ιπλωµατική Εργασία του φοιτητή του Τµήµατος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Πατρών

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ, ΙΑΝΟΜΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΩΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ιπλωµατική Εργασία του φοιτητή του Τµήµατος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Πατρών KAΪΣΗΣ ΝΙΚΟΣ του ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ Αριθµός Μητρώου: 6162 Θέµα: «Σχεδιασµός Ηλεκτρολογικής Εγκατάστασης και Ακουστικής Μελέτης Μουσείου µε την βοήθεια υπολογιστή» Επιβλέπων ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΤ. ΒΑΣΙΛΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ Αριθµός ιπλωµατικής Εργασίας : Πάτρα, Ιούλιος 2010

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Πιστοποιείται ότι η ιπλωµατική Εργασία µε θέµα: «Σχεδιασµός Ηλεκτρολογικής Εγκατάστασης και Ακουστικής Μελέτης Μουσείου µε την βοήθεια υπολογιστή» του φοιτητή του Τµήµατος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών KAΪΣΗΣ ΝΙΚΟΣ του ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ Αριθµός Μητρώου: 6162 Παρουσιάστηκε δηµόσια και εξετάστηκε στο Τµήµα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών στις././2010 Ο Επιβλέπων Ο ιευθυντής του Τοµέα Επίκουρος Καθηγητής Σταµάτης Βασιλαντωνόπουλος Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης

Αριθµός ιπλωµατικής Εργασίας : Θέµα: «Σχεδιασµός Ηλεκτρολογικής Εγκατάστασης και Ακουστικής Μελέτης Μουσείου µε την βοήθεια υπολογιστή» Φοιτητής: Καϊσής Νίκος Επιβλέπων: Σταµάτης Βασιλαντωνόπουλος

I ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα διπλωµατική εργασία εκπονήθηκε στο τµήµα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών του Πανεπιστηµίου Πατρών και το θέµα της αφορά τη σχεδίαση της εσωτερικής ηλεκτρολογικής εγκατάστασης στα αρχιτεκτονικά σχέδια µουσείου και στην ακουστική µελέτη αµφιθεάτρου εντός του µουσείου. Για την σχεδίαση της ηλεκτρολογικής εσωτερικής εγκατάστασης χρησιµοποιήθηκαν τα σύµβολα και οι κανονισµοί από τον ΕΛΛΟΤ HD 384. Για την κατασκευή των ηλεκτρολογικών σχεδίων χρησιµοποιήθηκε το λογισµικό Autocad 2008 και για την ακουστική µελέτη το λογισµικό CATT-Acoustic v7.2l, το οποίο είναι ένας προσοµοιωτής µοντέλου ακουστικής χώρου. Η διπλωµατική εργασία χωρίζεται σε 4 κεφάλαια όπου στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται µια γενική περιγραφή για την Ε.Η.Ε, γενικές οδηγίες-κανονισµοί και αναφορά στα διάφορα καλώδια και αγωγούς που χρησιµοποιούνται. Στο 2 ο κεφάλαιο, εξετάζονται στοιχεία φωτοτεχνίας και εξηγείται αναλυτικά η σηµαντικότητα της χρήσης του σωστού είδους τεχνητού φωτισµού στα µουσεία και στις προθήκες τους. Στην συνέχεια, στο 3 ο κεφάλαιο γίνεται η παρουσίαση του κάθε ηλεκτρικού κυκλώµατος που σχεδιάστηκε και τί αγωγοί, ασφάλειες και συσκευές προτείνονται για την υλοποίηση του. Στο 4 ο κεφάλαιο, παρουσιάζεται θεωρία ακουστικής και στο 5 ο κεφάλαιο παρουσιάζεται η µεθοδολογία που ακολουθήθηκε, µε τη χρήση του λογισµικού CATT- Acoustic, για τη διεξαγωγή της ακουστική µελέτης. Τέλος στο 6 ο κεφάλαιο, παρουσιάζονται τα αποτελέσµατα και τα συµπεράσµατα της ακουστικής προσοµοίωσης.

II ABSTRACT The present dissertation has been done in the department of Electrical Engineering and Computer Science in the University of Patras and the subject concerned the design of internal electrical installation for the architectural plans of a museum, as well as the acoustic study of an amphitheatre inside the museum premises. For the design of this internal electrical installation symbols and regulations from ELOT HD 384 were used. The construction of the electrical plans was done on the software AUTOCAD 2008 and the acoustic study was done using the CATT-acoustic v.32, which is a software for simulating room acoustic. The dissertation is divided in 4 chapters, where in the first chapter a general description of the internal electrical installation is given, general instructions and regulations and reference to cables and wires that are used. In the 2 nd chapter, elements of light are examined and the importance of using the correct kind of technical light in museums and their show-cases is explained thoroughly. Next, in the 3 rd chapter, every electrical circuit that is designed is presented with the appropriate cables fuses and appliances for its implementation. In the 4 th chapter, the acoustic theory is explained and in the 5 th chapter the methodology followed for the acoustic simulation, with the use of the logismic CATT-Acoustic, is presented. Finally, in the 6 th chapter the results of the acoustic simulation are presented and analyzed.

III ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΣΩΤ. ΗΛ. ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 1.1 Εισαγωγή.... 1 1.2 Γενικές Οδηγίες για τις Ε.Η.Ε και Υπολογισµοί..... 3 1.2.1 Γενικές Οδηγίες.. 3 1.2.2 Υπολογισµός εγκατεστηµένης ισχύος... 4 1.3 Αγωγοί και Καλώδια 6 1.3.1 Γενικα... 6 1.3.2 Xρωµατισµοί µονωµένων αγωγών. 7 1.3.3 Συνήθεις Τύποι Καλωδιών 9 1.4 Σωληνώσεις 11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ ΦΩΤΟΤΕΧΝΙΑ 2.1 Γενικά......... 14 2.2.1 Βασικά φωτοτεχνικά µεγέθη..... 14 2.2.2 Στοιχεία Φυσιολογικής Οπτικής... 16 2.3 Βασικά είδη πηγών φωτισµού...... 18 2.4 Φωτισµός Μουσειακών Προθηκών.... 20 2.4.1 Γενικά...... 20 2.4.2 Η καταστροφική ιδιότητα του φωτός.... 21 2.4.3 Τα κριτήρια επιλογής. 22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΟΥΣΕΙΟΥ 3.1 Πίνακες ιανοµής... 27 3.2 Κύκλωµα Φωτισµού-Ρευµατοδοτών... 28 3.2.1 Φωτισµός εσωτερικού χώρου... 28 3.2.2 Εξωτερικός φωτισµός... 38 3.2.3 Κύκλωµα Ρευµατοδοτών... 39 3.2.4 Κύκλωµα Ρευµατοδοτών Κλιµατισµού... 41 3.3 Kύκλωµα Φωτισµού Μουσειακών Προθηκών spotlights... 46 3.4 Φωτιστικά Ασφάλειας και Σήµανσης.... 50 3.5 Σύστηµα Πυρασφάλειας.... 53 3.5.1 Χειροκίνητοι αγγελτήρες πυρκαγιάς... 54 3.5.2 Αυτόµατο σύστηµα πυρανίχνευσης... 55 3.6 Γραµµές τηλεφωνίας....... 60 3.7 Κύκλωµα κλειστής παρακολούθησης CCTV..... 61 3.8 Κύκλωµα συναγερµού....... 65

IV KΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΘΕΩΡΙΑ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΥ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟΥ 4.1 Γενικά... 69 4.2 Περιοχές Cutoff και Crossover... 70 4.3 Χρόνος αντήχησης... 71 4.4 Ηχοαπορρόφηση και RT60 και Εξίσωση Sabine... 72 4.5 Κριτήρια καταλληλότητας... 73 4.6 Στάσιµα Κύµατα...... 74 4.7 Ανακλάσεις... 77 4.8 Aκουστικές παράµετροι 80 4.8.1 Early Decay Time (EDT) Χρόνος αρχικής εξασθένησης. 80 4.8.2 Κεντρικός χρόνος Τ s Central Time ή Center of Clarity... 81 4.8.3 Ηχοστάθµη σε κάποια απόσταση (L p ) 82 4.8.4 Στάθµη λόγου κατευθείαν προς ανακλώµενου ήχου (L d/r ).. 82 4.8.5 Ποσοστό απώλειας κατανόησης φθόγγων (% ALcons).... 83 4.8.6 Στάθµη λόγου αρχικής προς καθυστερηµένη αντήχηση (L e/l ) 83 4.8.7 είκτης ευκρίνειας στα 50ms (D-50) Definition Index.. 83 4.8.8 είκτης διαύγειας στα 80ms (C-80) Clarity 85 4.8.9 είκτης ισχύος (G-10) Strength index...... 86 4.8.10 Πλευρικές ανακλάσεις LF (Lateral Energy Fraction) 86 4.8.11 εικτης Rasti (Rapid Speech Transmision Index) 87 4.8.12 Κατευθυντικότητα (Directivity). 88 4.8.13 Χρόνος αρχικής καθυστέρησης (ITDG) Initial Time Delay Gap. 89 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ AΚΟΥΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟΥ 5.1 Το λογισµικό προσοµοίωσης Catt-Acoustic... 90 5.1.1 Audience area mapping. 91 5.1.2 Full detailed calculation.. 92 5.2 Υλοποίηση προσοµοίωσης.. 95 5.2.1 Γενικά 95 5.2.2 Κώδικας CATT- acoustic... 97 5.2.3 Εισαγωγή πηγής δέκτών 98 5.3 Εκτέλεση προσοµοίωσης.. 99 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤA ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 6.1 Υλοποίηση της επιλογής: Απεικόνιση περιοχής ακροατηρίου... 100 6.2 Υλοποίηση της επιλογής: Full detailed calculation... 100 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α... 110 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β... 115 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 135

ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 1 1.1 Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Με τον όρο Εσωτερική Ηλεκτρική Εγκατάσταση (Ε.Η.Ε.) εννοούµε την τοποθέτηση, τον έλεγχο και το χειρισµό διαφόρων ηλεκτρολογικών εξαρτηµάτων, που εξυπηρετούν τις ανάγκες κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας[1]. Τις Ε.Η.Ε. µπορεί κανείς να τις διακρίνει ανάλογα µε τη χρήση του ηλεκτρικού ρεύµατος σε: 1) Οικιακές εγκαταστάσεις ή φωτισµού (µονοφασική παροχή) 2) Εγκαταστάσεις κίνησης ή βιοµηχανικές (τριφασική παροχή) ανάλογα µε το χώρο σε: 1) Εγκαταστάσεις υπαίθρου (εξωτερικών χώρων) 2) Εγκαταστάσεις κλειστού χώρου ανάλογα µε τις συνθήκες που επικρατούν στο χώρο σε: 1) Χώρων ηλεκτρικής υπηρεσίας (υποσταθµοί, µετασχηµατιστές, κλπ) 2) Ξηρών χώρων 3) Πρόσκαιρα υγρών χώρων (στεγνωτήρια, βεράντες, κλπ) 4) Υγρών χώρων (ψυγεία, τουαλέτες, κακώς αεριζόµενα υπόγεια) 5) Βρεγµένων χώρων (λουτρά, πλυντήρια, ψυκτικοί θάλαµοι, κλπ) 6) Χώρων µε κίνδυνο πυρκαγιάς (αποθήκες ξύλου, καυσίµων, κλπ) 7) Χώρων µε κίνδυνο εκρήξεων (εργοστάσια, αποθήκες) 8) Σκονιζόµενων χώρων (υφαντήρια, αποθήκες τσιµέντου, κλπ) 9) Εγκαταστάσεις ρυπαρών χώρων (χηµικά εργοστάσια, βαφεία, κλπ) 10) Χώρων µεγάλης συγκέντρωσης (αίθουσες θεάτρων, κινηµατογράφοι, καταστήµατα, εκθέσεις, χώροι συναυλιών, κλπ) 11) Εγκαταστάσεις σε στάβλους, κτηνοστάσια, σιτοβολώνες, κλπ Για κάθε κατηγορία Ε.Η.Ε. πρέπει να χρησιµοποιείται το κατάλληλο ηλεκτρολογικό υλικό και να εφαρµόζονται οι σχετικοί κανονισµοί. Μια Εσωτερική Ηλεκτρική Εγκατάσταση (Ε.Η.Ε.) τροφοδοτείται από τις εγκαταστάσεις της ΕΗ µέσω του µετρητή. Από το κιβώτιο του µετρητή αρχίζει η κύρια γραµµή που τροφοδοτεί το σύνολο της Ε.Η.Ε.. Η γραµµή αυτή καταλήγει στον πίνακα διανοµής και λέγεται «γραµµή µετρητή - πίνακα». Μια γραµµή που ξεκινάει από τον πίνακα είναι δυνατόν να τροφοδοτεί: 1) Είτε µία µόνο συσκευή κατανάλωσης. 2) Είτε περισσότερες από µια συσκευές κατανάλωσης.

2 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 3) Είτε έναν άλλο πίνακα, που λέγεται «δευτερεύων πίνακας» ή υποπίνακας. Ανεξάρτητες (ή ευθείες) γραµµές, είναι εκείνες που η καθεµία τροφοδοτεί µία µόνο συσκευή κατανάλωσης, για ισχύ πάνω από 1.5 Kw. Τέτοιες γραµµές είναι: 1) Η γραµµή µαγειρείου που τροφοδοτεί την ηλεκτρική κουζίνα. 2) Η γραµµή του ηλεκτρικού θερµοσίφωνα. 3) Οι γραµµές που τροφοδοτούν σταθερές συσκευές κατανάλωσης µεγάλης σχετικά ισχύος, όπως π.χ. οι θερµοσυσσωρευτές. 4) Οι γραµµές, που η καθεµία τροφοδοτεί ένα µόνο ρευµατοδότη (πρίζα), που λέγεται «ενισχυµένη πρίζα». Ρευµατοδότες µε ανεξάρτητη γραµµή χρησιµοποιούµε για την τροφοδότηση φορητών συσκευών µεγάλης σχετικά ισχύος, π.χ. ηλεκτρικά καλοριφέρ ή συσκευές µε ειδικές απαιτήσεις όπως π.χ. ηλεκτρονικοί υπολογιστές. ευτερεύοντες πίνακες (ή υποπίνακες) χρησιµοποιούνται για την τροφοδότηση των συσκευών κατανάλωσης που βρίσκονται σε κάποια απόσταση ή έχουν κάποιο φυσικό διαχωρισµό από τη θέση που βρίσκεται ο γενικός πίνακας, κατά τρόπο που θα ήταν ασύµφορο να ξεκινούν από το γενικό πίνακα όλες οι γραµµές που χρειάζονται για να τροφοδοτήσουν αυτές τις συσκευές. Σε ένα τριώροφο κτήριο π.χ., από κάθε υποπίνακα θα ξεκινούν γραµµές για την τροφοδότηση των συσκευών κατανάλωσης του ίδιου ορόφου. Κάθε πίνακας, ανάλογα µε τον αριθµό φάσεων µε τις οποίες τροφοδοτείται, είναι µονοφασικός ή τριφασικός. Ο αγωγός προστασίας αρχίζει από το κιβώτιο του µετρητή όπου συνδέεται µε τον αγωγό γείωσης και µέσω αυτού µε το ηλεκτρόδιο γείωσης. Σε όλη τη διαδροµή ο αγωγός προστασίας ακολουθεί τους ενεργούς αγωγούς µέχρι τις συσκευές κατανάλωσης για να συνδεθεί µε τα εκτεθειµένα αγώγιµα µέρη τους. Συσκευές κατανάλωσης είναι οι συσκευές που καταναλώνουν ηλεκτρική ενέργεια, µετατρέποντάς την σε κάποια άλλη µορφή ενέργειας. Τα βασικά µέρη µιας Ε.Η.Ε. είναι: 1) Αγωγοί και καλώδια 2) Ηλεκτρικοί πίνακες 3) Γειώσεις 4) Σωλήνες - εξαρτήµατα - κανάλια διανοµής 5) Ασφάλειες 6) ιακόπτες 7) Ρευµατοδότες και ρευµατολήπτες 8) Φωτιστικά σώµατα

ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 3 1.2 Γενικές Οδηγίες για τις Ε.Η.Ε και υπολογισµοί 1.2.1 Γενικές Οδηγίες 1) Παίρνουµε πρώτα το αρχιτεκτονικό σχέδιο της οικοδοµής σε κάτοψη καί τοµή. 2)Σηµειώνουµε επάνω στο σχέδιο τα φωτιστικά σώµατα µετά την εκπόνηση της φωτοτεχνικής µελέτης καθώς επίσης καί τις θέσεις των µόνιµων ή φορητών συσκευών µε τις αντίστοιχες πρίζες, θέσεις διακοπτών, θέση γενικού πίνακα εισαγωγής, υποπινάκων διανοµής κ.λ.π. Σε µικρούς χώρους π.χ. γραφεία συνήθως τοποθετούµε ένα φωτιστικό σηµείο στο γεωµετρικό κέντρο του δωµατίου, τους δε διακόπτες πάντα κοντά στην πόρτα και στην πλευρά πού αντιστοιχεί στο άνοιγµα αυτής. 3) Μετά από τα παραπάνω χωρίζουµε τα φωτιστικά σηµεία και τις συσκευές σε οµάδες, ώστε να είναι δυνατή ή τροφοδότηση κάθε οµάδας µε ξεχωριστή γραµµή. Συνίσταται για κάθε προβλεπόµενο φορτίο 15 Α και µια χωριστή γραµµή. Οι γραµµές φωτισµού θα πρέπει να είναι, τουλάχιστον δύο, ώστε όταν καεί µια ασφάλεια να µην βυθιστεί όλη η εγκατάσταση στο σκοτάδι. Αν είναι δυνατό πρέπει να έχουµε ανεξάρτητη γραµµή πριζών, αλλά αυτό δεν τηρείται αυστηρά για λόγους οικονοµίας. Για ηλεκτρική θέρµανση-κλιµατισµό πρέπει να προβλεφτούν οπωσδήποτε ανεξάρτητες γραµµές για >1.5 KW. 4) Ο γενικός πίνακας πρέπει να τοποθετείται σε ύψος 1,80 m από το δάπεδο. Οι πίνακες των κοινοχρήστων χώρων δεν τοποθετούνται σε χώρους που κλειδώνονται. Αν χρειασθεί να γίνει µια διακοπή για λόγους ανώτερης βίας (ατύχηµα), αυτή θα είναι αδύνατη. 5) Το φορτίο που δέχεται η ΕΗ στα 220 V ( µονοφασική παροχή ) είναι το πολύ 8 ΚW ή 36 Α. 6) Ασφάλειες τοποθετούνται µόνο στους αγωγούς φάσης καί ποτέ στον ουδέτερο. Απαγορεύεται ή διακοπή ενός κυκλώµατος µε την ασφάλειά, όταν τούτο διαρρέεται από ρεύµα και ασφαλίζεται µε φυσίγγι µεγαλύτερο των 6 Α. 7) Αυτόµατοι µεγίστου χωρίς ασφάλειες τοποθετούνται µόνον όταν αυτοί προστατεύουν το δίκτυο από βραχυκυκλώµατα. 8) Στη θέση του ηλεκτρικού ψυγείου µπαίνει πρίζα σούκο. 9) Ο φωτισµός του λουτρού γίνεται στεγανός δηλαδή το φωτιστικό θα αποτελείται από αρµατούρα στεγανή. Απαγορεύεται µέσα στο λουτρό ή τοποθέτηση διακοπτών και πριζών όπως προβλέπει ο κανονισµός ΕΛΟΤ HD 384.412.2.1 [1].

4 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 10) Οι πρίζες τοποθετούνται σε ύψος µεγαλύτερο από 25 cm από το δάπεδο. Αν το δάπεδο είναι αγώγιµο απαραίτητα θα είναι τριπολικές (δηλ. µε γείωση). Γενικά οι τριπολικές πρίζες είναι προτιµότερες γιατί προστατεύουν από ηλεκτροπληξία. 11) Μέσα στους σωλήνες τοποθετούνται αγωγοί πού προστατεύονται από ασφάλειες της ίδιας οµάδας π.χ. αγωγοί κυκλωµάτων φωτισµού κ.λπ. 12) Οι συνδέσεις των αγωγών πρέπει να γίνονται µέσα στα κουτιά διακλάδωσης και ποτέ µέσα στις σωληνώσεις. 13) Στα άκρα των σωληνώσεων, από τις οποίες τροφοδοτούµε συσκευές, πρέπει να τοποθετούµε κατάλληλα προστόµια. 14) Σε περίπτωση καµπής θα πρέπει η ακτίνα καµπυλότητας γιά σωλήνες να είναι µεγαλύτερη από 6 cm και σε περίπτωση καλωδίου το δεκαπλάσιο της εξωτερικής διαµέτρου του. 15) Η τροφοδότηση των φωτιστικών σηµείων από την οροφή γίνεται µε στρεπτό αγωγό διατοµής 0,75 cm 2. Το βάρος πού θα κρέµεται από αυτόν δεν πρέπει να ξεπερνάει το 1/2 κιλό[1]. 1.2.2 Υπολογισµός εγκατεστηµένης ισχύος Κατά προσέγγιση ο υπολογισµός της εγκατεστηµένης ισχύος ή του φορτίου γίνεται όπως παρακάτω: α) Για κάθε φωτιστικό σηµείο θεωρούµε φορτίο 0,5 Α. Αν όµως πρόκειται για συνδεσµολογία κοµµυτατέρ, θεωρούµε 2 Α ανά πολύφωτο. Για φωτιστικά ισχύος 200 W θεωρούµε φορτίο 1 Α. β) Για κάθε πρώτη από τρεις πρίζες θεωρούµε φορτίο 2 Α, για κάθε µια από τις υπόλοιπες 0,5 Α[5]. Πιο λεπτοµερής υπολογισµός τού φορτίου γίνεται, από το τύπο της ισχύος: Και P(Watt) = V(Volts) x I(Ampere) x cosφ (1.1) P I= U x συνφ (1.2) όπου συνφ =1 (φ = 0) για το φωτισµό. Από τον παραπάνω τύπο βρίσκουµε το ρεύµα κάθε καταναλωτή σε κάθε κύκλωµα. Αθροίζουµε τις εντάσεις των καταναλωτών κάθε κυκλώµατος καί έτσι παίρνουµε τη συνολική ένταση πού θα διαρρέει το κύκλωµα αυτό (δηλ. όταν όλες οι συσκευές του κυκλώµατος λειτουργούν συγχρόνως)[5].

ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 5 Έχοντας το ολικό φορτίο της εγκατάστασης το κατανέµουµε σε γραµµές των 10 Α (2,2 ΚW). Πρέπει να γνωρίζουµε ότι για το χωρισµό µιας εγκατάστασης σε πολλά κυκλώµατα δεν υπάρχουν ακριβείς κανόνες. Πολλοί χρησιµοποιούν µια γραµµή για κάθε προβλεπόµενο συνολικό φορτίο 15 Α, ή άλλοι για κάθε 8 σηµεία φωτισµού ή πριζών. 1) Υπολογισµός της πτώσης τάσης καί της διατοµής των αγωγών Γνωρίζουµε ότι, κάθε αγωγός µπορεί να διαρρέεται από ρεύµα έντασης που δεν θα ξεπερνά κάποια µέγιστη τιµή, η οποία καθορίζεται από τα υλικά κατασκευής του αγωγού. Έτσι εµφανίζεται η συνεχής λειτουργία του αγωγού µε θέρµανση µέσα σε παραδεκτά όρια (µέχρι 60 C ). Π.χ. ένας αγωγός διατοµής 2,5 mm 2 που λειτουργεί σε περιβάλλον θερµοκρασίας 30 C πρέπει να δεχτεί µέγιστο (επιτρεπτό) ρεύµα 20 Α. Με τις συνθήκες και για συνεχή λειτουργία η θερµοκρασία της µόνωσης δεν θα ξεπεράσει τη παραδεκτή τιµή των 60 C. Η µέγιστη επιτρεπόµενη ένταση (Α) σε δεδοµένη διατοµή αγωγού δίνεται από τον πίνακα Α.4 Παράρτηµα Α σελ. 111[3]. Άρα η επιτρεπόµενη για τον αγωγό αυτό πυκνότητα ρεύµατος δεν θα πρέπει να ξεπεράσει την τιµή: επιτρεπτή πυκνότητα ρεύµατος = επιτρεπτή ένταση διατοµ ή = 20Α 2,5mm 2 = 8 A / mm2 Κατά την εκλογή της διατοµής µιας γραµµής, εκτός των παραπάνω πρέπει να λαµβάνεται υπόψη και η προκαλούµενη από τη γραµµή πτώσης τάσης 2) Επιτρεπόµενη πτώση τάσης γραµµής ( U%) Κάθε ρευµατοδοτική γραµµή προκαλεί µια πτώση της τάσης που είναι ανάλογη του γινοµένου της αντίστασης της γραµµής και του ρεύµατος που τη διαρρέει. Τούτο έχει σαν αποτέλεσµα η τάση του καταναλωτή να είναι µικρότερη από εκείνη που επιβάλλεται στην αρχή της γραµµής κατά το µέγεθος της προκαλούµενης πτώσης τάσης α. ρ.l.i U= (1.3) S Όπου: l είναι το µήκος του καλωδίου (m) ρ η ειδική αντίσταση (Ω.mm 2.m -1 ) S η διατοµή του καλωδίου (mm 2 ) I η ένταση του ρεύµατος που διαρρέει την γραµµή (Α)

6 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Αν η προκαλούµενη πτώση τάσης ξεπεράσει κάποια όρια, η λειτουργία του καταναλωτή γίνεται προβληµατική[3]. Τα επιτρεπτά όρια πτώσης τάσης µιας ρευµατοδοτικής γραµµής είναι: 1) Σε γραµµές φωτισµού U% < 1% της τάσης παροχής, δηλαδή U = 220V * 1/100 = 2,2V 2) Σε γραµµές κίνησης U% < 3% της τάσης παροχής U = 380 * 3/100 = 11,4V Έτσι λοιπόν όταν γίνεται εκλογή της διατοµής των αγωγών µιας γραµµής, πρέπει να εξασφαλίζονται ταυτόχρονα, τα εξής: α) Η ένταση του ρεύµατος της γραµµής δεν πρέπει να ξεπερνά την επιτρεπτή ένταση που αντιστοιχεί στην επιλεγείσα διατοµή. β) Η προκαλούµενη πτώση τάσης δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα επιτρεπτά όρια. 1.3 Αγωγοί και Καλώδια 1.3.1 Γενικά Καλώδια Εσωτερικών Εγκαταστάσεων Τα καλώδια εσωτερικών εγκαταστάσεων κατασκευάζονται µε χάλκινους αγωγούς δύσκαµπτους (µονόκλωνους ή πολύκλωνους) όταν προορίζονται για µόνιµη εγκατάσταση ή εύκαµπτους (λεπτοπολύκλωνους) όταν προορίζονται για εγκαταστάσεις όπου απαιτείται κινητικότητα των καλωδίων. Σαν µονωτικό υλικό χρησιµοποιείται κυρίως PVC ή ελαστικό και σαν προστατευτικός µανδύας αντίστοιχα PVC ή ελαστικό. Καλώδια που τοποθετούνται σε σταθερές καλωδιώσεις µέσα σε σωλήνες µπορούν να έχουν µόνωση χωρίς προστατευτικό µανδύα[20,21]. Αγωγοί ονοµάζονται αγώγιµα σύρµατα µέσα απο τα οποία περνά το ηλεκτρικό ρεύµα. ιακρίνονται σε γυµνούς ή µονωµένους όταν έχουν µονωτικό περίβληµα. Ανάλογα µε τον αριθµό των κλώνων ή συρµάτων οι αγωγοί διακρίνονται σε µονόκλωνους (λιγότερο εύκαµπτοι και µε διατοµή µέχρι 16 mm 2 ) και πολύκλωνους. Κατασκευάζονται από χαλκό ή αλουµίνιο και κράµατά τους. Οι αγωγοί χαρακτηρίζονται από τη διατοµή του πυρήνα τους που υπολογίζεται ως εξής: Μονόκλωνος αγωγός: S = π*d 2 / 4 = 0,785*d 2

ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 7 όπου d: διάµετρος πυρήνα του αγωγού σε mm S: διατοµή σε mm 2 Πολύκλωνος αγωγός: S = n* π*d 2 / 4 = 0,785*d 2 * n όπου d: διάµετρος κλώνου σε mm n: αριθµός κλώνων n=1+6=7 (µια στρώση) S: διατοµή σε mm 2 Καλώδιο εννοούµε το σύνολο δύο ή περισσοτέρων µονωµένων αγωγών που βρίσκονται µέσα στο ίδιο µονωτικό περίβληµα. Στον πίνακα Α.1 του παραρτήµατος Α σελ 110 παρουσιάζεται η αντιστοιχία των νέων τύπων καλωδίων (HD384) µε τους παλαιούς (VDE).[6] Η ονοµατολογία των καλωδίων ερµηνεύεται ως εξής: Η= εναρµονισµένο 07=450/750V 05= 300/500V 03= 300/300V V= µόνωση PVC πρώτο R= στρογγυλός πολύκλωνος δεύτερο R= µανδύας ελαστικού Ν= µανδύας ελαστικού F=εύκαµπτο U= µονόκλωνο Κ= εύκαµπτο σταθερής εγκατάστασης H= ορθογωνικής µορφής Η αντίσταση R αγωγού µε µήκος l και διατοµή S είναι: R I. S =ρ (1.4) όπου ρ η ειδική αγωγιµότητα. Ειδική αντίσταση χαλκού ρ = 0,017241 Ω mm 2 /m στους 20 ο C Ειδική αντίσταση αλουµίνιου ρ= 0.0282 Ω mm 2 /m στους 20 ο C Στον πίνακα Α.2 του παραρτήµατος Α σελ. 110 δίδεται η αντίσταση ανά km συνάρτηση της διατοµής γυµνού αγωγού χαλκού. 1.3.2 Xρωµατισµοί µονωµένων αγωγών Για τη διευκόλυνση των συνδέσεων κατά την εγκατάσταση των αγωγών και των καλωδίων, αλλά και κατά τις επεµβάσεις που ενδεχοµένως θα χρειασθεί να γίνουν µεταγενέστερα, οι µονώσεις των αγωγών έχουν συγκεκριµένα

8 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ χρώµατα που διευκολύνουν την αναγνώριση των αγωγών. Οι κανόνες που ισχύουν είναι οι ακόλουθοι : 1) Οι αγωγοί φάσεων πρέπει να είναι µονόχρωµοι µε οποιοδήποτε χρώµα, εκτός από το κίτρινο και το πράσινο. 2) Ο ουδέτερος αγωγός έχει µόνωση µε κυανό χρώµα. Οµως είναι επιτρεπτό να χρησιµοποιηθεί ως αγωγός φάσης ένας αγωγός που έχει χρώµα µπλέ ανοιχτό, αν στο κύκλωµα δεν υπάρχει ουδέτερος. 3) Ο αγωγός προστασίας (γείωση) έχει µόνωση µε πρασινοκίτρινο χρώµα. εν επιτρέπεται να χρησιµοποιηθεί αγωγός άλλου χρώµατος ως αγωγός προστασίας και ο αγωγός µε χρώµα πράσινο - κίτρινο δεν επιτρέπεται να χρησιµοποιηθεί για κανέναν άλλο σκοπό. Επίσης δεν επιτρέπεται να χρησιµοποιηθεί για άλλο σκοπό ούτε µονόχρωµος αγωγός που να έχει ένα από τα δύο αυτά χρώµατα, ούτε δίχρωµος αγωγός που να περιέχει ένα από τα δύο αυτά χρώµατα [6]. Σηµειώσεις: (α) Με βάση τους κανόνες αυτούς, οι µονώσεις των πόλων των καλωδίων της Ε.Η.Ε. έχουν τα χρώµατα του πίνακα Α.3 στο παράρτηµα Α σελ 110[6]. (β) εν είναι απαραίτητο να έχουν χρωµατισµό οι µονώσεις των διπολικών ευκάµπτων καλωδίων χωρίς µανδύα. Η µέγιστη επιτρεπόµενη ένταση των αγωγών εξαρτάται από τρείς παράγοντες: 1) Από τη διατοµή του αγωγού 2) Από το είδος της µόνωσής του 3) Από τις συνθήκες τοποθέτησης και λειτουργίας του. Αν ξεπεράσουµε τη µέγιστη επιτρεπόµενη τιµή έντασης του πίνακα 1.4 στο παράρτηµα Α.4 σελ 111, τότε ο αγωγός υπερθερµαίνεται (λόγω της αναπτυσσόµενης θερµότητας Joule Q = 0,24* R* l 2 *t σε cal) και φθείρεται πρόωρα. Αν η υπερθέρµανση είναι πιο ισχυρή τότε υπάρχει σοβαρός κίνδυνος πυρκαγιάς. Για θερµοκρασίες περιβάλλοντος µεγαλύτερες των 30 ο C πρέπει οι τιµές του παραπάνω πίνακα να πολλαπλασιαστούν αντίστοιχα µε τους παρακάτω συντελεστές [3]. Θερµοκρασία 35 ο C 40 ο C 45 ο C 50 ο C 55 ο C περιβάλλοντος Συντελεστής 91 % 82 % 71 % 58 % 41 % Αν οι ενεργοί αγωγοί που βρίσκονται στο ίδιο περίβληµα είναι περισσότεροι από τρεις παίρνουµε µέρος των τιµών του πίνακα επιτρεποµένων εντάσεων.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 9 Για 4-6 αγωγούς 7-9 αγωγούς 80 % 70 % Η ελάχιστη επιτρεπόµενη διατοµή χάλκινου αγωγού σε Ε.Η.Ε ανάλογα µε την χρήση του δίδεται στον πίνακα Α.5 του παραρτήµατος Α σελ 112. 1.3.3 Συνήθεις Τύποι Καλωδίων Στις Ε.Η.Ε. χρησιµοποιούνται συνηθέστερα οι τύποι καλωδίων που αναφέρονται πιο κάτω, όπου σηµειώνονται µερικές οδηγίες σχετικά µε τη χρήση τους. Πρέπει να σηµειωθεί ότι υπάρχει µεγάλο πλήθος τύπων καλωδίων, για τους οποίους περισσότερες πληροφορίες παρέχουν οι κατάλογοι των βιοµηχανιών παραγωγής τους[21]. Μονοπολικά καλώδια µε µόνωση PVC χωρίς µανδύα για εσωτερική καλωδίωση Τύπος: HO5V-U (Μονόκλωνος αγωγός) Ονοµαστική τάση: 300/500 V Τύπος: HO7V-U (Μονόκλωνος αγωγός) HΟ7V-R (Πολύκλωνος αγωγός) Ονοµαστική τάση: 450/750 V Προδιαγραφές: ΕΛΟΤ 563.3, VDE 0281, BS 6004, CENELEC HD 21.3 Χρήσεις: Τύπος HO5V-U κατάλληλος για σταθερές προστατευµένες εγκαταστάσεις µέσα σε συσκευές και µέσα ή πάνω σε βάσεις φωτιστικών. Τύπος H07V-U µε µονόκλωνο και H07V-R µε πολύκλωνο αγωγό, κατάλληλοι για τοποθέτηση σε σωλήνες πάνω ή µέσα σε τοίχο, σε πίνακες ή άλλους κλειστούς χώρους. HO5V-U HO7V-U Εικόνα 1.1 Μονόκλωνοι αγωγοί νέου τύπου HD 384, HO5V-U και HO7V-U,που αντικατέστησαν το παλαιό τύπο VDE, NYA(re). Καλώδια µε µόνωση PVC χωρίς µανδύα µε εύκαµπτο αγωγό για γενικές χρήσεις. Τύπος: HO5V-Κ Ονοµαστική τάση: 300/500 V Προδιαγραφές: ΕΛΟΤ 563.3, VDE 0281, CENELEC HD 21.3 Χρήσεις: Κατάλληλα για σταθερές προστατευµένες εγκαταστάσεις µέσα σε συσκευές και µέσα ή πάνω σε βάσεις φωτιστικών.

