκμετάλλευσης (ΛΕ) δείχνει τα λογιστικά μεγέθη κι όχι τις πραγματικές χρηματικές ροές Για παράδειγμα: Αν πωληθούν προϊόντα με πίστωση φαίνεται σαν να έχει εισπραχθεί το συνολικό ποσό αλλά στην πραγματικότητα έχει εισπραχθεί μέρος. Το ίδιο για αγορές α υλών Αποσβέσεις φαίνονται στον ΛΕ αλλά δεν αποτελούν εκροή από το ταμείο Χρεολύσια δεν φαίνονται στον ΛΕ Μας ενδιαφέρει το πραγματικό ταμείο για να ελέγχεται η ρευστότητα της επιχείρησης

Η κατάσταση ταμειακής ροής (cash flow) Η χρονική απόκλιση μεταξύ εισπράξεων και πληρωμών είναι ο βασικός σκοπός του πίνακα ταμειακών ροών Εξαιτίας αυτής της διαφοράς μια επιχείρηση μπορεί να πραγματοποιεί κέρδη αλλά να στερείται ρευστότητας ή να παρουσιάζει ζημιές αλλά να έχει μετρητά στην Τράπεζα. Δείχνει την κίνηση του χρήματος στο πλαίσιο της λειτουργίας της επιχείρησης. Ροές χρημάτων (Εισροές από εισπράξεις από πωλήσεις και εκροές για πληρωμές).

Παράδειγμα πίνακα ταμειακών ροών ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΕΤΟΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1 2 3 4 5 Α. Εισροές Υπόλοιπο ταμείου 42,151 63,084 102,928 138,585 171,964 Αποτελέσματα προ αποσβέσεων και φόρων 60,540 62,422 111,493 160,771 257,276 Μείον πιστώσεις προς πελάτες 40,356 40,356 44,466 48,575 56,795 Πλέον πιστώσεις από προμηθευτές 19,573 19,573 21,566 23,559 27,545 Ίδια συμμετοχή 400,000 0 0 0 0 Μακροπόθεσμα δάνεια επένδυσης 300,000 Αρχικό κεφάλαιο κίνησης 150,000 Ενισχύσεις Δημοσίου 300,000 Βραχυπρόθεσμα δάνεια για κεφάλαιο κίνησης 0 0 0 0 0 Μακροπόθεσμα δάνεια για κεφάλαιο κίνησης 0 0 0 0 0 Εiσπράξεις χρεών προηγούμενης χρήσης 0 40,356 40,356 44,466 48,575 ΣΥΝΟΛΟ Α 1,150,000 81,907 145,079 231,877 318,805 448,566 Β. Εκροές Δαπάνες επένδυσης 1,000,000 Δαπάνες για αποθέματα 107,849 107,849 107,849 107,849 107,849 107,849 Μείον αποθέματα προηγούμενης χρήσης 107,849 107,849 107,849 107,849 107,849 Χρεολύσια μακροπρόθεσμων δανείων επένδυσης 18,824 20,706 22,777 25,054 27,560 Χρεολύσια μακροπρόθεσμων δανείων κεφ. Κίνησης 0 0 0 0 0 Επιστροφή βραχυπρόθεσμων δανείων κεφ. κίνησης 0 0 0 0 Φόροι εισοδήματος 0 543 12,736 25,055 49,182 Μερίσματα 0 1,329 38,207 75,165 147,545 Πληρωμές χρεών προηγούμενης χρήσης 0 19,573 19,573 21,566 23,559 ΣΥΝΟΛΟ Β 1,107,849 18,824 42,151 93,292 146,841 247,845 ΣΩΡΕΥΜΕΝΟ ΤΑΜΕΙΑΚΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ 42,151 63,084 102,928 138,585 171,964 200,721

Θεμελιώδης λογιστική ταυτότητα Η Αξία των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης= Οι υποχρεώσεις επί των περιουσιακών της στοιχείων δηλ. Assets= Claims ή Ενεργητικό = Παθητικό Ο ισολογισμός είναι η πρακτική εφαρμογή της θεμελιώδους ταυτότητας.

Ο ισολογισμός Μια στιγμιαία φωτογραφία (συνήθως την τελευταία μέρα του έτους): των περιουσιακών στοιχείων που αξιοποιεί και χρησιμοποιεί η συγκεκριμένη επιχείρηση. των κεφαλαίων που συνδέονται (χρηματοδοτούν) με αυτά τα περιουσιακά στοιχεία. Ο ισολογισμός παρουσιάζει πώς επενδύονται στην επιχείρηση : τα κεφάλαια των μετόχων, τα παρακρατηθέντα κέρδη, και τα κεφάλαια των δανειστών. Η αναφορά γίνεται σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή (π.χ. στις 12 μμ στις 31.12 κάθε έτους) Επαναλαμβανόμενα στιγμιότυπα σε σταθερές χρονικές περιόδους (κάθε τρίμηνο ή εξάμηνο ή κάθε έτος) επιτρέπουν την παρακολούθηση της εξέλιξης των μεγεθών. Ενδιαφέρουν κυρίως οι μεταβολές συναρτήσει του χρόνου και η συσχέτιση βασικών μεγεθών του ισολογισμού.

