ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ. Από το Γιάννη Φυσαράκη, Ομότιμο Καθηγητή Αμπελουργίας, ΤΕΙ Κρήτης 6o Πανελλήνιο Συνέδριο Agrotica, Θεσσαλονίκη 2016
ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΟ ΑΜΠΕΛΙ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ, ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Φορέας Υλοποίησης ΤΕΙ Κρήτης, σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Επιστημονικός Υπεύθυνος - Συντονιστής Ι. Κ. Φυσαράκης Καθηγητής Αμπελουργίας Ηράκλειο, 2009
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΜΠΕΛΩΝΑ Η Mελέτη διατύπωσε την άποψη ότι: Η κατεύθυνση στην οποία θα πρέπει να επεκταθεί κατά κύριο λόγο ο αμπελουργικός τομέας, είναι αυτή των επιτραπέζιων ποικιλιών. Συγχρόνως, θα πρέπει να στηριχθεί, με στόχο την σταδιακή επέκτασή της σε βάθος εικοσαετίας, και η κατεύθυνση των οινοποιήσιμων ποικιλιών, για παραγωγή οίνων ποιότητας.
ΟΙΝΟΠΟΙΗΣΙΜΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Ο βασικός μεσο-μακροπρόθεσμος στόχος προσδιορίζεται από τη λέξη κλειδί: ποιότητα (και αξία). Βασικά πλεονέκτημα μας: Ο ποικιλιακός πλούτος γηγενών οινοποιήσιμων ποικιλιών και η ποικιλομορφία του οικολογικού περιβάλλοντος. Χωρίς να ξεχνάμε ότι: η περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των ελληνικών οίνων, δεν εξαρτάται πια τόσο από τα οινοποιεία όσο από τους αμπελώνες (Κουράκου, 2009).
ΣΤΑΦΙΔΟΠΟΙΗΣΙΜΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Πιθανή διέξοδος για Σουλτανίνα: Η παραγωγή φυσικής σταφίδας, με αποξήρανση πάνω στο πρέμνο ή..διαφορετικού τύπου σταφίδας ΑΠΟΡΡΟΓΩΣΗ ΕΠΙΤΡ. ΣΟΥΛΤΑΝΙΝΑΣ Lydakis Control
ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΣΤΟΧΟΣ: Η επιλογή επιτραπέζιων ποικιλιών που να: Προσαρμόζονται στο οικολογικό περιβάλλον και το αμπελουργικό, γενικότερα Καλύπτουν συμμετρικά την εποχή διάθεσης, ή δυνατόν από το Μάιο έως τον Ιανουάριο Ικανοποιούν πλήρως τις απαιτήσεις των καταναλωτών, αγοράς και των αμπελουργών. συνεχώς διευρύνονται
Απαιτήσεις καταναλωτών: Έλλειψη γιγάρτων ;; Μεγάλες ράγες με τραγανή υφή, εξαιρετική γεύση και εμφάνιση Τρία χρώματα (Μεγάλη Βρετανία, 2013: 60% κόκκινες, 31% λευκές και 9% μαύρες ποικιλίες) Ασφαλή Υγιεινά (θρεπτική άξια, αντιοξειδωτικά, βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία,...) Φιλικά στο περιβάλλον (+ μείωση εκπομπών CO 2 ποσοτήτων από μακρινούς προορισμούς) Σεβασμό στα δικαιώματα των εργαζομένων
Συσκευασμένα σύμφωνα με τις ανάγκες των καταναλωτών Λογικές τιμές και γενικά κάλυψη ρητών και άρρητων αναγκών Απαιτήσεις εμπορίας: Πιστοποίηση (κατά GLOBALG.A.P., υπολείμματα ;;;) Καλή διατήρηση υπό ψύξη Καλή μετασυλλεκτική ποιότητα (απορράγιση...), Καλή διατήρηση στο «ράφι» Επάρκεια Συσκευασμένα σύμφωνα με τις ανάγκες των εμπόρων λιανικής (συσκευασίες 2.5Kg,...) κ.ά.