10 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Εικόνα 1.2 Μονόκλωνος αγωγός νέου τύπου HD 384, HO5V-Κ,που αντικατέστησε το παλαιό τύπο VDE, NYAF. Καλώδια µε µόνωση και µανδύα από PVC για σταθερή καλωδίωση Τύπος: Η05VV-U (ΜΟΝΟΚΛΩΝΟΣ ΑΓΩΓΟΣ) Η05VV-R (ΠΟΛΥΚΛΩΝΟΣ ΑΓΩΓΟΣ) Ονοµαστική τάση: 300/500 V Πποδιαγραφές: ΕΛΟΤ 563.4 Χρήσεις: Ελαφρύ καλώδιο µε δύσκαµπτο αγωγό για τοποθέτηση σε σταθερές εγκαταστάσεις σε ξηρούς ή υγρούς χώρους. Εικόνα 1.3 Πολύκλωνος αγωγός νέου τύπου HD 384, HO5VV-R,που αντικατέστησε το παλαιό τύπο VDE, NYMHY Καλώδια ισχύος µε µόνωση και µανδύα από PVC για σταθερές εγκαταστάσεις Τύπος: J1VV-R (ΠΟΛΥΚΛΩΝΟΣ ΑΓΩΓΟΣ) J1VV-U (ΜΟΝΟΚΛΩΝΟΣ ΑΓΩΓΟΣ) JIVV-S (ΠΟΛΥΚΛΩΝΟΣ ΑΓΩΓΟΣ) Προδιαγραφές: ΕΛΟΤ 843 Ονοµαστική τάση: 600/1000 V Χρήσεις: Τα καλώδια ισχύος χρησιµοποιούνται κυρίως σε βιοµηχανικές εγκαταστάσεις, σταθµούς διανοµής ή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σε εσωτερικούς χώρους, ύπαιθρο και εφ όσον δεν υπόκεινται σε µηχανικές καταπονήσεις. Εικόνα 1.4 Αγωγός νέου τύπου HD 384, J1VV,που αντικατέστησε το παλαιό τύπο VDE, NYY.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 11 Kαλώδια για τηλεφωνικές γραµµές Τύπος: UTP CATEGORY 5 (J-2YY) FTP CATEGORY 5 (J-2Y(St)Y) STP CATEGORY 5 (J-2Y(St)Y) Ονοµαστική τάση: 225 V Προδιαγραφές: ISO / IEC 11801, EIA / TIA 568 A, (TSB 36) Χρήσεις: Καλώδια για τηλεφωνικά δίκτυα και δίκτυα υπολογιστών. Σε περίπτωση που τοποθετούνται περισσότερα του ενός καλώδια το ένα κοντά στο άλλο είναι απαραίτητο να υπάρχει αρκετός χώρος για αερισµό. Η µεταφερόµενη ισχύς δεν επηρεάζεται εάν: (α) Η οριζόντια απόσταση µεταξύ των καλωδίων είναι τουλάχιστον ίση µε δύο φορές τη διάµετρο των καλωδίων (β) Η κατακόρυφη απόσταση µεταξύ των καλωδίων δεν είναι µικρότερη από τέσσερις φορές τη διάµετρο τους. (γ) Τοποθετούνται σε οριζόντια διάταξη ακόµα και αν ο αριθµός των καλωδίων υπερβαίνει τα τρία. Στο πίνακα Α.1, σελίδα 110 του παραρτήµατος Α δίνεται η αντιστοιχία νέων τύπων (HD384) καλωδίων µε παλαιούς (VDE). 1.4 Σωληνώσεις Τα συστήµατα σωληνώσεων θα κατασκευαστούν έτσι ώστε να είναι δυνατή η µετέπειτα τοποθέτηση ή και αφαίρεση των συρµατώσεων χωρίς αυτές να καταστραφούν. Η ελάχιστη διάµετρος των χρησιµοποιούµενων σωλήνων θα είναι 13,5 mm ή 1/2". Όπου δεν προβλέπετε η διάµετρος του σωλήνα, θα επιλέγεται τέτοια ώστε η έλξη των αγωγών ή του καλωδίου µέσα στον σωλήνα να γίνεται ελεύθερα, χωρίς να τραυµατιστεί η µόνωση του αγωγού. Η διάµετρος του σωλήνα θα είναι τουλάχιστο 1,5 φορά µεγαλύτερη της εξωτερικής διαµέτρου του προστατευόµενου καλωδίου. Όλες οι σωληνώσεις θα τοποθετηθούν παράλληλα ή κάθετα προς τις πλευρές των τοίχων και των ορόφων. Οι σωλήνες που οδεύουν παράλληλα θα απέχουν µεταξύ τους όσο και οι διάµετρός τους. Οι σωλήνες που οδεύουν παράλληλα µε σωλήνες άλλων εγκαταστάσεων θα απέχουν µεταξύ τους τουλάχιστο 300 mm. Οι αλλαγές διευθύνσεως πρέπει να γίνονται, είτε µε χρήση χυτών εξαρτηµάτων, είτε µε κάµψη των σωλήνων µε ειδική συσκευή εγκεκριµένου τύπου σε σχήµα συµµετρικού τόξου, εiτε τέλος, µε χαλύβδινα

12 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ κουτιά. Οι επιτρεπόµενες καµπυλώσεις χωρίς µεσολάβηση κουτιού διακλάδωσης θα είναι το ανώτερο τρείς. Οι καµπύλες, όπου δεν χρησιµοποιούνται ειδικά στοιχεία έλξεως θα είναι µε ακτίνα καµπυλότητας τουλάχιστο 6 φορές την διάµετρο του σωλήνα. Οι σωληνώσεις που εµφανίζουν περιττές αλλαγές διευθύνσεως απορρίπτονται ως απαράδεκτες και γενικά η πορεία τους πρέπει να είναι η συντοµότερη. Οι σωλήνες που έχουν οποιαδήποτε σύνθλιψη ή παραµόρφωση δεν θα χρησιµοποιηθούν. Οι σωληνώσεις στα σηµεiα εισόδου τους θα συναντώνται κάθετα µε τα κουτιά διακλάδωσης. Οι σωληνώσεις ανεξάρτητα από τη τάση της εγκατάστασης, θα τοποθετούνται µε ελαφρά κλίση προς τα κουτιά και θα είναι απαλλαγµένα από παγίδες (σιφώνια) για την αποφυγή ενδεχόµενης συσσωρεύσεως νερού µέσα σε αυτές. Οι σωλήνες µεταξύ των κουτιών δεν θα έχουν παραπάνω από δύο το πολύ ενώσεις ανά τρiα µέτρα, ούτε θα έχουν ένωση, όταν η απόσταση των κουτιών δεν υπερβαίνει το ένα µέτρο. Απαγορεύονται όλα τα είδη ενώσεων σωλήνων, για τα τµήµατα των σωληνώσεων που οδεύουν δια µέσου τοίχων ή οροφών. Σε περίπτωση ενώσεως χαλυβδοσωλήνων ή σιδηροσωλήνων ή γενικά διακοπής της συνέχειας τους, πρέπει να αποκαθίσταται η ηλεκτρική συνέχεια του µεταλλικού σωλήνα µε χρησιµοποίηση διάταξης γεφύρωσης εγκεκριµένου τύπου. Οι κενοί σωλήνες θα πωµατίζονται στα άκρα τους και µέσα σε αυτούς θα τοποθετούνται οδηγοί. Τα συστήµατα των σωληνώσεων που βρίσκονται µέσα στο έδαφος, µέσα σε σκυρόδεµα, µέσα σε δάπεδο ή ορατής εγκαταστάσεως, θα είναι κατασκευασµένα στεγανά. Οι σωληνώσεις της ηλεκτρικής εγκατάστασης όλων γενικά των χώρων του κτηρίου, θα κατασκευαστούν χωνευτές. Όταν ορίζεται χωνευτή εγκατάσταση, οι σωλήνες πρέπει να τοποθετούνται µέσα στον τοίχο, την οροφή. Οι σωλήνες πρέπει να βρίσκονται τουλάχιστο 12 mm κάτω από την τελική επιφάνεια του τοίχου και τα κουτιά διακοπών, διακλαδώσεων κλπ. θα εξέχουν τόσο ώστε να βρίσκονται τα χείλη τους στο επίπεδο της τελικής επιφάνειας του τοίχου. Η στερέωση των σωλήνων στους τοίχους θα γίνεται µόνο µε τσιµεντοκονίαµα, η χρήση γύψου απαγορεύεται. Η έξοδος των εντοιχισµένων σωλήνων κάθετα προς την οικοδοµική κατασκευή θα φέρει πάντοτε προστόµιο πορσελάνης. Τοποθέτηση σωληνώσεων µέσα στα στοιχεία του οπλισµένου σκυροδέµατος του κτηρίου θα γίνεται µόνο µετά από σύµφωνη γνώµη του πολιτικού µηχανικού κατά την κατασκευή του ξυλότυπου. Τα κουτιά διακλαδώσεως και οργάνων στερεώνονται επί των ξυλότυπων, οι σωληνώσεις προσδένονται ανά δύο µέτρα µε σύρµα πάνω στον σιδερένιο οπλισµό. Ειδική µέριµνα πρέπει ναι ληφθεί για την αποφυγή αποφράξεως των σωληνώσεων και των

ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 13 κουτιών από το σκυρόδεµα (τάπωµα). Στα σηµεία στα οποία οι σωληνώσεις διαπερνούν αρµό διαστολής πρέπει να παρεµβάλλεται εύκαµπτο τµήµα (σπιράλ) εντός πλαστικού σωλήνα µεγαλύτερης διαµέτρου. Όπου οι σωληνώσεις τοποθετούνται µέσα στο σκυρόδεµα ή µέσα στην επικάλυψη θα αφήνεται επικάλυψη τουλάχιστο 25 mm. Σιδηροσωλήνες τοποθετηµένοι µέσα στο σκυρόδεµα το οποίο έρχεται σε επαφή µε το έδαφος θα είναι απαραίτητα γαλβανισµένοι και θα έχουν δυο στρώσεις ασφαλτικού. Κατά την τοποθέτηση των σωληνώσεων θα αποφευχθεί η εντοίχιση κουτιών διακλάδωσης κλπ., συσκευών στα τοιχώµατα, στους δοκούς και στις υπόλοιπες κατασκευές από οπλισµένο σκυρόδεµα [6].

14 ΦΩΣΟΣΕΥΝΙΑ 2.1 Γενικά ΓΔΤΣΔΡΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΦΩΣΟΣΔΥΝΙΑ Σν θσο είλαη κία ειεθηξνκαγλεηηθή αθηηλνβνιία. Οη γλσζηέο ειεθηξνκαγλεηηθέο θπκάλζεηο (ε ειεθηξνκαγλεηηθό θάζκα) πεξηιακβάλνπλ αθηηλνβνιίεο κε κήθνο θύκαηνο από 10-11mm (θνζκηθέο αθηίλεο) κέρξη 107mm (ξαδηνθσληθά θύκαηα).σν αλζξώπηλν κάηη είλαη επαίζζεην ζηελ πεξηνρή κε κήθε θύκαηνο από 0,313 * 10-3 mm - 1,05 * 10-3 mm. Πξαθηηθά ελδηαθέξεη κόλν ε πεξηνρή 0,4* 10-3 - 0,8*10-3 mm πνπ ιέγεηαη νξαηό θάζκα. Σν θσο παίδεη ζηε δσή καο ξόιν ζεκαληηθό, γηαηί ε ύπαξμή ηνπ ή όρη επεξεάδεη ζε κεγάιε έθηαζε πνιινύο ηνκείο ηεο αλζξώπηλεο δξαζηεξηόηεηαο, αιιά θαη ζηελ ςπρηθή δηάζεζε ησλ αλζξώπσλ ε ζπκβνιή ηνπ είλαη κεγίζηε. Ο ηερλεηόο θσηηζκόο, εθηόο ηνπ όηη εμππεξεηεί ηνλ άλζξσπν ζηηο θαζεκεξηλέο ηνπ αλάγθεο θαη θαζηζηά ηελ δσή ηνπ επθνιόηεξε, ζπληειεί αλακθηζβήηεηα θαη ζηελ βειηίσζε ηεο νηθνλνκίαο. Αξθεί λα ιάβνπκε ππόςε ην πιήζνο ησλ εθαξκνγώλ ηνπ θσηηζκνύ θαη ζα αληηιεθζνύκε ηε ζεκαζία ηελ νπνία έρεη γηα ηε δσή καο. Οη κειεηεηέο εγθαηαζηάζεσλ θσηηζκνύ γηα ζπίηηα, γξαθεία, εξγνζηάζηα θιπ. ιακβάλνπλ ππόςε, παξάιιεια πξνο ηα δεδνκέλα ηεο ηερληθήο, θαη ηνλ παξάγνληα ηεο ςπρνινγηθήο επίδξαζεο, ηελ νπνία αζθεί ην θσο ζηε δσή, ηελ εξγαζία θαη ηελ απόδνζε ησλ αλζξώπσλ, Εθηόο από ην θαζαξά πξαθηηθό κέξνο ηεο θσηνηερλίαο, ε ρξήζε ηνπ θσηόο είλαη ζήκεξα επξύηαηε θαη ζηε δηαθόζκεζε. Αξραηνινγηθνί ρώξνη, ελδηαθέξνπζεο πεξηνρέο, θηήξηα, αίζνπζεο εηδηθέο, θσηίδνληαη πιένλ θαηά ηξόπν ν νπνίνο πξηλ από ιίγα ρξόληα ζα εζεσξείην νπηνπία. ' απηό βέβαηα ζεκαληηθόηαην ξόιν, εθηόο ηεο ηεξάζηηαο πξνόδνπ ηεο θσηνηερληθήο, παίδεη θαη ε δπλαηόηεηα παξαγσγήο άξηζηνπ ηερλεηνύ θσηόο από ηνλ ειεθηξηζκό. Σν νξαηό θσο είλαη κηθξό κέξνο ησλ ειεθηξνκαγλεηηθώλ θπκάησλ πνπ βξίζθεηαη ζηε πεξηνρή από 380mm κέρξη 780mm θαη αλαιύεηαη ζε επηκέξνπο δώλεο αθηηλνβνιηώλ πνπ θάζε κηα αληηζηνηρεί ζε θάπνην βαζηθό ρξώκα π.ρ. θίηξηλν 560-580mm.Σν θσο γίλεηαη αληηιεπηό όηαλ πξνζπίπηεη ζε αληηθείκελα. Η επηηξεπόκελε θσηεηλή ξνή θσηίδεη ηηο επηθάλεηεο, αλαθιάηαη ιίγν ή πνιύ θαη έηζη γίλνληαη νξαηέο ιακπξόηεηεο[3]. 2.2.1 Βαζικά θυηοηεσνικά μεγέθη Ο ειεθηξηθόο ιακπηήξαο κεηαηξέπεη ηελ ειεθηξηθή ηζρύ Ρ ( Watts ) ζε θσηηζηηθή ηζρύ ή θσηεηλή ξνή Φ πνπ κεηξηέηαη ζε lm ( lumens ).

ΦΩΣΟΣΕΥΝΙA 15 Φυηομεηπικά Μεγέθη και Μονάδερ: Γηα ηελ εθπόλεζε κηαο κειέηεο θσηηζκνύ είλαη απαξαίηεηε ε γλώζε ησλ θσηνκεηξηθώλ κεγεζώλ πνπ ρξεηάδνληαη ζηνπο ππνινγηζκνύο. Σα πην ζεκαληηθά από απηά είλαη ηα εμήο: Φυηεινή Ιζσύρ ή Ροή Φ Είλαη ην κέξνο ηεο ζπλνιηθήο ηζρύνο πνπ εθπέκπεη ε θσηεηλή πεγή ηo νπνίν πξνθαιεί θσηεηλέο εληππώζεηο ζην κάηη. Μνλάδα κεηξήζεσο είλαη ην LUMEN πνπ ζπκβνιίδεηαη lm. Οξίδεηαη θαη ζαλ ν ιόγνο ηεο ελέξγεηαο πνπ εθπέκπεη ε θσηεηλή πεγή κε ηελ κνξθή θσηόο πξνο ηνλ αληίζηνηρν ρξόλν εθπνκπήο. Φυηεινή Ένηαζη I Εθθξάδεη ηελ αθηηλνβνιία πνπ εθπέκπεη κηα θσηεηλή πεγή κέζα ζ έλα θώλν ζηεξεάο γσλίαο, ηνπ νπνίνπ ηελ θνξπθή θαηέρεη ε θσηεηλή πεγή. Σν κέγεζνο εθθξάδεηαη ζε θεξία/θαλδέιιεο (Candela, cd). H θσηεηλή έληαζε, ραξαθηεξίδεη ηελ εθπνκπή θσηόο σο κηα ζπλάξηεζε ηεο θαηεύζπλζεο θαη είλαη δηαθνξεηηθή ζηηο δηάθνξεο θαηεπζύλζεηο. Μηα πεγή θσηόο ραξαθηεξίδεηαη από ηε δηαλνκή ηεο θσηεηλήο έληαζεο ζην ρώξν (νξίδνληαο ην θσηνκεηξηθό ζηεξεό).. Εηθόλα 2.1 Κακπύιε θσηεηλήο εληάζεσο ή πνιηθό δηάγξακκα Η έληαζε θσηηζκνύ, αθνξά ηελ ππθλόηεηα ηεο θσηεηλήο ξνήο πνπ πξνζπίπηεη ζε κηα επηθάλεηα. Μνλάδα θσηηζκνύ ζην Δηεζλέο ύζηεκα (S.I.) είλαη ην lux. Η πνζνηηθή εθηίκεζε ηεο έληαζεο θσηηζκνύ γίλεηαη κε εηδηθά όξγαλα πνπ νλνκάδνληαη ινπμόκεηξα. Φυηιζμόρ (Δ) Είλαη ν ιόγνο ηεο θσηεηλήο ηζρύνο Φ πνπ δέρεηαη κηα επηθάλεηα πξνο ην εκβαδόλ ηεο Α, δειαδή Ε=Φ/Α. Μνλάδα θσηηζκνύ είλαη ην LUX πνπ ζπκβνιίδεηαη κε Lx θαη είλαη ίζν κε Lm/m 2. Η κέηξεζε ηνπ Ε κηαο επηθάλεηαο γίλεηαη κε ηα θσηηζκόκεηξα.

16 ΦΩΣΟΣΕΥΝΙΑ Φυηεινή απόδοζη πηγήρ Εθθξάδεηαη ζε Lm/W θαη είλαη ίζε κε ηελ θσηεηλή ηζρύ πνπ παξάγεη ε θσηεηλή πεγή πξνο ηελ ειεθηξηθή ηζρύ πνπ θαηαλαιώλεη. Οη ιακπηήξεο θζνξηζκνύ TLD ηεο Φίιηπο έρνπλ απόδνζε 92Lm/W, νη απινί ιακπηήξεο ππξαθηώζεσο 14Lm/W θαη νη ιακπηήξεο Ναηξίνπ ρακειήο πηέζεσο ηεο Φίιηπο απόδνζε 183 Lm/W. Λαμππόηηηα L Εθθξάδεη ηελ πνζόηεηα ηνπ θσηόο πνπ αλαθιάηαη, όηαλ ζε κηα επηθάλεηα ελόο m 2 πέθηεη θσο έληαζεο 1 cd. Οξίδεηαη δειαδή ζαλ πειίθν ηεο έληαζεο Ι κηαο θσηεηλήο πεγήο πξνο ηελ επηθάλεηα ηεο Α. L=I/A. Σν κέγεζνο εθθξάδεηαη ζε Nit (1Nit = 1 cd/m 2 )[3]. ςνηελεζηήρ ανάκλαζηρ (R) Είλαη ν ιόγνο ηεο θσηεηλήο ηζρύνο Φ r πνπ αλαθιάηαη από κηα επηθάλεηα πξνο ηελ θσηεηλή ηζρύ Φ ν πνπ πξνζπίπηεη ζε απηή. Δειαδή R=Φr/Φ ν. Σα πιηθά αλάινγα κε ηνλ ζπληειεζηή αλαθιάζεσο ηνπο θαη εθόζνλ είλαη αλεμάξηεηνο από ην κήθνο θύκαηνο ηεο πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο ρσξίδνληαη ζε ηξεηο βαζηθέο θαηεγνξίεο: 1)ηα ιεπθά κε R>0.75 2) ηα καύξα κε R<0.05 3) ηα γθξίδα κε 0.05<R<0.75. ην πίλαθα Α.6 ηνπ παξαξηήκαηνο Α ζει 113 παξνπζηάδνληαη ζπληειεζηέο αλάθιαζεο ησλ βαζηθώλ ρξσκάησλ ζε ηξεηο δηαθνξεηηθέο απνρξώζεηο [3]. ςνηελεζηήρ Ανάκλαζηρ Φυηόρ ηνλ πίλαθα 2.2 ηνπ παξαξηήκαηνο Α παξνπζηάδεηαη ε ζπκπεξηθνξά νξνθώλ θαη ηνίρσλ ζε πεξίπησζε πξόζπησζεο θσηόο, θαη ζηνλ πίλαθα 2.3 παξνπζηάδνληαη ηα επίπεδα έληαζεο θσηηζκνύ αλά θαηεγνξία εξγαζίαο. ηελ Ειιάδα δελ ππάξρνπλ θαηνρπξσκέλα λνκνζεηηθά απνδεθηά επίπεδα θσηηζκνύ, αιιά κόλν πξνδηαγξαθέο σο πξνο ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ηερλεηνύ θσηηζκνύ ζηνπο ρώξνπο εξγαζίαο, ηε δηάηαμε ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο θαη πξνηεηλόκελεο αληηζέζεηο ιακπξόηεηαο. ηνλ πίλαθα Α.11 ηνπ παξαξηήκαηνο Α ζει 115 παξνπζηάδνληαη ηα όξηα έληαζεο θσηηζκνύ ζύκθσλα κε ηελ Δηεζλή Επηηξνπή Φσηηζκνύ. 2.2.2 ηοισεία Φςζιολογικήρ Οπηικήρ Θάμβυζη Υαξαθηεξίδεηαη από ηε κείσζε ηεο νπηηθήο ηθαλόηεηαο πνπ δεκηνπξγείηαη όηαλ ππάξρνπλ πεξηνρέο κε πςειή ιακπξόηεηα κέζα ζην νπηηθό πεδίν ηνπ εξγαδόκελνπ. Σν θαηλόκελν νθείιεηαη θύξηα ζηε δπζθνιία πξνζαξκνγήο ηνπ ακθηβιεζηξνεηδή ζηηο ζπλζήθεο θσηεηλόηεηαο. Με ηνλ όξν ςπρνινγηθή ζάκβσζε ελλννύκε ηε κείσζε ηεο νπηηθήο αληίιεςεο πνπ πξνθαιείηαη από εμαηξεηηθέο αληηζέζεηο ιακπξόηεηαο, αλάκεζα ζε δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο ηνπ νπηηθνύ πεδίνπ. Η ςπρνινγηθή ζάκβσζε νθείιεηαη

ΦΩΣΟΣΕΥΝΙA 17 θπξίσο ζηε ιαλζαζκέλε επηινγή θαη ηνπνζέηεζε θσηηζηηθώλ ζσκάησλ, πνπ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ απ επζείαο αθηηλνβνιία από απηά πξνο ηνλ νθζαικό, όρη όκσο από ηελ θύξηα δηεύζπλζε νξάζεσο, αιιά από δεπηεξεύνπζεο δηεπζύλζεηο. Δεκηνπξγείηαη κε απηόλ ην ηξόπν κηα νπηηθή δπζθνξία πνπ νθείιεηαη θπξίσο ζε ςπρνινγηθά αίηηα, κε γξήγνξε κεηεμέιημε ζε νξγαληθά θαη ιεηηνπξγηθά ελνριήκαηα. Η ζάκβσζε κπνξεί λα απνθεπρζεί όηαλ ε ιακπξόηεηα Lmax ηνπ πην ιακπξνύ ζεκείνπ θαη ε ιακπξόηεηα Lmin ηνπ ιηγόηεξνπ ιακπξνύ ζεκείνπ ηθαλνπνηνύλ ηελ ζρέζε Lmax-Lmin< 10 Lmin. Οξύηηηα οπάζευρ αλ γσλία νξάζεσο νξίδεηαη εθείλε πνπ ζρεκαηίδεηαη κε θνξπθή ην κάηη θαη πιεπξέο ηηο επζείεο πνπ ελώλνπλ ην κάηη κε ηα άθξα ηνπ αληηθεηκέλνπ. Η κηθξόηεξε γσλία νξάζεσο κε ηελ νπνία ην κάηη κπνξεί λα παξαηεξεί θαζαξά έλα αληηθείκελν θαζνξίδεη ηελ νμύηεηα νξάζεσο G. Απηή επεξεάδεηαη α) από ηελ πνηόηεηα ηνπ καηηνύ (ειηθία) β) ηελ ζάκβσζε γ) ηνλ ρξόλν παξαηεξήζεσο (αδύλαηε ε παξαηήξεζε ζε κηθξό ρξόλν) δ) ηελ κέζε ζηάζκε ιακπξόηεηαο ηνπ απηηθνύ πεδίνπ θαη ε) ηελ αληίζεζε κεηαμύ ιακπξνηήησλ αληηθεηκέλνπ θαη πεξηβάιινληνο. Σν κάηη απνθηά κέγηζηε G θαη δηαθξίλεη άλεηα, ρσξίο θόπσζε, αληηθείκελα ζε εληάζεηο θσηηζκνύ 10-12 klx. Η κέγηζηε επαηζζεζία ηνπ καηηνύ είλαη ζην πξαζηλνθίηξηλν ρξώκα. Θεπμοκπαζία και σπώμα Σν ρξώκα ηνπ θσηόο κηαο πεγήο επεξεάδεη ηελ αηκόζθαηξα ηνπ ρώξνπ πνπ θσηίδεη. Έηζη, έλα θσο πινύζην ζε εξπζξέο αθηηλνβνιίεο, όπσο ην θσο ηνπ ιακπηήξα ππξαθηώζεσο δεκηνπξγεί θεπμή εληύπσζε ελώ έλα θσο πινύζην ζε θπαλέο θαη θίηξηλεο αθηηλνβνιίεο, όπσο ην θσο ηνπ ιακπηήξα πδξαξγύξνπ κε δηνξζσκέλνπ θάζκαηνο δεκηνπξγεί τςσπή αηκόζθαηξα. Λέγνληαο όηη έλαο ιακπηήξαο έρεη ζεξκνθξαζία ρξώκαηνο Σ (ζε Kelvin) ζεκαίλεη όηη ε θαζκαηηθή θαηαλνκή ηνπ θσηόο ηνπ κνηάδεη κε ηεο αθηηλνβνιίαο πνπ εθπέκπεη ην κέιαλ ζώκα ζε ζεξκνθξαζία Σ. Γείκηηρ Υπυμαηικήρ Απόδοζηρ (Rα) Καζνξίδεη ηελ πηζηόηεηα κε ηελ νπνία ην θσο κηαο θσηεηλήο πεγήο απνδίδεη ηα ρξώκαηα ζε ζύγθξηζε κε κηα πξόηππε. αλ πξόηππε πεγή ζεσξείηαη ην κέιαλ ζώκα 3000 ν Κ ή ην θσο ηεο κέξαο ζε ζεξκνθξαζία 7500 ν Κ. Σόηε ν δείθηεο Rα έρεη ηελ ηηκή 100.ηνλ πην θάησ πίλαθα αλάινγα κε ηνλ δείθηε R θαζνξίδνληαη θξηηήξηα πνηόηεηαο θσηεηλώλ πεγώλ αλάινγα κε ηελ ρξσκαηηθή απόδνζε [3]. Γείκηηρ Rα 40-49 70-84 85-100 απόδνζε ρξσκάησλ όρη ηθαλνπνηεηηθή θαιή πνιύ θαιή

18 ΦΩΣΟΣΕΥΝΙΑ 2.3 Βαζικά είδη πηγών θυηιζμού Λαμπηήπερ πςπάκηυζηρ: H αξρή ιεηηνπξγίαο ηνπο ζηεξίδεηαη ζην θαηλόκελν ηεο ζέξκαλζεο κεηαιιηθνύ λήκαηνο κέρξη ιεπθνπύξσζεο (πεγέο ζεξκνύ θσηόο) κε ηε βνήζεηα ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο. Από ηε θαηαλαιηζθόκελε ειεθηξηθή ελέξγεηα 10-20% κεηαηξέπεηαη ζε σθέιηκε θσηεηλή ελέξγεηα ην ππόινηπν δε ζε ζεξκηθή θπξίσο ελέξγεηα (απώιεηεο). H δηάξθεηα δσήο ηνπο είλαη ζπλήζσο 1000 ώξεο. Όζν απμάλεη ή ηάζε ηξνθνδόηεζεο ηνπο, ηόζν απμάλεη ή θσηεηλή ξνή ηνπο, αιιά κεηώλεηαη πνιύ αηζζεηά ή δηάξθεηα δσήο ηνπο θαη αληίζηξνθα. αλ πεγέο ζεξκνύ θσηόο γεληθά θαιύπηνπλ όιν ην θάζκα ηεο νξαηήο αθηηλνβνιίαο θαί απνδίδνπλ θαιά ηα ρξώκαηα. Έρνπλ ζρεηηθά κηθξή θσηηζηηθή απόδνζε: 10-12 Lm/W. Είδε ιακπηήξσλ ππξάθησζεο[25] ΓΙΑ ΣΑΗ 110-265 V Ιζσύρ ζε W 15 25 40 60 75 100 150 200 300 500 1000 Φυηιζηική (lm) ιζσύ 120 220 400 730 950 1380 2100 2950 4800 8300 1850 0 Φυηιζηική απόδοζη lm/w 8 8,8 10 12,2 12,7 13,8 14,0 14,7 16,0 16,5 18,5 ΚRΤΡΣΟΝ ή άιισλ επγελώλ αεξίσλ ζε ηζρύο: 40, 60, 75, 100, 150, 200 W. Καζξέπηνπ (κε καιαθό γπαιί): 60, 75, 100, 150 W. Καζξέπηνπ (κε ζθιεξό γπαιί): 100, 150, 300 W. Αλεζηξακκέλνπ θαζξέπηνπ: 60, 100, 150, 200 W(ρξεζηκνπνηνύληαη θπξίσο ζε βηηξίλεο). Τπεξύζξσλ αθηηλώλ ζε ηζρύο 150, 250 W(γηα θαιιηέξγεηεο θαη εθηξνθεία δώσλ) ή 250, 375 W(γηα βηνκεραληθνύο ζθνπνύο). Τπάξρνπλ αθόκε ιακπηήξεο: θσηόο ειίνπ (γαιάδηνη), άληηεληνκηθνί (θίηξηλνη), έγρξσκνη, ζε δηάθνξα ζρήκαηα (θεξηά, ζθαηξηθνί), ηύπνπ LINESTRA θ.ιπ. Λακπηήξεο ππξάθησζεο ησδίλεο (αινγόλσλ) Τςειή ζηαζεξή θσηεηλή ξνή, δηάξθεηα δσήο 2000h, ζεξκνθξαζία ρξώκαηνο 3000Κ α) Απεπζείαο ζύλδεζε ζην δίθηπν Iσδίλεο ζε ηζρύο: 100, 250, 500, 1000, 1500, 2000 W (ρξεζηκνπνηνύληαη ζε πξνβνιείο). β) Λεηηνπξγία ζε Υ.Σ. (6,12,24V) κέζσ Μ/ κε ελζσκαησκέλν αλαθιαζηήξα ΓΕΝΙΚΕ ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ: Σνπο ιακπηήξεο ησδίλεο δελ ηνπο αγγίδνπκε κε γπκλά ρέξηα, γηαηί θαίγνληαη. ηε πεξίπησζε απηή ηνπο πιέλνπκε κε νηλόπλεπκα.

ΦΩΣΟΣΕΥΝΙA 19 Λαμπηήπερ μικηού θυηιζμού Η ιεηηνπξγία ηνπο είλαη ίδηα κε απηή ησλ ιακπηήξσλ αηκώλ πδξαξγύξνπ πςειήο πίεζεο κε ηε δηαθνξά όηη δελ ρξεηάδνληαη ζηξαγγαιηζηηθό πελίν γηα ηε ζύλδεζε ζην ειεθηξηθό δίθηπν Λαμπηήπερ αημών ςδπαπγύπος ςτηλήρ πίεζηρ Η αξρή ιεηηνπξγίαο ηνπο βαζίδεηαη ζηελ εθθέλσζε ειεθηξηθνύ ηόμνπ κέζα ζε αηκνύο πδξαξγύξνπ. Η δηάξθεηα δσήο ηνπο είλαη πεξίπνπ 8000 ώξεο. Λαμπηήπερ αημών ναηπίος σαμηλήρ πίεζηρ Η αξρή ιεηηνπξγίαο ηνπο βαζίδεηαη ζηελ εθθέλσζε ειεθηξηθνύ ηόμνπ κέζα ζε αηκνύο λαηξίνπ ζε ζσιελσηή ή απηνεηδή κνξθή. Ερνπλ πςειόηαηε απόδνζε θαη εθπέκπνπλ κνλνρξσκαηηθό θίηξηλν θσο θαηάιιειν γηα ηνλ θσηηζκό ησλ δξόκσλ ην νπνίν θαη πεξηέρεη κεγάιε επρέξεηα όξαζεο. Λαμπηήπερ Αλογόνος Με ηε βνήζεηα ηνπ ραιαδία θαη ησλ αινγόλσλ ε ζύγρξνλε ηερλνινγία θαηόξζσζε λα κηθξύλεη ηνλ όγθν θαη, λα απμήζεη, ηελ απόδνζε ηνπ ιακπηήξα ππξάθησζεο, Ο ζύγρξνλνο απηόο ιακπηήξαο δηαζέηεη έλα πινύζην θάζκα πνπ δίλεη ηελ αίζζεζε ηεο δηαύγεηαο θαη ηεο θαζαξόηεηαο ηνπ θσηόο. Υξόλνο δσήο πεξίπνπ 2000 Κ. Λόγσ ησλ κηθξώλ ηνπ δηαζηάζεσλ ρξεζηκνπνηείηαη ζε θσηηζηηθά πνπ έρνπλ πνιύ κνληέξλν ζρήκα. Λαμπηήπερ θθοπιζμού Είλαη ιακπηήξεο ειεθηξηθήο εθθέλσζεο ζε αηκνύο πδξάξγπξνπ ρακειήο πίεζεο. Η αθηηλνβνιία πνύ εκθαλίδεηαη θαηά ηελ εθθέλσζε θαηά ην κηζό πεξίπνπ αλήθεη ζηελ ππεξηώδε πεξηνρή ηνπ θάζκαηνο (αόξαηε αθηηλνβνιία). Απηή κεηαηξέπεηαη ζε νξαηή κε ηε βνήζεηα ηεο θζνξίδνπζαο νπζίαο κε ηελ νπνία είλαη θαιπκκέλα ηα ηνηρώκαηα ηνπ ιακπηήξα. Γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο απαηηείηαη, έλα ζηξαγγαιηζηηθό πελίν (ballast) θαη ν εθθηλεηήο (starter). Τπάξρνπλ θαη εηδηθνί ιακπηήξεο θζνξηζκνύ άκεζεο έλαπζεο (rapid start) ρσξίο λα ρξεηάδνληαη εθθηλεηή. Έρνπλ κέζε δηάξθεηα δσήο 10.000 ώξεο πέξα από ηηο όπνηεο κεηώλεηαη ή θσηεηλόηεηα ηνπο θάησ ηνπ 85% θαη πξέπεη λα αληηθαζίζηαληαη. Η δηάξθεηα δσήο ηνπο κεηώλεηαη ζεκαληηθά, όηαλ αλάβνπλ θαη ζβήλνπλ ζπρλά.

20 ΦΩΣΟΣΕΥΝΙΑ 2.4 Φυηιζμόρ Μοςζειακών Πποθηκών 2.4.1 Γενικά Όιεο νη κνπζεηαθέο πξνζήθεο ηνπ ηόζν νη ζηαζεξέο όζν θαη νη απνζπλαξκνινγνύκελεο, δύλαληαη λα θσηίδνληαη έκκεζα ή άκεζα από εζσηεξηθέο ή θαη εμσηεξηθέο πεγέο. Ο θσηηζκόο απηόο είλαη απαξαίηεηνο θαζώο απνηειεί ην θύξην κέζν εξκελείαο ησλ όζσλ βιέπνπκε αιιά θαη ζεκαληηθό κέζν επηθνηλσλίαο κεηαμύ ηνπ επηζθέπηε θαη ηνπ εθζέκαηνο. ε θάζε πεξίπησζε ηα θσηηζηηθά ζώκαηα ζα πξέπεη λα είλαη κε θαηάιιειν ηξόπν ηνπνζεηεκέλα ώζηε λα κελ πξνθαινύλ νπηηθή όριεζε ζηνπο επηζθέπηεο θαη λα κελ απνζπάηαη ε πξνζνρή ηνπο. Σν ρξώκα ηνπ θσηόο πνπ εθπέκπεηαη από ηηο θσηεηλέο πεγέο είλαη εμαηξεηηθά ζεκαληηθό ζηελ έθζεζε ησλ αληηθεηκέλσλ θαζώο δύλαηαη όρη κόλν λα αιινηώζεη ηελ εκθάληζε ησλ εθζεκάησλ θαη λα επεξεάζεη δπζκελώο ην νπηηθό απνηέιεζκα ζηνλ πεξηβάιινληα ρώξν αιιά θαη λα δεκηνπξγήζεη εζθαικέλεο ππνζπλείδεηεο εληππώζεηο ζηνλ παξαηεξεηή [9]. Λακβάλνληαο ππόςε ηελ ηδηαίηεξε επαηζζεζία πνπ έρεη όηη ν αλζξώπηλνο νθζαικόο ζην θσο κε ρακειή ζεξκνθξαζία ρξώκαηνο, νη θσηεηλέο πεγέο πξέπεη λα είλαη επηιεγκέλεο κε ηέηνην ηξόπν ώζηε λα απνδίδνπλ ηα ρξώκαηα κε ηε κεγαιύηεξε δπλαηή αθξίβεηα. Οη θξπζηάιιηλεο πξνζήθεο πνπ θσηίδνληαη εμσηεξηθά πξέπεη λα έρνπλ ζρεδηαζηεί θαηάιιεια θαη λα θέξνπλ ην ειάρηζην δπλαηό πιαίζην ζηήξημεο, ώζηε λα απνθεύγνληαη ηπρόλ αλεπηζύκεηεο ζθηάζεηο. Η ηνπνζέηεζε θαη ε εζηίαζε ησλ θσηηζηηθώλ ζσκάησλ πξαγκαηνπνηείηαη κε ηέηνην ηξόπν ώζηε λα απνθεύγνληαη ηόζν ε αληαλάθιαζε ηεο θσηεηλήο δέζκεο πάλσ ζηνλ παινπίλαθα όζν θαη νη ζθηάζεηο ησλ ίδησλ ησλ επηζθεπηώλ. ηηο πξνζήθεο πνπ θσηίδνληαη εζσηεξηθά ζπλήζσο ρξεζηκνπνηνύληαη ιακπηήξεο θζνξηζκνύ, αινγόλνπ ρακειήο ηάζεο κε δηρξσκηθό θαζξέπηε ή ζπλδπαζκόο απηώλ, θαζώο ν δείθηεο ηεο ρξσκαηηθήο απόδνζεο ησλ πξώησλ θπκαίλεηαη κεηαμύ Ra 90-100 ελώ ησλ ιακπηήξσλ αινγόλνπ πιεζηάδεη ην άξηζην (Ra 99). ε νπνηαδήπνηε πεξίπησζε ν εμνπιηζκόο πνπ εγθαζίζηαηαη : α) είλαη ηδηαίηεξα πςειήο πνηόηεηαο ώζηε λα κπνξεί λα αληαπνθξηζεί κε επηηπρία ζην ζθνπό ηεο ρξήζεο ηνπ, β) είλαη ν πιένλ ελδεδεηγκέλνο γηα ηελ δηαηήξεζε ηεο θαιήο θαηάζηαζεο ησλ εθζεκάησλ θαη ηε κε αιινίσζή ηνπο κε νπνηνδήπνηε ηξόπν θαη γ) δηαζθαιίδεη όηη κπνξεί λα ζπληεξεζεί απξνβιεκάηηζηα ζύκθσλα κε ηηο αξρέο κε ηηο νπνίεο ζρεδηάζηεθε.

