Συνεργατική εργασία υποστηριζόμενη από τον υπολογιστή (Computer- Supported Collaborative Work CSCW) Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο ΓΤΠ61 Κωνσταντίνος Γιάγκος 15/12/2009 1
Περιεχόμενα 1. Βασικός ορισμός Τι είναι τα CSCW; 2. Λίγα ιστορικά στοιχεία 3. CSCW Vs Groupware 4. Περιοχές στις οποίες προσφέρουν τα CSCW 5. Βασικά εργαλεία των CSCW 6. CSCW Matrix Ταξινόμηση 7. Cooperation Vs Collaboration 8. Πλεονεκτήματα των συστημάτων CSCW 9. Μειονεκτήματα των συστημάτων CSCW 10. Βιβλιογραφικές Αναφορές
Βασικός ορισμός Τι είναι τα CSCW; Συνεργατική εργασία υποστηριζόμενη από τον υπολογιστή (computer-supported collaborative work CSCW) Ένα νέο πεδίο εφαρμογών, που αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στο χώρο της οργάνωσης γραφείου, είναι η CSCW. Μπορούμε να το ορίσουμε ως εξής: Δικτυακά περιβάλλοντα που υποστηρίζουν τη συνεργατική εργασία για συγκεκριμένες διεργασίες (tasks), προσφέροντας μια κοινή διεπαφή (user interface) για τη συνεργασία μεταξύ ομάδων χρηστών Η έμφαση είναι στην επικοινωνία και την παραγωγικότητα Χρησιμοποιούνται κυρίως σε εργασιακά περιβάλλοντα Στηρίζονται σημαντικά στο feedback και σε διαδικασίες λύσεις προβλημάτων (problemsolving activities) [1] Ένας πιο ολοκληρωμένος ορισμός των CSCW είναι αυτός που δίνει το Digital Media Laboratory: «ένας διεπιστημονικός ερευνητικός τομέας, συμπεριλαμβανομένης της πληροφορικής, την κοινωνιολογίας και της ψυχολογίας. Η έρευνατουcscw εστιάζει στην ανάπτυξη των νέων θεωριών και των τεχνολογιών για το συντονισμό των ομάδων ανθρώπων που εργάζονται από κοινού» [2] 15/12/2009 3
Λίγα ιστορικά στοιχεία Η CSCW είναι το επόμενο βήμα μετά την αποτυχία της αυτοματοποίησης γραφείου Η δημιουργία του όρου ανήκει στην Irene Grief του MIT και στον Paul Cashman του DEC Η 1η ημερίδα για CSCW πραγματοποιήθηκε το 1984, και το πρώτο συνέδριο το 1986 Οι άνθρωποι που ασχολούνται με την CSCW προέρχονται κυρίως, είτε από την Αλληλεπίδραση Ανθρώπου Υπολογιστή (Human Computer Interaction, HCI) ή από τα Πληροφοριακά Συστήματα Αυτές οι δύο ομάδες επικεντρώνονται σε διαφορετικά θέματα της έρευνας σε CSCW, η πρώτη κυρίως με θέματα επικοινωνίας και διεπαφών και η δεύτερη σε θέματα συντονισμού και τεχνολογίας ροής εργασιών [2] 15/12/2009 4
CSCW Vs Groupware Οι εφαρμογές CSCW αναφέρονται στην επικοινωνία ομάδων, αλλά ξεφεύγουν από τη γενικότερη κατηγορία people-to-people, γιατί ο στόχος της επικοινωνίας είναι καθαρά επαγγελματικός. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και συστήματα που δεν χρησιμοποιούν πολυμέσα, αλλά το μεγαλύτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνεται σε αυτές που εκμεταλλεύονται τα πολυμέσα. Τα συστήματα και τα προγράμματα που υποστηρίζουν τις ιδέες τις CSCW αναφέρονται συνήθως με τον όρο groupware. Ωστόσο, ενώ το groupware αναφέρεται σε συστήματα βασισμένα σε υπολογιστές, η έννοια CSCW σημαίνει τη μελέτη των εργαλείων και των τεχνικών του groupware καθώςεπίσηςκαι ψυχολογικών, κοινωνικών και οργανωτικών αποτελεσμάτων τους. 15/12/2009 5