Απαιτήσεις αμπελουργών: Μεγάλη παραγωγή σε βάθος χρόνου Σχετική αντοχή στους οικονομικά σημαντικούς και δύσκολα αντιμετωπίσιμους εχθρούς και ασθένειες Χωρίς σοβαρά προβλήματα (μικρορραγία, σκάσιμο ραγών κ.λπ.) Λιγότερη ένταση ανθρώπινης εργασίας Μικρές καλλιεργητικές απαιτήσεις Μεγάλη διατηρησιμότητα στο πρέμνο Πιστοποιημένο πολλαπλασιαστικό υλικό Χαμηλό κόστος παραγωγής Χωρίς ή με μικρά δικαιώματα και σε κάθε περίπτωση Ικανοποιητικό εισόδημα
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ, ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΕΚΤΑΣΗ 2011-2012 (στρέμ.) ΕΚΤΑΣΗ 2013-2014 (στρέμ.) ΕΞΑΓΩΓΕΣ 2010-2011 (τόνους) Σουλτανίνα 102.000 102.000 50.238 >70% Victoria 22.500 20.223 14.834 Ραζακί 14.100 6.096 500 Μοσχάτο Αμβούργου 8.800 11.003 0 Cardinal 3.600 3.335 11 Italia 3.300 3.385 3360 Crimson seedless 1.500 4.822 1110 Φράουλα 1.300 1488 0 Ribier 1.300 1.146 150 Λοιπές 5.250 16.905;; 457 Σύνολο χώρας 163.650 170.402 70.666 Eξαγωγές, μ.ο. 2010-2014: 74.000 τόνοι Πηγή :ΥΑΑΤ 2016 & Γραμματικός, 2012
Κατά συνέπεια, ουσιαστικά με μια μόνο λευκή ποικιλία, για 6-7 βδομάδες (μέσα Αυγούστου μέσα με τέλη Σεπτέμβρη), ανταγωνιζόμαστε χώρες που προσφέρουν κόκκινες, λευκές και μαύρες ποικιλίες, για 16-18 εβδομάδες. Προβλήματα ποιότητας, διατηρησιμότητας σταφυλιών. Τυπική και όχι ουσιαστική εφαρμογή συστημάτων αειφορικής γεωργίας και πιστοποίησης ποιότητας κ.ά. συνθέτουν μια εικόνα.
Επιβάλλεται επομένως, ως πρώτο βήμα, να γίνει ποικιλιακή αναδιάρθρωση του Ελληνικού αμπελώνα επιτραπέζιων σταφυλιών, διατηρώντας ως βασική ποικιλία τη Σουλτανίνα. Με πιο σκεπτικό θα γίνει η επιλογή των υπό αξιολόγηση ποικιλιών; Η Μελέτη, βασιζομένη στην έρευνα αγοράς, στην εμπειρία άλλων χωρών κ.ά., είχε προτείνει το 2009:
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ* ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Μάϊος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος Ιανουάριος ΠΡΑΣΙΝΕΣ/ΚΙΤΡΙΝΕΣ Prime Sugraone Seedles Thompson Seedless Autumn King ΚΟΚΚΙΝΕΣ Flame Seedless Ruby Seedless Crimpson Seedless Red Globe ΜΠΛΕ/ΜΑΥΡΕΣ Αττική Fantasy Seedlees Autumn Royal *Πρόταση μελέτης ΤΕΙ Κρήτης, 2009
Prime SugraoneSeedless* Thompson Seedless * Autumn King Flame Seedless * Ruby Seedless Crimson Seedless * Red Globe * Τι γίνεται σήμερα; Αττική Autumn Royal * Πέντε πιο εμπορικές ποικιλίες, το 2008
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ (1000 metric tones)
ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ (1000 metric tones) Source: USDA Foreign Agricultural Service
Αύξηση εξαγωγών 2008-2015 κατά 7,1 φορές ΠΕΡΟΥ
ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ (1000 τόνους) Source: USDA Foreign Agricultural Service
Αγορά Ασίας: Μέση ετήσια αύξηση (οκταετίας 2006-2014), εισαγωγών επιτραπέζιων σταφυλιών, 14%.