ΦΩΣΟΣΕΥΝΙA 21 2.4.2 Η καηαζηποθική ιδιόηηηα ηος θυηόρ Η θαηαζηξνθή ησλ κνπζεηαθώλ εθζεκάησλ πξνέξρεηαη ζε γεληθέο γξακκέο από ηε ξύπαλζε ηνπ πεξηβάιινληνο, ηελ πγξαζία, ηελ ζεξκόηεηα θαη ην θσο. Εληόο ηνπ ειεγρόκελνπ πεξηβάιινληνο ηνπ κνπζείνπ ε θαηαζηξεπηηθή δύλακε ηνπ θσηηζκνύ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηνλ γεληθόηεξν ξόιν ησλ κνπζείσλ ζηε δηάζσζε θαη δηαηήξεζε ηεο πνιηηηζηηθήο καο θιεξνλνκηάο. Ο βαζκόο θαη ν ξπζκόο ηεο θζνξάο ησλ δηαθόξσλ πιηθώλ από ηελ επίδξαζε ηνπ θσηόο ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηελ επαηζζεζία ησλ πιηθώλ βάζεη ησλ νπνίσλ έρνπλ θαηαζθεπαζηεί θαη ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο απνηειεί ζπλάξηεζε ηεο ρεκηθήο ηνπο ζύλζεζεο. Αλ θαη έρεη γίλεη απνδεθηή ε αδπλακία ηεο επηζηεκνληθήο θνηλόηεηαο γηα ηελ εμεύξεζε κεζόδσλ πιήξνπο πξνζηαζίαο θαη απνκάθξπλζεο ησλ αξλεηηθώλ επηπηώζεσλ ηνπ θσηόο, δύλαηαη σζηόζν λα ιεθζεί κηα ζεηξά ζεκαληηθώλ κέηξσλ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ εθζεκάησλ ε νπνία ζπλίζηαληαη ζηελ [9]. α) Μείσζε ηεο ππεξηώδνπο αθηηλνβνιίαο (UV) ηνπ θσηόο. β) Μείσζε ησλ επηπέδσλ θσηηζκνύ. γ) Μείσζε ηνπ ρξόλνπ έθζεζεο ησλ αληηθεηκέλσλ ζηηο θσηεηλέο πεγέο. ε ζρέζε κε ηελ ελδερνκέλε θζνξά πνπ πξνθαιείηαη ζε απηά από ηνλ θσηηζκό (θπζηθό θαη ηερλεηό), ηα εθζέκαηα ηαμηλνκνύληαη ζε ηξεηο θαηεγόξηεο: 1. Δκθέμαηα εξαιπεηικά εςαίζθηηα ζηο θυρ: Η θαηεγόξηα απηή πεξηιακβάλεη έξγα ηέρλεο ζε ραξηί (βηβιία, ζπγγξάκκαηα, επηζηνιέο, ζρέδηα), πθάζκαηα, είδε ξνπρηζκνύ, θπζηθέο βαθέο, πδαηνγξαθίεο θηι. θαη απαηηεί απζηεξώο ειεγρόκελεο ζπλζήθεο θσηηζκνύ. 2. Δκθέμαηα εςαίζθηηα ζηο θυρ: Η θαηεγόξηα απηή πεξηιακβάλεη πίλαθεο ιαδηνύ ζε θακβά, δέξκαηα (επεμεξγαζκέλα ή κε), θηεξά, μύια, θνθάιηλα νζηά θαη θίιληηζη, εθζέκαηα θπζηθήο ηζηνξίαο θαη αιιά δσγξαθηζκέλα ή ρξσκαηηζκέλα πιηθά. 3. Δκθέμαηα μη εςαίζθηηα ζηο θυρ: Η θαηεγόξηα απηή πεξηιακβάλεη κέηαιια, αληηθείκελα από πέηξα, γπαιί, μύιν θηι. Παξόιν πνπ παξαδνζηαθά έρνπλ ζεζπηζηεί κέγηζηεο επηηξεπόκελεο ηηκέο θσηηζκνύ γηα θάζε κία από ηηο θαηεγνξίεο, ε πξνζέγγηζε απηή ζεσξείηαη πιένλ δηεζλώο σο ππέξ απινπζηεπκέλε. Αλη απηήο έρεη πξνηαζεί αιιαγή ζηε θηινζνθία κε θξηηήξην όρη ην απόιπην κέγεζνο ηνπ θσηηζκνύ αιιά ηε κέγηζηε ρξνληθή δηάξθεηα ηεο έθζεζεο ησλ εθζεκάησλ ζην θσο θαζώο έρεη βξεζεί όηη ηα απνηειέζκαηα ηεο έθζεζεο ησλ αληηθεηκέλσλ ζην θσο ιεηηνπξγνύλ αζξνηζηηθά.

22 ΦΩΣΟΣΕΥΝΙΑ Η εθαξκνγή ηνπ θξηηεξίνπ απηνύ επηηξέπεη ηελ ρξήζε θσηηζκνύ κεγαιύηεξεο έληαζεο πεξηνξίδνληαο όκσο ηε ρξνληθή δηάξθεηα έθζεζεο ησλ αληηθεηκέλσλ ζε απηό. Κξίλεηαη επνκέλσο απαξαίηεηε ε αλάπηπμε κηαο ζηξαηεγηθήο πξνζηαζίαο ησλ εθζεκάησλ από ην θπζηθό θσο, ε νπνία ζα βαζίδεηαη ζην ζπλνιηθό ρξόλν έθζεζεο ηνπο ζε απηό. Είλαη μεθάζαξν όηη ζηα εθζέκαηα ηεο πξώηεο θαηεγνξίαο δελ ζα πξέπεη λα επηηξέπεηαη ε έθζεζή ηνπο ζε ρώξνπο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο θπζηθόο θσηηζκόο. Η ύπαξμε ελόο επηηξεπόκελνπ εηήζηνπ ρξόλνπ έθζεζεο είλαη έλα εμαηξεηηθά ρξήζηκν κέηξν. Δηεζλώο, έρνπλ θαζνξηζηεί κέγηζηεο ηηκέο ηόζν ηνπ θσηηζκνύ επηθαλείαο, ηεο πνζόηεηαο δειαδή ηνπ θσηόο πνπ πέθηεη ζε έλα δεδνκέλν αληηθείκελν από όιεο ηηο θσηεηλέο πήγεο ηνπ ρώξνπ εληόο ηνπ νπνίνπ επξίζθεηαη αιιά θαη ηεο ζπλνιηθήο εηήζηαο έθζεζεο ηνπ ζηηο θσηεηλέο πήγεο. Γηα ηα εθζέκαηα ηεο πξώηεο θαηεγνξίαο νη ηηκέο απηέο είλαη 50 lux/ώξα θαη 150.000 lux- ώξεο/έηνο (50 Lux x 60 ώξεο ηελ εβδνκάδα x 50 εβδνκάδεο). ηα εθζέκαηα ηεο δεύηεξεο θαηεγνξίαο ζα πξέπεη λα επηηξέπεηαη ε έθζεζή ηνπο θάησ από ειεγρόκελεο ζπλζήθεο θπζηθνύ θσηηζκνύ κε 200 lux/ώξα θαη ζπλνιηθό ρξόλν έθζεζεο όρη παξαπάλσ από 600.000 lux- ώξεο/έηνο. Σέινο, γηα ηα εθζέκαηα ηεο ηξίηεο θαηεγνξίαο δελ ππάξρεη αλάγθε ζέζπηζεο ζπλνιηθνύ ρξόλνπ έθζεζεο. 2.4.3 Σα κπιηήπια επιλογήρ Η θαηάιιειε επηινγή ηεο θσηεηλήο πεγήο παίδεη πξσηεύνληα ξόιν ζηε κειέηε ηνπ ηερλεηνύ θσηηζκνύ ησλ πξνζεθώλ ησλ κνπζείσλ. Μηα θσηεηλή πεγή ιέκε όηη απνδίδεη ηδαληθά όηαλ εθπέκπεη ειεθηξνκαγλεηηθά θύκαηα από ην πιήξεο θάζκα ηνπ νξαηνύ θσηόο. Σν θξηηήξην εδώ ζρεηίδεηαη κε ηε ζεξκνθξαζία ρξώκαηνο ηεο θσηεηλήο πεγήο ε νπνία κεηξηέηαη ζε βαζκνύο Kelvin (K) θαη αληηπξνζσπεύεη ηε ζεσξεηηθή ζεξκνθξαζία ρξώκαηνο, πνπ απνθηά κηα ζηδεξέληα ξάβδνο θαηά ηε δηαδηθαζία ηεο ζέξκαλζεο ηεο. Έηζη ιέκε όηη κηα θσηεηλή πεγή εθπέκπεη ζεξκό θσο όηαλ ε ζεξκνθξαζία ρξώκαηνο ηεο είλαη κηθξόηεξε ησλ 3000Κ (ιακπηήξαο ππξάθησζεο αινγόλνπ ζηνπο 2700Κ) θαη ςπρξό θσο όηαλ απηή είλαη κεγαιύηεξε ησλ 5000Κ (ιακπηήξαο θζνξηζκνύ κε θσο εκέξαο ζηνπο 6000Κ). Σν αλζξώπηλν κάηη έρεη κεγαιύηεξε επαηζζεζία ζην θσο κε ρακειή ζεξκνθξαζία ρξώκαηνο από όηη ζην θσο κε πςειή ζεξκνθξαζία ρξώκαηνο. Έηζη γηα παξάδεηγκα, ε ρξήζε ιακπηήξσλ ππξάθησζεο αινγόλνπ δεκηνπξγεί ζηνλ παξαηεξεηή ηελ εληύπσζε ηνπ έληνλνπ θσηηζκνύ ελώ γηα λα επηηεπρζεί ην ίδην απνηέιεζκα /εληύπσζε κε ρξήζε ιακπηήξσλ θζνξηζκνύ απαηηνύληαη αηζζεηά πςειόηεξα επίπεδα θσηηζκνύ.

ΦΩΣΟΣΕΥΝΙA 23 Η ηθαλόηεηα ησλ θσηεηλώλ πεγώλ λα απνδίδνπλ ηα ρξώκαηα κε αθξίβεηα απνηειεί θξηηήξην ύςηζηεο ζεκαζίαο γηα ην πεξηβάιινλ ησλ κνπζείσλ. Απηό εθθξάδεηαη κε ηνλ δείθηε ρξσκαηηθήο απόδνζεο (Color Rendering Index). Σν 100 ζηνλ ρξσκαηηθό δείθηε αληηπξνζσπεύεη ην θσο ηεο εκέξαο. Η ζύγθξηζε ηεο ηθαλόηεηαο δηάθξηζεο ρξσκάησλ θάησ από ηηο ηερλεηέο πήγεο θσηηζκνύ θαη από ην θπζηθό θσο, απνηειεί ηε βάζε απηνύ ηνπ κέηξνπ [9]. Λαμπηήπερ αλογόνος ηηο πξνζήθεο πνπ θσηίδνληαη εζσηεξηθά, κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ θσηεηλέο πήγεο θζνξηζκνύ ή ιακπηήξεο ππξάθησζεο αινγόλνπ ρακειήο ηάζεο. Οη ηειεπηαίνη εθπέκπνπλ ζπλερή ειεθηξνκαγλεηηθά θύκαηα ζην εξπζξό/θίηξηλν ηκήκα ηνπ νξαηνύ θάζκαηνο όπσο θαη ην θπζηθό ειηαθό θσο. Δηαθνξεηηθνί ηύπνη ιακπηήξσλ αινγόλνπ επίζεο εθπέκπνπλ δηαθνξεηηθέο πνζόηεηεο ππεξηώδνπο αθηηλνβνιίαο. Οη γλσζηνί θίλδπλνη από ηελ ππεξηώδε αθηηλνβνιία νδήγεζαλ ζηε ζέζπηζε λνκνζεζίαο θαη ζηελ παξαγσγή ιακπηήξσλ κε κεησκέλα επίπεδα ππεξηώδνπο αθηηλνβνιίαο (uvstop). Γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε ιακπηήξσλ αινγόλνπ κε δηρξσκηθό θαζξέπηε ζα πξέπεη κε πξνζνρή λα επηιέγνληαη νη θαηάιιεινη ιακπηήξεο από άπνςε εθπνκπήο ππεξηώδνπο αθηηλνβνιίαο θαη εύξνπο θσηεηλήο δέζκεο. Η λέα γεληά ησλ ιακπηήξσλ απηώλ κε ηελ ραξαθηεξηζηηθή έλδεημε uv-stop δηαζέηεη ζσιήλεο από ραιαδία πνπ απνξξνθνύλ ζε κεγάιν βαζκό ηελ αλεπηζύκεηε ππεξηώδε αθηηλνβνιία. Αλ θαη ε ρξήζε UV-stop απνηειεί κηα ζεκαληηθή ζπλεηζθνξά ζηε κείσζε ηεο ππεξηώδνπο αθηηλνβνιίαο ζηελ πξαγκαηηθόηεηα δελ απνηειεί κηα νινθιεξσκέλε ιύζε θαη έηζη απαηηείηαη ε ρξήζε δηαζιαζηώλ αιιά θαη εηδηθώλ πξνζηαηεπηηθώλ δηρξσκηθώλ θίιηξσλ ηδίσο ζε εμαηξεηηθά επαίζζεηα εθζέκαηα. ηηο βαζηθέο αηηίεο επηινγήο ησλ ιακπηήξσλ ππξάθησζεο αινγόλνπ ρακειήο ηάζεο γηα εγθαηάζηαζε ζε πξνζήθεο ζπγθαηαιέγνληαη ην ρακειό θόζηνο θηίζεο, ε δπλαηόηεηα πνπ παξέρνπλ γηα ζεκεηαθό (spot) θσηηζκό, ε επθνιία ζηόρεπζεο ηεο θσηεηλήο δέζκεο, θαη ε εμαηξεηηθή ηνπο απόδνζε (Ra=99). ηνλ αληίπνδα όκσο βξίζθεηαη ην ηδηαίηεξα πςειό θόζηνο ηεο κεηέπεηηα ζπληήξεζήο ηνπο αιιά θαη απηό ηεο αξρηθήο εγθαηάζηαζήο ηνπο πνπ ηηο πεξηζζόηεξεο θνξέο νθείιεη λα ζπκπεξηιακβάλεη ηε ζρεδίαζε κεζόδσλ ζεξκηθήο απαγσγήο θαη ηελ εγθαηάζηαζε εμεηδηθεπκέλνπ εμνπιηζκνύ. Λαμπηήπερ Φθοπιζμού ε αληίζεζε κε όιεο ηηο ελαιιαθηηθέο πεγέο ηερλεηνύ θσηηζκνύ πνπ επηθεληξώλνληαη ζην έθζεκα ή ζε επηιεγκέλα ζεκεία απηνύ, νη ιακπηήξεο εθθελώζεσο (θζνξηζκνύ) ρξεζηκνπνηνύληαη όηαλ ην επηζπκεηό νπηηθό

24 ΦΩΣΟΣΕΥΝΙΑ απνηέιεζκα είλαη θσηαγώγεζε επηθαλεηώλ κεγάισλ δηαζηάζεσλ όπσο ηεο ζπλνιηθόηεξεο επηθάλεηα ελόο εθζεζηαθνύ ρώξνπ ή κηαο κεγάιεο πξνζήθεο εληόο ηνπ νπνίνπ/νπνίαο ην ή ηα εθζέκαηα έρνπλ ηνπνζεηεζεί. ε κηα ηέηνηα πεξίπησζε ε ζέζε ηνπ θσηηζηηθνύ ζε ζπλάξηεζε κε ηε ζέζε ηνπ παξαηεξεηή δελ ζεσξείηε ζεκαληηθή. Οξηζκέλνη ιακπηήξεο θζνξηζκνύ επηηπγράλνπλ δείθηε ρξσκαηηθήο απόδνζεο (Ra) πνπ θπκαίλεηαη κεηαμύ 90 θαη 100, δελ δηαζέηνπλ όκσο ζπλερόκελν θάζκα κε απνηέιεζκα λα θνπξάδνπλ ηνλ αλζξώπηλν νθζαικό. Γηα ηελ αληηκεηώπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο απηνύ, νη ιακπηήξεο εθθέλσζεο ρξεζηκνπνηνύληαη ηηο πεξηζζόηεξεο θνξέο ζπλδπαζηηθά κε ηνπο ιακπηήξεο ππξάθησζεο αινγόλνπ ρακειήο ηάζεο. ε γεληθέο γξακκέο νη ιακπηήξεο εθθελώζεσο δελ ελδείθλπληαη γηα ηνλ εζσηεξηθό θσηηζκό πξνζεθώλ θπξίσο ιόγσ ηεο ηδηαίηεξα πςειήο θσηεηλήο ηνπο απόδνζεο (5000K), ηεο κέηξηαο ρξσκαηηθήο ηνπο απόδνζεο (ςπρξό θσο) θαη ηα πξνβιήκαηα ζηαζεξόηεηαο ηνπ ρξώκαηνο ηεο εθπεκπόκελεο θσηεηλήο δέζκεο θαηά ηε δηάξθεηα δσήο ηνπο. Οπηικέρ Ίνερ Υξεζηκνπνηνύληαη θαηά θόξνλ ηα ηειεπηαία ρξόληα γηα ηνλ εζσηεξηθό θσηηζκό ησλ πξνζεθώλ. Οη νπηηθέο ίλεο απνηεινύλ έλα από ηα ηερλνινγηθά εμειηγκέλα ζπζηήκαηα ζηνλ ρώξν ηνπ θσηηζκνύ θαη ζπληζηνύλ κία πνιύ ηδηαίηεξε ιύζε θσηηζκνύ. Καηαζθεπάδνληαη από εύθακπηεο δηαθαλείο πιαζηηθέο ή πάιηλεο ξάβδνπο πνιύ κηθξήο δηακέηξνπ πνπ εθκεηαιιεύνληαη ηελ αληαλάθιαζε ηεο δέζκεο ηνπ θσηόο από ηελ θσηεηλή πεγή ζηελ κία άθξε ηνπο θαη κέζσ ηεο δηάρπζεο ηνπ ζε όιν ην ζώκα ηνπο, εθπέκπνπλ απηό από ην άιιν άθξν ηνπο. Σα ζπζηήκαηα θσηηζκνύ νπηηθώλ ηλώλ απνηεινύληαη ζπλήζσο από κία θσηεηλή πεγή ηνπνζεηεκέλεο εμσηεξηθά ηεο πξνζήθεο, ηηο νπηηθέο ίλεο θαη ηα θσηηζηηθά ζώκαηα πνπ θέξνπλ εηδηθνύο θαθνύο γηα ηνλ έιεγρν ηεο δέζκεο θαη ηεο θαηεύζπλζεο ηνπ θσηόο. Σε θσηεηλή πεγή απνηεινύλ ζπλήζσο ιακπηήξεο ππξάθησζεο αινγόλνπ ρακειήο ηάζεο ή ελαιιαθηηθά κεηαιιηθώλ αηκώλ κε αινγνλίδηα (HQI), ηνπνζεηεκέλνη ζε εηδηθό θνπηί ην νπνίν πεξηιακβάλεη θαη ηα ζπζηήκαηα ξύζκηζεο ηεο έληαζεο ηνπ θσηόο. Έλα από ηα ζεκαληηθόηεξα πιενλεθηήκαηά ησλ νπηηθώλ ηλώλ απνηειεί ην γεγνλόο όηη δηαπεξλώληαη από θσο θαη όρη από ειεθηξηθό ξεύκα. Η απόδνζή ηνπο δελ επεξεάδεηαη από ηνλ πεξηθεξεηαθό θσηηζκό θαη ηηο αθηηλνβνιίεο ηνπ πεξηβάιινληνο. Η έληαζε ηνπ θσηόο πνπ εθπέκπνπλ παξακέλεη επίζεο αλεπεξέαζηε γεγνλόο πνπ θαζηζηά εθηθηή ηε κεηάδνζε ηνπ ζε κεγάιεο απνζηάζεηο όζν απνκαθξπζκέλεο θαη αλ είλαη από ηε θσηεηλή πεγή.

ΦΩΣΟΣΕΥΝΙA 25 Σέινο, ην νπηηθό απνηέιεζκα πνπ απνδίδνπλ κπνξεί λα δηαθνξνπνηείηαη κε ηελ ρξήζε θαηάιιεισλ απνιήμεσλ όπσο εηδηθά ζπνη, θαθνί θαη θξύζηαιια. Σν εμαηξεηηθά κηθξό ηνπο κέγεζνο, ε ρακειή θαηαλάισζε ξεύκαηνο αιιά θαη ε ηθαλόηεηά ηνπο λα απνκνλώλνπλ ην απνηέιεζκα ηνπ θσηηζκνύ από ηελ παξνρή ηνπ ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο εμαιείθνληαο ηνλ θίλδπλν ηεο ειεθηξνπιεμίαο ζε ζπλδπαζκό κε ην γεγνλόο όηη ην θσο πνπ θηάλεη ζην άιιν άθξν ηνπο είλαη ειεύζεξν από ζεξκόηεηα, θαη ππεξηώδε αθηηλνβνιία, ηηο θαζηζηνύλ σο ηελ πιένλ θαηάιιειε ιύζε πξνο αμηνπνίεζε ζε ρώξνπο κε ηδηαίηεξεο απαηηήζεηο αζθαιείαο ή ζε εθαξκνγέο θσηηζκνύ πνπ ρξεηάδεηαη λα παξακέλνπλ «έγθιεηζηεο» όπσο νη ζηεγαλνί ρώξνη έθζεζεο ησλ κνπζεηαθώλ πξνζεθώλ. Αλ θαη ελδεδεηγκέλε ιύζε γηα ηηο πεξηζζόηεξεο εθαξκνγέο θσηηζκνύ νη νπηηθέο ίλεο δπζηπρώο επηηξέπνπλ ηε δηέιεπζε ηεο ππέξπζξεο αθηηλνβνιίαο. Επηπιένλ δελ βειηηώλνπλ ηε ρξσκαηηθή απόδνζε ηνπ εθπεκπόκελνπ θσηόο θαη έρνπλ κηα αλεπαίζζεηε πξάζηλε απόρξσζε ε νπνία γίλεηαη πην νξαηή όζν καθξύηεξε είλαη ε ίλα. Φυηιζμόρ LED Ελαιιαθηηθά δύλαηαη λα εθαξκνζηεί ε ηερλνινγία ησλ LED (Light Emitting electronic Diodes) γηα ηνλ θσηηζκό ησλ πξνζεθώλ. Σα LED σο εκηαγσγνί ιεηηνπξγνύλ κε ηδηαίηεξα ρακειή θαηαλάισζε ξεύκαηνο θαη εθπέκπνπλ έληνλν θσο γηα ηνλ όγθν ηνπο. Καη επηινγή ηα θσηηζηηθά LED κπνξνύλ λα ηνπνζεηεζνύλ πεξηκεηξηθά εληόο ηεο πξνζήθεο ή ελαιιαθηηθά λα ελζσκαησζνύλ ζηνλ παινπίλαθα. Μεξηθά από ηα βαζηθά πιενλεθηήκαηα ησλ LED ζπγθξηηηθά κε άιιεο πεγέο θσηηζκνύ είλαη: 1) Η κεγάιε δηάξθεηα δσήο ηνπο πνπ κπνξεί λα θηάζεη ηηο δεθάδεο ρηιηάδεο ώξεο. 2) Η ρακειή θαηαλάισζε ελέξγεηαο. 3) Σν ρακειό θόζηνο ζπληήξεζεο. 4) Η απνπζία ηνπ ελνριεηηθνύ ηξεκνπαημίκαηνο πνπ εκθαλίδεηαη γηα παξάδεηγκα ζηνπο ιακπηήξεο θζνξηζκνύ. 5) Η ειάρηζηε κείσζε ηεο απόδνζήο ηνπο από ηνπο επαλαιακβαλόκελνπο θύθινπο ιεηηνπξγίαο (άλακκα ζβήζηκν). Ωο ηερλνινγία δελ έρεη αθόκα δνθηκαζηεί αξθεηά. Η επξεία ρξήζε ησλ LED δηαθαηέρεηαη από ακθηβνιία θαζώο δελ έρνπλ νινθιεξσζεί νη ζρεηηθέο κειέηεο θαη κεηξήζεηο γηα ην νπηηθό θάζκα πνπ θαιύπηνπλ, ηε δηακεηαγσγή ηεο ζεξκόηεηαο πνπ παξάγνπλ θαη ηελ αμηνπηζηία ηνπο. Σν γεγνλόο όηη ηα LED απνηεινύλ ζηελ νπζία εκηαγσγνύο ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο ηα θαζηζηά άκεζα εμαξηεκέλα από ηελ πνηόηεηα ηεο ειεθηξηθήο παξνρήο αιιά θαη από ηελ ρξήζε ηνπο (On/Off cycle). Η δηαθνπή ηεο

26 ΦΩΣΟΣΕΥΝΙΑ ιεηηνπξγίαο ελόο LED θαη νη ελέξγεηεο γηα ηελ αληηθαηάζηαζή ηνπ απαηηνύλ ηελ πξόζβαζε ζην εζσηεξηθό ηεο πξνζήθεο κε ζπλεπαθόινπζν ηελ κεηαβνιή ησλ κηθξνθιηκαηηθώλ ζπλζεθώλ ζπληήξεζεο ησλ εθζεκάησλ πνπ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ επηηάρπλζε ηεο θαηαζηξνθήο ηνπο [9].

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 27 3.1 Πίλαθεο Γηαλνκήο ΣΡΙΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ Όπσο θαίλεηαη θαη ζην ειεθηξνινγηθό ζρέδην no.1 ππάξρνπλ 2 ηξηθαζηθνί πίλαθεο δηαλνκήο ζην κνπζείν. Ο γεληθόο πίλαθαο Γ.Π.Φ., ν νπνίνο ηξνθνδνηήηε από ηελ ΓΔΗ, κε αγσγό H05V-U 3x10mm 2 ζε ρσλεπηό ζσιήλα Φ 21mm, θέξνληαο κνλνπνιηθό δηαθόπηε 63 Α θαη γεληθή αζθάιεηα ησλ 35 Α κε ελδεηθηηθή ιπρλία ιεηηνπξγίαο θαη ν ππνπίλαθαο δηαλνκεο Π.Φ.1 ν νπνίνο ηξνθνδνηείηαη από ηνλ γεληθό πίλαθα Γ.Π.Φ. κε αγσγό Η05V-U 3x10mm 2 ζε ρσλεπηό ζσιήλα Φ 21mm, θέξνληαο κνλνπνιηθό δηαθόπηε 40 Α θαη γεληθή αζθάιεηα 35 Α. ηελ είζνδν ηνπ θαισδίνπ ηεο παξνρήο ηξνθνδνζίαο ζηνλ πίλαθα δηαηνκήο, ζα ηνπνζεηεζεί δηαθνξηθόο δηαθόπηεο δηαξξνήο έληαζεο (Γ.Γ.Δ.) κε νλνκαζηηθή έληαζε δηαθνξηθνύ ξεύκαηνο Ι ΓΝ =30mA, ν νπνίνο ζα ειέγρεη ην ζύλνιν ησλ θπθισκάησλ ηεο εγθαηάζηαζεο. Οη Γ.Γ.Δ. κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ σο ζπκπιεξσκαηηθό κέηξν πξνζηαζίαο έλαληη ειεθηξνπιεμίαο από έκκεζε επαθή, αθόκε θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη δηαηάμεηο έλαληη ππεξέληαζεο (π.ρ. κηθξναπηόκαηνη, αζθάιεηεο ηήμεο) γηα ηελ απηόκαηε δηαθνπή ηεο ηξνθνδνζίαο ζε πεξίπησζε ζθάικαηνο (ΔΛΟΣ HD 384.413.1.3.7). ε πεξίπησζε πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλνη ζε ζεηξά πεξηζζόηεξνη ηνπ ελόο Γ.Γ.Δ., όπσο γηα παξάδεηγκα ζηελ πεξίπησζε πνπ εγθαηαζηαζεί Γ.Γ.Δ. ηόζν ζηνλ θύξην πίλαθα όζν θαη ζηνπο ππνπίλαθεο κηαο εγθαηάζηαζεο, γηα λα επηηπγράλεηαη επηινγηθή ζπλεξγαζία κεηαμύ ηνπο είλαη δπλαηή ε ρξήζε Γ.Γ.Δ. κε ρξνληθή θαζπζηέξεζε ε νπνία δελ ζα μεπεξλά ην 1 sec (ΔΛΟΣ HD384.413.1.3.7). Δπίζεο ζηνλ νπδέηεξν αγσγό ηεο παξνρήο ηεο εγθαηάζηαζεο, δελ ζα εγθαηαζηαζεί δηάηαμε πξνζηαζίαο έλαληη ππεξεληάζεσλ αθνύ ε δηαηνκή ηνπ νπδέηεξνπ αγσγνύ ζα είλαη ίζε κε ηελ δηαηνκή ησλ αγσγώλ ησλ θάζεσλ (ΔΛΟΣ HD 384.473.3.2.1). Η ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε, ζα πξέπεη λα παξέρεη ηελ δπλαηόηεηα δηαθνπήο ηεο ηξνθνδνζίαο ηεο θαζώο επίζεο θαη λα πξνβιέπεηαη ε πιήξεο απνκόλσζε ηεο από ην δίθηπν ηξνθνδνζίαο. (ΔΛΟΣ HD384 461.3). Η απαίηεζε απηή επηβάιιεη ηελ εγθαηάζηαζε ζηνλ θεληξηθό πίλαθα δηαλνκήο γεληθνύ κέζνπ δηαθνπήο θαη απνκόλσζεο. Οη δηαηάμεηο απνκόλσζεο θαη δηαθνπήο ζα πξέπεη λα δηαθόπηνπλ θαη λα απνκνλώλνπλ όινπο ηνπο ελεξγνύο αγσγνύο ηεο γξακκήο ηξνθνδνζίαο (ΔΛΟΣ HD384 462.1). Ο νπδέηεξνο αγσγόο, παξόιν πνπ ζπκπεξηιακβάλεηαη ζηνπο ελεξγνύο αγσγνύο, κπνξεί λα κελ απνκνλώλεηαη θαη λα κελ δηαθόπηεηαη (ΔΛΟΣ HD384 461.2). Χο δηαηάμεηο δηαθνπήο ζεσξνύληαη νη δηαθόπηεο θνξηίνπ, νη δηαθόπηεο

28 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ ηζρύνο, νη ειεθηξνλόκνη θαη γηα ηελ πεξίπησζε κε κόληκσλ γξακκώλ ηξνθνδνζίαο ε δηαθνπή κπνξεί λα επηηεπρζεί θαη κε ηελ ρξήζε ξεπκαηνδόηεξεπκαηνιήπηε (ΔΛΟΣ HD384 537.3.1). Χο δηαηάμεηο απνκόλσζεο ζεσξνύληαη νη απνδεύθηεο, νη δηαθόπηεο - απνδεύθηεο, ηα ηεθηά ησλ αζθαιεηώλ, νη αζθαιεηναπνδεύθηεο θαη ζηελ πεξίπησζε κε κόληκσλ γξακκώλ ηξνθνδνζίαο ε απνκόλσζε κπνξεί λα επηηεπρζεί θαη κε ηελ ρξήζε ξεπκαηνδόηε-ξεπκαηνιήπηε (ΔΛΟΣ HD384 537.2.4). ηνλ θύξην πίλαθα θαζώο θαη ζηνλ ππνπίλαθα δηαλνκήο, ζα πξέπεη λα πξνβιέπνληαη δηαθνξεηηθέο αλαρσξήζεηο γηα ηελ ζπλδεζκνιόγεζε ησλ επηκέξνπο αλεμάξηεησλ θπθισκάησλ πνπ ζπλζέηνπλ ηελ εγθαηάζηαζε, έηζη ώζηε λα δηεπθνιύλνληαη νη ρεηξηζκνί ηνπ θάζε θπθιώκαηνο, θαζώο θαη ε δηαθνπή θαη απνθαηάζηαζε ηεο ηξνθνδνζίαο ηνπ (ΔΛΟΣ HD384 314.2). Όια ηα ειεθηξνινγηθά πιηθά ζα πξέπεη λα εγθαηαζηαζνύλ κε ηέηνην ηξόπν ώζηε λα είλαη εύθνινο ν ρεηξηζκόο ηνπο, ε ζπληήξεζε ηνπο θαη ε πξόζβαζε ζηηο ζπλδέζεηο ηνπο (ΔΛΟΣ HD384.513). Οη βάζεηο ησλ βηδσηώλ αζθαιεηώλ ζα πξέπεη λα ζπλδένληαη κε ηξόπν ώζηε ν αγσγόο ηξνθνδνζίαο λα ζπλδέεηαη ζηνλ αθξνδέθηε ηεο βάζεο ζηνλ νπνίν πξνζαξκόδεηαη θαη ε κήηξα ηεο αζθάιεηαο (ΔΛΟΣ HD384 533.1.1). Με άιια ιόγηα ζα πξέπεη, όηαλ ην θπζίγγη ηεο αζθάιεηαο καδί κε ην πώκα έρνπλ αθαηξεζεί, ην κεηαιιηθό ζπείξσκα ηεο βάζεο επί ηνπ νπνίνπ βηδώλεη ην πώκα λα κελ έρεη δπλακηθό [1,4,11]. 3.2 Κύθιωκα Φωηηζκνύ-Ρεπκαηνδνηώλ 3.2.1 Φωηηζκόο εζωηεξηθνύ ρώξνπ Η κειέηε θσηηζκνύ εζσηεξηθώλ ρώξσλ γίλεηαη όπσο παξαθάησ: 1. Αξρηθά επηιέγεηαη ην θαηάιιειν είδνο θσηηζκνύ, ιακπηήξσλ θαη θσηηζηηθώλ ζσκάησλ γηα ην ρώξν πνπ ζα θσηηζζεί. 2. Αλάινγα κε ην ρώξν θαη ην είδνο εξγαζίαο θαζνξίδεηαη από ηνπο πίλαθεο Α.9 θαη Α.10 ζειηδα 114-115 ηνπ παξαξηήκαηνο Α ε επηζπκεηή έληαζε θσηηζκνύ. 3. Τπνινγίδεηαη ν θσηηζκόο ηνπ ρώξνπ θαη θαζνξίδνληαη νη απαξαίηεηεο θσηεηλέο πεγέο. 4. ρεδηάδεηαη ζην ζρέδην θαηόςεσο,κε ην Autocad, ε ζέζε θαη ν αξηζκόο ησλ θσηεηλώλ πεγώλ ώζηε λα ππάξρεη νκνηόκνξθνο θσηηζκόο ζην επίπεδν εξγαζίαο. Με βάζε ηα πην πάλσ θαη από ηνπο θαηάιιεινπο πίλαθεο Α.9 θαη Α.10 πνπ παξαηίζεληαη ζην παξάξηεκα Α θαηαιήγνπκε ζην όηη ε γεληθή απαηηνύκελε έληαζε (E) θσηηζκνύ γηα κνπζείν είλαη 150 Lux, κε ζπληζηάκελε απόρξσζε

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 29 κία εθ ησλ 82, 83, 84, 37. Έηζη ρξεζηκνπνηνύκε ιακπηήξεο θζνξηζκνύ Dulux L 36W/830 θσηεηλήο ηζρύο Φ ι : 2900lm, πνπ ηνπνζεηνύληαη αλα ηεηξάδεο ζε άκεζα θσηηζηηθά ζώκαηα νξνθήο κε αθξπιηθό θάιπκκα (άξα Φ ο =4 x 2900 =11600lm). ει 111 παξάξηεκα Α πίλαθαο Α.11 δίδνληαη ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θσηηζηηθνύ ζώκαηνο. Από ηνλ πίλαθα Α.11 ζει 115 παξαξηήκαηνο Α βξίζθνπκε γηα ην θσηηζηηθό, ζπληειεζηή ζπληεξήζεσο d ίζν κε 1,45 πνπ αληηζηνηρεί ζε θαζαξηζκό θάζε 2 ρξόληα θαζώο θαη r c =0,7 πνπ αληηζηνηρεί ζε ρξώκα νξνθήο ιεπθό θαη r w =0,3 πίλαθαο Α.8 παξάξηεκα Α ζει 114 πνπ αληηζηνηρεη ζε ηνίρν κέζεο απόρξσζεο. Πιεξνθνξίεο γηα ηνλ ιακπηήξα πνπ επηιέρζεθε δίδνληαη ζηνλ πίλαθα Α.12 ζει 116 ηνπ παξαξηήκαηνο Α. Δηθόλα 3.1 Λακπηήξαο Φζνξηζκνύ Dulux L 36W/830[23] Τπνινγηζκόο αξηζκνύ θσηηζηηθνύ ζε θάζε ηκήκα θαζώο θαη ππνινγηζκόο δηαηνκήο θαισδίνπ εγθαηάζηαζεο. Υξεζηκνπνηνύκε θαη επαλάιεςε ηηο αθόινπζεο ζρέζεηο: V (3.1) Όπνπ:

30 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ V Φ ζ ζ απαηηνύκελε θσηεηλε ηζρύο αξηζκνο θσηηζηηθώλ θσηεηλή ηζρύο θσηηζηηθνύ ζώκαηνο d n (3.2) Όπνπ: E = 150 Lux γηα κνπζείν. Α = Δκβαδόλ εμεηαδόκελνπ ρώξνπ ζε m 2 d = ζπληειεζηή ζπληεξήζεσο n= ζπληειεζηήο ρξεζηκνπνηεζεσο γηα θαηλνύξηα εγθαηάζηαζε V.l.I S S.l.I V (3.3) Όπνπ: ΓV = επηηξεπόκελε πηώζε ηάζεο ξ = εηδηθή αληίζηαζε αγσγνύ l = κήθνο αγσγνύ ζε m Ι = δηαξξεόκελε έληαζε ξεύκαηνο S = δηαηνκή αγσγνύ No 1, 2,3 θωηηζηηθά ζην ειεθηξνινγηθό ζρέδην no.1 παξαξηήκαηνο Γ Δκβαδνλ: 2 260,7359m, Ύςνο : 4.8m l b 38,5 6,2 0,2 0,8 0,2 0,8 2,62 h h 4,8 4,8 Από ηνλ πίλαθα ηνπ θσηηζηηθνύ ζώκαηνο έρσ κ=2,5 ζπληειεζηήο ρξεζηκνπνηεζεσο γηα θαηλνύξηα εγθαηάζηαζε n=0.4 άξα γηα κ=2,62 n=0,42. Από ηηο ζρέζεηο 3.1 θαη 3.2 θαηαιήγσ ζηελ πην θάησ ζρέζε ηελ νπνία εθαξκόδσ:

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 31 d 150x260,7359x1,45 V 11,64 12 θσηηζηηθά n 0,42x11600 ρέδην 1: Γξακκή θωηηζηηθώλ 1 3 θσηηζηηθά : 3.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 60,05 m r.l.i r.l.i 0.01786x60.05x3 D V = = > S = = = 1.48 mm 2 S DV 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,48 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 ρέδην 1: Γξακκή θωηηζηηθώλ 2 4 θσηηζηηθά : 4.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 39,4 m.l.i.l.i 0.01786x39.4x4 V S 1.28 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,28 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 ρέδην 1: Γξακκή θωηηζηηθώλ 3 5 θσηηζηηθά : 5.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 27,59 m.l.i.l.i 0.01786x27.59x5 V S 1.12 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,12 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 Νν 5 θωηηζηηθά ζην ειεθηξνινγηθό ζρέδην no.1 παξαξηήκαηνο Γ Δκβαδνλ: 2 84,8089m, Ύςνο : 4.8m l b 11,7 7,1 0,2 0,8 0,2 0,8 1,66 h h 4,8 4,8 Από ηνλ πίλαθα ηνπ θσηηζηηθνύ ζώκαηνο έρσ κ=1,5 ζπληειεζηήο ρξεζηκνπνηεζεσο γηα θαηλνύξηα εγθαηάζηαζε n=0.29 άξα γηα κ=1,66 n=0.323

32 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ d 150x84,8089x1,45 V 4,923 5 n 0.323x11600 θσηηζηηθά ρέδην 1: Γξακκή θωηηζηηθώλ 5 5 θσηηζηηθά : 5.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 25,14 m.l.i.l.i 0.01786x25.14x5 V S 1.02 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,02 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 Νν 4 θωηηζηηθά ζην ειεθηξνινγηθό ζρέδην no.1 παξαξηήκαηνο Γ Δκβαδνλ: 2 92,9426m, Ύςνο : 4.8m l b 37 2,95 0,2 0,8 0,2 0,8 2,02 h h 4,8 4,8 Από ηνλ πίλαθα ηνπ θσηηζηηθνύ ζώκαηνο έρσ κ=2 ζπληειεζηήο ρξεζηκνπνηεζεσο γηα θαηλνύξηα εγθαηάζηαζε n=0.36 d 150x92,9426x1,45 V 4.84 5 n 0,36x11600 θσηηζηηθά ρέδην 1: Γξακκή θωηηζηηθώλ 4 5 θσηηζηηθά : 5.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 33,5 m.l.i.l.i 0.01786x33.5x5 V S 1.36 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,36 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 Νν 6, 7 θωηηζηηθά ζην ειεθηξνινγηθό ζρέδην no.1 παξαξηήκαηνο Γ Δκβαδνλ: 2 129,32m, Ύςνο : 4.8m l b 19 7 0,2 0,8 0,2 0,8 1,95 h h 4,8 4,8

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 33 Από ηνλ πίλαθα ηνπ θσηηζηηθνύ ζώκαηνο έρσ κ=2 ζπληειεζηήο ρξεζηκνπνηεζεσο γηα θαηλνύξηα εγθαηάζηαζε n=0.36 άξα γηα κ=1,95 n=0.351 d 150x129,32x1,45 V 6,9 7 n 0,351x11600 θσηηζηηθά ρέδην 1: Γξακκή θωηηζηηθώλ 6 3 θσηηζηηθά : 3.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 19,42 m.l.i.l.i 0.01786x19.42x3 V S 0.48 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,48 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 ρέδην 1: Γξακκή θωηηζηηθώλ 7 4 θσηηζηηθά : 4.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 24,37 m.l.i.l.i 0.01786x24.37x4 V S 0.8 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,8 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 Νν 8 θωηηζηηθά ζην ειεθηξνινγηθό ζρέδην no.1 παξάξηεκα Γ Δκβαδνλ: 2 114,56m, Ύςνο : 4.8m l b 13 8.85 0,2 0,8 0,2 0,8 2 h h 4,8 4,8 Από ηνλ πίλαθα ηνπ θσηηζηηθνύ ζώκαηνο έρσ κ=2 ζπληειεζηήο ρξεζηκνπνηεζεσο γηα θαηλνύξηα εγθαηάζηαζε n=0.36 d 150x114,56x1,45 V 5,96 6 n 0,36x11600 θσηηζηηθά ρέδην 1: Γξακκή θωηηζηηθώλ 8 6 θσηηζηηθά : 6.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 30,35 m

34 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ.l.I.l.I 0.01786x30.35x6 V S 1.48 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,48 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 Νν 14, 16 θωηηζηηθά ζην ειεθηξνινγηθό ζρέδην no.1 ηνπ παξαξηήκαηνο Γ Δκβαδνλ: 2 162,039m, Ύςνο :5,75m l b 14 12,76 0,2 0,8 0,2 0,8 2,26 h h 5,75 5,75 Από ηνλ πίλαθα ηνπ θσηηζηηθνύ ζώκαηνο έρσ κ=2 ζπληειεζηήο ρξεζηκνπνηεζεσο γηα θαηλνύξηα εγθαηάζηαζε n=0.36 άξα γηα κ=2,26 n=0.4 d 150x162,039x1,45 V 7,6 8 n 0,4x11600 θσηηζηηθά ρέδην 1: Γξακκή θωηηζηηθώλ 14 4 θσηηζηηθά : 4.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 21,4 m.l.i.l.i 0.01786x21.4x4 V S 0.69 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,69 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 ρέδην 1: Γξακκή θωηηζηηθώλ 16 θαη 18 5 θσηηζηηθά : 5.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 36,44 m.l.i.l.i 0.01786x36.44x5 V S 1.48 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,48 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 Νν 18 θωηηζηηθά ζην ζρέδην no.1 Δκβαδνλ: 2 12,69m, Ύςνο : 2,86m

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 35 l b 6,64 1,9 0,2 0,8 0,2 0,8 1 h h 2,85 2,85 Από ηνλ πίλαθα ηνπ θσηηζηηθνύ ζώκαηνο έρσ κ=1 ζπληειεζηήο ρξεζηκνπνηεζεσο γηα θαηλνύξηα εγθαηάζηαζε n=0,22 V n d 150x12,69 x1,45 1 θσηηζηηθά 0,22x11600 Νν 10,11 θωηηζηηθά ζην ειεθηξνινγηθό ζρέδην no.1 ηνπ παξαξηήκαηνο Γ Δκβαδνλ: 2 102m, Ύςνο : 4,8m l b 5,7 5,7 0,2 0,8 0,2 0,8 1,19 h h 4,8 4,8 Από ηνλ πίλαθα ηνπ θσηηζηηθνύ ζώκαηνο έρσ κ=1 ζπληειεζηήο ρξεζηκνπνηεζεσο γηα θαηλνύξηα εγθαηάζηαζε n=0,19 άξα γηα κ=1,19 n=0.225 d 150x102x1,45 V 8,5 9 n 0,225x11600 θσηηζηηθά ρέδην 1: Γξακκή θωηηζηηθώλ 10 4 θσηηζηηθά : 4.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 36,64 m.l.i.l.i 0.01786x36.64x4 V S 1.19 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,19 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 ρέδην 1: Γξακκή θωηηζηηθώλ 11 4 θσηηζηηθά : 4.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 37,43 m.l.i.l.i 0.01786x37.43x4 V S 1.22 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,22 mm 2 άξα S = 1,5mm 2

36 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ Νν 24,25 θωηηζηηθά ζην ζρέδην no.2 2 Δκβαδνλ: 175m, Ύςνο :3,85m l b 14 12,75 0,2 0,8 0,2 0,8 3,37 h h 3,85 3,85 Από ηνλ πίλαθα ηνπ θσηηζηηθνύ ζώκαηνο έρσ κ=3 ζπληειεζηήο ρξεζηκνπνηεζεσο γηα θαηλνύξηα εγθαηάζηαζε n=0,43 άξα γηα κ=3,37 n=0,48 d 150x175x1,45 V 6,8 7 n 0,48x11600 ρώξν βάδσ 8 θσηηζηηθά. θσηηζηηθά γηα νκνηνκνξθία ζην ρέδην 2: Γξακκή θωηηζηηθώλ 24 4 θσηηζηηθά : 4.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 20,17 m.l.i.l.i 0.01786x20.17x4 V S 0.66 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0.66 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 ρέδην 2: Γξακκή θωηηζηηθώλ 25 4 θσηηζηηθά : 4.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 26.43 m.l.i.l.i 0.01786x26.43x4 V S 0.85 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,85 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 Νν 22,23 θωηηζηηθά ζην ειεθηξνινγηθό ζρέδην no.2 ηνπ παξαξηήκαηνο Γ Δκβαδνλ: 2 100m, Ύςνο : 4,8m l b 13 8 0,2 0,8 0,2 0,8 1,875 h h 4,8 4,8 Από ηνλ πίλαθα ηνπ θσηηζηηθνύ ζώκαηνο έρσ κ=1,5 ζπληειεζηήο ρξεζηκνπνηεζεσο γηα θαηλνύξηα εγθαηάζηαζε n=0,29 άξα γηα κ=1,875 n=0.362

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 37 d 150x100x1,45 V 5,2 6 θσηηζηηθά n 0,362x11600 ρέδην 2: Γξακκή θωηηζηηθώλ 22 θαη 23 6 θσηηζηηθά : 6.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 24,2 m.l.i.l.i 0.01786x24.2x6 V S 1.18 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,18 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 Νν 17,26 θωηηζηηθά ζην ειεθηξνινγηθό ζρέδην no.2 παξαξηήκαηνο Γ Δκβαδνλ: 2 132m, Ύςνο : 4,8m l b 24 5,5 0,2 0,8 0,2 0,8 1,92 h h 4,8 4,8 Από ηνλ πίλαθα ηνπ θσηηζηηθνύ ζώκαηνο έρσ κ=1,5 ζπληειεζηήο ρξεζηκνπνηεζεσο γηα θαηλνύξηα εγθαηάζηαζε n=0,29 άξα γηα κ=1,92 n=0.371 d 150x132x1,45 V 6,67 7 n 0,371x11600 θσηηζηηθά ρέδην 2: Γξακκή θωηηζηηθώλ 17 4 θσηηζηηθά : 4.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 46,1 m.l.i.l.i 0.01786x46.1x4 V S 1.49 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,49 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 ρέδην 2: Γξακκή θωηηζηηθώλ 26 3 θσηηζηηθά : 3.0 Α Μήθνο θαισδίνπ : 57.3 m.l.i.l.i 0.01786x57,3x3 V S 1.39 mm 2 S V 2.2

38 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,39 mm 2 άξα S = 1,5mm 2 Λακβάλνληαο ππόςε ηνπο θαλνληζκνύο γηα ηηο εζσηεξηθέο ειεθηξηθέο εγθαηαζηάζεηο, ρξεζηκνπνηνύκε λέν ηύπν H05V-U ράιθηλνπ αγσγνύ δηαηνκήο (2+1)x1,5mm 2 ζε ρσλεπηό ζσιήλα εζσηεξηθήο δηαηνκήο Φ13,5 mm θαη αζθάιεηα 10 Α. 3.2.2 Δμωηεξηθόο θωηηζκόο (Ηιεθηξνινγηθό ζρέδην no.3 παξαξηήκαηνο Γ) Γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ εμσηεξηθνύ θσηηζκνύ ηνπ κνπζείνπ, ζύκθσλα κε ηνπο θαλνληζκνύο, ζα ρξεζηκνπνηεζεί κεηαζρεκαηηζηήο ππνβίβαζεο ηάζεο απν 240V ζηα 12V. Ο κεηαζρεκαηηζηήο απηόο ζπλδέεηαη κε ηνλ γεληθό πίλαθα κε αγσγό H05V (2+1)x1,5mm 2 ζε ρσλεπηό ζσιήλα εζσηεξηθήο δηαηνκήο Φ13,5 mm θαη αζθάιεηα 10 Α θαη ζα παξέρεη ηξνθνδνζία ζηα θσηηζηηθά ζώκαηα εθηόο ηνπ κνπζείνπ. Γηα ην εμσηεξηθό θσηηζκό ηνπ κνπζείνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί ην αθόινπζν θσηηζηηθό: [23,26] Δηθόλα 3.2 Φσηηζηηθό εμσηεξηθνύ ρώξνπ Πιεξνθνξίεο γηα ην θσηηζηηθό ζώκα πνπ επηιέγρεθε δίδνληαη ζηνλ πηλαθα Α.13 ζει 116 ηνπ παξαξηεκαηνο Α. Παξαηεξνύκε όηη πξόθπηε γηα θσηηζηηθό πνπ ρξεζηκνπνηεί ηελ ηερλνινγία εκηαγσγώλ LED, θαη θάζε θσηηζηηθό ζεκείν πεξηέρεη 28 LEDs. Σα πιενλεθηήκαηα ηεο ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο απηήο, αλαθέξζεθαλ θαη πξηλ, θαη είλαη ηα αθόινπζα: 1) Η κεγάιε δηάξθεηα δσήο ηνπο πνπ κπνξεί λα θηάζεη ηηο δεθάδεο ρηιηάδεο ώξεο. 2) Η ρακειή θαηαλάισζε ελέξγεηαο. 3) Σν ρακειό θόζηνο ζπληήξεζεο. 4) Η απνπζία ηνπ ελνριεηηθνύ ηξεκνπαημίκαηνο πνπ εκθαλίδεηαη γηα παξάδεηγκα ζηνπο ιακπηήξεο θζνξηζκνύ.

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 39 5) Η ειάρηζηε κείσζε ηεο απόδνζήο ηνπο από ηνπο επαλαιακβαλόκελνπο θύθινπο ιεηηνπξγίαο (άλακκα ζβήζηκν). ηνλ πίλαθα Α.13 ηνπ παξαξηήκαηνο Α ζει 116 αλαγξάθεηαη όηη γηα ύςνο 8m ην θσηηζηηθό απηό θσηίδεη πεξηνρή 26x10 m, νπόηε ζύκθσλα κε απηό ηνπνζεηείηε θαη ν θαηάιιεινο αξηζκόο θσηηζηηθώλ γηα θάζε πεξηνρή εμσηεξηθνύ ρώξνπ. 3.2.3 Κύθιωκα Ρεπκαηνδνηώλ (ειεθηξνινγηθά ζρέδηα no.1 θαη 2 παξαξηήκαηνο Γ) ύλνιν ζα ππάξρνπλ 9 θπθιώκαηα ξεπκαηνδνηώλ πνπ ζα ζπλδένληαη 2 κε ηνλ γεληθό πίλαθα θαη 7 κε ηνλ ππνπίλαθα κέζν αγσγνύ H05V-U (2+1)x2,5mm 2 ζε ρσλεπηό ζσιήλα εζσηεξηθήο δηαηνκήο Φ16 mm θαη αζθάιεηα 16 Α. Οη ξεπκαηνδόηεο ζα είλαη ηύπνπ ζνύθν θαη ζα θαιύπηνπλ ηηο αλάγθεο ηξνθνδόηεζεο θνξεησλ ζπζθεπώλ θαη ζα ηνπνζεηνύληαη ζε ύςνο κεγαιύηεξν απν 25 cm από ην πάησκα [1,11]. ρέδην 1: Γξακκή ξεπκαηνδνηώλ 2 5 ξεπκαηνδόηεο : 2+0.5+0.5+2+0.5 = 5.5 Α Μήθνο θαισδίνπ : 56,1 m.l.i.l.i 0.01786x56.1x5.5 V S 2.49 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 2,49 mm 2 άξα S = 2,5mm 2 ρέδην 1: Γξακκή ξεπκαηνδνηώλ 1 3 ξεπκαηνδόηεο : 2+0.5+0.5= 3 Α Μήθνο θαισδίνπ : 98,1 m.l.i.l.i 0.01786x98.1x3 V S 2.39 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 2,39 mm 2 άξα S = 2,5mm 2 ρέδην 1: Γξακκή ξεπκαηνδνηώλ 3 5 ξεπκαηνδόηεο : 2+0.5+0.5+2+0.5=5.5 Α Μήθνο θαισδίνπ : 38.3 m.l.i.l.i 0.01786x38.3x5.5 V S 1.71mm 2 S V 2.2

40 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,71 mm 2 άξα S = 2,5mm 2 ρέδην 1: Γξακκή ξεπκαηνδνηώλ 4 5 ξεπκαηνδόηεο : 2+0.5+0.5+2+0.5=5.5 Α Μήθνο θαισδίνπ : 23,7m.l.I.l.I 0.01786x23,7x5.5 V S 1.06 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,06 mm 2 άξα S = 2,5mm 2 ρέδην 1: Γξακκή ξεπκαηνδνηώλ 5 5 ξεπκαηνδόηεο : 2+0.5+0.5+2+0.5=5.5 Α Μήθνο θαισδίνπ : 35,8m.l.I.l.I 0.01786x35,8x5.5 V S 1.59 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,59 mm 2 άξα S = 2,5mm 2 ρέδην 2: Γξακκή ξεπκαηνδνηώλ 7 3 ξεπκαηνδόηεο : 2+0.5+0.5=3Α Μήθνο θαισδίνπ : 91,8m.l.I.l.I 0.01786x91,8x3 V S 2.23 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 2,23 mm 2 άξα S = 2,5mm 2 ρέδην 2: Γξακκή ξεπκαηνδνηώλ 11 4 ξεπκαηνδόηεο : 2+0.5+0.5+2=5Α Μήθνο θαισδίνπ : 48,4m.l.I.l.I 0.01786x48,4x5 V S 1.96 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,96 mm 2 άξα S = 2,5mm 2 ρέδην 2: Γξακκή ξεπκαηνδνηώλ 9

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 41 4 ξεπκαηνδόηεο : 2+0.5+0.5+2=5Α Μήθνο θαισδίνπ : 21,3.l.I.l.I 0.01786x21,3x5 V S 0.87 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,87 mm 2 άξα S = 2,5mm 2 ρέδην 2: Γξακκή ξεπκαηνδνηώλ 10 5 ξεπκαηνδόηεο : 2+0.5+0.5+2+0.5=5,5Α Μήθνο θαισδίνπ : 20,3.l.I.l.I 0.01786x20,3x5.5 V S 0.91mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,91 mm 2 άξα S = 2,5mm 2 3.2.4 Κύθιωκα Ρεπκαηνδνηώλ Κιηκαηηζκνύ (ειεθηξνινγηθά ζρέδηα no.6 θαη 7 παξαξηήκαηνο Γ) ηελ εγθαηάζηαζε καο ζα ηνπνζεηεζνύλ αλακνλέο γηα κειινληηθή ζύλδεζε θιηκαηηζηηθώλ ζηηο ζέζεηο πνπ θαίλνληαη ζηα ζρέδηα. Η ηξνθνδνζία ηνπο ζα γίλεη από αλεμάξηεηεο αλαρσξήζεηο κε γξακκέο H05V (2+1)x4mm 2 ζε ρσλεπηό ζσιήλα εζσηεξηθήο δηαηνκήο Φ 23 mm θαη αζθάιεηα 25 Α. Ο ιόγνο πνπ είλαη απαξαίηεηεο απηέο νη δηαηνκέο είλαη εμ αηηίαο ηεο πςειήο θαηαλάισζεο ηζρύνο πνπ έρνπλ ηα θιηκαηηζηηθά.[4] Υαξαθηεξηζηηθά θιηκαηηζηηθνύ: 1) Ιζρύο θιηκαηηζηηθνύ :1,8 KW 2) Απνξξνθεκέλν ξεύκα θηλεηήξα: 8,2A 3) Γηαζηάζεηο: 530x1950x710mm 4) Βάξνο: 142kg

42 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ Eηθόλα 3.3 Κιηκαηηζηηθό - Μνληέιν YFS 85B ρέδην 6: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 1 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 9.7m.l.I.l.I 0.01786x9.7x8.2 V S 0.61mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,61 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 6: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 2 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 19.3m.l.I.l.I 0.01786x19.3x8.2 V S 1.28mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1.28 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 6: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 3 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 25.7m

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 43.l.I.l.I 0.01786x25.7x8.2 V S 1.71mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1.71 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 6: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 4 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 39.7m.l.I.l.I 0.01786x39.7x8.2 V S 2.64 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 2.64 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 6: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 5 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 14.5m.l.I.l.I 0.01786x14.5x8.2 V S 0.96 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0.96 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 6: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 6 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 4m.l.I.l.I 0.01786x4x8.2 V S 0.27 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0.27 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 6: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 7 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 15.3m.l.I.l.I 0.01786x15.3x8.2 V S 1.02mm 2 S V 2.2

44 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1.02 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 6: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 8 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 13.6m.l.I.l.I 0.01786x13.6x8.2 V S 0.9 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0.9 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 6: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 9 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 29.2m.l.I.l.I 0.01786x29.2x8.2 V S 1.94 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1.94 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 7: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 10 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 39.2 m.l.i.l.i 0.01786x39.2x8.2 V S 2.61mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 2.61 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 7: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 11 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 49.7 m.l.i.l.i 0.01786x49.7x8.2 V S 3.31mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 3.31 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 7: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 12 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 45 Μήθνο θαισδίνπ : 58.4 m.l.i.l.i 0.01786x58.4x8.2 V S 3.89 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 3.89 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 7: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 13 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 15.4 m.l.i.l.i 0.01786x15.4x8.2 V S 1.02mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1.02 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 7: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 14 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 3.8 m.l.i.l.i 0.01786x3.8x8.2 V S 0.25 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0.25 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 7: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 15 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 2.9 m.l.i.l.i 0.01786x2.9x8.2 V S 0.19mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0.19 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 7: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 16 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 23.4 m

46 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ.l.I.l.I 0.01786x23.4x8.2 V S 1.55 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1.55 mm 2 άξα S = 4 mm 2 ρέδην 7: Γξακκή θιηκαηηζηηθνύ 17 1 θιηκαηηζηηθό :8.2 Α Μήθνο θαισδίνπ : 41.7 m.l.i.l.i 0.01786x41.7x8.2 V S 2.77 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 2.77 mm 2 άξα S = 4 mm 2 3.3 Kύθιωκα Φωηηζκνύ Μνπζεηαθώλ Πξνζεθώλ spotlights (Ηιεθηξνινγηθά ζρέδηα no.4 θαη 5 παξαξηήκαηνο Γ) Όπσο αλαιύζεθε ζην θεθάιαην 2 ε ρξήζε ηεο ζσζηήο πνζόηεηαο θαη πνηόηεηαο θσηηζκνύ γηα ηελ πξνβνιή εθζεκάησλ ζε έλα κνπζείν είλαη ζεκαληηθόηαηε. Μεηά απν κειέηε όισλ ησλ πηζαλώλ ηξόπσλ θσηηζκνύ θαηέιεμα ζην ζπκπέξαζκα όηη ε ηερλνινγία LED είλαη ε πην ζπκθέξνπζα ηνζν από ελεξγεηαθήο πιεπξάο, όζν θαη από αηζζεηηθήο. ύλνιν 10 θπθιώκαηα από LED spotlights ππάξρνπλ ζηα ειεθηξνινγηθά ζρέδηα εθ ησλ νπνίσλ ηα 4 είλαη ζπλδεδεκέλα ζηνλ γεληθό πίλαθα Γ.Π.Φ.θαη ηα άιια 6 ζηνλ ππνπίλαθα Π.Φ.1. Σα θπθιώκαηα ηξνθνδνηνύληαη απν ηνπο πίλαθεο κε αλεμάξηεηεο αλαρσξήζεηο κε γξακκέο H05V-U (2+1)x1.5mm 2 ζε ρσλεπηό ζσιήλα εζσηεξηθήο δηαηνκήο Φ13.5 mm θαη αζθάιεηα 10 Α. Οη ιακπηήξεο LED είλαη ηζρύoο 3 W ν θαζέλαο θαη ην θσηηζηηθό έρεη ηελ εμήο εκθάληζε: [22,23]

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 47 Δηθόλα 3.4 Φσηηζηηθό ηύπνπ spotlight Τπάξρνπλ 2 είδε ιακπηήξσλ LED πνπ πξνηείλεη ν θαηαζθεπαζηήο θαη είλαη κε ςπρξό θαη δεζηό ιεπθό ρξώκα. Δπίζεο γηα θάζε θσηηζηηθό ππάξρεη θαη ν θαηάιιεινο θαθόο όπνπ αλάινγα κε ην έθζεκα ην νπνίν πξνβάιεη, εζηηάδεη ηελ δέζκε θσηόο. Οη πην θάησ θσηνγξαθίεο δείρλνπλ εθαξκνγή ηνπ θσηηζηηθνύ ζε ππάξρνλ κνπζείν. Eηθόλα 3.5 Δθαξκνγή spotlights ζε κνπζεηαθή πξνζήθε ρέδην 4: Γξακκή spotlight 1 7 spotlights :0.25x7=1.75 Α Μήθνο θαισδίνπ : 54.4 m.l.i.l.i 0.01786x54.4x1.75 V S 0.77 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,77mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 4: Γξακκή spotlight 2 7 spotlights :0.25x7=1.75 Α Μήθνο θαισδίνπ : 96.6 m

48 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ.l.I.l.I 0.01786x99.6x1.75 V S 1.41mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,41mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 4: Γξακκή spotlight 3 4 spotlights :0.25x4=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 124.3 m.l.i.l.i 0.01786x124.3x1 V S 1.01mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,01mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 4: Γξακκή spotlight 4 4 spotlights :0.25x4=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 146,5m.l.I.l.I 0.01786x146.5x1 V S 1.19 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,19mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 5: Γξακκή spotlight 5 4 spotlights :0.25x4=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 60,5m.l.I.l.I 0.01786x60.5x1 V S 0.49 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,49mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 5: Γξακκή spotlight 6 4 spotlights :0.25x4=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 88.7m.l.I.l.I 0.01786x88.7x1 V S 0.72 mm 2 S V 2.2

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 49 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,72mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 5: Γξακκή spotlight 7 3 spotlights :0.25x3=0.75 Α Μήθνο θαισδίνπ : 24.6m.l.I.l.I 0.01786x24.6x0.75 V S 0.15 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,15mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 5: Γξακκή spotlight 8 3 spotlights :0.25x3=0.75 Α Μήθνο θαισδίνπ : 15.7m.l.I.l.I 0.01786x15.7x0.75 V S 0.09 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,09mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 5: Γξακκή spotlight 9 4 spotlights :0.25x4=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 31.3 m.l.i.l.i 0.01786x31.3x1 V S 0.26 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,26mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 5: Γξακκή spotlight 10 4 spotlights :0.25x4=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 25.1 m.l.i.l.i 0.01786x25.1x1 V S 0.20 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,2mm 2 άξα S = 1,5 mm 2

50 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 3.4 Φωηηζηηθά Αζθάιεηαο θαη ήκαλζεο (Ηιεθηξνινγηθα ζρέδηα no.10 θαη 11 παξαξηήκαηνο Γ) ε θάζε θηίξην πξέπεη λα ππάξρεη θσηηζκόο αζθαιείαο θαη ζήκαλζεο ζύκθσλα κε ηηο γεληθέο δηαηάμεηο.η ζήκαλζε ησλ νδεύζεσλ δηαθπγήο γηα όια ηα ζηάδηα πξέπεη λα γίλεηαη κε ζήκαηα θαη επαλάγλσζηεο επηγξαθέο. Απηή ε ζήκαλζε επηβάιιεηαη ηδηαίηεξα, όηαλ ε έμνδνο ή ε όδεπζε δηαθπγήο δελ είλαη άκεζα νξαηή ή αληηιεπηή. Κάζε ζήκαλζε πνπ απαηηείηαη πξέπεη λα είλαη ζύκθσλε κε ηηο απαηηήζεηο ΔΛΟΣ EN60598-2-22 κε ηηο παξαθάησ ζπκπιεξώζεηο:[10,1] 1. Κάζε επηγξαθή ή ζήκα,πνπ δείρλεη κηα έμνδν ή πξόζβαζε δηαθπγήο, πξέπεη λα είλαη θαηάιιεια ηνπνζεηεκέλε έηζη ώζηε λα είλαη άκεζα νξαηή. 2. Απαγνξεύεηε ε ηνπνζέηεζε δηαθόζκεζεο ή άιινπ εμνπιηζκνύ, πνπ εκπνδίδεη ηελ νξαηόηεηα. 3. ε θάζε ζέζε όπνπ ε θαηεύζπλζε ηεο όδεπζεο δηαθπγήο πξνο ηελ πιεζηέζηεξε έμνδν δελ είλαη νξαηή, πξέπεη λα ηνπνζεηήηαη ην ζήκα δηάζσζεο 4. Δπάλσ από θάζε πόξηα εμόδνπ δηαθπγήο πξέπεη λα ηνπνζεηείηαη ην ζήκα δηάζσζεο, κε ύςνο πξνζαπμεκέλν, έηζη ώζηε λα ππάξρεη ρώξνο γηα ηελ ιέμε <<ΔΞΟΓΟ>>, θάησ από ην ζύκβνιν. 5. Κάζε πόξηα, πνπ ζύκθσλα κε ηνλ θαλνληζκό πξέπεη λα παξακέλεη θιεηζηή ζε θαλνληθέο ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο ηνπ θηηξίνπ, πξέπεη λα θέξεη ηελ επηγξαθή << Η ΠΟΡΣΑ ΠΡΔΠΔΙ ΝΑ ΠΑΡΑΜΔΝΔΙ ΚΛΔΙΣΗ>>. Δηθόλα 3.6 Φσηηζηηθά ήκαλζεο Γηα ηελ ζήκαλζε ησλ εμόδσλ θηλδύλνπ θαη ησλ νδεύζεσλ δηαθπγήο ζα ρξεζηκνπνηεζνύλ θσηηζηηθά ζώκαηα πςειήο αηζζεηηθά εκθαλίζεσο θαη

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 51 αληίζηνηρεο πνηόηεηαο κε ηνλ ραξαθηήξα ηνπ θηηξίνπ. Σα θσηηζηηθά είηε ζα θέξνπλ 2 ιακπηήξεο θζνξηζκνύ (έλαλ 8W πνπ ζα ηξνθνδνηείηαη από ην γεληθό ειεθηξηθό δίθηπν θαη έλα 8W πνπ ζα ηξνθνδνηείηαη από ην ζπγθξόηεκα επαλαθνξηηδόκελσλ ζπζζνξεπηώλ πνπ ζα είλαη ελζσκαησκέλν είηε ζην θσηηζηηθό ζώκα είηε ζε θαηάιιειε ζέζε πιεζίνλ ηνπ) είηε ιακπηήξεο LED. Η απηνλνκία ηνπ ζα είλαη 3 ώξεο. Σα θσηηζηηθά έλδεημεο νδώλ δηαθπγήο ζα ηνπνζεηνύληαη ζύκθσλα κε ηηο απαηηήζεηο ΔΛΟΣ EN60598-2-22., ώζηε νη νδνί δηαθπγήο πξνο ηηο εμόδνπο αθ ελόο λα είλαη νξαηνί από όπνηνδήπνηε ζεκείν ηνπ κνπζείνπ θαη αθ εηέξνπ λα θσηίδνληαη επαξθώο. Λόγσ ηεο ζπλερήο ρξήζεο ηνπ ρώξνπ, ηα θσηηζηηθά ζα είλαη «πλερνύο ιεηηνπξγίαο» (Maintained). Όπσο θαίλεηαη θαη ζηα ειεθηξνινγίθα ζρέδηα 10 θαη 11 ηνπ παξαξηήκαηνο Γ ππάξρνπλ 6 θπθιώκαηα θσηηζηηθώλ ζήκαλζεο θαη ηξνθνδνηνύληαη από ηνπο πίλαθεο κε H05V-U ράιθηλν αγσγό δηαηνκήο (2+1) x 1,5mm 2 ζε ρσλεπηό ζσιήλα εζσηεξηθήο δηαηνκήο Φ13,5 mm θαη αζθάιεηα 10 Α. Σα θσηηζηηθά απηά απεηθνλίδνληαη παξαθάησ. Δηθόλα 3.7 Φσηηζηηθά ζήκαλζεο κε LED Eηθόλα 3.8 Φσηηζηηθά ζήκαλζεο κε ιακπηήεο θζνξηζκνύ

52 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ Eηθόλα 3.9 Φσηηζηηθά ζήκαλζεο κε ιακπηήξεο θζνξηζκνύ ρέδην 10: Γξακκή θωηηζηηθνύ ζήκαλζεο 1 4 θσηηζηηθά ζήκαλζεο :0.5x4=2Α Μήθνο θαισδίνπ : 68.5m.l.I.l.I 0.01786x68.5x2 V S 1.11mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,11mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 10: Γξακκή θωηηζηηθνύ ζήκαλζεο 2 2 θσηηζηηθά ζήκαλζεο :0.5x2=1Α Μήθνο θαισδίνπ : 133.2m.l.I.l.I 0.01786x133.2x1 V S 1.08 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,08mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 10: Γξακκή θωηηζηηθνύ ζήκαλζεο 3 2 θσηηζηηθά ζήκαλζεο :0.5x2=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 143.4m.l.I.l.I 0.01786x143.4x1 V S 1.16 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,16mm 2 άξα S = 1,5 mm 2

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 53 ρέδην 10: Γξακκή θωηηζηηθνύ ζήκαλζεο 4 6 θσηηζηηθά ζήκαλζεο :0.5x6=3Α Μήθνο θαισδίνπ : 44.5m.l.I.l.I 0.01786x44.5x3 V S 1.08 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,08mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 11: Γξακκή θωηηζηηθνύ ζήκαλζεο 5 2 θσηηζηηθά ζήκαλζεο :0.5x2=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 79.3m.l.I.l.I 0.01786x79.3x1 V S 0.64 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,64mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 11: Γξακκή θωηηζηηθνύ ζήκαλζεο 6 2 θσηηζηηθά ζήκαλζεο :0.5x2=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 13.4m.l.I.l.I 0.01786x13.4x1 V S 0.11mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,11mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 3.5 ύζηεκα Ππξαζθάιεηαο (Ηιεθηξνινγηθά ζρέδηα no.12 θαη 13 ηνπ παξαξηήκαηνο Γ) ε όια ηα δεκόζηα θηήξηα είλαη ππνρξεσηηθή ε εγθαηάζηαζε ρεηξνθίλεηνπ ζπζηήκαηνο ζπλαγεξκνύ γηα ηελ έγθαηξε εηδνπνίεζε ησλ αηόκσλ γηα ηελ εθθέλσζε ηνπ θηεξίνπ ζε πεξίπησζε ππξθαγηάο ή αιινπ ζνβαξνύ ζπκβάληνο. ε πεξίπησζε ππξθαγηάο ν ζπλαγεξκόο πξνθαιείηαη α) κε θσλεηηθή επηθνηλσλία β) κε ρεηξνθίλεηα κέζα γ) κε απηόκαηα κέζα. Οη ζπζθεπέο ζπλαγεξκνύ πνπ εθπέκπνπλ ερεηηθά ζήκαηα πξέπεη λα έρνπλ ηέηνηα ραξαθηεξηζηηθά θαη λα είλαη θαηαλεκεκέλεο κε ηέηνην ηξόπν, ώζηε ηα

54 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ ζήκαηα λα ππεξηζρύνπλ ηεο κέγηζηεο ζηάζκεο ζνξύβνπ πνπ ππάξρεη ζε θαλνληθέο ζπλζήθεο, λα μερσξίδνπλ ζε ερεηηθά ζήκαηα άιισλ ζπζθεπώλ ζηνλ ίδην ρώξν θαη λα εηδνπνηνπλ εγθαίξα όια ηα άηνκα πνπ βξίζθνληαη ζην θηίξην [7]. 3.5.1 Υεηξνθίλεηνη αγγειηήξεο ππξθαγηάο Οη ειεθηξηθνί αγγειηήξεο ππξθαγηάο ηνπνζεηνύληαη ζε πξνζηηά θαη θαλεξά ζεκεία ησλ νδεύζεσλ δηαθπγήο, ζε θνπηί κε ζηαζεξό γπάιηλν θάιπκκα. Σα θνπηηά πξέπεη λα ηνπνζεηεζνύλ ζε νξαηά ζεκεία ζε ύςνο 1.5m από ην έδαθνο θαη ζε απόζηαζε 50cm από δηαθόπηεο θσηηζκνύ, θνπκπηώλ αλειθπζηήξσλ ή άιισλ ειεθηξηθώλ δηαηάμεσλ. Η εγθαηάζηαζε ηνπ ζα γίλεη παξάιιεια κε ην ζύζηεκα ππξαλίρλεπζεο θαη ζα δηαζέηεη ειεθηξηθνύο αγγειηήξεο (θνκβία) πνπ ζα ηνπνζεηεζνύλ καδί κε ηηο ζεηξήλεο θαη ηνπο θάξνπο. Η έλαξμε ηνπ ζπλαγεξκνύ ζα γίλεηαη είηε κε ηνπο ειεθηξηθνύο αγγειηήξεο, είηε από απηόκαηα ζπζηήκαηα ππξαλίρλεπζεο. Σν ζύζηεκα ζα ηξνθνδνηείηαη από ηνλ πίλαθα ππξαλίρλεπζεο πνπ ζα βξίζθεηαη ζε θεληξηθό ζεκείν ηνπ ηζνγείνπ [7]. Πξόθεηηαη γηα κπνπηόλ ην νπνίν ελεξγνπνηεί ην ζύζηεκα ππξαλίρλεπζεο ρεηξνθίλεηα. Όηαλ πηεζηεί, ην δηαθαλέο πξνζηαηεπηηθό θάιπκκα ππνρσξεί θαη ην κπνπηόλ ελεξγνπνηεί ην ζύζηεκα ππξαλίρλεπζεο.με ην εηδηθό θιεηδί πνπ ππάξρεη ζηελ ζπζθεπαζία, ην θάιπκκα κπνξεί λα επαλέιζεη ζηελ αξρηθή ηνπ ζέζε. Δηθόλα 3.10 Αγγειηήξαο

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 55 Υαξαθηεξηζηηθά: Σύπνο Πεξηγξαθή Σάζε Ρεύκα Βάξνο ηξνθνδνζίαο ζπλαγεξκνύ BS-536 Μπνπηόλ Αζθαιείαο κε θιεηδί Test/Reset 12-30V dc 50mA 140gr Γηαζηάζεηο (Μ x Π x Τ) : 92 x 52 x 92 mm 3.5.2 Απηόκαην ζύζηεκα ππξαλίρλεπζεο Ο εμνπιηζκόο ηνπ ζπζηήκαηνο απνηειείηαη από ην Γεληθό Πίλαθα ππξαλίρλεπζεο, ηνπο ηνπηθνύο πίλαθεο θαηάζβεζεο, ηηο πεξηθεξεηαθέο ζπζθεπέο έλαξμεο θαη ζήκαλζεο ζπλαγεξκνύ (αληρλεπηέο, ζεηξήλεο θιπ) όπσο πεξηγξάθνληαη ζηε ζπλέρεηα [7]. Πίλαθαο Ππξαλίρλεπζεο Ο θεληξηθόο πίλαθαο ειέγρνπ ηνπ ζπζηήκαηνο ππξαλίρvεπζεο ζα είλαη πξνεγκέλεο ηερλνινγίαο, κε βπζκαηνύκελα ηππνπνηεκέλα θπθιώκαηα, κε δπλαηόηεηεο έλδεημεο ζήκαηνο ππξθαγηάο πνπ πξνέξρεηαη από ζπγθεθξηκέλν αληρλεπηή ή θνκβίν, ζύζηεκα επηηήξεζεο γξακκώλ, ζύζηεκα αθήο θαη ζβέζεο ησλ θσηεηλώλ επαλαιεπηώλ, ερεηηθά όξγαλα ζπλαγεξκνύ, ζύζηεκα ηξνθνδνζίαο από θύξηα θαη εθεδξηθή πεγή ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο θιπ. Ο θεληξηθόο πίλαθαο, ζρεδην 12 παξάξηεκα Γ, ζα βξίζθεηαη κέζα ζε κεηαιιηθό εξκάξην θαηάιιειν γηα επίηνηρε ηνπνζέηεζε, θαηαζθεπαζκέλν κε ηξόπν αλάινγν πξνο ηα κεηαιιηθά θηβώηηα ησλ επίηνηρσλ (ζηεγαλώλ) ειεθηξηθώλ πηλάθσλ, από ιακαξίλα ςπρξήο εμέιαζεο πάρνπο 2mm, βακκέλα κε ειεθηξνζηαηηθή βαθή, κε ππνδνκή γηα ειεθηξηθέο ζπλδέζεηο αγσγώλ ζηα πιάγηα θαη ζην πάλσ κέξνο. Οη δηαζηάζεηο ηνπ κεηαιιηθνύ θηβσηίνπ ηνπ πίλαθα ζα είλαη αξθεηέο γηα ηελ άλεηε ηνπνζέηεζε όισλ ησλ ζηνηρείσλ πνπ ηνλ ζπλζέηνπλ, πεξηιακβαλνκέλσλ θαη όισλ ησλ πηζαλώλ επεθηάζεσλ.