Περιοχές στις οποίες μπορούν να προσφέρουν τα συστήματα CSCW Group Decision and Meeting Support (τα συστήματα αυτά υποβοηθούν την λήψη αποφάσεων και βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα των συναντήσεων) Αυτόματα συστήματα ψηφοφορίας Γέννηση ιδεών (Brainstorming) Co-authoring Collaborative design Collaborative concurrent engineering Ανεπίσημη επικοινωνία. Εργαλεία τηλεδιάσκεψης χρησιμοποιούνται για να υποστηριχθεί ανεπίσημη επικοινωνία μεταξύ υπαλλήλων ενός οργανισμού. Αυτή η επικοινωνία μοιάζει με τις συζητήσεις διαδρόμου ή σε διαλείμματα. Εκπαίδευση (διαλέξεις, διδασκαλία) [1] 15/12/2009 6
Βασικά εργαλεία των CSCW επικοινωνία μέσω βίντεο (video communications) βιβλιογραφία επικοινωνίας μέσω βίντεο, desktop videoconferencing product survey, yahoo - videoconference, yahoo - videoconference companies ομάδες συζητήσεων (newsgroups, forums) comp.groupware, yahoo - usenet πίνακες ανακοινώσεων (bulletin boards) yahoo - bulletin boards, συγκριτική ανάλυση πικάκων ανακοινώσεων μεγάλης κλίμακας (comparative analysis of large-scale BBs) συζητήσεις (chat) γραπτή συνομιλία πραγματικού χρόνου (internet relay chat, IRC), yahoo chat IRC ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (email) yahoo - email, galaxy - email συνεργατική συγγραφή και σχεδιασμός (collaborative drawing and writing) κοινοί ασπροπίνακες (shared whiteboards) ηλεκτρονικές κοινότητες φανταστικών κόσμων (Multi-User Dungeons, MUDs) yahoo - MUD προγραμματισμός, yahoo - MUD ψυχαγωγία ροή εργασίας (workflow) ροή εργασίας στον ιστό διαμοιρασμένα παράθυρα (shared windows) XMX, XTV αίθουσες συναντήσεων (meeting rooms) The Meeting Room επιστημονική συνεργασία (scientific collaboration) UARC (Upper Atmospheric Research Collaboratory), NCSA Collage (a collaborative data analysis tool) συνεργατικές εργαλειοθήκες (groupware toolkits) GroupKit [7] 15/12/2009 7
CSCW Matrix Ταξινόμηση [5] ίδιος χρόνος διαφορετικός χρόνος ίδιος χώρος συναντήσεις πρόσωπο με πρόσωπο πίνακες αντιγραφής PC projectors αίθουσες συναντήσεων διοίκηση / διαχείριση δεδομένων διαμοιρασμένα αρχεία εναλλαγή εργασίας αίθουσες ομάδων διαφορετικός χώρος συναντήσεις από απόσταση κλήσεις διάσκεψης διαμοιρασμός δεδομένων βίντεο/τηλεδιάσκεψη εξάρτηση από τον συντονισμό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο διαχείριση φορμών φωνητικό ταχυδρομείο 15/12/2009 8
Και μια εξήγηση Cooperation Vs Collaboration ησυνεργασίαωςcooperation & ως collaboration δενδιαφέρουνμεβάσητουανη εργασία έχει κατανεμηθεί, αλλά λόγω του τρόπου με τον οποίο διαχωρίζεται στην συνεργασία ως cooperation η εργασία έχει χωριστεί (ιεραρχικά) σε ανεξάρτητες υποεργασίες στη συνεργασία ως collaboration, γνωστικές διαδικασίες μπορούν να χωριστούν (ιεραρχικά) σε διασταυρωμένα επίπεδα στην cooperation, ο συντονισμός χρειάζεται