Ο ρόλος της υπερδιήθησης στο Καρδιονεφρικό Σύνδροµο Ιωάννης Μακρής Νοσηλευτής MSc Μ.Τ.Ν. ΓΝΑ «Ιπποκράτειο»
Καρδιονεφρικό Σύνδροµο (CRS) Ορισµός Οι διαταραχές της καρδιάς και των νεφρών, όπου οξεία ή χρόνια διαταραχή του ενός οργάνου π ρ ο κ α λ ε ί ο ξ ε ί α ή χ ρ ό ν ι α διαταραχή του άλλου. ADQI 2008
Η καρδιακή ανεπάρκεια (ΚΑ) είναι η κύρια αιτία νοσηλείας ασθενών ηλικίας >65 ετών στις ΗΠΑ 1000000 εισαγωγές µε αιτία CRS στις ΗΠΑ το 2014 Το 30% των ασθενών νοσηλευόµενων για απορρύθµιση της ΚΛ εµφανίζουν ΟΝΒ κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους Rosamond et al, Circulation 2008;117:e 25-146
Τύπου Τύπου Τύπου Τύπου Τύπου Ταξινόµηση CRS Οξύ Καρδιονεφρικό Σύνδροµο: Αιφνίδια επιδείνωση της καρδιακής λειτουργίας οδηγεί σε οξεία νεφρική βλάβη Χρόνιο Καρδιονεφρικό Σύνδροµο: Χρόνια δυσλειτουργία της καρδιάς προκαλεί προοδευτική και χρόνια νεφρική βλάβη Οξύ Νεφροκαρδιακό Σύνδροµο: Οξεία νεφρική βλάβη προκαλεί οξεία καρδιακή διαταραχή Χρόνιο Νεφροκαρδιακό Σύνδροµο: Χρόνια ν ε φ ρ ι κ ή ν ό σ ο ς ο δ η γ ε ί σ ε χ ρ ό ν ι ε ς καρδιαγγειακές επιπλοκές Δευτεροπαθές Καρδιονεφρικό Σύνδροµο: Συστηµατικές παθήσεις που προκαλούν ταυτόχρονη καρδιακή και νεφρική βλάβη Ronco C. et al. Eur Heart J. 2010;31:703-11
Τύπου Τύπου Αίτια CRS Οξύ Καρδιονεφρικό Σύνδροµο: Ο.Ε.Μ., Βαριά µυοκαρδίτις Καρδιογενές Κ.Α. Χρόνιο Καρδιονεφρικό Σύνδροµο: Χρόνια Συµφορητική Κ.Α. Τύπου Τύπου Οξύ Νεφροκαρδιακό Σύνδροµο: Οξεία Σωληναριακή Νέκρωση ( αιτιολογίας Χρόνιο Νεφροκαρδιακό Σύνδροµο: Χρόνια Σπειραµατονεφρίτις,Χρόνια Διαµεσοσωληναριακή Νεφρίτις, Χρόνια Νεφροπάθεια εκ Παλινδρόµησης Ούρων, Πολυκυστική Νόσος Νεφρών Τύπου Δευτεροπαθές Καρδιονεφρικό Σύνδροµο: Σ.Δ., Α.Υ., Αµυλοείδωση, ΣΕΛ, Αγγειίτιδες
Συνήθεις διαταραχές σε ασθενείς µε CRS Υπονατριαιµία Υπο/υπερκαλιαιµία Υπερουριχαιµία Οξέωση Κατακράτηση υγρών
Θεραπεία CRS Καρδιολόγος Νεφρολόγος
Θεραπεία CRS Στόχος είναι η διαχείριση του όγκου και της ισορροπίας των υγρών του ασθενή Φαρµακευτική Αγωγή Διουρητικά Αντίσταση στα διουρητικά Δίαιτα περιεκτικότητας σε αλάτι Μη συµµόρφωση σε ιατρικές οδηγίες Μειωµένη απορρόφηση διουρητικών από το έντερο ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ: ~ 35% Πιο συνήθης σε ασθενείς CRS 1 και 2 Ασθενής ολιγοανουρικός παρά την εκτεταµένη χρήση διουρητικών(<500ml σε 2h) Οίδηµα που παραµένει παρά την χρήση επαρκούς δόσης διουρητικών Mειωµένη νατριούρηση σε σχέση µε την δόση των διουρητικών Εξωνεφρική κάθαρση Υπερδιήθηση (Ultrafiltration)
Εξωνεφρική Κάθαρση Τεχνητός νεφρός Αιµοκάθαρση (HD) Αιµοδιήθηση Αιµοδιαδιήθηση (HF HFD) Υπερδιήθηση (UF) Περιτοναϊκή Κάθαρση (PD)
Εξωνεφρική Κάθαρση Ειδικά µηχανήµατα Εξειδικευµένο προσωπικό Αγγειακή προσπέλαση Ειδικό φίλτρο Αντιπηκτική αγωγή
Υπερδιήθηση (UF) Μετακίνηση υγρού µέσω ηµιδιαπερατής µεµβράνης ως αποτέλεσµα της υδροστατική πίεσης