56 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ Δηθόλα 3.11 Γεληθόο πίλαθαο ππξαλίρλεπζεο Υαξαθηεξηζηηθά: Όλνκα Σάζε ηξνθνδνζίαο Καηαλάισζε Μπαηαξία Κύθισκα θόξηηζεο Κπθιώκαηα βξνρώλ Κπθιώκαηα ζπλαγεξκνύ Άιιεο έμνδνη Βάξνο Γηαζηάζεηο (ΜxΠxΤ) ΑDP-6304 220-240ΑC/50Hz 100W 24V/7Ah 27.5V/1.5A 191 αλά βξόγρν, κέρξη 512 αλά πίλαθα 4 πιήξσο ειεγρόκελεο έμνδνη 24V/500mA Alarm relay, Fault relay, 2 ειεύζεξα πξνγξακκαηηδόκελα relay 8Kgr 440x144x385mm Δίδε Αληρλεπηώλ: 1) Αληρλεπηέο Φωηνειεθηξηθνί πλδένληαη κε δηπνιηθό θαιώδην ζ' έλαλ από ηνπο βξόγρνπο ηνπ θεληξηθνύ πίλαθα θαη είλαη κνλαδηαίαο δηεύζπλζεο (addressable). Οη αληρλεπηέο ρξεζηκνπνηνύλ ηελ θσηνειεθηξηθή αξρή γηα ηε κέηξεζε ππθλόηεηαο θαπλνύ θαη ζηέιλνπλ ζηνλ πίλαθα, θαηόπηλ εληνιήο ηνπ, πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ην αλαινγηθό ύςνο ηεο ππθλόηεηαο θαπλνύ. Οη αληρλεπηέο ηνπνζεηνύληαη ζηελ νξνθή πάλσ ζε βάζε (πνπ είλαη θνηλή γηα όινπο ηνπο ηύπνπο ησλ ρξεζηκνπνηνπκέλσλ αληρλεπηώλ). Δρνπλ ηε δπλαηόηεηα ειέγρνπ ηνπο θαηά ηνλ νπνίν δεκηνπξγνύλ θαηάζηαζε ζπλαγεξκνύ θαη ηνλ αλαθέξνπλ ζηνλ θεληξηθό πίλαθα. Δλαο ηέηνηνο έιεγρνο

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 57 κπνξεί λα γίλεη ηνπηθά, ζηνλ ίδην ηνλ αληρλεπηή, κε ηελ ελεξγνπνίεζε ελόο καγλεηηθνύ δηαθόπηε ή θαηόπηλ εληνιήο από ηνλ πίλαθα. Οη αληρλεπηέο έρνπλ ηε δπλαηόηεηα θαζνξηζκνύ ηεο δηεύζπλζεο ηνπο θαζώο επίζεο θαη έλαλ εζσηεξηθό θσδηθό αλαγλώξηζεο, κε ηνλ νπνίν κπνξεί ν πίλαθαο λα αλαγλσξίζεη ηνλ ηύπν ηνπο. Δρνπλ 2 θσηεηλέο ελδείμεηο γηα έλδεημε ζπλαγεξκνύ θαη ηάζεο. ε θαηάζηαζε θαλνληθήο ιεηηνπξγίαο νη θσηεηλέο ελδείμεηο ζα πξέπεη λα δηαθέξνπλ (π.ρ. λα αλαβνζβύλνπλ, γηα λα δείμνπλ όηη ν αληρλεπηήο ιεηηνπξγεί θαλνληθά θαη όηη είλαη ζε θαλνληθή επηθνηλσλία κε ηνλ πίλαθα) από ηελ πεξίπησζε ζπλαγεξκνύ (π.ρ. ζηαζεξνπνηνύληαη, κέζσ ηνπ πίλαθα, θαη νη 2 θσηεηλέο ελδείμεηο, ώζηε λα αλάβνπλ ζπλερώο). Ο αληρλεπηήο ζα πξέπεη λα έρεη ηε δπλαηόηεηα ζύλδεζεο απνκαθξπζκέλνπ θσηεηλνύ επαλαιήπηε θαη κάιηζηα από επαθή πάλσ ζηε βάζε ηνπ. 2) Αληρλεπηέο Ινληζκνύ πλδένληαη νκνίσο κε δηπνιηθό θαιώδην ζ' έλαλ από ηνπο βξόγρνπο ηνπ πίλαθα θαη είλαη επίζεο κνλαδηαίαο δηεύζπλζεο (addressable). Υξεζηκνπνηνύλ ηελ αξρή ηνπ δηπινύ ζαιάκνπ ηνληζκνύ γηά ηε κέηξεζε ησλ πξντόλησλ ηεο θαύζεο θαη ζηέιλνπλ ζηνλ πίλαθα, θαηόπηλ εληνιήο ηνπ, πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ην αλαινγηθό ύςνο ησλ πξντόλησλ ηεο θαύζεο. Οη αληρλεπηέο ηζπνζεηνύληαη ζηελ νξνθή πάλσ ζε βάζε όκνηα κε απηήλ πνπ αλαθέξεηαη ζηελ πξνεγνύκελε παξάγξαθν. 3) Αληρλεπηέο Θεξκνδηαθνξηθνί πλδένληαη κε δηπνιηθό θαιώδην ζ' έλαλ από ηνπο βξόγρνπο ηνπ πίλαθα θαη είλαη επίζεο κνλαδηαίαο δηεύζπλζεο (addressable). Υξεζηκνπνηνύλ έλα ειεθηξνληθό αηζζεηήξην γηα ηε κέηξεζε ησλ ζεξκηθώλ θαηαζηάζεσλ πνπ δεκηνπξγνύληαη από ηε θσηηά θαη ζηέιλνπλ ζηνλ πίλαθα θαηόπηλ εληνιήο ηνπ, πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ην αλαινγηθό ύςνο ησλ ζεξκηθώλ κεηξήζεσλ. Οη αληρλεπηέο ηνπνζεηνύληαη ζηελ νξνθή πάλσ ζε βάζε όκνηα κε απηήλ πνπ αλαθέξεηαη ζε πξνεγνύκελε παξάγξαθν. Δηθόλα 3.12 Αληρλεπηέο θαπλνύ

58 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ ύζηεκα αθνπζηηθό : Γηα ην ζθνπό ηεο ερεηηθήο εηδνπνίεζεο ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε ζεηξήλα ή θόξλα. Υαξαθηεξηζηηθά: Δηθόλα 3.13 εηξήλα ή θόξλα Σύπνο Πεξηγξαθή Σάζε ηξνθνδνζίαο BS-540 εηξήλα γεληθήο ρξήζεο Γηαζηάζεηο (Μ x Π x Τ): 100 x 59 x 200 mm πλδεζκνινγία αληρλεπηωλ αγγειηήξωλ Καηαλάιωζε Έληαζε ήρνπ Βάξνο 12-24V dc 150mA 80-105dB 200gr πλδένληαη ελ ζεηξά, κε H05V-U ράιθηλν αγσγό δηαηνκήο (2+1) x 1.5mm 2 ζε ρσλεπηό ζσιήλα εζσηεξηθήο δηαηνκήο Φ 13,5 mm θαη ηξνθνδνηνύληαη από ηνλ πίλαθα ππξαλίρλεπζεο, ν νπνίνο ηξνθνδνηείηαη θαη απηνο κε ηελ ζεηξά ηνπ από ηνλ πίλαθα Π.Φ.1 κε H05V-U ράιθηλν αγσγό δηαηνκήο (2+1) x 1,5mm 2 ζε ρσλεπηό ζσιήλα εζσηεξηθήο δηαηνκήο Φ 13,5 mm θαη αζθάιεηα 10 Α [1]. ρέδην 12: Γξακκή ππξαζθάιεηαο 1 3 αληρλεπηέο :0.5x3=1.5 Α Μήθνο θαισδίνπ : 122.4m.l.I.l.I 0.01786x122.4x1.5 V S 1.49 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,49 mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 12: Γξακκή ππξαζθάιεηαο 2 3 αληρλεπηέο :0.5x3=1.5 Α

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 59 Μήθνο θαισδίνπ : 59.8m.l.I.l.I 0.01786x59.8x1.5 V S 0.73 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0.73 mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 12: Γξακκή ππξαζθάιεηαο 3 5 αληρλεπηέο :0.5x5=2.5 Α Μήθνο θαισδίνπ : 73,1m.l.I.l.I 0.01786x73.1x2.5 V S 1.48 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1.48 mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 13: Γξακκή ππξαζθάιεηαο 4 3 αληρλεπηέο :0.5x3=1.5 Α Μήθνο θαισδίνπ : 59,5m.l.I.l.I 0.01786x59.5x1.5 V S 0.72 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,72 mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 13: Γξακκή ππξαζθάιεηαο 5 2 αληρλεπηέο :0.5x2=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 21.8m.l.I.l.I 0.01786x21.8x1 V S 0.18 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,18 mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 13: Γξακκή ππξαζθάιεηαο 6 3 αληρλεπηέο :0.5x3=1,5Α Μήθνο θαισδίνπ : 36,2m

60 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ.l.I.l.I 0.01786x36.2x1.5 V S 0.44 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,44 mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 3.6 Γξακκέο ηειεθώλνπ (Ηιεθηξνινγηθά ζρέδηα no.14 θαη 15 παξαξηήκαηνο Γ) α)σειεθσληθά θαισδηα-ηειεθσληθνί αγσγνί Σα ηειεθσληθά θαιώδηα ζα είλαη θαηάιιεια γηα εζσηεξηθνύο ρώξνπο, πνιιαπιώλ δεπγώλ κε ζπλεζηξακκέλνπο αγσγνύο δηακέηξνπ 0.6 mm, κε ζεξκνπιαζηηθή επέλδπζε ζπκθώλσο πξνο ην VDE 0890, κε εληζρπκέλν καλδύα. Οη ηειεθσληθνi αγσγνί ζα έρνπλ ζεξκνπιαζηηθή κόλσζε θαη δηάκεηξν ραιθνύ 0.8 mm ζπλεζηξακκέλνπο κε βήκα ζπζηξνθήο 60 mm. Οη ηειεθσληθέο γξακκέο από ηνπο θαηαλεκεηέο κέρξη ηνπο ηειεθσληθνύο δόηεο (ιήςεηο) ζα θαηαζθεπαζζνύλ κε ηειεθσληθνύο αγσγνύο κέζα ζε πιαζηηθνύο ζσιήλεο ζε ρσλεπηή όδεπζε, ζηνπο ηνίρνπο ή ζε ραιπβδνζσιήλεο ζε νξαηή όδεπζε ζε αλεπίρξεζηνπο ηνίρνπο ή όδεπζε επάλσ ζε κεηαιιηθέο ζράξεο. Γηεπθξηλίδεηαη όηη ζηηο ρσλεπηέο γξακκέο ζα πξνβιέπεηαη ζηδεξνζσιήλαο εθόζνλ απηό απαηηείηαη από ηνπο πθηζηακέλνπο θαλνληζκνύο ή γηα ιόγνπο κεραvηθήο πξνζηαζίαο [5]. ε θάζε ηειεθσληθή ιήςε ζα θαηαιήγνπλ δύν αλεμάξηεηεο ηειεθσληθέο γξακκέο δειαδή δεύγε αγσγώλ. Σα δεύγε αγσγώλ από ηνπο θαηαλεκεηέο κέρξη ηηο ιήςεηο ζα είλαη ζπλερείο. Η απόζηαζε ησλ ζσιήλσλ ηεο ηειεθσληθήο εγθαηάζηαζεο ζα πξέπεη λα είλαη ηνπιάρηζηνλ έλα εθαηνζηό ηνπ κέηξνπ θαηά ηηο δηαζηαπξώζεηο απηώλ θαη 0.5 cm θαηά ηηο παξάιιειεο νδεύζεηο. β) Σειεθσληθνί θαηαλεκεηέο Θα είλαη κεηαιιηθνί ηύπνπ εξκαξίνπ γηα ρσλεπηή ή επίηνηρε ηνπνζέηεζε. Κάζε θαηαλεκεηήο ζα έρεη πόξηα κε θιεηδί. Θα γεησζεί θαλνληθά θαη ζα έρεη ηθαλό κέγεζνο γηα λα κπνξέζεη λα πεξηιάβεη ηηο πξνβιεπόκελεο νξηνισξίδεο ζύλδεζεο. Ο θαηαλεκεηήο επηπιένλ ζα θέξεη θαη κπάξα γείσζεο. γ) Πξίδα ηειεθώλνπ Θα είλαη ζπγθεληξηθνύ ηύπνπ θαηάιιεινο γηα ρσλεπηή ή νξαηή ηνπνζέηεζε. Θα είλαη θαηαζθεπαζκέλνο από ηζρπξό πιαζηηθό πιηθό θαη ζηηο ρσλεπηέο ηνπνζεηήζεηο ζα ρξεζηκνπνηεζεί πιαζηηθό θνπηί. ην ηζόγεην ζα γίλεη ε είζνδνο ηεο γξακκήο ηνπ ΟΣΔ θαη από εθεί ζα γίλεη ε δηαθιάδσζε πξνο ηα ζεκεία πνπ θαίλνληαη ζηα ζρεηηθά ζρέδηα. Οη ζσιελώζεηο κέζα ζηηο νπνίεο ζα εγθαηαζηαζνύλ ηα ηειεθσληθά θαιώδηα ζα

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 61 είλαη ίζηεο Φ 13,5 ρηι. ή ζσξαθηζκέλεο PVC 13,5 ρηι. Σα θαιώδηα ζα είλαη βάζε θαλνληζκώλ UTP cat 5. ε θάζε ζέζε ηειεθσληθήο ιήςεο ζα εγθαηαζηαζεί έλα ηειεθσληθό δεύγνο. Οη ζέζεηο ησλ ηειεθσληθώλ ιήςεσλ θαίλνληαη ζηα ειεθηξνινγηθά ζρέδηα 14 θαη 15 παξαξηήκαηνο Γ. 3.7 Κύθιωκα θιεηζηήο παξαθνινύζεζεο CCTV (Ηιεθηξνινγηθά ζρέδηα no. 14 θαη 15 παξαξηήκαηνο Γ) Με ηνλ όξν CCTV (Closed Circuit TV) ελλννύκε έλα ζύζηεκα από θάκεξεο πνπ ζα παξαθνινπζεί ηνλ ρώξν πνπ ζέινπκε θαη ε εηθόλα ζα κπνξεί λα παξαηεξεζεί ζε κηα νζόλε θαη λα θαηαγξαθεί ζε έλα βίληεν. Ο θπξηόηεξνο ιόγνο εγθαηάζηαζεο ελόο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο είλαη ε επίβιεςε ηνπ κνπζείνπ κε ζθνπό ηελ έκκεζε πξνζηαζία ησλ ππαιιήισλ, ησλ εθζεκάησλ (π.ρ. από θινπή) θαη ηνπ ρώξνπ (π.ρ. από βαλδαιηζκνύο, ππξθαγηέο, θηι.). Έρεη παξαηεξεζεί όηη ε ύπαξμε θαη κόλν θακεξώλ παξαθνινύζεζεο ζε έλα ρώξν ιεηηνπξγεί σο αλαζηαιηηθόο παξάγνληαο, θαζώο πξνθαινύλ κεγαιύηεξε ςπρνινγηθή πίεζε ζην άηνκν πνπ ζθέθηεηαη λα παξαλνκήζεη. ε κεγάινπο ρώξνπο, όπσο ζηελ πεξίπησζε καο, κε πνιπθνζκία ην ζύζηεκα CCTV είλαη απαξαίηεην. Όκσο είλαη απαξαίηεηε ε πξνεηδνπνίεζε ηνπ θνηλνύ (π.ρ. κε ηακπέιεο) όηη ν ρώξνο παξαθνινπζείηαη, θαζώο θάηη ηέηνην ππαγνξεύεη ε Αξρή Πξνζηαζίαο Πξνζσπηθώλ ηνηρείσλ [8]. Δηθνλνιήπηεο (θάκεξεο) & Φαθνί Δηθόλα 3.14 Κάκεξα παξαθνινύζεζεο Οη θάκεξεο (αλαινγηθέο ή δηθηπαθέο), ζε ζπλδπαζκό κε ηνπο θαηάιιεινπο θαθνύο ιήςεο, είλαη ππεύζπλεο γηα ηε ιήςε ηεο εηθόλαο. Οη θάκεξεο απνηεινύλ ζπζηαηηθό δσηηθήο ζεκαζίαο γηα θάζε επηηπρεκέλε πινπνίεζε ζπζηήκαηνο θπζηθήο αζθάιεηαο. Οη δηθηπαθέο θάκεξεο θσδηθνπνηνύλ θαη κεηαδίδνπλ ηελ πιεξνθνξία ηεο εηθόλαο κέζσ δηθηύσλ TCP/IP. Ο θαθόο είλαη έλα από ηα ζεκαληηθόηεξα εμαξηήκαηα θάζε θάκεξαο θαη επεξεάδεη ζεκαληηθά ηελ απόδνζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Η επηινγή ηνπ θαθνύ εμαξηάηαη από πνιινύο παξάγνληεο, όπσο: ε ζέζε ηεο θάκεξαο, ν δηαζέζηκνο θσηηζκόο, ε απόζηαζε από ην παξαηεξνύκελν αληηθείκελν, ηα ηπθιά ζεκεία ηνπ ρώξνπ θιπ. Φεθηαθά (DVRs) θαη Γηθηπαθά (NVR s) Καηαγξαθηθά Δηθόλαο Με ηε ρξήζε ησλ ςεθηαθώλ θαη δηθηπαθώλ θαηαγξαθηθώλ εηθόλαο (DVR/NVR) πξαγκαηνπνηείηαη:

62 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 1) ε ζπγθεληξσηηθή απεηθόληζε ηεο ηξέρνπζαο θαηάζηαζεο όπσο ηε ζπιιακβάλεη ην ζύζηεκα από δηαθνξεηηθέο θάκεξεο (ηαπηόρξνλε απεηθόληζε ή αιιεινπρία κεηαδηδόκελεο εηθόλαο) 2) ε κεηαηξνπή ησλ νπηηθναθνπζηηθώλ δεδνκέλσλ ζε ςεθηαθή πιεξνθνξία (ζε πεξίπησζε πνπ δε κεηαδίδνληαη ςεθηαθά από ηηο θάκεξεο) 3) ε εγγξαθή ηεο ζε ςεθηαθά κέζα απνζήθεπζεο (storage devices) 4) ε αλαπαξαγσγή/ αλαδήηεζε ζπκβάλησλ από ηα απνζεθεπκέλα δεδνκέλα. Δηθόλα 3.15 Φεθηαθό θαηαγξαθηθό (DVR) Δηθόλα 3.16 Πιάλν από θάκεξα ελ ώξα ιεηηνπξγείαο Σα δεδνκέλα, αλάινγα κε ην ζύζηεκα ςεθηαθήο θαηαγξαθήο, κπνξνύλ λα απνζεθεύνληαη κε ηέηνην ηξόπν ώζηε λα απνθηνύλ ειεθηξνληθό πδαηνγξάθεκα (ςεθηαθή ππνγξαθή) πνπ εμαζθαιίδεη ηελ απζεληηθόηεηά ηνπο, ηόζν όηαλ αλαπαξάγνληαη από ηνλ θαηαγξαθέα, όζν θαη όηαλ απνζεθεπηνύλ ζε θνξεηό κέζν θαη επηηξέπνπλ ηε ρξήζε ηεο πιεξνθνξίαο σο απνδεηθηηθό πιηθό ζε δηθαζηήξηα (εμνπιηζκόο από εηαηξία DALLMEIER). Παξερόκελνο Δμνπιηζκόο: α) Κάκεξεο & Παξειθόκελα: αλαινγηθέο, δηθηπαθέο (IP), πςειήο επθξίλεηαο, ππέξπζξεο (infrared), πςειήο αλάιπζεο, κε δπλαηόηεηα θαηαγξαθήο ήρνπ, πνιπθαηεπζπληηθέο (PTZ), ζνισηέο (dome), video servers (κεηαηξνπή αλαινγηθνύ ζήκαηνο ζε ςεθηαθό), ππνζηήξημε motion detection, ζήθεο γηα πξνζηαζία θακεξώλ (housing), βξαρίνλεο ζηήξημεο, κνηέξ πεξηζηξνθήο pan tilt, πξνβνιείο ππέξπζξεο αθηηλνβνιίαο β) Φαθνί: manual ή auto-iris, θαθνί ζηαζεξήο (fixed) / κεηαβιεηήο εζηίαζεο (varifocal)

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 63 γ) Καηαγξαθηθά: ςεθηαθά θαηαγξαθηθά (DVR) & δηθηπαθά θαηαγξαθηθά (NVR), DAS Storage devices, Software έιεγρνπ / επνπηείαο / θαηαγξαθήο, Software απνκαθξπζκέλεο ππνζηήξημεο, νζόλεο πξνβνιήο εηθόλαο δ) Τπνζηεξηδόκελνη Αιγόξηζκνη πκπίεζεο Δηθόλαο (format): wavelet, mpeg2, mpeg4, H.263/264, Mjpeg ε) Πξόζζεηνο Δμνπιηζκόο: θσδηθνπνηεηέο - απνθσδηθνπνηεηέο, δηαρσξηζηέο εηθόλαο, πνιππιέθηεο, κόληηνξ, κνλάδεο ηειερεηξηζκνύ, δηαθνξεηηθνί ηύπνη θαισδίσλ: νκναμνληθό (coaxial), UTP, νπηηθή ίλα (fiber optic), θαιώδηα κεηαθνξάο ηξνθνδνζίαο. Η απινύζηεξε ινηπόλ εγθαηάζηαζε ζπζηήκαηνο CCTV απνηειείηαη από κηα θάκεξα, κηα νζόλε θαη έλα βίληεν (πξναηξεηηθό). Θεσξεηηθά ε εγθαηάζηαζε ελόο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο CCTV είλαη απιή. Οη πεξηζζόηεξεο θάκεξεο CCD παξέρνπλ ζηελ έμνδό ηνπο ζύλζεην βίληεν ζήκα ηύπνπ PAL (PAL composite video) κε ην νπνίν κπνξνύκε λα ηξνθνδνηήζνπκε αθόκα θαη ηελ απιή ηειεόξαζή καο ή λα ην εγγξάςνπκε ζην νηθηαθό ζαο βίληεν κέζσ SCART. Σν ελ ιόγσ βίληεν ζήκα έρεη ηάζε 1Vpp ζηα 75Χ. Δπνκέλσο ε κεηαθνξά ηνπ ζήκαηνο από ηελ θάκεξα πξνο ηελ ηειεόξαζε κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κε ηελ ρξήζε 20 κέηξσλ νκναμνληθνύ θαισδίνπ 75Χ, ρσξίο λα ππάξμεη θακία ηδηαίηεξα εκθαλήο απώιεηα πνηόηεηαο ζην ζήκα [8]. ε πεξίπησζε πνπ ε θάκεξα απέρεη θαηά πνιύ πεξηζζόηεξν από ηελ νζόλε, ηόηε κπνξνύκε λα εθαξκόζνπκε δηάθνξνπο κεζόδνπο επίιπζεο. Μεξηθέο ιύζεηο είλαη νη εμήο: α) Αλ ε νζόλε επηηήξεζεο είλαη κηα απιή ζπζθεπή ηειεόξαζεο, ηόηε κπνξνύκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε έλα RF δηακνξθσηή (RF modulator) γηα λα κεηαηξέςνπκε ην ζύλζεην ζήκα ζε ζήκα δηακνξθσκέλν. Απηό κπνξεί λα κεηαδνζεί αξθεηά κέηξα καθξηά κέζσ ελόο νκναμνληθνύ θαισδίνπ 75Χ (π.ρ.rg58) γηα λα ηξνθνδνηήζεη ηελ ηειεόξαζή καο ζην ζεκείν πνπ ζπλδένπκε ηελ θεξαία. β) Αλ είλαη αδύλαηε ή πνιύ δύζθνιε ε δξνκνιόγεζε θαισδίσλ, ηόηε γηα απνζηάζεηο έσο 100 κέηξα κπνξνύκε λα ζπλδέζνπκε έλα πνκπό UHF (ρακειήο ηζρύνο π.ρ. 100mW) ζηελ θάκεξα θαη έλα δέθηε ζηελ ηειεόξαζε. γ) Αλ ππάξρεη δίθηπν ππνινγηζηώλ, ηόηε κπνξνύκε λα ζπλδέζνπκε κηα εηδηθή θάκεξα δηθηύνπ πάλσ ζην δίθηπν θαη λα ηελ παξαθνινπζήζνπκε θαηεπζείαλ από ηνλ ππνινγηζηή ζαο. Σα πεξηζζόηεξα ζπζηήκαηα θιεηζηνύ θπθιώκαηνο ηειεόξαζεο απνηεινύληαη από 4 ηνπιάρηζηνλ θάκεξεο. Γηα λα απνθύγνπκε ηελ ρξήζε 4 νζνλώλ ρξεζηκνπνηνύκε είηε κηα ζπζθεπή ελαιιάθηε εηθόλσλ (switcher) πνπ εκθαλίδεη ηηο εηθόλεο δηαδνρηθά (π.ρ. αλά 2 δεπηεξόιεπηα), είηε έλα πνιππιέθηε

64 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ (multiplexer) πνπ δέρεηαη ηα ζήκαηα από ηηο 4 θάκεξεο θαη ζηελ έμνδό ηνπ ηξνθνδνηεί ηελ νζόλε κε έλα ζήκα πνπ πεξηέρεη είηε θαη ηα 4 ζήκαηα ζε δηάηαμε ζηαπξνύ, είηε ηα εκθαλίδεη δηαδνρηθά (δειαδή ιεηηνπξγεί θαη σο switcher) [8]. Λύζεηο επνπηίαο CCTV Δηθόλα 3.17 Δλζύξκαην θύθισκα θιεηζηήο παξαθνινύζεζεο CCTV

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 65 Δηθόλα 3.18 Αζύξκαην θύθισκα θιεηζηήο παξαθνινύζεζεο CCTV ηα ζρέδηα θαηαγξάθνληαη νη ζέζεηο ηνλ θάκεξσλ, θαη ν ηξόπνο ζύλδεζεο ηνπο ζα γίλεη κε νκναμνληθό θαιώδην 75 Χ κέζα ζε πιαζηηθή ίζηα ζσιήλσζε Φ 13,5 ρηι. ή ζσξαθηζκέλε από PVCΑ 13,5 ρηι. Σν CCTV ηξνθνδνηείηαη από ηνλ γεληθό πίλαθα θαη απηό κε ηελ ζεηξά ηνπ ηξνθνδνηεί ηηο θάκεξεο νη νπνίεο αζύξκαηα ζηέινπλ εηθόλα ζε ηειενξάζεηο ηνπνζεηεκέλεο κέζα ζηα γξαθεία. 3.8 Κύθιωκα ζπλαγεξκνύ (Hιεθηξνινγηθά ζρέδηα no. Από παξάξηεκα Γ) Δλα πιήξεο ζύζηεκα ζπλαγεξκνύ απνηειείηαη από: Πίλαθαο πλαγεξκνύ Δίλαη ε θεληξηθή κνλάδα πνπ ζπληνλίδεη θαη ειέγρεη ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν ζα ιεηηνπξγήζεη ν ζπλαγεξκόο. Λακβάλεη ηα ζήκαηα ζπλαγεξκνύ, θαηαγξάθεη όια ηα ζπκβάληα θαη ελεξγνπνηεί ηηο εμόδνπο αλάινγα κε ηνλ πξνγξακκαηηζκό ηνπ. Ο πίλαθαο ζπλαγεξκνύ απαξηίδεηαη από: 1) Δμσηεξηθό θνπηί 2) Μεηαζρεκαηηζηή γηα ηελ ηξνθνδνζία ηνπ ζπζηήκαηνο 3) Μπαηαξία γηα ηελ ηξνθνδνζία ηνπ ζπζηήκαηνο ζε πεξίπησζε δηαθνπήο ξεύκαηνο

66 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 4) Kσδηθνπνηεηή, ν νπνίνο ζπλδέεηαη κε ηελ ηειεθσληθή γξακκή θαη αλαιακβάλεη λα ζηείιεη ζήκα ζε θέληξν ιήςεο ζεκάησλ ζε θάζε πεξίπησζε 5) Πιεθηξνιόγην ή keyswitch (δηαθόπηεο θιεηδηνύ) ή ηειερεηξηζηήξην Kάζε ζπλαγεξκόο ζπλνδεύεηαη ηνπιάρηζηνλ από έλα πιεθηξνιόγην. Από ην πιεθηξνιόγην πξνγξακκαηίδεηαη ν ζπλαγεξκόο, παξαθνινπζείηαη ε θαηάζηαζή ηνπ, θαη νπιίδεηαη / αθνπιίδεηαη ην ζύζηεκα [7]. Αληρλεπηέο Αηζζεηήξεο ε έλα ζύζηεκα ζπλαγεξκνύ νη αηζζεηήξεο ή αληρλεπηέο είλαη ηα όξγαλα πνπ ζηέιλνπλ ζήκα ζην ζύζηεκα ζπλαγεξκνύ θαη απηό κε ηελ ζεηξά ηνπ απνθαζίδεη αλ αθνξά δηάξξεμε θιπ. ηα ζπζηήκαηα ζπλαγεξκνύ, όπνηα θη αλ είλαη απηά, κπνξνύκε λα ηνπνζεηήζνπκε: 1) Αληρλεπηέο θίλεζεο 2) Αληρλεπηέο Θξαύζεο ηδακηώλ 3) Αληρλεπηέο θξαδαζκώλ 4) Μαγλεηηθέο επαθέο Οη αληρλεπηέο μερσξίδνπλ ζε δηάθνξα κνληέια αλάινγα κε ηελ εκβέιεηά ηνπο θαη κε ηελ γσλία αλίρλεπζεο. εηξήλεο Οη ζεηξήλεο ή γεληθόηεξα νη έμνδνη ηνπ ζπζηήκαηνο ελεξγνπνηνύληαη όηαλ ζεκάλεη ζπλαγεξκόο. Έλαο ζπλαγεξκόο κπνξεί λα ελεξγνπνηήζεη ζεηξήλεο, κπνξεί λα θιείζεη απηόκαηα θάπνηεο πόξηεο, κπνξεί λα αλάςεη πξνβνιείο, αλάινγα κε ηελ κειέηε πνπ έρεη γίλεη. πλήζσο ηα ζπζηήκαηα ζπλαγεξκνύ δηαζέηνπλ ηνπιάρηζηνλ δύν ζεηξήλεο. Μία εζσηεξηθή θαη κία εμσηεξηθή. Οη εμσηεξηθέο ζεηξήλεο είλαη απηνηξνθνδνηνύκελεο θαη απηνπξνζηαηεπόκελεο γηαηί απνηεινύλ ην κόλν θνκκάηη ηνπ ζπλαγεξκνύ πνπ ηνπνζεηείηαη ζηνλ εμσηεξηθό ρώξν πνπ είλαη επάισηνο.