μόνο κατά τη σύνθεση επιμέρους αποτελεσμάτων ενώ collaboration είναι μια συντονισμένη, σύγχρονη δραστηριότητα η οποία είναι το αποτέλεσμα μιας συνεχούς προσπάθειας να κατασκευαστεί και να συντηρηθεί μια κοινή ιδέα ενός προβλήματος έτσι collaboration: αμοιβαία δέσμευση των συμμετεχόντων σε μια συντονισμένη προσπάθεια για επίλυση του προβλήματος cooperation: κατανομή του έργου, κάθε άτομο είναι υπεύθυνο για ένα μέρος της δουλειάς 15/12/2009 9
Βασικά πλεονεκτήματα των συστημάτων CSCW Προώθηση των διαπολιτισμικών σχέσεων και της επαφής με διαφορετικές κουλτούρες, ιδεολογίες, κλπ Προώθηση των δεξιοτήτων που σχετίζονται με την οργάνωση και την εργασία στο πλαίσιο ομάδων Στις επιχειρήσεις είναι κοινή πρακτική η επίτευξη στόχων φέρνοντας μαζί έμπειρο προσωπικό, διεπιστημονικές ομάδες, κ.α. Η πρόκληση σε αυτές τις συνθήκες είναι να κάνει κάποιος την ομάδα, να μαθαίνει και να εργάζεται μαζί και να παρακινήσει κάθε μέλος της να μοιράζεται τις δεξιότητες του Η συνεργατική εργασία είναι επίσης ωφέλιμη για τον οργανισμό σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, βελτιώνει την ικανότητα του εργαζομένου να αποκτά προσόντα συνεργασίας, λήψη αποφάσεων μέσα στον οργανισμό. Αυτά μπορούν να βοηθούν το άτομο να αποδίδει και να λειτουργεί καλύτερα με τους εργαζόμενους, τους ομότιμους και τους διευθυντές στο χώρο εργασίας [3] 15/12/2009 10
Βασικά μειονεκτήματα των συστημάτων CSCW περιορισμός λόγω της ομαδικής φύσης πίεση στους περισσότερο εσωστρεφείς μεταξύ των συμμετεχόντων, και σε αυτούς που δυσκολεύονται γενικά μέσα σε ομάδες, ακολουθεί η απώλεια της συνεισφοράς τους στις διαδικασίες της συνεργατικής εργασίας και ακόμα σοβαρότερα, μειώνεται η πεποίθησή τους, η ετοιμότητά και η ικανότητά τους για μελλοντική προσφορά είτε συνεργατικά είτε ατομικά κίνδυνοι προσωπικών φιλοδοξιών. Η ομαδικήσκέψη περιορίζεται από την αποδεδειγμένη ανθρώπινη τάση να συμβαδίζει με την ομαδική πίεση ή με τους αυταρχικούς ηγέτες ακόμα και αν πρόκειται για μη καθιερωμένη χαρισματική αυθεντία [3] 15/12/2009 11
Βιβλιογραφικές Αναφορές [1] Νταραντούμης, Θ. (2008). Συνεργατικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα και μοντέλα. [2] Αντωνίου Θ., Βασιλείου Γ., Διακάκης Δ., Λίβερη Π. (2007). Προηγμένα θέματα τεχνολογίας λογισμικού. [3] Καρδάρας, Καρέκου, Οικονόμου (2008). Συνεργατικά περιβάλλοντα μάθησης και εργασίας. [4] Δεμέστιχας, Π., Παρασκευά, Φ., Κρητικού Γ. (2007). Προχωρημένα Συστήματα Εκπαίδευσης Ενηλίκων Βασισμένα σε Σύγχρονες Τεχνολογίες Παγκόσμιου Ιστού και Θεωρίες Μάθησης. [5] «CSCW Matrix», [on-line], διαθέσιμο από: http://en.wikipedia.org/wiki/computer_supported_cooperative_work (30/11/2009) [6] «European Conference on Computer-Supported Cooperative Work», [online], διαθέσιμο από: http://www.ecscw.org/ (30/11/2009) [7] «CSCW Systems on the Web», [on-line], διαθέσιμο από: http://www.nada.kth.se/~ovidiu/www-cscw.html (30/11/2009) 15/12/2009 12