Πότε ξεκινά η υπερδιήθηση Σε ασθενείς µε νεφρική ανεπάρκεια, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, διούρηση < 500ml/d, εκσεσηµασµένο ο ί δ η µ α κ α ι σ η µ ε ί α σ υ µ φ ό ρ η σ η ς π ο υ δ ε ν ανταποκρίνονται στα διουρητικά έ ν α ρ ξ η υπερδιήθησης Αν δεν επιτευχθεί διούρηση 40ml/h τις πρώτες 12h σκεπτόµαστε την έναρξη υπερδιήθησης Όσο νωρίτερα ξεκινήσουµε την υπερδιήθηση τόσο καλύτερα για την έκβαση του ασθενούς
Πλεονεκτήµατα Υπερδιήθησης vs Διουρητικά Πλήρης έλεγχος στον ρυθµό και στη ποσότητα αποβολής υγρών Η υπερδιήθηση αφαιρεί ισοτονικά τα υγρά και: Αφαιρεί αναλογικά µεγαλύτερη ποσότητα νατρίου Δεν συνοδεύεται µε ηλεκτρολυτικές διαταραχές (Na, K, Mg, Ca) Η υπερδιήθηση αναλογικά µειώνει περισσότερο, σε σχέση µε τα διουρητικά, τον ECF όγκο Η υπερδιήθηση, σε σχέση µε τα διουρητικά, φαίνεται να ελαττώνει την ενεργοποίηση των νευροορµονικών µηχανισµών Η υπερδιήθηση,σε σχέση µε τα διουρητικά, φαίνεται να µειώνει τις µέρες νοσηλείας αλλά και τις επαναεισαγωγές
«Αφυδάτωση» µε Υπερδίηθηση Πόσο ; Πόσο Γρήγορα; Είναι σηµαντικό ο ρυθµός αποβολής των υγρών (UFR) να µην υπερβαίνει τον ρυθµό αποκαταστάσης του ενδοαγγειακού όγκου (PRR), για να µειωθούν οι πιθανότητες : Υποβολαιµίας Υπότασης Υ π ο ά ρ δ ε υ σ η ς τ ω ν ν ε φ ρ ώ ν (µειωµένη νεφρική ροή πλάσµατος) Μειωµένη σπειραµατική δίηθηση(gfr) Α ύ ξ η σ η τ η ς κ ρ ε α τ ι ν ί ν η ς πλάσµατος Για αυτό χρειάζεται συχνά µέτρηση της αρτηριακής πίεσης Χρήση των ειδικών αισθητήρων των µηχανηµάτων (π.χ. α ι σ θ η τ ή ρ α ς µ έ τ ρ η σ η ς UFR UF H 2 O Extravascula r K Na Na Vascular Space 1. Lauer et al. Arch Intern Med. 1983;99:455-460. P P Interstitial Space (Edema) PRR Na PRR Intravascula r UFR UFR PRR Na K
Μειονεκτήµατα Υπερδιήθησης Επεµβατική µέθοδος Κεντρικός καθετήρας Υπόταση Επιδείνωση νεφρικής λειτουργίας Κόστος Αντιπηκτικά Έλλειψη κατευθυντήριων οδηγιών ευρείας αποδοχής
Περιφερική υπερδιήθηση aquapheresis Παλαιά µέθοδος µε νέα τεχνολογία Περιφερική προσπέλαση Αποτελεσµατική αφαίρεση νατρίου Αιµοδυναµική σταθερότητα Απώλεια υγρών µε ακρίβεια Δεν επηρεάζει τους ηλεκτρολύτες Δεν απαιτείται ειδική µονάδα για την εφαρµογή της διαδικασίας 8 ώρες συνεδρία: αφαίρεση 3-4 lt
Ρόλος του Νοσηλευτή Ορθή προετοιµασία µηχανήµατος Εκτίµηση Σ.Β. ασθενούς Επιλογή κατάλληλου σηµείου παρακέντησης AV Fistula Ορθή προετοίµασια & περιποίηση κεντρικού καθετήρα (λοιµώξεις κλπ) Έλεγχος Α.Π. κατά τη συνεδρία Πρώιµη διάγνωση & αντιµετώπιση επιπλοκών (υπόταση, µυικές κράµπες κλπ) Εκπαίδευση ασθενούς
Συµπεράσµατα Το καρδιονεφρικό σύνδροµο αποτελεί µια πολύπλοκη οντότητα Ποικιλία των αιτίων του, του παθοφυσιολογικού µηχανισµού τους αλλά και των συµπτωµάτων Οφείλεται τόσο στην καρδιακή όσο και στη νεφρική δυσλειτουργία Η διαταραχή της λειτουργίας του ενός συστήµατος επηρεάζει άµεσα και καθοριστικά το άλλο Η καλύτερη αντιµετώπιση των ασθενών προκύπτει µε την συνεργασία καρδιολόγων-νεφρολόγων σε όλα τα στάδια του συνδρόµου