ΕΕ-28: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ (σε τόνους) Πηγή: GTA ΧΩΡΑ 2012/13 2013/4 2014/15 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 559.533 576.780 603.003 ΕΞΑΓΩΓΕΣ 149.784 152.258 101.611 ΙΣΟΖΥΓΙΟ -409.759-424.522 501.392-400-500.000 τόνους ΕΕ-28: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΑΝΑ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΕΤΟΣ (σε τόνους) Πηγή: FAS EU-28 ΧΩΡΑ 2013/14 2014/5 2015/16 ΙΤΑΛΙΑ 1.108.326 998.627 1.000.000 ΙΣΠΑΝΙΑ 249.600 228.900 287.200 ΕΛΛΑΔΑ 325.960 299.339 270.000 ΛOΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ 132.425 107.510 125.599 ΣΥΝΟΛΟ 1.816.311 1.634.376 1.682.799
ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΕ-28, 2011-14 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΕ-28, 2011-14
ΚΥΡΙOΤΕΡΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ITALIA: Italia, Victoria, Red Globe, Black Magic, Vittoria, Palieri, Crystal, Sugraone, Crimson Seedless, Thompson Seedless, Flame Seedless, Autumn Royal, Centennial Seedless, Sublime, Regal Seedless, Summer Royal, Princess ΙΣΠΑΝΙΑ: Aledo, Ideal, Muscatel, Dominga, Napoleon, Italia, Victoria, Red Globe, Sugraone, Prime, Mistery, Itumfour, Itumfive, Crimson Seedless, Flame Seedless, Timpco, Allison, Scarlotta,, Sable, Autumn Royal, Midnight beauty, Melody, Sweet saphire (new 2015) κ.ά. ΕΛΛΑΔΑ: Sultana (Thomson Seedless), Victoria, Crimson Seedless
Μεταβολή εκτάσεων (σε acres) των κυριότερων επιτραπέζιων ποικιλιών της Καλιφόρνιας, τα έτη 2006-2014 (CALIFORNIA GRAPE ACREAGE REPORT, 2014, www.nass.usda.gov/ca) Ποικιλία 2006 Νέες φυτεύσεις 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2014 Flame Seedless Crimson Seedless 15.531 257 170 357 155 282 165 154 189 17.260 9.985 221 291 352 43 34 232 135 65 11.360 Red Globe 9.372 165 194 188 230 178 135 106 98 10.667 Sugraone 3.387 374 134 172 353 108 88 114 0 4.731 Autumn Royal 3.773 62 139 62 63 80 109 75 50 4.413 Princess 2.888 138 110 44 81 21 32 48 0 3.364 Scarlet Royal Autumn King 665 444 1325 431 894 467 402 361 301 5.290 144 473 661 550 950 672 674 109 160 4393 TOTAL 61.374 4.191 3.926 3.223 5.534 3.416 4.059 2308 1.747 89.777 *Thompson 163.140 361 219 414 213 610 261 71 24 165.313 Seedless * Συνολικά για όλες τις χρήσεις: χυμό, κρασί, αποστάγματα, σταφίδα, κονσέρβες +42,28%
USDA, Patented/Licensed Cultivars Scarlet Royal - Released in the U.S. in 2005 Autumn King Released in the U.S. in 2005 Scarlet Royal: Μέσης εποχής, αγίγαρτη, με μεγάλες ράγες που μοιάζουν με αυτές της Crimson Autumn King: Όψιμη, αγίγαρτη, με πολύ μεγάλες ράγες (διάμετρο 24mm)
International Fruit Genetics (IFG) Sweet Celebration Sweet Sapphire Scarlotta Seedless Early Sweet Sweet Globe Cotton Candy Midnight Beauty Arra 29, 28, 19...
Weksler, 2015 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Υπάρχουν διαφορετικά μοντέλα αδειοδότησης, π.χ. κάποια προγράμματα χρεώνουν αρχικά σαν Royalties (200-300 / στρέμ) και μετά ανά έτος παραγωγής (4-7 λεπτά στο κιλό σταφυλιού) Οι εμπορικοί οίκοι που διακινούν τα προγράμματα αυτά επιδιώκουν συνεργασίες με μεγάλους παραγωγούς και εταιρίες.