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 67 Δηθόλα 3.19 Πίλαθαο ζπλαγεξκνύ αληρλεπηέο - ζεηξήλα Όπσο θαίλεηαη θαη ζηα ειεθηξνινγηθά ζρέδηα έρνπλ ηνπνζεηεζεί αηζζεηήξεο αθήο ζηηο δηάθνξεο πξνζήθεο. Από ηνλ γεληθό πίλαθα ηξνθνδνηείηαη ν πίλαθαο ζπλαγεξκνύ κε αγσγό H05V-U ράιθηλν αγσγό δηαηνκήο (2+1)x1,5mm 2 ζε ρσλεπηό ζσιήλα εζσηεξηθήο δηαηνκήο Φ13,5 mm θαη αζθάιεηα 10 Α θαη από εθεί ηξνθνδνηνύληαη νη αζζεηήξεο αθήο κε αγσγό δηαηνκήο (2+1)x1,5 mm 2. ρέδην 8: Γξακκή αηζζεηήξωλ 1 7 αηζζεηήξεο :0.25x7=1.75 Α Μήθνο θαισδίνπ : 54.4 m.l.i.l.i 0.01786x54.4x1.75 V S 0.77 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,77mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 8: Γξακκή αηζζεηήξωλ 2 7 αηζζεηήξεο :0.25x7=1.75 Α Μήθνο θαισδίνπ : 96.6 m.l.i.l.i 0.01786x99.6x1.75 V S 1.41mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,41mm 2 άξα S = 1,5 mm 2

68 ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ ρέδην 8: Γξακκή αηζζεηήξωλ 3 4 αηζζεηήξεο :0.25x4=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 124.3 m.l.i.l.i 0.01786x124.3x1 V S 1.01mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,01mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 8: Γξακκή αηζζεηήξωλ 4 4 αηζζεηήξεο :0.25x4=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 146,5m.l.I.l.I 0.01786x146.5x1 V S 1.19 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 1,19mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 9: Γξακκή αηζζεηήξωλ 5 8 αηζζεηήξεο :0.25x8=2Α Μήθνο θαισδίνπ : 49,1m.l.I.l.I 0.01786x49.1x2 V S 0.79 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,79mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 9: Γξακκή αηζζεηήξωλ 6 6 αηζζεηήξεο :0.25x6=1.5 Α Μήθνο θαισδίνπ : 71.3m.l.I.l.I 0.01786x71.3x1.5 V S 0.87 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,87mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 5: Γξακκή αηζζεηήξωλ 7 4 αηζζεηήξεο :0.25x4=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 72,2m

ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΤΔΙΟΤ 69.l.I.l.I 0.01786x72.2x1 V S 0.59 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,59mm 2 άξα S = 1,5 mm 2 ρέδην 5: Γξακκή αηζζεηήξωλ 8 4 αηζζεηήξεο :0.25x4=1 Α Μήθνο θαισδίνπ : 54,9m.l.I.l.I 0.01786x54.9x1 V S 0.45 mm 2 S V 2.2 Γηαηνκή αγσγώλ: S > 0,45mm 2 άξα S = 1,5 mm 2

70 ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ 4.1 Γενικά KΔΦΑΛΑΙΟ ΣΔΣΑΡΣΟ ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ Βαζηθνί ζηόρνη ηεο αθνπζηηθήο ρώξσλ είλαη ε κνληεινπνίεζε ηεο αθνπζηηθήο ζπκπεξηθνξάο ηνπο ώζηε λα επηηεπρζεί ε βειηηζηνπνίεζε γηα ρώξνπο πνπ έρνπλ θαηαζθεπαζηεί (κε παξεκβάζεηο) ή γηα ρώξνπο ππό θαηαζθεπή, θαζώο θαη ε αλαπαξάζηαζε εηθνληθήο πξαγκαηηθόηεηαο ρώξσλ πνπ δελ ππάξρνπλ πιένλ ή θαληαζηηθώλ ρώξσλ. To πξώην πξάγκα πνπ ζα πξέπεη λα γλσξίδεη θαλείο όηαλ αζρνιείηαη κε ηελ αθνπζηηθή ελόο ρώξνπ, είλαη όηη ην κέγεζνο παίδεη ξόιν. ηελ πξαγκαηηθόηεηα, ε κειέηε ελόο ρώξνπ κεγέζνπο ζεάηξνπ έρεη εληειώο δηαθνξεηηθή πξνζέγγηζε από απηήλ ελόο ακθηζεάηξνπ δηόηη ηα κνληέια δηάδνζεο ηνπ ήρνπ πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη είλαη δηαθνξεηηθά. Η αθνπζηηθή δηάζηαζε ελόο ρώξνπ ζρεηίδεηαη κε ηα κήθε θύκαηνο ηνπ ήρνπ. Θεσξώληαο όηη ε πεξηνρή ησλ αθνπζηώλ ζπρλνηήησλ είλαη 16Hz έσο 20kHz, ηα κήθε θύκαηνο πνπ καο ελδηαθέξνπλ είλαη από 21 πεξίπνπ κέηξα γηα ηα 16Hz κέρξη 17 πεξίπνπ ρηιηνζηά γηα ηα 20kHz. Γλσξίδνπκε από εκπεηξηθέο παξαηεξήζεηο όηη ε ζπκπεξηθνξά ηνπ ρώξνπ αιιάδεη όηαλ ε κεγαιύηεξε δηάζηαζή ηνπ γίλεη κηθξόηεξε από ην κεγαιύηεξν κήθνο θύκαηνο θαη κε ην θξηηήξην απηό, ζεσξνύκε κηθξό θάζε ρώξν κε κήθνο θάησ από ηα 21 κέηξα [18]. Οη κεγάινη ρώξνη (κε κήθε κεγαιύηεξα ησλ 21 κέηξσλ) νλνκάδνληαη ρώξνη Sabine, επεηδή ζε απηνύο ηζρύεη επαθξηβώο ε εμίζσζε ηνπ Wallace Clement Sabine γηα ηνλ ρξόλν αληήρεζεο (ηελ νπνία αλαθέξσ αξγόηεξα -αλ θαη ε εθαξκνγή ηεο ζην ρώξν πνπ καο ελδηαθέξεη είλαη πεξηνξηζκέλε). Γλσξίδνληαο, ηώξα, ηη είλαη έλαο αθνπζηηθώο κηθξόο ρώξνο -θαη ην ππν κειέηε ακθηζέαηξν καο είλαη, ελ ηέιεη, κηθξόο ρώξνο - κπνξνύκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηα θαηάιιεια κνληέια. Αηπρώο θαη εδώ ππάξρεη έλαο ζπζρεηηζκόο ηεο αθξίβεηαο ηνπ θάζε κνληέινπ κε ηα κήθε θύκαηνο ηνπ ήρνπ θαη επνκέλσο ηα εξγαιεία αλάιπζεο πνπ έρνπκε ζηε δηάζεζή καο δηαθνξνπνηνύληαη αλάινγα κε ηελ πεξηνρή ζπρλνηήησλ. Η βηβιηνγξαθία πεξηγξάθεη κηα απζαίξεηε θαηάηκεζε ηνπ θάζκαηνο ζε πεξηνρέο κε ηα νλόκαηα A, B, C θαη D, σο εμήο: Πεξηνρή Α: 16Hz f1 όπνπ f 1 c 2L (4.1) κε c=340.29m/sec (ε ηαρύηεηα ηνπ ήρνπ) θαη L, ζε m, ε κεγάιε δηάζηαζε ηνπ δσκαηίνπ.

ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ 71 Πεξηνρή Β: f1-f2, όπνπ f 2.102 2 RT V 60 (4.2) κε RT 60 ηνλ ρξόλν αληήρεζεο θαη V ηνλ όγθν ηνπ ρώξνπ ζε m3 Πεξηνρή C: f2-f3 όπνπ Πεξηνρή D: F3-20kHz f3 4 x f 2 (4.3) Δηθόλα 4.1 - Η απζαίξεηε θαηάηκεζε ηεο πεξηνρήο ησλ αθνπζηώλ ζπρλνηήησλ (16Hz-20kHz) κε βάζε ηα κνληέια πνπ κπνξνύκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε γηα ηελ πεξηγξαθή ησλ θαηλνκέλσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ δηάδνζε ηνπ ήρνπ, ζε ζπλάξηεζε κε ην κήθνο θύκαηνο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ρώξνπ. 4.2 Πεπιοσέρ Cutoff και Crossover H πεξηνρή Α ηεο νπνίαο ην εύξνο είλαη αληηζηξόθσο αλάινγν ηεο κεγαιύηεξεο δηάζηαζεο ηνπ ρώξνπ είλαη ε πεξηνρή απνθνπήο (cutoff) ηνπ ρώξνπ. Ηρεηηθά θύκαηα κε ζπρλόηεηεο ζηελ πεξηνρή απηή δελ εληζρύνληαη από ηνλ ρώξν κε θαλέλαλ κεραληζκό. Απηό, δελ ζεκαίλεη όηη δελ είλαη δπλαηή ε αλαπαξαγσγή ηνπο [18]. Η πεξηνρή Β πεξηιακβάλεη ερεηηθά θύκαηα ησλ νπνίσλ νη ζπρλόηεηεο επηβάιινπλ ζηνλ ρώξν λα ζπκπεξηθεξζεί σο ερεηηθόο ζσιήλαο λα δεκηνπξγήζεη, δειαδή ζηάζηκα θύκαηα. Μηα πεξηζζόηεξν ηερληθή έθθξαζε ηνπ παξαπάλσ είλαη όηη ζηελ πεξηνρή Β δελ ζπληνλίδεηαη ν ρώξνο αιιά ν αέξαο κέζα ζε απηόλ, ή όηη ζηελ πεξηνρή Β εθαξκόδνληαη νη θαλόλεο ηεο θπκαηηθήο αθνπζηηθήο, δειαδή ηεο ζεσξίαο πνπ αληηκεησπίδεη ηνλ ήρν σο θύκα. Σν εύξνο ηεο πεξηνρήο B είλαη αλάινγν κε ηνλ ρξόλν αληήρεζεο

72 ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ (δειαδή όζν κεγαιύηεξε αληήρεζε έρνπκε ηόζν κεγαιύηεξν ην εύξνο ησλ ερεηηθώλ θπκάησλ πνπ κπνξνύκε λα κειεηήζνπκε θπκαηηθά θαη αληηζηξόθσο αλάινγν κε ηνλ όγθν, δειαδή θαζώο νη δηαζηάζεηο ηνπ ρώξνπ κεγαιώλνπλ ε πεξηνρή απηή κεηώλεηαη θαη θαηεβαίλεη ρακειόηεξα, κε ηξόπν πνπ θαζνξίδεηαη από ην πώο κεγαιώλεη ν ρώξνο καο (αθνύ V=LxWxH θαη F1=c/2L). H πεξηνρή C είλαη γλσζηή σο πεξηνρή δηάβαζεο (crossover) θαη είλαη κηα πεξηνρή όπνπ δελ κπνξνύλ λα εθαξκνζηνύλ ηα εξγαιεία ηεο θπκαηηθήο αθνπζηηθήο. Δδώ επηθξαηνύλ θαηλόκελα δηάρπζεο, επηθξαηεί δειαδή ηπραηόηεηα άθημεο ερεηηθώλ θπκάησλ ζε δηάθνξα ζεκεία ηνπ ρώξνπ. Η αμία ηεο δηάρπζεο είλαη ζπδεηήζηκε. Δίλαη απαξαίηεηε ζηελ δσληαλή κνπζηθή, ζύκθσλα κε νξηζκέλνπο ζεκαληηθή ζε πεξηβάιινλ νηθηαθνύ θηλεκαηνγξάθνπ θαη κηθξήο ρξεζηκόηεηαο ζε δηθαλαιηθά ζπζηήκαηα όπνπ ε θαηεπζπληηθόηεηα ησλ πεγώλ είλαη ζεκαληηθό εξγαιείν γηα ηελ δεκηνπξγία ηεο ζηεξενθσληθήο εηθόλαο. Η πεξηνρή D, ηέινο, πεξηιακβάλεη ερεηηθά θύκαηα ησλ νπνίσλ ε ζπρλόηεηα είλαη αξθεηά κεγάιε, δειαδή ην κήθνο θύκαηνο αξθεηά κηθξό, ώζηε λα κπνξνύκε λα εθαξκόζνπκε θιαζηθέο αξρέο ηεο γεσκεηξηθήο αθνπζηηθήο. Η γεσκεηξηθή αθνπζηηθή αληηκεησπίδεη ηνλ ήρν σο δηαδηδόκελν επζύγξακκα (όπσο ην θσο) κε ηηο αλαθιάζεηο ηνπ λα θαζνξίδνληαη από ηνπο γλσζηνύο θαλόλεο ηεο νπηηθήο. Η γσλία πξόζπησζεο θαη αλάθιαζεο είλαη ίζεο. Με βάζε ηα παξαπάλσ, γίλεηαη πξνθαλήο ν ηξόπνο αληηκεηώπηζεο ελόο αθνπζηηθώο κηθξνύ ρώξνπ: Αγλννύκε ηηο πεξηνρέο Α θαη C θαη επηθεληξώλνπκε ηηο πξνζπάζεηέο καο ζηηο πεξηνρέο B θαη D. Δδώ, ηα θαηλόκελα πνπ καο ελδηαθέξνπλ είλαη ηα ζηάζηκα θύκαηα (ζηελ πεξηνρή Β) θαη νη αλαθιάζεηο (ζηελ πεξηνρή D). Πξηλ από απηό όκσο, επεμεγνύκε δύν από ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ρώξνπ καο, δειαδή ηνλ ρξόλν αληήρεζεο θαη ηελ ερναπνξξόθεζή ηνπ. 4.3 Υπόνορ ανηήσηζηρ Ακέζσο κεηά ηελ άκεζε νπηηθή εληύπσζε, ην επόκελν εξέζηζκα πνπ καο δίλεη πιεξνθνξίεο γηα έλαλ θιεηζηό ρώξν είλαη αθνπζηηθό θαη ζρεηίδεηαη κε ηελ αληήρεζε ηνπ. Πξαθηηθά, αληήρεζε είλαη ην θαηλόκελν θαηά ην νπνίν έλαο ήρνο ζπλερίδεη λα είλαη αθνπζηόο αθόκε θαη όηαλ ν κεραληζκόο πνπ ηνλ δεκηνπξγεί πάςεη λα πθίζηαηαη. Σν κέγεζνο ηεο νπξάο ελόο ήρνπ κέζα ζε έλα ρώξν ην κεηξάκε ζε δηάξθεηα θαη έηζη ε αληήρεζε ελόο ρώξνπ είλαη ζπλήζσο έλαο αξηζκόο δεπηεξνιέπησλ [12]. Κξίλνληαο από ηελ αίζζεζή καο, ζα κπνξνύζακε λα πνύκε όηη όζν κεγαιύηεξνο είλαη έλαο ρώξνο ηόζν κεγαιύηεξε είλαη θαη ε αληήρεζε θαη απηό, ελ κέξεη, είλαη ζσζηό. Πξάγκαηη, αλάκεζα ζε όκνηνπο θαηά ηα άιια ρώξνπο, ν

ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ 73 κεγαιύηεξνο έρεη θαη κεγαιύηεξν ρξόλν αληήρεζεο. Τπάξρεη πεξίπησζε δύν ρώξνη λα έρνπλ ίδηεο δηαζηάζεηο αιιά δηαθνξεηηθό ρξόλν αληήρεζεο επεηδή απηή εμαξηάηαη, εθηόο ησλ δηαζηάζεσλ θαη από ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν ν ρώξνο απνξξνθά ηα ερεηηθά θύκαηα. Η απνξξόθεζε ησλ ερεηηθώλ θπκάησλ εμαξηάηαη από ηελ θπζηθή θαηαζθεπή ησλ νξίσλ ηνπ ρώξνπ. Ωο όξηα αληηιακβαλόκαζηε, θπζηθά, ηνπο ηνίρνπο, ην δάπεδν θαη ηελ νξνθή, αιιά θαη θάζε άιιν αληηθείκελν πνπ πξνβάιιεη επηθάλεηέο ηνπ ζηα ερεηηθά θύκαηα. Γηα παξάδεηγκα, ζε έλα ζέαηξν, απνξξόθεζε πξνζθέξνπλ νη ηνίρνη, αιιά θαη ηα θαζίζκαηα θαη νη ζεαηέο όηαλ απηνί ην γεκίζνπλ. Πξνθεηκέλνπ λα εθηηκήζνπκε ηνπο ρξόλνπο αληήρεζεο δηαθνξεηηθώλ ρώξσλ θαη λα κπνξέζνπκε λα θάλνπκε ζπγθξίζεηο ρξεζηκνπνηνύκε έλα κέγεζνο πνπ είλαη γλσζηό σο RT 60. Δίλαη ν ρξόλνο πνπ θάλεη λα ζβήζεη ν ήρνο από ηελ ζηηγκή πνπ ν κεραληζκόο παξαγσγήο ηνπ πάςεη λα πθίζηαηαη, όπνπ ην ζβήζεη κεηαθξάδεηαη σο πηώζε ηεο ζηάζκεο θαηά 60dB. Δηθόλα 4.2 Γηάγξακκα ρξόλνπ αληήρεζεο. Η θόθθηλε θακπύιε είλαη ε αθξηβήο κεηαβνιή ηεο ζηάζκεο ζε ζπλάξηεζε κε ηνλ ρξόλν, ελώ ε πξάζηλε είλαη ην νινθιήξσκά ηεο, ώζηε λα δεκηνπξγείηαη κηα πην ζπλερήο αίζζεζε. 4.4 Ησοαποππόθηζη και RT60 και Δξίζωζη Sabine Με δεδνκέλεο ηηο δηαζηάζεηο ελόο ρώξνπ κπνξνύκε λα ππνινγίζνπκε ζεσξεηηθά ην RT 60 κε βάζε ηελ εμίζσζε Sabine: V RT 60 0.161x (4.4) (S x a) Όπνπ:

74 ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ V ν όγθνο ηνπ ρώξνπ ζε m 3 S ε ζπλνιηθή επηθάλεηα ηνπ ρώξνπ α λα είλαη ν κέζνο ζπληειεζηήο απνξξόθεζεο ηεο επηθάλεηαο Σν γηλόκελν Sxα πξέπεη, ζηελ πξάμε, λα ππνινγηζηεί αλαιπηηθά, αζξνίδνληαο ηελ ζπκπεξηθνξά όισλ ησλ επηκέξνπο επηθαλεηώλ θαη πιηθώλ ηα νπνία ραξαθηεξίδνληαη, θπζηθά, από διαθοπεηικούρ ζςνηελεζηέρ αποππόθηζηρ οι οποίοι βπίζκονηαι ζηο πίνακα 1 ηος παπαπηήμαηορ Β. Έηζη, αλ έλαο ρώξνο απνηειείηαη από επηθάλεηεο S1, S2,...Sn κε αληίζηνηρνπο ζπληειεζηέο απνξξόθεζεο α1, α2,...αn, ηόηε: S x a = (S xa ) ( S xa )... ( S xa ) (4.5) 1 1 2 2 Όπσο ζα πεξίκελε θαλείο νη ρξόλνη απηνί δηαθέξνπλ ζεκαληηθά αλάινγα κε ηνλ ρώξν. ηνπο κεγάινπο ρώξνπο (ζέαηξα, αίζνπζεο ζπλαπιηώλ θ.ιπ), νη ρξόλνη αληήρεζεο είλαη ηεο ηάμεο ηνπ δεπηεξνιέπηνπ, κε ηηο ζπλεζηζκέλεο ηηκέο λα βξίζθνληαη ζην δηάζηεκα 1.5-5sec, ελώ ζηνπο κηθξνύο ρώξνπο νη ρξόλνη αληήρεζεο είλαη ηεο ηάμεο ησλ εθαηνληάδσλ msec, κε ηηο ζπλεζηζκέλεο ηηκέο λα βξίζθνληαη ζην δηάζηεκα 300-600msec. To ινγηθό εξώηεκα, εδώ, είλαη πνηόο ρξόλνο είλαη ν ζσζηόο;. Γηα λα απαληεζεί ην εξώηεκα απηό, ρξεηάδεηαη λα ζπλδέζνπκε ηελ αληήρεζε κε ηελ αίζζεζε πνπ απνθνκίδνπκε από απηήλ. Έλαο ρώξνο κε κεγάιε αληήρεζε αθνύγεηαη κεγαιύηεξνο θαη πην δσληαλόο, ελώ έλαο ρώξνο κε κηθξή αληήρεζε αθνύγεηαη κηθξόηεξνο, πεξηζζόηεξν ζηεγλόο θαη αθνπζηηθά λεθξόο, ή πεξηζζόηεξν γξήγνξνο. Πέξαλ ησλ πξνζσπηθώλ πξνηηκήζεσλ εδώ, ππάξρνπλ θαη θάπνηα ηερληθά θξηηεξηα: Έλαο ρώξνο πνιύ δσληαλόο δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα θαηαιεπηόηεηαο, θαζώο νη δηαδνρηθέο ερεηηθέο πιεξνθνξίεο επηθαιύπηνληαη από ηηο αληερήζεηο. ηελ νκηιία απηό είλαη, όλησο, πξόβιεκα θαηαλόεζεο ηνπ ζπλνκηιεηή. ηελ κνπζηθή, δεκηνπξγείηαη ζύγρπζε ζηνπο ήρνπο νη νπνίνη είλαη από ηελ θύζε ηνπο δηαδνρηθνί, όπσο νη λόηεο ηνπ πηάλνπ, ηα θξνπζηά, θ.ιπ. ην άιιν άθξν, έλαο ρώξνο κε πνιύ κηθξό ρξόλν αληήρεζεο, αθνύγεηαη κηθξόο θαη εμαηξεηηθά θνπξαζηηθόο, αλεμαξηήησο ησλ γεσκεηξηθώλ ηνπ δηαζηάζεσλ. Ο αλερντθόο ζάιακνο είλαη έλα θαιό ηέηνην παξάδεηγκα θαη όζνη έρνπλ αθνύζεη κνπζηθή κέζα ζε έλαλ ηέηνην ρώξν, δελ ζα ήζειαλ λα ην μαλαθάλνπλ [18]. 4.5 Κπιηήπια καηαλληλόηηηαρ (ζύκθσλα κε ηελ European Broadcasting Union) Οη πνηνηηθέο απηέο εθηηκήζεηο ζπλνδεύνληαη θαη από ζπγθεθξηκέλεο πξνδηαγξαθέο. Μηα από ηηο πιένλ δηαδεδνκέλεο είλαη απηή πνπ πεξηγξάθεηαη n n

ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ 75 ζηελ ηερληθή έθζεζε/ζύζηαζε ηεο EBU (EBU Tech. 3276) κε ηελ κνξθή ελόο δηαζηήκαηνο πνπ πξνβιέπεη ρξόλνπο 200-400msec ζηελ πεξηνρή 200Hz- 4kΗz θαζνξίδνληαο κάιηζηα θαη ζπγθεθξηκέλα όξηα. ηελ πξάμε, γηα κηθξνύο ρώξνπο αθξόαζεο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζνύλ θαη κεγαιύηεξεο ηηκέο, κε ηα 500msec λα είλαη αξθεηά δηαδεδνκέλα σο πξνηίκεζε. H νδεγία ηεο EBU θέξλεη ζηελ επηθάλεηα κηα ζεηξά από ηδηαηηεξόηεηεο ηνπ RT 60, όζνλ αθνξά ζηνπο κηθξνύο ρώξνπο. Πξώηνλ, αλαθέξεηαη ζε κέηξεζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ κεγέζνπο θαη όρη ζε ζεσξεηηθό πξνζδηνξηζκό ηνπ (κέζσ, αο πνύκε, ηεο εμίζσζεο Sabine) θαη δεύηεξνλ αλαγλσξίδεη δηαθύκαλζε ηνπ,θάηη πνπ είλαη θαη αλακελόκελν, δνζέληνο ηνπ γεγνλόηνο όηη θαη νη ζπληειεζηέο ερναπνξξόθεζεο θπκαίλνληαη ζε ζπλάξηεζε κε ηελ ζπρλόηεηα. Σα παξαπάλσ, θάλνπλ ηνλ θαζνξηζκό ηνπ RT 60 θαηά EBU πξαθηηθώο ρξήζηκν γηα ηνπο εμήο ιόγνπο: Καηαξρήλ, ε εμίζσζε Sabine δελ ηζρύεη επαθξηβώο γηα κηθξνύο ρώξνπο θαη -ην ρεηξόηεξν- δελ κπνξνύκε λα είκαζηε βέβαηνη γηα ηελ κνξθή ησλ απνθιίζεσλ. Έλαο ζεκαληηθόο ιόγνο γη απηό είλαη ε ύπαξμε έληνλσλ ζηάζηκσλ θπκάησλ ζηνπο κηθξνύο ρώξνπο ηα εηζάγνπλ θαζπζηεξήζεηο ζηελ απόζβεζε ηνπ ήρνπ, αιινηώλνληαο ηνλ ζεσξεηηθό ρξόλν πνπ πξνθύπηεη από ηελ εμίζσζε. ηελ ζπλέρεηα, από ηελ ζηηγκή πνπ ε ερναπνξξόθεζε κεηαβάιιεηαη ζε ζπλάξηεζε κε ηελ ζπρλόηεηα δελ καο αξθεί έλα μεξό λνύκεξν ζε δεπηεξόιεπηα. Θα ζέιακε λα γλσξίδνπκε ηνλ ρξόλν αληήρεζεο ζε έλα εύξνο ζπρλνηήησλ ώζηε, αλ ζέινπκε, λα κπνξνύκε λα ππνινγίζνπκε κηα κέζε ηηκή. πλνςίδνληαο, όηαλ αλαθεξόκαζηε ζηελ αληήρεζε ελόο ρώξνπ, αλαθεξόκαζηε, πξαθηηθά, ζηηο δηαζηάζεηο ηνπ θαη ηελ ερναπνξξόθεζή ηνπ. Ο ζεσξεηηθόο πξνζδηνξηζκόο κε ηελ εμίζσζε Sabine έρεη αθξίβεηα κόλνλ όηαλ ν ρώξνο είλαη κεγάινο θαη κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ζεκαληηθέο απνθιίζεηο, όηαλ ν ρώξνο είλαη κηθξόο. Ωζηόζν, ππάξρνπλ θξηηήξηα θαηαιιειόηεηαο γηα εθαξκνγέο ζε κηθξνύο ρώξνπο. Παξά ην γεγνλόο όηη ε αληήρεζε κεηαβάιιεηαη κε ηελ ζπρλόηεηα, δερόκαζηε όηη δελ απαηηείηαη δηαθνξεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηεο αλάινγα κε ην κήθνο θύκαηνο. Αληηζέησο, όπσο ήδε αλαθέξζεθε, ε ππόινηπε ζπκπεξηθνξά ηνπ ρώξνπ δελ αθνινπζεί απηή ηελ βνιηθή ζύκβαζε. ηηο ρακειέο ζπρλόηεηεο νθείινπκε λα ηελ εμεηάζνπκε ρξεζηκνπνηώληαο θπκαηηθή αθνπζηηθή, ελώ ζηηο πςειέο, γεσκεηξηθή αθνπζηηθή [17]. 4.6 ηάζιμα Κύμαηα Αλ ππνζέζνπκε όηη έρνπκε έλα κεραληθό ζύζηεκα ηνπ νπνίνπ ηα δνκηθά κέξε ζπλδένληαη κεηαμύ ηνπο ειαζηηθά ηόηε γηα θάπνηα ζπγθεθξηκέλε δηέγεξζε (θαη κε δεδνκέλα ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ειαζηηθώλ ζπλδέζκσλ θαη ηηο κάδεο ησλ κεξώλ) ην ζύζηεκα απηό ζα εθηειέζεη κηα ηδηόκνξθε θίλεζε θαηά ηελ νπνία ην θάζε κέξνο ηνπ εθηειεί αξκνληθή ηαιάλησζε κε ηελ ίδηα ζπρλόηεηα. Σόηε, ιέκε όηη έρνπκε βξεη έλα ηδηνξπζκό (eigenmode) ή κηα θπζηθή ζπρλόηεηα, ή ζπρλόηεηα ζπληνληζκνύ ηνπ ζπζηήκαηνο. Καζώο ηα κέξε ηνπ ζπζηήκαηνο

76 ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ ηαιαληώλνληαη κε ηελ ίδηα ζπρλόηεηα, βξίζθνληαη είηε ζε θάζε είηε ζε αληίζεζε θάζεο, θάηη ην νπνίν ζεκαίλεη όηη νη ηαιαληώζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνύληαη είλαη νη κέγηζηεο δπλαηέο. Αλ κνληεινπνηήζνπκε ηνλ αέξα πνπ πεξηέρεηαη κέζα ζε έλαλ ρώξν σο έλα ζύλνιν ζηνηρεησδώλ καδώλ πνπ ζπλδένληαη κεηαμύ ηνπο ειαζηηθά, ηόηε έρνπκε ζηα ρέξηα καο έλα πνιύπινθν κεραληθό ζύζηεκα ηξηώλ δηαζηάζεσλ ην νπνίν ζα παξνπζηάδεη ηδηνξπζκνύο. Από ζεσξεηηθήο πιεπξάο, νη ηδηνξπζκνί εκθαλίδνληαη σο νη ιύζεηο ζπζηεκάησλ δηαθνξηθώλ εμηζώζεσλ κε ηελ ρξήζε πηλάθσλ θαη ραξαθηεξίδνπλ ηελ ζπκπεξηθνξά (δειαδή ηελ γεληθή ιύζε) ηνπ ζπζηήκαηνο. Οη ηδηνξπζκνί ελόο ρώξνπ ζηελ αθνπζηηθή νλνκάδνληαη ζηάζηκα θύκαηα. Έρνληαο σο δεδνκέλν έλαλ ρώξν κε ζπγθεθξηκέλε γεσκεηξία ν αξηζκόο ησλ ζηάζηκσλ θπκάησλ πνπ ηνλ ραξαθηεξίδνπλ είλαη άπεηξνο, σζηόζν απηνί πνπ καο ελδηαθέξνπλ ηδηαίηεξα είλαη ζπγθεθξηκέλνη. Οη ηδηνξπζκνί δηεγείξνληαη από ηελ αλάθιαζε ηνπ ερεηηθνύ θύκαηνο ζηα όξηα ελόο ρώξνπ θαη κε ην ζθεπηηθό απηό κπνξνύκε λα δηαθξίλνπκε ηξεηο θαηεγνξίεο: Σνπο αμνληθνύο ξπζκνύο νη νπνίνη δηεγείξνληαη από δύν παξάιιεινπο ηνίρνπο, ηνπο πιάγηνπο ξπζκνύο νη νπνίνη δηεγείξνληαη από δηαδνρηθέο αλαθιάζεηο ζηνπο ηνίρνπο ηνπ ρώξνπ θαη ηνπο εθαπηνκεληθνύο ξπζκνύο νη νπνίνη δηεγείξνληαη από δηαδνρηθέο αλαθιάζεηο ηόζν ζηνπο ηνίρνπο όζν θαη ζηελ νξνθή θαη ζην δάπεδν ηνπ ρώξνπ. Σαπηόρξνλα, ζηνλ βαζηθό ηδηνξπζκό (θάζε πεξίπησζεο) αληηζηνηρεί έλα άπεηξν πιήζνο ηδηνξπζκώλ πνπ είλαη πνιιαπιάζηά ηνπ θαηά ηελ ινγηθή ησλ αξκνληθώλ. Απηό ζεκαίλεη όηη δελ είλαη δπλαηόλ λα ππνινγίζνπκε όινπο ηνπο ηδηνξπζκνύο ελόο ρώξνπ, νύηε θαη ην ζέινπκε άιισζηε. Απηνί πνπ καο ελδηαθέξνπλ είλαη νη βαζηθνί (ή πξώηνη) ηδηνξπζκνί θαη ηα πξώηα ηνπο πνιιαπιάζηα (δεύηεξνο, ηξίηνο θαη ηέηαξηνο ηδηνξπζκόο) θαη, όζνλ αθνξά ηελ αθνπζηηθή κηθξώλ ρώξσλ, κόλνλ νη αμνληθνί, επεηδή απηνί είλαη πνπ ζε ζεκαληηθό πνζνζηό θαζνξίδνπλ ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ ρώξνπ ζηηο ρακειέο ζπρλόηεηεο, θαζώο νη κελ εθαπηνκεληθνί έρνπλ ζηάζκεο 3dB θαη νη δε πιάγηνη 6dB ρακειόηεξα από ηνπο αμνληθνύο. Ο ππνινγηζκόο ησλ ηδηνξπζκώλ βαζίδεηαη ζε κηα απιή καζεκαηηθή ζρέζε: f x 2 2 2 c p q r 2 L W H 2 2 2 (4.6) κε ην c=340.29m/sec, ηα L, W, H λα αληηζηνηρνύλ ζην κήθνο, ην πιάηνο θαη ην ύςνο ηνπ ρώξνπ θαη ηα p, q, r λα είλαη αθέξαηνη νη νπνίνη παίξλνπλ ηηκέο 0,1,2,... Οη ζπλδπαζκνί ησλ p, q θαη r είλαη θπζηθά άπεηξνη θαη απηό εθθξάδεη θαη ην

ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ 77 απεηξάξηζκν ησλ ηδηνξπζκώλ. Ωζηόζν, από ηνπο ζπλδπαζκνύο ηνπο καο ελδηαθέξνπλ ζπγθεθξηκέλνη: 1,0,0 -ην ζηάζηκν θύκα πνπ δεκηνπξγείηαη θαηά κήθνο ηεο κεγάιεο δηάζηαζεο ηνπ ρώξνπ 0,1,0 ην ζηάζηκν θύκα πνπ δεκηνπξγείηαη θαηά κήθνο ηνπ πιάηνπο 0,0,1 ην ζηάζηκν θύκα πνπ δεκηνπξγείηαη από ην δάπεδν θαη ηελ νξνθή θαζώο θαη ηα πνιιαπιάζηά ηνπο (2,0,0, 3,0,0, 0,3,0 θ.ιπ) ηα νπνία αληηζηνηρνύλ ζηνπο δεύηεξνπο, ηξίηνπο, θ.ιπ ηξόπνπο ηαιάλησζεο δειαδή ζε ζηάζηκα θύκαηα δηπιάζηαο, ηξηπιάζηαο θ.ιπ ζπρλόηεηαο. Καη αλαινγίαλ, ν πξώηνο εθαπηνκεληθόο ηδηνξπζκόο (ην ζηάζηκν θύκα από δηαδνρηθέο αλαθιάζεηο ζηνπο ηνίρνπο) ζα είλαη απηό πνπ αληηζηνηρεί ζηνλ ζπλδπαζκό (1,1,0) θαη ην πξώην πιάγην ζηάζηκν θύκα, από δηαδνρηθέο αλαθιάζεηο ζε όια ηα όξηα ηνπ ρώξνπ, ην (1,1,1). Η ιύζε ηεο εμίζσζεο είλαη απιή.απιώο αληηθαζηζηνύκε ηα p,q,r θαη L, H, W. Έηζη γηα έλα δσκάηην ζπκβαηό κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ IEC (δηαζηάζεηο 7.0x5.3x2.7m) νη πξώηνη αμνληθνί ξπζκνί ζα είλαη: 24.3Ηz, 32.1Ηz θαη 63Hz. Δηθόλα 4.3 - Υξσκαηηθή θσδηθνπνίεζε ηεο εμέιημεο ελόο ερεηηθνύ πεδίνπ ζε ζπλάξηεζε κε ηελ ζπρλόηεηα ζε έλαλ ρώξν, όπσο απηή πξνβάιιεηαη ζηελ θάηνςε Οη έληνλεο ρξσκαηηθέο πεξηνρέο ππνδειώλνπλ ζεκεία πςειήο πίεζεο ελώ νη πην ςπρξέο ζεκεία ρακειήο πίεζεο. Δδώ θαίλεηαη ν πξώηνο αμνληθόο ξπζκόο θαηά κήθνο ηνπ ρώξνπ. πλνςίδνληαο, είλαη ζεκαληηθό λα γίλεη θαηαλνεηό ην όηη ηα ζηάζηκα θύκαηα δελ είλαη έλα αηύρεκα ηνπ ρώξνπ επεηδή είλαη ραξαθηεξηζηηθό γλώξηζκά ηνπ, από ηελ ζηηγκή πνπ έρεη ηνίρνπο. Αηπρέο είλαη είηε ην γεγνλόο ηεο ζύκπησζεο

78 ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ ζηηο ζπρλόηεηεο ησλ ζηαζίκσλ θπκάησλ πνπ νθείινληαη ζε δηαθνξεηηθνύο ηδηνξπζκνύο [18]. 4.7 Ανακλάζειρ ηελ πξαγκαηηθόηεηα, ε αλάθιαζε είλαη έλα θαηλόκελν πνπ ζπκβαίλεη θάζε θνξά πνπ έλα ερεηηθό θύκα πξνζπίπηεη ζε έλα αθίλεην εκπόδην. Αλαθιάζεηο είλαη ε αηηία θαη ησλ ζηάζηκσλ θπκάησλ, αιιά ζην παξόλ, σο αλαθιάζεηο ζεσξνύκε θαηλόκελα ηα νπνία ιακβάλνπλ ρώξα ζηελ πεξηνρή ζπρλνηήησλ D, εθεί δειαδή όπνπ ηα κήθε θύκαηνο είλαη αξθεηά κηθξά ώζηε λα εθαξκόδνπκε ηηο αξρέο ηεο γεσκεηξηθήο αθνπζηηθήο. Κάησ από ην πξίζκα απηό, κηα αλάθιαζε ερεηηθνύ θύκαηνο δελ είλαη δηαθνξεηηθή από ηελ αλάθιαζε κηαο νπηηθήο αθηίλαο. Θεσξνύκε όηη ν ήρνο δηαδίδεηαη επζύγξακκα θαη όηη όηαλ ζπλαληήζεη έλα αθιόλεην εκπόδην ππό κηα γσλία, αιιάδεη θαηεύζπλζε, δειαδή αλαθιάηαη θαη επηζηξέθεη ζηνλ ρώξν. Η γσλία αλάθιαζεο δειαδή ε γσλία πνπ ζρεκαηίδεη ε ερεηηθή αθηίλα πνπ αλαθιάηαη κε ηελ θάζεην ζηελ επηθάλεηα ηνπ εκπνδίνπ είλαη ίζε κε ηελ γσλία πξόζπησζεο, δειαδή κε ηελ γσλία πνπ ζρεκαηίδεη ε ερεηηθή αθηίλα πνπ θζάλεη ζην εκπόδην κε ηελ θάζεην ζηελ επηθάλεηά ηνπ. Με βάζε ηελ πεξηγξαθή απηή, νη ερεηηθέο αλαθιάζεηο έρνπλ δύν ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά: Πξώηνλ, έπνληαη, ζε θάζε πεξίπησζε, ηεο αξρηθήο αθηηλνβνιίαο από ην ερείν (επεηδή αθνινπζνύλ νδό δηαθνξεηηθή ηεο επζείαο), θαηά έλαλ ρξόλν ν νπνίνο κπνξεί λα είλαη ειάρηζηνο, κηθξόο ή θαη κεγάινο, αλάινγα κε ηελ δηαδξνκή πνπ ζα αθνινπζεζεί θαη, δεύηεξνλ, έρνπλ έλα ζπγθεθξηκέλν θάζκα (δειαδή έλα πεξηερόκελν ζε ζπρλόηεηεο) ην νπνίν κπνξεί λα είλαη όκνην ή θαη δηαθνξεηηθό ζε ζρέζε κε ηελ αξρηθή εθπνκπή. Έηζη, ζε θάζε αλάθιαζε πνπ κειεηάκε κπνξνύκε λα αλαγλσξίζνπκε δύν ζηνηρεία: Σελ ρξνληθή ηεο θαζπζηέξεζε ζε ζρέζε κε ηελ αξρηθή εθπνκπή θαη ην αλ πεξηιακβάλεη ή όρη όιεο ηηο αξρηθέο ζπρλόηεηεο. Καη ηα δύν απηά ραξαθηεξηζηηθά είλαη, όπσο ζα δνύκε, ζεκαληηθά. Ίζσο, ε αξρηθή εληύπσζε λα είλαη όηη νη αλαθιάζεηο είλαη αλεπηζύκεηεο γεληθώο. Ωζηόζν, ε έξεπλα έρεη δείμεη όηη απηό δελ ηζρύεη. Καη' αξρήλ νη αλαθιάζεηο πνπ έρνπλ κηθξνύο ρξόλνπο άθημεο δελ εκπνδίδνπλ ην αλζξώπηλν απηί λα δηαθξίλεη ηελ πεγή ηνπ ήρνπ, επεηδή ιεηηνπξγεί ην θαηλόκελν Haas (Precedence Effect). Απηό ζπκβαίλεη επεηδή γηα έλα κηθξό ρξνληθό δηάζηεκα (50msec πεξίπνπ) από ηελ αξρηθή εθπνκπή, δελ είκαζηε ζε ζέζε λα αληηιεθζνύκε θάζε αλάθιαζε σο μερσξηζηή πεγή, κε απνηέιεζκα ε ζέζε ηεο αξρηθήο πεγήο λα επηβάιιεηαη ζην αθνπζηηθό εξέζηζκα. ηελ ζπλέρεηα, αξθεηνί εξεπλεηέο έρνπλ θέξεη ζηελ επηθάλεηα δεδνκέλα κε βάζε ηα νπνία κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί όηη νη πξώηκεο αλαθιάζεηο δεκηνπξγνύλ κηα αίζζεζε αύμεζεο ηνπ κεγέζνπο ηεο ζηεξενθσληθήο εηθόλαο.

ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ 79 Σν αλ απηό είλαη θαιό, είλαη θπζηθά ζέκα πξνηίκεζεο, αιιά -θαηά πάζα πηζαλόηεηα- είλαη νη πξώηκεο αλαθιάζεηο πνπ δεκηνπξγνύλ κηα εηθόλα πνπ εθηείλεηαη έμσ από ηελ πεξηνρή πνπ νξίδνπλ ηα δύν ερεία θαζώο επίζεο θαη θαηά κήθνο ηνπ θάζεηνπ άμνλα δεκηνπξγώληαο ηελ αίζζεζε ηνπ ύςνπο. Έλα αθόκε ζεκείν ζην νπνίν θαίλεηαη όηη νη αλαθιάζεηο παίδνπλ ηνλ ξόιν ηνπο είλαη θαη ε ςεπδαίζζεζε ηνπ ρώξνπ. Η ύπαξμε αλαθιάζεσλ κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη εύθνια ηελ εληύπσζε όηη ν αθξναηήο βξίζθεηαη θάπνπ αιινύ θαη απηό ην εθκεηαιιεύνληαη ζρεδόλ πάληνηε ηα δηάθνξα ζπζηήκαηα εηθνληθνύ surround. Ο ρξόλνο αληήρεζεο ελόο ρώξνπ είλαη έλα κέηξν κε βάζε ην νπνίν απνθαζίδνπκε γηα ην κέγεζνο ηνπ, ην είδνο, ην πιήζνο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ αλαθιάζεσλ θαζνξίδνπλ ελ πνιινίο ηελ ςεπδαίζζεζε ηνπ ρώξνπ πνπ πξνζπαζεί λα δεκηνπξγήζεη κηα ερνγξάθεζε. Η αληήρεζε νθείιεηαη, βεβαίσο, ζηηο αλαθιάζεηο, αιιά, έλαο δεδνκέλνο ρξόλνο αληήρεζεο κπνξεί λα νθείιεηαη ζε ηειείσο δηαθνξεηηθό είδνο αλαθιάζεσλ θη έηζη δύν ρώξνη κε ην ίδην θαηλόκελν κέγεζνο λα έρνπλ άιιεο επηδόζεηο ζε ζηεξενθσληθή εηθόλα! Σέινο, ε ύπαξμε αλαθιάζεσλ, όζν θαη αλ απηό αθνύγεηαη πεξίεξγν, βνεζά ζηελ αληίιεςε κηθξνιεπηνκεξεηώλ πνπ θάησ από αλερντθέο ζπλζήθεο δελ ζα αθνύγακε. Έξεπλεο έρνπλ δείμεη όηη ε επαλάιεςε ελόο ήρνπ (θαη ε αλάθιαζε είλαη απηό αθξηβώο, κηα επαλάιεςε) επηηξέπεη ζην αλζξώπηλν απηί λα αθνύζεη ζπληνληζκνύο κε ρακειό Q πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηνλ ήρν απηό, βειηηώλνληαο έηζη ηελ αθξίβεηα ζηελ αληίιεςε θάπνησλ ερνρξσκάησλ. Ίζσο ην ρεηξόηεξν πξόβιεκα ησλ αλαθιάζεσλ λα είλαη ηα δηάθνξα πξνβιήκαηα ζπκβνιήο πνπ είλαη δπλαηόλ λα νθείινληαη ζε απηέο. Αλ κηα αλάθιαζε είλαη πνιύ ηζρπξή θαη ε θαηεύζπλζή ηεο πξνζεγγίδεη ηελ θαηεύζπλζε ηεο άκεζεο αθηηλνβνιίαο, ηόηε είλαη δπλαηόλ λα έρνπκε θαηλόκελα ζπκβνιήο. Σα θαηλόκελα ζπκβνιήο κπνξεί λα έρνπλ ηελ κνξθή θίιηξνπ θηέλαο (combing) όπνπ ε απόθξηζε ζπρλόηεηαο απνθηά έληνλνπο ινβνύο, επνκέλσο πξνθαιεί, ζπλήζσο αλεπηζύκεηνπο, ρξσκαηηζκνύο [13]. Όια ηα παξαπάλσ, είλαη αξθεηά ζεσξεηηθά. Αληηκεησπίδνπλ κηα αλάθιαζε ε νπνία ζπκβαίλεη ζε δηαθξηηό ρξόλν (ζεσξνύκε όηη θάπνηα ζηηγκή ν ήρνο δηαθόπηεηαη) θαη επάλσ ζε κηα πεπεξαζκέλε δηαδξνκή επζύγξακκεο δηάδνζεο. Ωζηόζν, ζηε κνπζηθή θαη ζηνπο πξαγκαηηθνύο ρώξνπο απηό δελ ππάξρεη. Σα ερεηηθά θύκαηα εμειίζζνληαη δηαξθώο, θαη ν αθξναηήο γίλεηαη απνδέθηεο άπεηξσλ αλαθιάζεσλ νη νπνίεο κπνξεί λα πξνέξρνληαη κέζα από εμαηξεηηθά ζύλζεηεο δηαδξνκέο κέζα ζην ρώξν. Δίλαη επνκέλσο ινγηθό λα κηιάκε γηα πεδίν αλαθιάζεσλ θαη όρη γηα αλαθιάζεηο ζθέην. ηελ πξαγκαηηθόηεηα, κε δεδνκέλε κηα πεγή ζηνλ ρώξν καο, ην ερεηηθό πεδίν κέζα ζην νπνίν βξίζθεηαη ν αθξναηήο κεηαβάιιεηαη αλάινγα κε ηελ απόζηαζή ηνπ από ηελ ζπγθεθξηκέλε πεγή θαη κε ηξόπν πνπ εκκέζσο

80 ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ θαζνξίδεηαη από ηνλ ρώξν. ε πνιύ κηθξή απόζηαζε από ην ερείν, βξίζθεηαη ην εγγύο πεδίν (near field). Πξόθεηηαη γηα κηα πεξηνρή ε νπνία θαζνξίδεηαη από ην ίδην ην ερείν (ε αθηίλα ηεο είλαη πεξίπνπ ίζε κε ηελ κεγαιύηεξε δηάζηαζε ηεο πεγήο) θαη δελ ηζρύεη ε παξαδνρή καο όηη ν ήρνο δηαδίδεηαη νκνηόηξνπα θαη κε ζθαηξηθά θύκαηα. Δπεηδή, αθξηβώο, ε αθηίλα ηνπ εγγύο πεδίνπ ζρεηίδεηαη κε ηηο θπζηθέο δηαζηάζεηο ηεο πεγήο θαη έλα ερείν έρεη ζπλήζσο δύν ή πεξηζζόηεξα κεγάθσλα, δελ είλαη θαζόινπ θαιή ηδέα λα αθνύκε θάησ από ζπλζήθεο near field. ηελ πξαγκαηηθόηεηα, απηό πνπ νη επαγγεικαηίεο θαη νη audiophiles νλνκάδνπλ near field είλαη ην ειεύζεξν πεδίν (free field ή direct field). Σν πεδίν απηό εθηείλεηαη κεηά ην εγγύο θαη γηα κηα απόζηαζε ε νπνία ζπκβαηηθά θαζνξίδεηαη κε βάζε ηνλ όγθν ηνπ ρώξνπ θαη ην RT 60 : V r 0.1x ( xrt ) (4.7) 60 Όπνπ: V είλαη ν όγθνο θαη κεηξηέηαη ζε m 3 RT 60 είλαη ν ρξόλνο αληήρεζεο θαη κεηξηέηαη ζε sec Σν r νλνκάδεηαη θαη θξίζηκε απόζηαζε (critical distance, room distance). ε απνζηάζεηο κηθξόηεξεο ηνπ r, ηζρύνπλ ηα γλσζηά πεξί ηνπ ερεηηθνύ πεδίνπ. Η δηάδνζε γίλεηαη ζε ζθαηξηθά θύκαηα θαη ηζρύεη ν λόκνο ηνπ αληηζηξόθνπ ηεηξαγώλνπ, δειαδή ε ζηάζκε κεηώλεηαη θαηά 6dB αλά δηπιαζηαζκό ηεο απόζηαζήο καο από ηελ πεγή. Δπίζεο εδώ δελ ππάξρνπλ αλαθιάζεηο ή γηα λα είκαζηε αθξηβείο, ε ζηάζκε ησλ αλαθιάζεσλ είλαη πνιύ κηθξόηεξε από ηελ ζηάζκε ηνπ άκεζνπ ήρνπ (ή ιόγνο ηνπ εμ αλαθιάζεσλ πεδίνπ πξνο ην άκεζν πεδίν είλαη πνιύ κηθξόο) θαη κπνξνύκε λα ηηο αγλνήζνπκε ζηελ πξάμε. Η θξίζηκε απόζηαζε, θαζνξίδεη κηα πεξηνρή ηνπ ρώξνπ όπνπ ην άκεζν πεδίν θαη ην εμ αλαθιάζεσλ πεδίν είλαη ίζα (σο πξνο ηελ ζηάζκε) [13]. ε απνζηάζεηο κεγαιύηεξεο ηεο θξίζηκεο βξίζθεηαη ην πεδίν αληήρεζεο (reverberant field ή far field). Δδώ επηθξαηνύλ νη αλαθιάζεηο ηνπ ρώξνπ, δελ ηζρύεη ν λόκνο ηνπ αληηζηξόθνπ ηεηξαγώλνπ θαη ν ραξαθηήξαο ηνπ ήρνπ θαζνξίδεηαη από ην είδνο θαη ηελ κνξθή ησλ αλαθιάζεσλ απηώλ. Απηά ζεκαίλνπλ όηη ζε θάζε ρώξν, κε δεδνκέλα ηα ερεία ηα νπνία βξίζθνληαη ηνπνζεηεκέλα, ζε ζπγθεθξηκέλεο ζέζεηο νη επηινγέο καο σο πξνο ην ηί ζα αθνύζνπκε είλαη θαζνξηζκέλεο. Σν κέγεζνο ησλ ερείσλ, νη δξόκνη ηνπο θαη ε ζέζε ησλ κεγαθώλσλ ηνπο θαζνξίδνπλ ην -απαγνξεπηηθό- near field ηνπ νπνίνπ ην πέξαο ζε ζπλδπαζκό κε ηελ θξίζηκε απόζηαζε θαζνξίδνπλ κηα πεξηνρή όπνπ ν αθξναηήο δελ ζα δερηεί έληνλεο αλαθιάζεηο θαη ν ήρνο θαζνξίδεηαη θπξίσο από ηελ αλερντθή

ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ 81 απόθξηζε ηνπ ερείνπ. Ωζηόζν, κε θαληαζηείηε όηη ην free field είλαη θάηη ηδηαίηεξα ξεαιηζηηθό: Γηα έλα δσκάηην IEC 60268-13, κε αληήρεζε 500msec ε θξίζηκε απόζηαζε δειαδή ην ζεκείν όπνπ ην ειεύζεξν πεδίν ηειεηώλεη είλαη κόιηο 80 εθαηνζηά ηνπ κέηξνπ! Αλ ν ρώξνο γίλεη νξηαθά λεθξόο θαηά EBU (δειαδή ην RT 60 πέζεη ζηα 200msec) ε απόζηαζε απηή γίλεηαη 1.3 κέηξα. Μηιάκε, δειαδή γηα πξαγκαηηθά θνληηλέο αθξνάζεηο. ε έλα θιαζηθό ζηήζηκν όπνπ ηα ερεία απέρνπλ 2 κέηξα κεηαμύ ηνπο θαη από ηνλ αθξναηή θαη ζέινπκε ν ρξόλνο αληήρεζεο λα παξακείλεη ζηα 500msec, νη δηαζηάζεηο ηνπ ρώξνπ πνπ ρξεηαδόκαζηε γηα λα επηηύρνπκε αθξνάζεηο free field είλαη (πεξίπνπ) 12.0x19.0x2.7m. Δηθόλα 4.4 - ρεκαηηθή αλαπαξάζηαζε ηνπ είδνπο ησλ ερεηηθώλ πεδίσλ πνπ επηθξαηνύλ ζε έλαλ ρώξν πλνςίδνληαο, νη αλαθιάζεηο δελ είλαη έλα αξλεηηθό ζηνηρείν ηνπ ρώξνπ αθξόαζεο αθνύ ην αθνπζηηθό καο ζύζηεκα είλαη πξνζαξκνζκέλν ζηελ ύπαξμή ηνπο θαη κπνξεί λα εμάγεη ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο από ηελ παξνπζία ηνπο. ηελ πξάμε, δελ κηιάκε γηα αλαθιάζεηο αιιά γηα πεδίν αλαθιάζεσλ ην νπνίν κεηαβάιιεηαη αλάινγα κε ηελ απόζηαζε από ηελ πεγή θαη κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ρώξνπ. Η ζέζε καο ζε ζρέζε κε ηα ερεία ππαγνξεύεηαη από ην πόζν ζέινπκε νη αλαθιάζεηο λα ζπκκεηέρνπλ ζην αθνπζηηθό εξέζηζκα, αιιά θαη από ηηο ηδηόηεηεο ηνπ ερείνπ.

82 ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ 4.8 Aκοςζηικέρ παπάμεηποι 4.8.1 Early Decay Time (EDT) Υπόνορ απσικήρ εξαζθένηζηρ Η αλαθιώκελε ερεηηθή ελέξγεηα πνπ παίδεη νπζηαζηηθό ξόιν ζηελ δηακόξθσζε ηεο αθνπζηηθήο ησλ θιεηζηώλ ρώξσλ είλαη απηή πνπ αληηζηνηρεί ζηηο πξώηεο αλαθιάζεηο ηνπ ήρνπ. Οη θαζπζηεξεκέλεο αλαθιάζεηο έρνπλ ράζεη αξθεηή από ηελ ελέξγεηα πνπ κεηαθέξνπλ θαη δελ έρνπλ κεγάιε επίδξαζε ζηελ αθνπζηηθή ηνπ ρώξνπ. Όηαλ ε θιίζε ηνπ ξπζκνύ πηώζεο δελ είλαη νκαιή (όπσο ζπκβαίλεη ζηηο πεξηζζόηεξεο πεξηπηώζεηο) ρξεζηκνπνηνύκε ηνλ πξώηκν ξπζκό κείσζεο EDT. Ο ρξόλνο απηόο πνπ ιακβάλεη ππόςε ηνπ ηηο πξώηεο αλαθιάζεηο, νξίδεηαη σο έμη θνξέο ε ρξνληθή πεξίνδνο πνπ ρξεηάδεηαη ώζηε ν ήρνο λα κεησζεί θαηά 10 db κεηά ηνλ κεδεληζκό ηεο πεγήο. Ο EDT είλαη κηθξόηεξνο ηνπ RT 60 θαη ηνπ T 60 [12,13]. 4.8.2 Κενηπικόρ σπόνορ Σ s Central Time ή Center of Clarity Η ρξνληθή απηή ηηκή t = η x ππνινγίδεηαη από ηελ θξνπζηηθή h(t) θαη είλαη ηέηνηα ώζηε ε ελέξγεηα ηεο αξρηθήο απόθξηζεο λα είλαη ίζε κε απηή ηεο θαζπζηεξεκέλεο (ή ηειηθήο) απόθξηζεο, δειαδή: x = Center Time (Ts) (sec) TS όηαλ 10log x t 0 T h 2 h 2 t t (db) (4.8) t x 1 Γεληθά, ε αθνπζηηθή επθξίλεηα ηνπ ρώξνπ απαηηεί όηη ε ηηκή απηή ζα πξέπεη λα είλαη ε κηθξόηεξε δπλαηή Ο ρξόλνο T 30 νξίδεηαη σο δπν θνξέο ν ρξόλνο πνπ απαηηείηαη ώζηε ν ήρνο λα ειαηησζεί από -5 έσο -35 db κεηά ηνλ κεδεληζκό ηεο πεγήο, από ηελ αξρηθή ηηκή. Με αλάινγν ηξόπν νξίδνληαη θαη νη ρξόλνη T 10,T 20. Γηα ηνλ νξηζκό ηνπο ιακβάλεηαη ππόςε ην ηκήκα ηεο θακπύιεο από -5 έσο -15 θαη -5 έσο -25 db από ηελ αξρηθή ηηκή. Όινη νη ρξόλνη νξίδνληαη όπσο αθξηβώο θαη ν T 60 γηα θάζε ζπρλόηεηα. Η εηθόλα 4.5 δίδεη ηε κείσζε ηεο ζηάζκεο ηνπ ήρνπ ζηελ πεξίπησζε αζύκκεηξεο απνξξόθεζεο. ην ζρήκα απηό θαίλεηαη όηη νη ρξόλνη T 60, EDT, T 30 έρνπλ δηαθνξεηηθέο ηηκέο πξάγκα ην νπνίν δελ ζπκβαίλεη όηαλ ε ερεηηθή ελέξγεηα είλαη ηειείσο δηάρπηε. Θα πξέπεη λα ζεκεηώζνπκε εδώ όηη γηα ηνλ ίδην ρώξν ν ρξόλνο αληήρεζεο κπνξεί λα παίξλεη δηάθνξεο ηηκέο γηα δηάθνξεο ζέζεηο ηνπ δέθηε. Σν γεγνλόο απηό έρεη λα θάλεη κε ην είδνο ησλ πεδίσλ πνπ ππάξρνπλ ζην ρώξν. ηελ πξάμε όηαλ ζέινπκε λα ππνινγίζνπκε ηνλ ρξόλν

ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ 83 αληήρεζεο κηαο αίζνπζαο, παίξλνπκε κεηξήζεηο ζε δηαθνξεηηθά ζεκεία θαη ππνινγίδνπκε ην κέζν ρξόλν αληήρεζεο. Δηθόλα 4.5 - Ρπζκόο κείσζεο ζνξύβνπ γηα ρώξνπο κε αζύκκεηξε απνξξόθεζε 4.8.3 Ησοζηάθμη ζε κάποια απόζηαζη (L p ) Η παξαθάησ ζρέζε πεξηγξάθεη ηελ ζηάζκε ηεο αθνπζηηθήο πίεζεο πνπ δεκηνπξγείηαη ζε θάπνηα απόζηαζε r από ηελ ερεηηθή πεγή ηζρύνο W θαη θαηεπζπληηθόηεηαο D, όηαλ απηή ιεηηνπξγεί ζε θιεηζηό ρώξν κε απόζβεζε πνπ δίδεηαη από ην R θαη νλνκάδεηαη εμίζσζε Hopkins-Stryker θαη ε ηηκή ηεο κεηξηέηαη ζε db: D 4 Lp PWL 10log 0.5 2 4 r R S a R 1 a (4.9) (4.10) όπνπ: R (m 2 ) ε «ζηαζεξά δσκαηίνπ» PWL (db) ε ζηάζκε ηεο πεγήο D ν ιόγνο θαηεπζπληηθόηεηαο ηεο πεγήο r (m) ε απόζηαζε πεγήο δέθηε. 4.8.4 ηάθμη λόγος καηεςθείαν ππορ ανακλώμενος ήσος (L d/r ) Η παξάκεηξνο απηή δίλεη ην ιόγν ελέξγεηαο αθνπζηηθήο ήρνπ, όπνπ Ld είλαη ε απεπζείαο θαη Lr ε αλαθιώκελε ελέξγεηα θαη ππνινγίδεηαη απν ηελ ζρέζε :

84 ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ D R Ld / r 10log 16 r 2 (db) (4.11) Η ζηάζκε ιόγνπ θαηεπζείαλ πξνο αλαθιώκελνπ ήρνπ δίλεη κηα ηθαλνπνηεηηθή (αιιά ζεσξεηηθή) έλδεημε ηεο αθνπζηηθήο πνηόηεηαο ηνπ ρώξνπ θαη πξέπεη λα έρεη όζν ην δπλαηόλ πςειόηεξε ηηκή, δεδνκέλνπ όηη ε ζπλνιηθή ηηκή ηνπ ρξόλνπ αληήρεζεο ηνπ ρώξνπ έρεη ηελ επηζπκεηή ηηκή, γηα ηε ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή. 4.8.5 Ποζοζηό απώλειαρ καηανόηζηρ θθόγγων (% ALcons) Σν πνζνζηό απώιεηαο θαηαλόεζεο θζόγγσλ δίλεηαη από ηε ζρέζε ηεο νκηιίαο πνπ ζα θηάζεη ζην δέθηε, δίλεηαη από ηε ζρέζε ηνπ Peutz: 200r RT % AL CONS VD 2 2 (4.12) όπνπ: RT 60 (sec) ν ρξόλνο αληήρεζεο D ν ιόγνο θαηεπζπληηθόηεηαο ηεο πεγήο r (m) ε απόζηαζε πεγήο δέθηε V (m 3 ) ν όγθνο ηνπ ρώξνπ 4.8.6 ηάθμη λόγος απσικήρ ππορ καθςζηεπημένη ανηήσηζη (L e/l ) ε αλαινγία κε ηε ζηάζκε ιόγνπ θαηεπζείαλ πξνο αλαθιώκελνπ ήρνπ, ε παξάκεηξνο απηή, εθθξαζκέλε ζε db, δίλεη ην ιόγν ηεο ελέξγεηαο ηνπ θαηεπζείαλ ήρνπ καδί κε ηηο πξώηεο αλαθιάζεηο πνπ θηάλνπλ ζην δέθηε, πξνο ηελ ελέξγεηα ησλ θαζπζηεξεκέλσλ αλαθιάζεσλ, αθνύ ην αλζξώπηλν ζύζηεκα αθνήο έρεη ηελ ηδηόηεηα λα ζπλδπάδεη θαζπζηεξεκέλεο αλαθιάζεηο κε ηνλ θαηεπζείαλ ζήκα. Έηζη δηαρσξίδνληαη δύν πεξηνρέο ηεο θξνπζηηθήο απόθξηζεο, α) ε αξρηθή (early) απόθξηζε, ε νπνία πεξηιακβάλεη ηε ρξήζηκε, γηα ηελ αθνή, πιεξνθνξία ηεο αληήρεζεο θαη β) ε θαζπζηεξεκέλε (late) αληήρεζε, πνπ ζπρλά δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα. Ο ιόγνο απηόο είλαη αζθαιέζηεξα λα κεηξάηαη γηα δηαζηήκαηα 0.045<i<0.08, όπνπ i θαζνξίδεη ην δηάζηεκα κεηά ην θαηεπζείαλ ζήκα πνπ εκείο νξίδνπκε ζαλ νξηαθή ηηκή. Γηα i = 80 msec ηζρύεη: Le/l = C80, όπνπ C = clarity, δηαύγεηα. 4.8.7 Γείκηηρ εςκπίνειαρ ζηα 50ms (D-50) Definition Index Γηα λα αμηνινγήζνπκε ηελ αθνπζηηθή ζπκπεξηθνξά ελόο ρώξνπ εμεηάδνπκε εθηόο ησλ άιισλ θαη ηελ αληηιεπηόηεηα ηεο νκηιίαο πνπ εθθξάδεη ηελ «πνηόηεηά» ηεο. Έηζη, ε αληηιεπηόηεηα ηεο νκηιίαο (syllable intelligibility)

ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ 85 νξίδεηαη από ην πνζνζηό ηνπ αξηζκνύ ησλ ζπιιαβώλ πνπ γίλνληαη αληηιεπηέο από έλα κέζν αθξναηή, πξνο ην ζύλνιν απηώλ πνπ εθθσλνύληαη θαηά ηε δηάξθεηα ζπλήζνπο ζπλνκηιίαο κε ειάρηζην ηθαλνπνηεηηθό πνζνζηό ην 95%. Η αληηιεπηόηεηα εμαξηάηαη από ην ιόγν ζήκαηνο πξνο ζόξπβν SNR θαη από ην ρξόλν αληήρεζεο Σ 60. Ο πξώηνο πνπ πξνζπάζεζε λα κεηξήζεη πνζνηηθά ηελ αληηιεπηόηεηα πξνηείλνληαο έλα αληηθεηκεληθό θξηηήξην ήηαλ ν Thiele ν νπνίνο εηζήγαγε ηελ έλλνηα ηεο δηαθξηηόηεηαο (Definition, Deutlichkeit), νξίδνληάο ηελ σο ην ιόγν ηεο πξώηκεο ερεηηθήο ελέξγεηαο, πνπ θηάλεη ζηα πξώηα 50 msec ζηε ζέζε κέηξεζεο, πξνο ηε ζπλνιηθή ερεηηθή ελέξγεηα εθθξαζκέλε ζε πνζνζηό επί ηνηο εθαηό. Η ζρέζε πνπ ηελ νξίδεη είλαη: D 50ms 0 0 p() t p() t 2 2 dt dt (4.13) όπνπ: p(t) ε ζηηγκηαία ερεηηθή πίεζε (θξνπζηηθή απόθξηζε) Δηθόλα 4.6 - Από ηε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο θξνπζηηθήο απόθξηζεο πξνθύπηεη ε δηαθξηηόηεηα D50 σο ν ιόγνο ηεο πξώηκεο ερεηηθήο ελέξγεηαο πξνο ηε ζπλνιηθή. Σα πξώηα 50 msec ζεσξνύληαη θξίζηκα γηα ηελ νκηιία θαη ζπγθξίλεηαη ε ελέξγεηα πνπ ηνπο αληηζηνηρεί κε ηε ζπλνιηθή. Πξνθαλώο, όηαλ ε δηαθξηηόηεηα είλαη 100% ε θξνπζηηθή απόθξηζε δελ πεξηιακβάλεη θαζπζηεξεκέλνπο ήρνπο κεηά ηα 50 ms, όπσο γηα παξάδεηγκα ήρνπο από ην εμσηεξηθό πεξηβάιινλ. Οη πην πξαθηηθέο ηηκέο γηα ηε δηαθξηηόηεηα είλαη από 1% έσο 100%.

86 ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ Ο Bore κέζσ ησλ πεηξακάησλ ηνπ απέδεημε όηη ε δηαθξηηόηεηα θαη ε % αληηιεπηόηεηα ζρεηίδνληαη άκεζα. 4.8.8 Γείκηηρ διαύγειαρ ζηα 80ms (C-80) Clarity Δθηόο από ηε δηαθξηηόηεηα ππάξρεη θαη έλα άιιν παξεκθεξέο κέγεζνο, ε επθξίλεηα ή δείθηεο δηαύγεηαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ραξαθηεξίζεη ηε «δηαθάλεηα» (Transparency) ηεο κνπζηθήο. Η δηαθνξά ηεο αίζζεζεο ηεο κνπζηθήο κε ηελ αληηιεπηόηεηα ηεο νκηιίαο είλαη όηη ζηε κνπζηθή, ήρνη κε κεγαιύηεξεο θαζπζηεξήζεηο (π.ρ. 80 ms) ζπκβάινπλ ζηελ απόδνζε ηνπ ρώξνπ όηαλ απηόο πξννξίδεηαη γηα κνπζηθή. Η επθξίλεηα νξίδεηαη σο ν ιόγνο ηεο «ρξήζηκεο ελέξγεηαο» ηεο θξνπζηηθήο απόθξηζεο πνπ θηάλεη ζηνλ αθξναηή ζηα πξώηα 80 msec θαη ηεο «επηβιαβνύο ελέξγεηαο» πνπ θηάλεη κεηά από απηή θαη ε ζρέζε πνπ ηε δίλεη είλαη: C 80 10log 80ms 0 80 p() t p() t 2 2 dt dt (4.14) Η επθξίλεηα όπσο είλαη πξνθαλέο από ηε ζρέζε (4.14) εθθξάδεηαη ζε db, νη πην πξαθηηθέο ηηκέο ηεο είλαη από -10 έσο 50 db θαη όζν κεγαιύηεξε είλαη ηόζν θαιύηεξε είλαη ε απόδνζε ηνπ ρώξνπ ζηε κνπζηθή. Καηά ην Gate ην δηάζηεκα απηό είλαη κεηαμύ -5 θαη +3 db. Δηθόλα 4.7 - Η επθξίλεηα C80 επίζεο πξνθύπηεη από ηε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο θξνπζηηθήο απόθξηζεο ηνπ ρώξνπ αιιά σο ν ιόγνο ηεο ελέξγεηαο πνπ θηάλεη ζηα πξώηα 80 msec πξνο εθείλε πνπ θηάλεη κεηά ηα 80 msec θαη

ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ 87 ραξαθηεξίδεη ηε «δηαθάλεηα» ηεο κνπζηθήο. Γηα ηε κνπζηθή, καο είλαη ρξήζηκν έλα κεγαιύηεξν ρξνληθό δηάζηεκα, απηό ησλ 80 msec 4.8.9 Γείκηηρ ιζσύορ (G-10) Strength index Όπσο έρεη αλαθεξζεί, όηαλ ζε έλα θιεηζηό ρώξν κηα πεγή παξάγεη έλα ερεηηθό ζήκα, ζην δέθηε θζάλνπλ εθηόο από ην απεπζείαο ζήκα, θαη νη αλαθιάζεηο πξώηκεο θαη θαζπζηεξεκέλεο. Η ζπκπεξηθνξά ηνπ ήρνπ όκσο, ζε ειεύζεξν πεδίν είλαη δηαθνξεηηθή γηαηί δελ ππάξρνπλ αλαθιάζεηο. Ο δείθηεο ηζρύνο G ινηπόλ, ζπζρεηίδεη ηηο δπν θαηαζηάζεηο εθθξάδνληαο ηε δηαθνξά κεηαμύ ηεο ζηάζκεο ερεηηθήο πίεζεο SPL, κεηξεκέλεο ζηε ζέζε ηνπ δέθηε ζε θιεηζηό ρώξν, θαη ηε ζηάζκε πνπ παξάγεηαη από ηελ ίδηα παλθαηεπζπληηθή πεγή ζε ειεύζεξν πεδίν θαη ζε απόζηαζε 10 m. Δίλαη έλαο ινγαξηζκηθόο ιόγνο θαη γη απηό κεηξηέηαη ζε db. Σειηθά ν δείθηεο ηζρύνο G δίλεηαη από ηε ζρέζε: G 10log(p ) 10log(p ) (4.15) 2 2 tot 10m όπνπ: p 10m (Pa) ε ελεξγόο ηηκή ηεο ζηάζκεο πίεζεο γηα ηνλ απεπζείαο ήρν ζε απόζηαζε 10m ζην ειεύζεξν πεδίν p tot (Pa) ε ελεξγόο ηηκή ηεο νιηθήο πίεζεο ηνπ ήρνπ ηελ πξάμε, γηα λα ππνινγίζνπκε ην δείθηε ηζρύνο G, ιακβάλνπκε ηεδηαθνξά κεηαμύ ηεο Lp θαη ηεο ζηάζκεο ερεηηθήο ηζρύνο Lw ηεο πεγήο πξνζζέηνληαο 31 db. 4.8.10 Πλεςπικέρ ανακλάζειρ LF (Lateral Energy Fraction) Η επξπρσξία είλαη έλα ραξαθηεξηζηηθό ησλ θιεηζηώλ ρώξσλ πνπ καο δείρλεη ηελ αίζζεζε πνπ έρεη ν ρώξνο θαη είλαη πνιύ ζεκαληηθή γηα θάπνηεο θαηαζθεπέο όπσο ζέαηξα, αίζνπζεο ζπλαπιηώλ θηι. Οη πιεπξηθέο αλαθιάζεηο ινηπόλ ή πην απιά ην LF εθθξάδεη ην κέξνο ηεο ελέξγεηαο πνπ θζάλεη ζην δέθηε ζηα πξώηα 80 msec από πιεπξηθέο όκσο δηεπζύλζεηο. Η ζρέζε πνπ ην δίλεη είλαη: LEF1 80ms 2 h (t) cos( )dt 5ms 80ms 2 h (t)dt 0 (4.16)

88 ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ όπνπ ζ είλαη ε γσλία αλάθιαζεο ζρεηηθή κε ηνλ άμνλα ηνπ αθξναηή, από απηί ζε απηί, πνπ θνηηάδεη πξνο ηελ θύξηα πεγή όπσο νξίδεηαη από ηε δηεύζπλζε θεθαιήο. Η κέηξεζε ηνπ δείθηε απηνύ γίλεηαη κε ηε βνήζεηα δύν κηθξνθώλσλ εθ ησλ νπνίν ην έλα είλαη θαηεπζπληηθό κε δηάγξακκα θαηεπζπληηθόηεηαο ζρήκαηνο 8 (figure of eight microphone). Γηα λα κεηξήζνπκε ην LF ζε κηα αίζνπζα ζπλαπιηώλ γηα παξάδεηγκα, πξέπεη λα ηνπνζεηήζνπκε ηελ πεγή ζηε ζθελή θαη ηα κηθξόθσλα ζην ρώξν πνπ βξίζθεηαη ην θνηλό, κε ηελ θύξηα θαηεύζπλζε ηνπ θαηεπζπληηθνύ κηθξνθώλνπ θάζεηα πξνο ηελ πεγή 4.8.11 Καηαληπηόηηηα ομιλίαρ - Γείκηηρ RASTI (Rapid Speech Transmission Index) Όηαλ κηιάκε γηα δηακόξθσζε πιάηνπο, ην πιάηνο ηνπ ζήκαηνο πςειήο ζπρλόηεηαο κεηαβάιιεηαη αλάινγα κε ηε ζηηγκηαία ηηκή ελόο ζήκαηνο ρακειήο ζπρλόηεηαο θαη ν ιόγνο ησλ πιαηώλ ησλ δπν ζεκάησλ, πνπ απνηεινύλ ην δηακνξθσκέλν αξκνληθό, νλνκάδεηαη δείθηεο δηακόξθσζεο m. Ο δείθηεο δηακόξθσζεο ζηελ πξαγκαηηθόηεηα είλαη πάληα κεησκέλνο γηαηί δελ ππάξρεη ηδαληθή αθξόαζε, όπνπ ην πεξίγξακκα ηεο νκηιίαο ελόο νκηιεηή είλαη ίδην κε απηό πνπ αληηιακβάλεηαη ν αθξναηήο, ιόγσ ηνπ ζνξύβνπ βάζνπο θαη ηεο αληήρεζεο. Έηζη, πξνθύπηεη ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο δηακόξθσζεο MTF (Modulation Transfer Function) [13]. MTF T h t 0 T t 0 t e 2 j t h 2 t (4.17) όπνπ: σ (rad/sec) ε γσληαθή ζπρλόηεηα

ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ 89 Δηθόλα 4.8 - Η ζπλάξηεζε κεηαθνξάο δηακόξθσζεο MTF πξνθύπηεη από ην δείθηε δηακόξθσζεο m πνπ είλαη ν ιόγνο ησλ πιαηώλ δπν ζεκάησλ, έλα πςειήο ζπρλόηεηαο θαη έλα ρακειήο, ην δηακνξθσκέλν αξκνληθό. ην ζρήκα θαίλεηαη όηη ν δείθηεο είλαη πάληα κεησκέλνο. Με ηε βνήζεηα ηνπ παξαπάλσ ηύπνπ θαη ηνπ ιόγνπ ζήκαηνο πξνο ζόξπβν πξνθύπηεη κε θαηάιιειε επεμεξγαζία ν δείθηεο RASTI. Έηζη ν RASTI δείρλεη ην βαζκό ηεο αληηιεπηόηεηαο ηνπ νκηινύληνο θαη ππνινγίδεηαη από ηηο θξνπζηηθέο απνθξίζεηο ζύκθσλα κε δηαδηθαζίεο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηνπο Houtgast-Jacobsen. Γειαδή, ν RASTI δείρλεη ζηελ νπζία ην πνζνζηό ησλ ζσζηώλ ζπιιαβώλ πνπ αληηιακβάλεηαη ν κέζνο αθξναηήο, ιακβάλνληαο ππόςε ην ζόξπβν βάζνπο θαη ην ρξόλν αληήρεζεο. Οη ηηκέο πνπ κπνξεί λα πάξεη είλαη από 0 έσο 1 ελώ γηα ηηκέο πάλσ από 0.7 ζεσξνύκε όηη έρνπκε θαιή αληηιεπηόηεηα. 4.8.12 Καηεςθςνηικόηηηα (Directivity) Οη ερεηηθέο πεγέο παξάγνπλ, ζην πεδίν, αθνπζηηθή πίεζε πνπ δελ είλαη ζπλάξηεζε κόλν ηεο απόζηαζεο (θαη ηνπ ρξόλνπ), αιιά θαη ηεο γσλίαο εθπνκπήο σο πξνο ηε ζέζε ηνπ δέθηε. Η παξαγόκελε πίεζε δειαδή απνηειείηαη από δπν ζπληζηώζεο, κηα αμνληθή, ε νπνία είλαη ζπλάξηεζε ηεο απόζηαζεο θαη κηα δεύηεξε ε νπνία, γηα θάζε ζπρλόηεηα, εμαξηάηαη θπξίσο από ηε γσλία ζ. Οη ζπλαξηήζεηο ινηπόλ απηέο ηεο πίεζεο, σο πξνο γσλία θαη απόζηαζε, απνηεινύλ ηηο ζπλαξηήζεηο θαηεπζπληηθόηεηαο ησλ πεγώλ θαη θαζνξίδνπλ ηελ αθνπζηηθή ηνπο δηαζπνξά ζην πεδίν. ην ειεύζεξν αθνπζηηθό πεδίν, δειαδή ζε κεγάιεο ζρεηηθά απνζηάζεηο από ηελ πεγή, ε ζπλάξηεζε ηεο θαηεπζπληηθόηεηαο νξίδεηαη γηα θάζε κηα μερσξηζηή ζπρλόηεηα θαη εμαξηάηαη από δπν γσλίεο, ηηο γσλίεο εθπνκπήο σο πξνο ηνλ νξηδόληην θαη ηνλ θάζεην άμνλα. Η ζπλάξηεζε θαηεπζπληηθόηεηαο νξίδεηαη ζαλ παξάγνληαο θαηεπζπληηθόηεηαο Qζ, ην νπνίν είλαη αδηάζηαην κέγεζνο. Θεσξεηηθά, γηα θάζε γσλία θαη