Ισολογισμός: Ενεργητικό και Παθητικό Θεώρηση 1: Τι κατέχει η επιχείρηση; Τι οφείλει η επιχείρηση; Ενεργητικό: τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχει η επιχείρηση [+ οτιδήποτε έχει λαμβάνειν από 3ους]. Παθητικό: σε ποιους οφείλει η επιχείρηση, δηλ. ποιες οι υποχρεώσεις της (+ τα ποσα που έχουν καταβάλει οι μέτοχοί της) Θεώρηση 2: Από που προέρχονται (πηγή) οι χρηματικοί πόροι & που δαπανήθηκαν (χρήση). Ενεργητικό: Χρήσεις των χρημάτων. Παθητικό: Πηγές των χρημάτων.

Η καθαρή θέση της επιχείρησης Η καθαρή θέση προκύπτει από τον ισολογισμό Καθαρή θέση = Περιουσιακά στοιχεία Υποχρεώσεις = Μετοχικό Κεφάλαιο + Αποθεματικό Στόχος της επιχείρησης είναι να αυξήσει την καθαρή της θέση. Αύξηση της καθαρής θέσης και αύξηση της κερδοφορίας είναι δύο αλληλοσυνδεόμενοι επιχειρησιακοί στόχοι.

Παράδειγμα ισολογισμού 31/12/2011 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ (χλδ ) ΠΑΘΗΤΙΚΟ (χλδ ) ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ακαθάριστα -Αποσβέσεις Καθαρά ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ Αποθέματα Π.Υ. κλπ Αποθέματα Προϊόντων Απαιτήσεις από Πελάτες ΤΑΜΕΙΟ 1200 1600-400 1200 525 55 120 350 65 ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Μετοχικό Αποθεματικά - Από κέρδη - Από επιχορηγήσεις ΞΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Μακροπρ/σμες Υποχρεώσεις - Τράπεζες ή Προμηθευτές Βραχυπρ/σμες Υποχρεώσεις - Τράπεζες ή Προμηθευτές 1050 600 250 200 740 500 240 ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 1790 ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ 1790

Γραφική αναπαράσταση της σχέσης των τριών λογαριασμών Ισολογισμός 31/12/2010 Ισολογισμός 31/12/2011 Ισολογισμός 31/12/2012 Κατάσταση ταμειακών ροών 2011 Κατάσταση ταμειακών ροών 2012 Λογαριασμός εκμετάλλευσης 2011 Λογαριασμός εκμετάλλευσης 2012

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

«Δει δη χρημάτων, ω άνδρες Αθηναίοι, και άνευ αυτών ουδέν έστι γενέσθαι των δεόντων» Δημοσθένης, 4 ο αιώνα π.x.

Εσωτερικές πηγές χρηματοδότησης της επιχείρησης Μη διανεμόμενα κέρδη κέρδη που δεν διανέμονται στους μετόχους και γυρίζουν στην επιχείρηση (αποθεματικά) Πώληση περιουσιακών στοιχείων οικόπεδα, κτίρια, μηχανήματα, αλλά και ολόκληρες επιχειρηματικές μονάδες Συμπίεση καθημερινού κόστους λειτουργίας της επιχείρησης (=Κεφάλαιο Κίνησης) μείωση του χρόνου πίστωσης στους πελάτες πίεση στους πελάτες για είσπραξη οφειλών μείωση των αποθεμάτων

Εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης της επιχείρησης (1) Μακροχρόνιες Μετοχικό κεφάλαιο: εισροή χρηματικών πόρων στην επιχείρηση μέσω της πώλησης/ έκδοσης μετοχών. Στους ιδιοκτήτες, Σε εταιρεία επιχειρηματικών συμμετοχών, Σε business angels Σε πιστωτικά ιδρύματα, γεγονός που οδηγεί σε συμμετοχή πιστωτικών ιδρυμάτων στο μετοχικό κεφάλαιο, Με άντληση κεφαλαίων από το χρηματιστήριο, Δανειακά Κεφάλαια (ομολογιακά δάνεια, τραπεζική χρηματοδότηση, δάνειο συνδεδεμένο με την προμήθεια εξοπλισμού ή τη διενέργεια ενός επενδυτικού έργου). Κρατικές ενισχύσεις (επιδοτήσεις από αναπτυξιακούς νόμους και αναπτυξιακά προγράμματα).

Εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης της επιχείρησης (2) Βραχυχρόνιες Τραπεζική πίστωση. Εμπορική πίστωση (πληρωμή π.χ. σε 3 μήνες για την αγορά πρώτων υλών, ενδιαμέσων, ). Χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) εξοπλισμού. Πιστωτικές κάρτες. Ανοιχτός τραπεζικός λογαριασμός.

Χρηματοδότηση επενδυτικού σχεδίου «ΤΑΜΕΙΟ» ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Πάγιο Κεφάλαιο Αρχικό κεφάλαιο κίνησης ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ Επιδότηση ΚΡΑΤΟΣ Δάνειο ΤΡΑΠΕΖΕΣ Ιδια κεφάλαια ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ

Ροές προς και από την επιχείρηση Δάνεια Έσοδα πωλήσεων Πελάτες Τράπεζες Επενδυτές Αποπληρωμή δανείου Ίδια κεφάλαια Μέρισμα Επιχείρηση Κόστος λειτουργίας Φόροι Επιδότηση Πόροι (π.χ. α ύλες, εργατικά) Κράτος

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

Τι είναι οι αποσβέσεις; Τα πάγια στοιχεία, εγκαταστάσεις και μηχανήματα, που χρησιμοποιούνται από μια επιχείρηση στην παραγωγική διαδικασία χάνουν με το χρόνο την αξία τους, λόγω: Φυσικής φθοράς (από την καθημερινή χρήση) και Τεχνολογικής απαξίωσης (π.χ. εμφανίζονται παραγωγικότερα μηχανήματα λόγω εξέλιξης της τεχνολογίας) Ο «θάνατος» των παγίων στοιχείων επέρχεται όταν δεν μπορούν πλέον να εξυπηρετήσουν τους στόχους για τους οποίους κατασκευάσθηκαν Η ετήσια μείωση της αξίας των παγίων στοιχείων αποτελεί την απόσβεση (depreciation)

Οι αποσβέσεις ως στοιχείο κόστους Η απόσβεση επιβαρύνει το κόστος λειτουργίας, ως εξής: Η αρχική αξία των στοιχείων της πάγιας επένδυσης κατανέμεται, με κάποια μέθοδο, σε όλη τη διάρκεια ζωής τους, Το ποσό που προκύπτει προστίθεται στο συνολικό κόστος λειτουργίας κάθε έτους Αν υπάρχει υπολειπόμενη αξία, αφαιρείται από την αρχική για τον υπολογισμό της ετήσιας απόσβεσης Η απόσβεση δεν αποτελεί πραγματική ταμειακή εκροή όπως τα άλλα στοιχεία του κόστους (υλικά, εργασία, τόκοι δανείων), αλλά είναι λογιστικό στοιχείο κόστους

Χαρακτηριστικά απόσβεσης Η φορολογική νομοθεσία κάθε χώρας καθορίζει τον τρόπο υπολογισμού αποσβέσεων, π.χ. στην Ελλάδα, ετήσια απόσβεση για: Κτίρια και έργα πολιτικού μηχανικού: 5% της αρχικής αξίας Μηχανολογικός εξοπλισμός: 12% της αρχικής αξίας Προσοχή: Δεν αποσβένονται η αξία του οικοπέδου το αρχικό κεφάλαιο κίνησης Στην περίπτωση που μέρος της πάγιας επένδυσης καλύπτεται από δωρεάν κρατική επιχορήγηση, η απόσβεση υπολογίζεται μόνο για το μη επιχορηγούμενο τμήμα της επένδυσης Συνήθης μέθοδος υπολογισμού: Γραμμική απόσβεση

Παράδειγμα γραμμικής απόσβεσης Αρχική Αξία Υπολειμματική Αξία Έτη Απόσβεσης, ν 250000 10000 5 Ετήσιο Ποσοστό απόσβεσης, δ =1/ν Ετήσια Έτος, t=0,...,ν Απόσβεση Λογιστική Αξία Έτους κ d = (ΑΑ-ΥΑ) / ν ΛΑ(κ) = AA d. κ 0 250000 1 48000 202000 2 48000 154000 3 48000 106000 4 48000 58000 5 48000 10000

Κάποιες βασικές έννοιες στην παραγωγή Σταθερό κόστος (Κ) Εξοδα που είναι ανεξάρτητα από το ύψος της δραστηριότητας της μονάδας (Μόνιμο προσωπικό + Λοιπά έξοδα + Τόκοι δανείων + Αποσβέσεις) Μεταβλητό κόστος Εξοδα που είναι ανάλογα με το ύψος της δραστηριότητας της μονάδας (Κόστος α υλών + Ενέργεια + Προσωπικό μερικής και εποχικής απασχόλησης). Μοναδιαίο μεταβλητό κόστος (c) Το μεταβλητό κόστος αν διαιρεθεί με το ύψος της δραστηριότητας Δυναμικότητα (Q max ) Το μέγιστο ύψος δραστηριότητας της μονάδας Παραγωγή (Q) Το ύψος δραστηριότητας εκφρασμένο σε μονάδες προϊόντος Βαθμός απασχόλησης ή βαθμός φόρτισης της μονάδας Ο λόγος Παραγωγή/Δυναμικότητα (%)