Προτεινόμενη ποικιλιακή σύνθεση Sugraone* Thompson Seedless* Victoria Αττική Autumn Royal Flame Seedless * Crimson Seedless * Red Globe* * Πέντε πιο εμπορικές ποικιλίες διεθνώς, το 2015
Μέση τιμή ( /kg) των ποικιλιών Italia και Red globe στα σουπερ μάρκετ της Ιταλίας, τα έτη 2013 & 2014. +0,4-0,8 /kg RED GLOBE ITALIA Μέσα Αυγούστου τέλη Δεκέμβρη Schiano lo Moriello, 2015
Αλλαγή ποικιλίας Ραζακί με Red globe 22 Μαΐου 2013 Πεζά Ηρακλείου 8 Οκτωβρίου 2013
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος Ιανουάριος ΠΡΑΣΙΝΕΣ /ΚΙΤΡΙΝΕΣ Sugraone * * Thompson Seedless Victoria * * ** ** ΚΟΚΚΙΝΕΣ Flame Seedless * * Crimpson Seedless Red Globe ** ** ** ΜΠΛΕ/ΜΑΥΡΕΣ Αττική Autumn Royal * * *ΠΡΩΙΜΗΣΗ: στόχος Ιούνιος Ιούλιος ** ** **ΟΨΙΜΗΣΗ: στόχος Νοέμβρης- Δεκέμβρης
Υπό κάλυψη τμήματα Σουλτανίνας, στις 3 Απριλίου 2003. Χρηματοδότηση Πλαστικά Κρήτης
42 ημερ. Επίδραση της κάλυψης των πρέμνων με πλαστικό, σε συνδυασμό με εφαρμογή ή όχι υδρογονούχου κυαναμίδης, στην περιεκτικότητα των ραγών της Σουλτανίνας σε σάκχαρα.
Πρέμνα επιτραπέζιας Σουλτανίνας, κατά την έναρξη του τρυγητού (Καλέσσα Ηρακλείου, 8 Ιουλίου 2004).
Αττική Sugraone Κουτσουράς Κουτσουράς, Ιεράπετρας, 31 31 Μαΐου 2014
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ Πλεονεκτήματα: Μεγαλύτερη παραγωγή ανά στρέμμα Διεύρυνση χρόνου διάθεσης Εύκολη αλλαγή ποικιλίας Αντιμετώπιση προβλημάτων «κόπωσης εδάφους» Μάιος Di Lorenzo et al., 2015
Κάλυψη για οψίμηση Περιοχή ΣύλλαμοςΑρχανών, 21 Αυγούστου 2013 Υπό προϋποθέσεις (κατάλληλη ποικιλία..), καθυστέρηση τρυγητού μέχρι 3 μήνες
Μελέτη οικολογικού αμπελουργικού περιβάλλοντος Επιλογή ποικιλίας (κλώνου) υποκειμένου Ο αδύναμος κρίκος Εφαρμοζόμενες καλλιεργητικές τεχνικές
MΕΓΕΘΟΣ ΡΑΓΑΣ ΠΟΙΚΙΛΙΑ & υποκείμενο ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓ. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΦΟΡΤΙΟ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΕΣ ΑΥΞΗΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΧΑΡΑΓΗ Αραίωμα ραγών Κόψιμο «ουράς» Γιββερελλίνες (GA 3 ) Κυτοκινίνες (CPPU, 2002) Μετά την ολοκλήρωση της καρπόδεσης: στον κορμό στη αμολύτη
ΧΡΩΜΑ ΡΑΓΑΣ ΠΟΙΚΙΛΙΑ & υποκείμενο ΦΟΡΤΙΟ ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΟΜΗΣ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΕΣ ΑΥΞΗΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓ. ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ Σύστημα διαμόρφωσης/υποστύλωσης, Ξεφύλλισμα, Αμπσισικό οξύ (ΑΒΑ, PtoTone 2011), Ethephon.. Άρδευση (ελλειμματική) Λίπανση (Κ.) Χαραγή (κατά την Ε.Ω.),.