Νεκρό σημείο δραστηριότητας Το νεκρό σημείο (break even point) είναι χρήσιμη πληροφορία για τον επιχειρηματία Τεχνική ανάλυσης ευαισθησίας ως προς το βαθμό απασχόλησης της μονάδας (capacity factor) Σε επίπεδο προμελέτης θεωρείται παραγωγή = πωλήσεις Σε ποιο ύψος παραγωγής τα έσοδα ισούνται με τα έξοδα. Το νεκρό σημείο εκφράζεται συνήθως είτε σε φυσικές μονάδες είτε ως ποσοστό της δυναμικότητας Aπαιτούμενα δεδομένα Σταθερό κόστος Μοναδιαίο μεταβλητό κόστος Τιμή πώλησης

Λίγα μαθηματικά Νεκρό σημείο Για ποιο ύψος παραγωγής (Q * ) τα έσοδα ισοσκελίζουν τα έξοδα τιμή πώλησης σταθερό κόστος EΣΟΔΑ p Q * = K + c Q * ΕΞΟΔΑ Q * = K p c μοναδιαίο μεταβλητό κόστος Παραδοχή νεκρού σημείου: Παραγωγή = Πωλήσεις

Γράφημα Νεκρού Σημείου Αξία ( ) p: τιμή πώλησης μονάδας c: μοναδιαίο κόστος Κ: σταθερό κόστος Νεκρό σημείο Εσοδα πωλήσεων (R = p Q) κέρδη R* Συνολικό κόστος (C = K + c Q) Μεταβλητό κόστος K ζημιά Σταθερό κόστος Q* = K / (p-c) Ετήσιο ύψος παραγωγής (tn) Q max

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ

Αξιολόγηση επένδυσης - Κριτήρια Καθαρή Παρούσα Αξία - Net Present Value (NPV) Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης - Ιnternal Rate of Return (IRR) Κριτήρια ισοδύναμα για την αξιολόγηση ενός επενδυτικού σχεδίου Λαμβάνουν υπόψη τη χρονική αξία του χρήματος

Ετήσια ταμειακή ροή (χρηματορροή) Στις περισσότερες περιπτώσεις η ετήσια ταμειακή ροή που μας ενδιαφέρει προσδιορίζεται από τα καθαρά κέρδη της επιχείρησης (όπως υπολογίζονται από τον λογαριασμό εκμετάλλευσης) στα οποία προσθέτουμε τις αποσβέσεις (δεν είναι πραγματικό έξοδο, μόνο λογιστικό κόστος) και αφαιρούμε τα χρεολύσια (είναι πραγματικό έξοδο, αλλά όχι λογιστικό κόστος) C t = KK t + ΑΠ t XΡ t C t : Χρηματορροή την περίοδο t KK t : Καθαρά Κέρδη την περίοδο t ΑΠ t : Αποσβέσεις την περίοδο t ΧΡ t : Χρεολύσια την περίοδο t

Καθαρή Παρούσα Αξία Net Present Value (NPV) ΝPV = -Ι 0 + C 1 (1+i) -1 + C 2 (1+i) -2 +...+ C t (1+i) -t + Y (1+i) -t+1 C 1 C 2 C 3 C t Y 0 1 2 3 t -I 0 Κρίσιμη παράμετρος η επιλογή του επιτοκίου προεξόφλησης i

Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης Internal Rate of Return (IRR) Στηρίζεται στην ίδια λογική με το κριτήριο της Καθαρής Παρούσας Αξίας (στην προεξόφληση των καθαρών χρηματοροών στο παρόν). Εκφράζει το επιτόκιο προεξόφλησης στο οποίο η Καθαρή Παρούσα Αξία μηδενίζεται. Το επιτόκιο αυτό αποδίδει την εσωτερική αποδοτικότητα της επένδυσης (IRR) και υπολογίζεται από την επίλυση της εξίσωσης: NPV T Ct = 0 = I t t 1 (1 IRR) = + 0

Σχέση μεταξύ NPV και IRR 2,500,000 Οπτική μετόχων 2,000,000 1,500,000 ΚΠΑ ( ) 1,000,000 500,000 0-500,000 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% επιτόκιο αναγωγής (i) NPV: απόλυτο μέγεθος (σε ) ΙRR: σχετικό μέγεθος (%) Προσοχή: Τα δύο κριτήρια μπορεί να μην οδηγούν πάντα στην ίδια απόφαση όταν συγκρίνουμε δύο εναλλακτικά επενδυτικά σχέδια