Crimson Seedless, Αρχάνες 04 09 2014
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Οι προοπτικές καλλιέργειας επιτραπέζιων ποικιλιών στη Χώρα μας είναι πολύ καλές, υπό την βασική προϋπόθεση, άμεσης και έμμεσης, επιστημονικής υποστήριξης των αμπελουργών μας. ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ Ομάδες Παραγωγών & Διεπαγγελματική Οργάνωση Επιτραπέζιων Σταφυλιών. Κατευθυνόμενη και ελεγχόμενη επιστημονική έρευνα. Εξειδικευμένος Σύμβουλος Ομάδας Παραγωγών. Συνεχής ενημέρωση - εκπαίδευση αμπελουργών.
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Thompson Seedless (συν. Σουλτανίνα) Σταδιακή μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων. διεθνώς Superior Seedless (συν. Sugraone) Βασικά μειονεκτήματα: η υπερβολική ζωηρότητα, η μειωμένη γονιμότητα λανθανόντων οφθαλμών Υψηλές τιμές: Ιούνιο μέσα Ιουλίου
Flame Seedless Βασικά μειονεκτήματα: το μικρό μέγεθος και ο αδύνατος χρωματισμό της ράγας Crimson Seedless Βασικά μειονεκτήματα: η υπερβολική ζωηρότητα, το μικρό σχετικά μέγεθος και ο ατελής χρωματισμός της ράγας. Μικρότερο κόστος και μετασυλλεκτικές απώλειες από τη Thompson Seedless.
Sugraone* Thompson Seedless* Victoria Flame Seedless * Crimson Seedless * Red Globe* ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΙΚΙΛΙΑΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ * Πέντε πιο εμπορικές ποικιλίες διεθνώς, το 2015 Αττική Autumn Royal
From: Ross Jones Sent: Wednesday, February 05, 2014 12:36 AM To: 'Fisarakis Giannis' Subject: RE: TABLE GRAPE C.V. Dr. Fisarakis... Thanks for your email and interest. In brief, there is currently no licensing/testing opportunity for these protected and commission-licensed cultivars. The commission will be commercializing these and other licensed varieties in the future. Feel welcome to periodically request a program status update if interested. Thanks and regards. Ross Ross A. Jones Vice President, Viticulture Research & Technical Issues California Table Grape Commission 392 W. Fallbrook Avenue, Suite 101 Fresno, CA 93711-6150 U.S.A. P: 559.447.8350 ext. 120 F: 559.447.9184 E: ross@grapesfromcalifornia.com http://www.grapesfromcalifornia.com
Early Sweet: η πιο πρώιμη εμπορική ποικιλία. Ωριμάζει δυο βδομάδες πριν τη Sugraone. In May 2015 a grape shipment arriving from Egypt containing two and a half tons of illegally grown grapes was destroyed at the Belgian customs. The grapes were of a protected variety and were grown without the necessary license. The variety in subject is the wellknown white seedless grape variety Early Sweet, owned by Grapa Company. http://www.freshplaza.com
Πηγή: GTA, Global Trade Atlas ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ 2014 (τόνους) ΙΤΑΛΙΑ 447.000 ΙΣΠΑΝΙΑ 145.000 ΕΛΛΑΔΑ 88.000 ΕΞΑΓΩΓΕΣ (τόνους) 2012-2013 2013-2014 2014-2015 67.245 85229 73741
ΣΤΑΦΙΔΟΠΟΙΗΣΙΜΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΗ ΣΤΑΦΙΔΑΜΠΕΛΟΣ: Στην καλύτερη περίπτωση διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης. ΣΟΥΛΤΑΝΙΝΑ: Με βάση τα σημερινά δεδομένα, σε βάθος 20ετίας, το πολύ να διατηρηθούν 10.000 στρέμματα σταφιδοποιήσιμης Σουλτανίνας.