90 ΘΔΩΡΙΑ ΑΚΟΤΣΙΚΗ ζπρλόηεηα, ν παξάγνληαο θαηεπζπληηθόηεηαο Qζ ηζνύηαη µε ηνλ ιόγν ηεο έληαζεο Ι πνπ παξάγεη ζε θάπνην ζεκείν κηα πεγή σο πξνο ηελ έληαζε Ι0 κηαο ηζόηξνπεο (παληνθαηεπζπληηθήο) πεγήο ίδηαο ηζρύνο, δειαδή Q (4.18) Ο Γείθηεο θαηεπζπληηθόηεηαο D νξίδεηαη σο ν ιόγνο ηεο έληαζεο ηνπ θύξηνπ άμνλα πξνο ηελ έληαζε κηαο ηζόηξνπεο πεγήο θαη εθθξάδεηαη ζε db. Πξέπεη λα κεηξηέηαη κε ζόξπβν εύξνπο 1/3 νθηάβαο ζηηο πξόηππεο ζπρλόηεηεο 63 Hz νθηαβηθά κέρξη 8 khz 3. Πξέπεη λα απνθεύγνληαη νη κεγάιεο δηαθνξέο όζνλ αθνξά ζηηο δηαθνξεηηθέο ζπρλόηεηεο.[13] 0 I DI 20log H, 10log Q 10log I (4.19) 4.8.13 Υπόνορ απσικήρ καθςζηέπηζηρ (ITDG) Initial Time Delay Gap Αλαθέξεηαη ζηε δηαθνξά ρξόλνπ άθημεο ηνπ απεπζείαο ήρνπ ηεο πεγήο θαη ζην ρξόλν άθημεο ησλ πξώησλ αλαθιάζεσλ. Αμίδεη λα αλαθεξζεί όηη νη αίζνπζαο πνπ ραξαθηεξίδνληαη σο θαιέο από άπνςε αθνπζηηθήο ζπκπεξηθνξάο δηαζέηνπλ έλα ζπγθεθξηκέλν ράζκα ρξνλνθαζπζηέξεζεο ίζν κε 30 msec πεξίπνπ. 0

ΑΚΟΤΣΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ ΑΜΦΗΘΔΑΣΡΟΤ 91 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΣΟ ΑΚΟΤΣΙΚΗ ΜΕΛΕΣΗ ΑΜΦΙΘΕΑΣΡΟΤ 5.1 Σο λογιζμικό προζομοίωζης Catt-Acoustic Σν ινγηζκηθό πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ παξνύζα δηπισκαηηθή εξγαζία,γηα ηελ κειέηε ηεο αθνπζηηθήο θιεηζηώλ ρώξσλ, είλαη ην CATT Acoustic v7.2η. Πξόθεηηαη γηα έλα ινγηζκηθό αθνπζηηθήο πξνζνκνίσζεο, ην νπνίν έρεη ηε δπλαηόηεηα αθνπζηηθήο πξνζνκνίσζεο ηνπ θιεηζηνύ ρώξνπ θαη παξέρεη ζηνλ ρξήζηε ηελ δπλαηόηεηα ηεο εηθνληθήο αθξόαζεο ελόο θιεηζηνύ ή αλνηρηνύ ρώξνπ [15]. Σν ινγηζκηθό CATT Acoustic ππνδηαηξείηαη ζε επηά ππνκνλάδεο (modules), νη νπνίεο ζπλεξγάδνληαη πξνθεηκέλνπ ε εθαξκνγή λα παξέρεη ζην ρξήζηε αξηζκεηηθά απνηειέζκαηα, δπλαηόηεηα εηθνληθήο αθξόαζεο αιιά θαη δπλαηόηεηα εηζαγσγήο θαη ηξνπνπνίεζεο ησλ δηαθόξσλ παξακέηξσλ. Οη ππνκνλάδεο απηέο είλαη: Α. Καηεπζπληηθόηεηα (Directivity module) Β. Ηδηόηεηεο επηθάλεηαο (Surface properties module) Γ. Πξόβιεςε (Prediction module) Γ. Πξόζζεζε πνιιαπιήο πεγήο (Multiple source addition module) Δ. Ακθησηηθή κεηά-επεμεξγαζία (Binaural post-processing module) η. Θέαζε/Δθηύπσζε γξαθεκάησλ (Plot-file/print module) Ε. Αθνινπζηαθή επεμεξγαζία (Sequence processing module) Ζ πξόβιεςε είλαη ε βαζηθόηεξε ιεηηνπξγία ηνπ CATT Acoustic, ε νπνία εμεηάδεηαη αλαιπηηθά ζηε ζπλέρεηα. Πξηλ ηελ εθηέιεζε ηεο πξόβιεςεο είλαη απαξαίηεηνο ν θαζνξηζκόο ησλ ζπληειεζηώλ απνξξόθεζεο ησλ επηθαλεηώλ πνπ απνηεινύλ ηνλ θιεηζηό ρώξν, θαζώο θαη ηεο θαηεπζπληηθόηεηαο ηεο ερεηηθήο πεγήο. Ζ ζέαζε ησλ γξαθεκάησλ δίλεη ηε δπλαηόηεηα ζην ρξήζηε λα ειέγμεη ηηο ηηκέο ησλ ερεηηθώλ παξακέηξσλ, αιιά θαη ηελ γεσκεηξία ηνπ ρώξνπ. Σν ινγηζκηθό CATT Acoustic πξνζθέξεη ηξεηο αλεμάξηεηεο κεζόδνπο πξόβιεςεο, ή αθνπζηηθήο πξνζνκνίσζεο: A. Audience area mapping Απεηθόληζε ηεο πεξηνρήο αθξναηεξίνπ B. Early part detailed ISM Λεπηνκεξήο ππνινγηζκόο ηνπ αξρηθνύ κέξνπο ηεο θξνπζηηθήο απόθξηζεο κε ηε βνήζεηα ηνπ κνληέινπ πεγήο εηδώινπ

92 ΑΚΟΤΣΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ ΑΜΦΗΘΔΑΣΡΟΤ C. Full detailed calculation Πιήξεο, ιεπηνκεξήο ππνινγηζκόο 5.1.1 Audience area mapping Απεηθόληζε ηεο πεξηνρήο αθξναηεξίνπ Ζ δηεπαθή ηνπ Audience area mapping παξέρεη ηελ δπλαηόηεηα ειέγρνπ ηεο πξώηκεο ζηάζκεο ερεηηθήο πίεζεο (SPL), ην ιόγν πξώηκεο πξνο ζπλνιηθήο ελέξγεηαο (LEF) θαη άιισλ παξακέηξσλ όπσο δηαθξηηόηεηα D-50, δηαύγεηα C80, Rasti θαη άιια ή ππνινγίδεη ηνλ απεπζείαο ήρν κόλν πάλσ από έλα πιέγκα πνπ θαιύπηεη ηηο επηθάλεηεο ηνπ αθξναηεξίνπ [15]. Δηθόλα 5.1: Ζ δηεπαθή Audience Area Mapping Οη επηινγέο πνπ εκθαλίδνληαη ζηε δηεπαθή Audience area mapping παξνπζηάδνληαη θαη εμεγνύληαη πην θάησ: 1. Number of rays/oct (Settings): Δίλαη ν αξηζκόο ησλ αθηίλσλ πνπ πξέπεη ρξεζηκνπνηεζνύλ γηα λα θαιύςνπλ ηελ πεξηνρή ηνπ αθξναηεξίνπ. Γηα κηα θαιή θάιπςε πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζνύλ ηνπιάρηζηνλ 10.000 αθηίλεο.όζν κηθξόηεξν είλαη ην map step ηόζν κεγαιύηεξνο πξέπεη λα είλαη ν αξηζκόο ησλ αθηίλσλ. Αλ ν αξηζκόο ησλ αθηίλσλ δελ είλαη ηθαλνπνηεηηθόο ηόηε ηα απνηειέζκαηα δελ ζα είλαη αθξηβή. Με ηελ επηινγή Auto number (Settings) γίλεηαη απεπζείαο από ην ινγηζκηθό ε

ΑΚΟΤΣΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ ΑΜΦΗΘΔΑΣΡΟΤ 93 επηινγή ηθαλνπνηεηηθνύ αξηζκνύ ησλ αθηίλσλ. Ο αξηζκόο απηόο βαζίδεηαη ζην κέγεζνο ηνπ ρώξνπ θαη ηνπ βήκαηνο απεηθόληζεο. 2. Ray truncation-time (Settings): Δίλαη ν ρξόλνο ζε ms ζηνλ νπνίν αληρλεύνληαη νη αθηίλεο θαη πξέπεη λα αληαπνθξίλεηαη ηνπιάρηζηνλ ζην 50% ηνπ ρξόλνπ αληήρεζεο. Με ηελ επηινγή Auto time (Settings) γίλεηαη ε απηόκαηε επηινγή θάπνηνπ ηθαλνπνηεηηθά κεγάινπ ρξόλνπ, βαζηζκέλε ζηνλ αλακελόκελν ρξόλν αληήρεζεο. 3. Audience planes (Settings): Καζνξίδεη ηα επίπεδα ηνπ αθξναηεξίνπ πνπ ζα απεηθνληζηνύλ από ηηο αθηίλεο ηεο πεγήο. Σα επηιεγκέλα επίπεδα ζα απνζεθεπηνύλ ζην αξρείν VIEW4.PLT θαη ζα παξνπζηάδνληαη κε γθξίδν ρξώκα. 4. Octave-bands (Plot files): Ζ απεηθόληζε ηνπ ρώξνπ πξαγκαηνπνηείηαη γηα ηηο επηιεγόκελεο ζπρλόηεηεο, εθηόο θαη αλ επηιέμνπκε ηελ επηινγή sum (όπνηαλ πξαγκαηνπνηήηε γηα όιεο ). Γηα ηνλ ππνινγηζκό ηνπ Rasti ρξεζηκνπνηνύληαη κόλν νη ζπρλόηεηεο 500Hz θαη 2kHz. 5. SPL (Mapping in time intervals Plot files): Απεηθνλίδεηαη ε ζηάζκε ερεηηθήο πίεζεο ζε θάζε επηιεγκέλν ρξνληθό δηάζηεκα θαη απνζεθεύεηαη ζην αξρείν SPL_oct.PLT. 6. LEF2 (Mapping in time intervals Plot files): Απεηθνλίδεηαη ε ζηάζκε ερεηηθήο πίεζεο ζε θάζε επηιεγκέλν ρξνληθό δηάζηεκα θαη απνζεθεύεηαη ζην αξρείν LEF2_oct.PLT. 7. Map height above audience planes (Settings): Σα ζεκεία απεηθόληζεο (ζηνπο ζθαηξηθνύο δέθηεο) είλαη ηνπνζεηεκέλα ζε επηιεγκέλν ύςνο πάλσ από ηα επηιεγκέλα επίπεδα αθξναηεξίνπ. Σν ύςνο πξέπεη λα είλαη ην κηζό ηνπ βήκαηνο απεηθόληζεο πάλσ από ηα επίπεδα ηνπ αθξναηεξίνπ γηα θαλνληθό ρξόλν αθξναηεξίνπ. 8. RASTI (Plot files): Απνζεθεύεηαη ε απεηθόληζε ηνπ Rasti κε θαη ρσξίο ηνλ πεξηβάιινληνο ζνξύβν ζην αξρείν RASTI.PLT. 5.1.2 Full detailed calculation (Πιήξεο, ιεπηνκεξήο ππνινγηζκόο) Ζ κέζνδνο απηή θάλεη έλα πιήξε θαη ιεπηνκεξή ππνινγηζκό αθνπζηηθήο πξνζνκνίσζεο.οη επηινγέο πνπ εκθαλίδνληαη ζηε δηεπαθή Full detailed calculation πνπ θαίλεηαη ζηελ εηθόλα 5.2 εμεγνύληαη ζηε ζπλέρεηα:

94 ΑΚΟΤΣΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ ΑΜΦΗΘΔΑΣΡΟΤ Δηθόλα 5.2: Ζ δηεπαθή Full detailed calculation 1. Number of rays/octave (Settings): είλαη ν αξηζκόο αθηίλσλ ινγίδεηαη αλά νθηάβα. πλήζσο βάδνπκε κεγάιν αξηζκό αθηίλσλ, ζηελ πεξίπησζε καο βάδνπκε 100000 αθηίλεο. Γηα λα πάξνπκε ηθαλνπνηεηηθά απνηειέζκαηα πξέπεη ν ειάρηζηνο αξηζκόο αθηίλσλ λα είλαη 10000. Τπάξρεη δίπια θαη ε επηινγή Auto number (Settings) ε νπνία είλαηη ε απηόκαηε επηινγή ελόο ηθαλνπνηεηηθνύ αξηζκνύ αθηίλσλ. Απηόο ν αξηζκόο εμαξηάηαη από ην κέγεζνο ηνπ ρώξνπ. 2. Ray truncation time (Settings): Μεηξηέηαη ζε ms θαη είλαη ν ρξόλνο αλίρλεπζεο ησλ αθηίλσλ. Ο ρξήζηεο θαιείηαη λα επηιέμεη ηνλ ρξόλν απνθνπήο ησλ εθπεκπόκελσλ αθηίλσλ ηέηνην ώζηε, ε θξνπζηηθή απόθξηζε λα έρεη κήθνο ίδην κε ηνπ πξνηεηλόκελνπ ρξόλνπ αληήρεζεο, δειαδή -60 db. Με ηελ επηινγή Auto time (Settings) γίλεηαη απηόκαηε ε επηινγή ηνπ ρξόλνπ απηνύ βαζηζκέλε ζηνλ εθηηκνύκελν ρξόλν αληήρεζεο. 3. Include parameters normalized with expected values (Settings): παξνπζηάδεη θάπνηεο αθνπζηηθέο παξακέηξνπο ηνπ ρώξνπ θαλνληθνπνηεκέλεο κε ηηο απαηηνύκελεο ηηκέο.

ΑΚΟΤΣΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ ΑΜΦΗΘΔΑΣΡΟΤ 95 4. Create one text-file/receiver (E_ss_rr.TXT): δεκηνπξγεί ην αξρείν E_ss_rr.TXT ζην νπνίν απνζεθεύεηαη νη ζέζεηο ησλ δεθηώλ. 5. Echograms (Plot files): δεκηνπξγεί ηα αξρεία E_ss_rr_oct.PLT πνπ πεξηιακβάλνπλ ερνγξάκκαηα γηα ηηο ζπρλόηεηεο από 125Hz κέρξη 4kHz, ζεκαληηθέο παξακέηξνπο θαη άιιεο πιεξνθνξίεο γηα ηνλ θάζε δέθηε. Δπηιέγνληαο ην sum πέξλνπκε απνηειέζκαηα γηα όιν ην θάζκα ζπρλνηήησλ. 6. Decays (Plot files): δεκηνπξγεί ηα αξρεία E_ss_rr_INT.PLT καο δίλνπλ ηελ εμαζζέλεζε ησλ αθηίλσλ θαη γηα ηηο έμη νθηάβεο. 7. Parameter map (Over all receivers Plot files): δίλεη ην αξρείν PARAMn_ss..PLT (n=1,2,3) πνπ απνζεθεύνληαη ηα δηαγξάκκαηα ησλ παξακέηξσλ πνπ επηιέγνληαη, όπσο θαίλεηαη ζηελ εηθόλα 5.3, γηα ηνπο δέθηεο πνπ επηιέγνληαη. Δηθόλα 5.3: Γηεπαθή Parameter overview 8. Parameter trend (Over all receivers Plot files): δίλεη ην αξρείν TRENDn_ss..PLT (n=1,2,3) πνπ απνζεθεύνληαη ηα δηαγξάκκαηα ησλ παξακέηξσλ πνπ επηιέγνληαη, όπσο θαίλεηαη ζηελ εηθόλα 5.4, γηα ηνπο δέθηεο πνπ επηιέγνληαη. Δηθόλα 5.4: Γηεπαθή Parameter trend

96 ΑΚΟΤΣΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ ΑΜΦΗΘΔΑΣΡΟΤ Οη παξάκεηξνη πνπ επηιέγνληαη ζηηο 2 πην πάλσ δηεπαθέο (εηθόλα 5.3 θαη 5.4) έρνπλ πεξηγξαθεί αλαιπηηθά ζηελ ελόηεηα 4.8 ηνπ θεθαιαίνπ 4. 9. RASTI (Over all receivers Plot files): δεκηνπξγεί ην αξρείν RASTI_ss.PLT, ζην νπνίν απνζεθεύνληαη δηαγξάκκαηα ησλ ηηκώλ ηνπ Rasti, ην νπνίν ππνινγίδεηαη από ηηο νθηάβεο ησλ 500Hz θαη 2kHz 10. Absortion (Global statistics Plot files): δεκηνπξγεί ην αξρείν ABS_ss.PLT ζην νπνίν από απνζεθεύνληαη ηα ηζηνγξάκκαηα κε ηνπο ζπληειεζηέο απνξξόθεζεο. 11. Free paths (Global statistics Plot files): δεκηνπξγεί ην αξρείν PATH_ss.PLT ζην νπνίν απνζεθεύνληαη ηα ηζηνγξάκκαηα free paths. 12. Wall hits (Global statistics Plot files): δεκηνπξγεί ην αξρείν HITS_ss.PLT ζην νπνίν απνζεθεύνληαη ηα ζηαηηζηηθά από ηα θηππήκαηα ησλ αθηίλσλ ζηνπο ηνίρνπο. 13. RT overview (Global statistics Plot files): δεκηνπξγεί ην αξρείν RT_ss.PLT ζην νπνίν απνζεθεύνληαη νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ηνπ ρξόλνπ αληήρεζεο, ησλ ζπληειεζηώλ απνξξόθεζεο, ησλ αθηίλσλ πνπ ράλνληαη / απνξξνθνύληαη θαη άιισλ ζηαηηζηηθώλ πιεξνθνξηώλ [15]. 5.2 Τλοποίηζη προζομοίωζης 5.2.1 Γενικά Σν ακθηζέαηξν ην νπνίν ζα κειεηήζνπκε είλαη έλαο ρώξνο όγθνπ πεξίπνπ 920 mm 3 θαη ρσξεηηθόηεηαο 108 ζέζεσλ. Σν πάησκα είλαη θαιπκκέλν από ιεπηή κνθέηα, ελώ ηα θαζίζκαηα ηνπ είλαη μύιηλα. Οη ηνίρνη κπξνζηά, πίζσ, δεμηά θαη αξηζηεξά ηνπ ρώξνπ ησλ θαζηζκάησλ είλαη βακκέλνη κε ιεπθό ρξώκα,ελώ ε νξνθή είλαη θαιπκκέλε κε γπςνζάληδν. Τπάξρνπλ 4 μύιηλεο πόξηεο ζην ακθηζέαηξν (δύν κπξνζηά θαη δύν πίζσ). Ζ ζθελή ζηελ νπνία ζηέθεηαη ν νκηιηηήο (πεγή) είλαη επίζεο μύιηλε.

ΑΚΟΤΣΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ ΑΜΦΗΘΔΑΣΡΟΤ 97 Δηθόλα 5.5 Σξηζδηάζηαηε απεηθόληζε ηνπ ακθηζεάηξνπ 5.2.2 Κώδικας CATT- acoustic Σα αξρηηεθηνληθά ζρέδηα (παξάξηεκα Γ) πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ δηπισκαηηθή εξγαζία είλαη ζρεδηαζκέλα από απόθνηην ηνπ Αξηζηνηέιεηνπ Πνιπηερληνπ Θεζζαινλίθεο. Όια ηα ζρέδηα είλαη ππό θιίκαθα 1:100. Γηα ηελ αθνπζηηθή κειέηε ρξεζηκνπνηείηαη κόλν ν ρώξνο ηνπ ακθηζεάηξνπ. Ζ εμαγσγή ζεκείσλ από ην Autocad θαη ε εηζαγσγή ηνπο ζην CATT- editor είλαη κηα από ηηο δπζθνιόηεξεο θαη ρξνλνβόξεο εξγαζίεο θαηά ηε θάζε ηεο πινπνίεζεο. Αξρηθά επηιέγνληαη ηα ζεκεία πνπ πξόθεηηαη λα εμαρζνύλ από ην αξρηηεθηνληθό ζρέδην (από απηό ην ζηάδην θαζνξίδεηαη θαη ε ιεπηνκέξεηα ηνπ κνληέινπ) θαη κεηξώληαη ή ππνινγίδνληαη νη ζπληεηαγκέλεο θάζε ζεκείνπ. [15] Ζ εηζαγσγή ηεο γεσκεηξίαο ζην CATT Acoustics γίλεηαη κέζσ ηνπ ζπληάθηε (editor) πνπ δηαζέηεη ην πξόγξακκα, αθνινπζώληαο ζπγθεθξηκέλνπο θαλόλεο ζύληαμεο. Σν αξρείν πνπ δεκηνπξγήζεθε είλαη ην αξρείν master.geo πνπ είλαη ην βαζηθό αξρείν ηεο γεσκεηξίαο θαη πεξηιακβάλεη: a. Tε δήισζε ησλ ζπληειεζηώλ απνξξόθεζεο θαη δηάρπζεο ησλ πιηθώλ γηα ηηο ζπρλόηεηεο ησλ 125, 250, 500, 1k, 2k, 4k Hz αληίζηνηρα ABS tsimento_bammeno = <1 5 5 7 9 8>

98 ΑΚΟΤΣΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ ΑΜΦΗΘΔΑΣΡΟΤ ABS wood_door = <14 10 6 5 1 1> ABS window_glass = <35 25 18 12 7 4> ABS audience = < 46 68 80 90 98 98 > ABS audience_no = < 42 58 62 52 60 64 > ABS moketa_lepti_se_dapedo = < 5 10 20 30 40 50 > ABS ksilini_skini = < 20 22 25 25 25 25 > ABS gipsosanido = < 29 10 5 4 7 0.9 > ABS moketa paxia_se_dapedo = < 7 25 50 55 60 65 > b. Σνπο νξηζκνύο (θαξηεζηαλέο ζπληεηαγκέλεο) 51 ζεκείσλ. c. Σελ δήισζε ησλ 26 PLANES, δειαδή ησλ ζεκείσλ πνπ απνηεινύλ θάζε επηθάλεηα, πνπ είλαη απαξαίηεηε γηα ηνλ ζρεδηαζκό ηεο γεσκεηξίαο ηνπ ρώξνπ. Αθνύ εηζαγάγνπκε ηελ γεσκεηξία ηνπ ρώξνπ θαη νξίζνπκε ηηο επηθάλεηεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε νξίδνπκε ηα ραξαθηεξηζηηθά απνξξόθεζεο θαη δηάρπζεο γηα ηελ θάζε κηα από απηέο. Πξνζπαζνύκε λα δώζνπκε ζε θάζε επηθάλεηα ραξαθηεξηζηηθά όκνηα ή παξαπιήζηα ηεο πξαγκαηηθόηεηαο. Γεκηνπξγνύκε έλα θαηάινγν πιηθώλ ζην Master.geo κε ηε δήισζε ABS όπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ θώδηθα παξαθάησ: ABS gipsosanido = < 29 10 5 4 7 0.9 > όπνπ δειώλεηε ην όλνκα ηνπ πιηθνύ θαη κέζα ζε αγθύιεο νη ζπληειεζηέο απνξξόθεζεο γηα θάζε κηα από ηηο δώλεο ζπρλνηήησλ ησλ 125, 250, 500, 1k, 2k, 4k Hz. Απηή ε ιίζηα ησλ πιηθώλ γίλεηαη ζην αξρείν Master.geo ζηε δήισζε ησλ planes. Δθεί ζε θάζε νξηζκό επηθάλεηαο, ζην ηειεπηαίν πεδίν, γξάθνπκε ην όλνκα ηνπ πιηθνύ πνπ επηζπκνύκε γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε επηθάλεηα όπσο θαίλεηαη θαη ζην παξαθάησ θνκκάηη θώδηθα: [6 door \ 5 6 32 33 45 \wood_door ] 5.2.3 Ειζαγωγή πηγής δέκηών Αθνύ έρνπκε θαηαζθεπάζεη ηνλ ρώξν καο πξνζζέηνπκε ηελ πεγή θαη ηνπο δέθηεο. Πεγή είλαη ν νκηιεηήο, πνπ βξίζθεηαη ζηελ κέζε ηεο ζθελήο ζε ύςνο 1.70m θαη νη ζπληεηαγκέλεο ηεο ζέζεο ηνπ εηζάγσληαη ζην αξρείν Source file. Γηα ηνπο δέθηεο επηιέγνπκε 5 ηπραίεο ζέζεηο ζην αθξναηήξην,ζε ύςνο 1.30m θαη νη ζπληεηαγκέλεο ηνπο εηζάγσληαη ζην αξρείν Receiver file.

ΑΚΟΤΣΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ ΑΜΦΗΘΔΑΣΡΟΤ 99 Θέζεηο δεθηώλ : RECEIVERS X Y Z 1-4.3558 5.4281 1.3 2 0 7.775 2.25 3 2.775 8.7925 2.7 4 4.997 10.7789 3.75 5 4.4059 6.7662 1.85 Θέζε πεγήο : SOURCE X Y Z A0 0 1.0833 2.55 ηα πην θάησ ζρήκαηα παξνπζηάδεηαη ηξηζδηάζηαηε απεηθόληζε ηνπ ακθηζεάηξνπ κε ηεο ζέζεηο ηεο πεγήο θαη ησλ δεθησλ. Eίθνλα 5.6α - Aπεηθόληζε ηνπ ακθηζεάηξνπ κε ηεο ζέζεηο ηεο πεγήο θαη ησλ δεθησλ

100 ΑΚΟΤΣΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ ΑΜΦΗΘΔΑΣΡΟΤ Eίθνλα 5.6β - Aπεηθόληζε ηνπ ακθηζεάηξνπ κε ηεο ζέζεηο ηεο πεγήο θαη ησλ δεθησλ 5.3 Προζομοίωζη Αθνύ έρνπκε γξάςεη ηνλ θώδηθα όπσο απηόο παξνπζηάδεηαη ζηελ ζει ηαδε παξαξηεκα Β εθηεινύκε, όπσο αλαιύζεθε ζηηο ελόηεηεο 5.1.1 θαη 5.1.2, ηηο παξαθάησ πξνζνκνηώζεηο: 1) ηελ απεηθόληζε πεξηνρήο αθξναηεξίνπ (Audience area mapping) 2) θαη ηνλ πιήξε, ιεπηνκεξή ππνινγηζκό (Full detailed calculation) Σα απνηειέζκαηα αλαιύνληαη ζην επόκελν θεθάιαην.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤA ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 101 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑTA ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 6.1 Υλοποίηση της επιλογής: Απεικόνιση περιοχής ακροατηρίου (Audience area mapping) Τα αποτελέσµατα της εκτέλεσης της απεικόνισης περιοχής ακροατηρίου παρουσιάζονται µε γραφήµατα στα οποία δείχνονται µε χρώµατα οι τιµές κάθε ακουστικής παραµέτρου Ανάλογα µε τις απαιτούµενες τιµές που πρέπει να έχει κάθε ακουστική παράµετρος, βλέπουµε το πως αυτές κυµαίνονται στις διάφορες περιοχές του ακροατηρίου, αφού κάθε επίπεδο τιµών αντιστοιχεί σε κάποιο χρωµατισµό. Η εκτέλεση της απεικόνισης της περιοχής του ακροατηρίου γίνεται µε επιλογή 300000 ακτίνων και αυτόµατου χρόνου (auto time), όπως και στην εκτέλεση της πλήρους πρόβλεψης. Τα γραφήµατα από τα αποτελέσµατα της εκτέλεσης απεικόνισης περιοχής ακροατηρίου παρουσιάζονται στις εικόνες 6.4, 6.5,6.6 6.7.6.8 και 6.9. 6.2 Υλοποίηση της επιλογής: Full detailed calculation (Πλήρης, λεπτοµερής υπολογισµός) Εκτελόντας τον πλήρη, λεπτοµερή υπολογισµό, όπως αυτός αναλύθηκε στην ενότητα 5.1.2 του 5 ου κεφαλαίου, παίρνουµε τις µετρήσεις του λογισµικού CATT-Acoustic για τις διάφορες ακουστικές παραµέτρους, όπως παρουσιάζονται στο παράρτηµα Β στους πίνακες Β.1 Β.5. Εικόνα 6.1- Το γράφηµα χρόνου αντήχησης της πλήρους πρόβλεψης µε ακροατήριο του αµφιθεάτρου.

102 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤA ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Εικόνα 6.2- Το γράφηµα χρόνου αντήχησης της πλήρους πρόβλεψης χωρίς ακροατήριο του αµφιθεάτρου Στην συνέχεια µε την κατάλληλη επεξεργασία των αποτελεσµάτων της ακουστικής προσοµοιώσης εξάγουµε τα ακόλουθα συµπεράσµατατα, τα οποία και παρουσιάζονται µε την βοήθεια γραφικών παραστάσεων. Εικόνα 6.3- Η καταληπτότητα οµιλίας του αµφιθεάτρου (δείκτης RASTI) όπως δίνεται απο το γράφηµα RASTI_A0.PLT

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤA ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 103 Εικόνα 6.4 Η καταληπτότητα οµιλίας του αµφιθεάτρου (δείκτης RASTI) χωρίς θόρυβο όπως µας την εµφανίζει το αρχείο RASTI.PLT. Γραφική παράσταση 6.1 - ιακυµάνσεις της τιµής της καταληπτότητας οµιλίας του αµφιθεάτρου (δείκτης RASTI) συναρτήσει της απόστασης πηγής-δεκτών είκτης αντιληπτότητας οµιλίας (Rasti): Η τιµή του Rasti κρίνεται καλή για τις διάφορες θέσεις δεκτών, δηλαδή και για τις τρεις θέσεις δεκτών το Rasti κυµαίνεται από καλό έως πολύ καλό (εικόνα 6.9). Παρατηρούµε ότι λόγο του µικρού µεγέθους του αµφιθεάτρου η τιµή του Rasti είναι περίπου σταθερή στις

104 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤA ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ διάφορες θέσεις τόσο για ακροατήριο γεµάτο όσο και για ακροατήριο άδειο. Στην περίπτωση του γεµάτου ακροατηρίου έχουµε ψηλότερο Rasti από ότι στην περίπτωση του άδειου ακροατηρίου. Εικόνα 6.5- Ο κεντρικός χρόνος Τs στο αµφιθέατρο για το συνολίκο φάσµα των συχνοτήτων όπως παρουσιάζεται στο αρχείο PAR2_SUM.PLT. Γραφική παράσταση 6.2 - ιακυµάνσεις της τιµής του Ts συναρτήσει της απόστασης πηγής-δεκτών Κεντρικός χρόνος (Ts): Η τιµή του κεντρικού χρόνου Ts κρίνεται καλή για τις διάφορες θέσεις δεκτών. Στην περίπτωση του γεµάτου ακροατηρίου έχουµε µικρότερο Τs από ότι στην περίπτωση του άδειου ακροατηρίου.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤA ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 105 Γραφική παράσταση 6.3 - ιακυµάνσεις της τιµής του T-30 συναρτήσει της απόστασης πηγής-δεκτών Χρόνος Τ-30 : Η τιµή του κεντρικού χρόνου T-30 κρίνεται καλή για τις διάφορες θέσεις δεκτών. Στην περίπτωση του γεµάτου ακροατηρίου έχουµε µικρότερο Τ-30 από ότι στην περίπτωση του άδειου ακροατηρίου. Εικόνα 6.6- Ο δείκτης ευκρίνειας D-50 στο αµφιθέατρο για το συνολίκο φάσµα των συχνοτήτων όπως παρουσιάζεται στο αρχείο PAR1_SUM.PLT.

106 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤA ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Γραφική παράσταση 6.4 - ιακυµάνσεις της τιµής του D-50 συναρτήσει της απόστασης πηγής-δεκτών είκτης ευκρίνειας (D-50): Η τιµή του δείκτη ευκρίνειας D-50 κρίνεται καλή για τις διάφορες θέσεις των πέντε δεκτών. Παρατηρούµε ότι έχουµε παραπλήσιες τιµές στο D-50 λόγο του µικρού µεγέθους του αµφιθεάτρου. Σηµειώνεται ότι για ακροατήριο γεµάτο έχουµε µεγαλύτερο D-50 από ότι στην περίπτωση του άδειου ακροατηρίου. Εικόνα 6.7- Ο δείκτης διαύγειας C-80 στο αµφιθέατρο για το συνολίκο φάσµα των συχνοτήτων όπως παρουσιάζεται στο αρχείο PAR1_SUM.PLT.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤA ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 107 Γραφική παράσταση 6.5 - ιακυµάνσεις της τιµής του C-80 συναρτήσει της απόστασης πηγής-δεκτών είκτης διαύγειας (C-80): Η τιµή του δείκτη διαύγειας κρίνεται καλή για τις διάφορες θέσεις δεκτών. Παρατηρούµε ότι και εδώ λογο της κοντινής απόστασης των δεκτών έχουµε παραπλήσιες τιµές.στην περίπτωση του γεµάτου ακροατηρίου έχουµε µεγαλύτερο C-80 από ότι στην περίπτωση του άδειου ακροατηρίου Εικόνα 6.8- Οι πλευρικές ανακλάσεις LΕF2 στο αµφιθέατρο για το συνολίκο φάσµα των συχνοτήτων όπως παρουσιάζεται στο αρχείο PAR3_SUM.PLT.

108 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤA ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Γραφική παράσταση 6.6 - ιακυµάνσεις της τιµής του LEF2 συναρτήσει της απόστασης πηγής-δεκτών Πλευρικές ανακλάσεις (LEF2): Οι τιµές των πλευρικών ανακλάσεων LEF2 για γεµάτο ακροατηρίου συµπίπτει µε τη τιµές των πλευρικών κλασµάτων για άδειο ακροατήριο για όλες τις θέσεις δεκτών. Οι τιµές αυτές είναι αποδεκτές. Εικόνα 6.9- Ο είκτης ισχύος (G-10) στο αµφιθέατρο για το συνολίκο φάσµα των συχνοτήτων όπως παρουσιάζεται στο αρχείο PAR2_SUM.PLT.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤA ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 109 Γραφική παράσταση 6.7 - ιακυµάνσεις της τιµής του G-10συναρτήσει της απόστασης πηγής-δεκτών είκτης ισχύος (G-10): Η τιµή του δείκτη ισχύος για άδειο ακροατήριο είναι µεγαλύτερη σε σχέση µε αυτή του γεµάτου ακροατηρίου.σηµειώνεται ότι η χαµηλότερη τιµή του δείκτη ισχύος έχει ο δέκτης ακριβώς στην ευθεία µε την πηγή. Γραφική παράσταση 6.8 - ιακυµάνσεις της τιµής του SPL συναρτήσει της απόστασης πηγής-δεκτών

110 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤA ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Στάθµη ηχητικής πίεσης (SPL): Η τιµή του SPL για όλες τις θέσεις των δεκτών διατηρείται στα λιδια επίπεδα καθώς αυξάνεται η απόσταση τους από την πηγή, αφού οι τιµές κυµαίνονται από 83dB έως 79.5dB Σε αυτή την περίπτωση η τιµή της στάθµης ηχητικής πίεσης για άδειο ακροατήριο είναι ελάχιστα µεγαλύτερη από αυτή για γεµάτο ακροατήριο. Γενικό συµπέρασµα : Οι τιµές σε όλες τις µετρήσεις είναι παραπλήσιες, µε ή χωρίς ακροατήριο λόγο του µικρού µεγέθους του αµφιθεάτρου. H ακουστική συµπεριφορά του αµφιθεάτρου είναι πολυ καλη για οµιλία, παρουσιάσεις κτλ. Ο χώρος είναι πολύ µικρός για να συζητηθεί το ενδεχόµενο κάποιας άλλης χρήσης του, όπως µουσική για ορχήστρα και συναυλίες, κάτι που καθίστα και τα ακουστικά χαρακτηριστικά του ακατάλληλα για τέτοιες χρήσεις. Εικόνα 6.10- Βέλτιστη τιµή του χρόνου αντήχησης σε σχέση µε τον όγκο και την χρήση του χώρου. Εάν παρουσιαστεί ανάγκη θα µπορούσαµε να βελτιώσουµε τις ακουστικές παραµέτρους του χώρου µε την προσθήκη ηχοαπορροφήτικων πάνελ στους τοίχους ή/και µια πιο χοντρή µοκέτα στο δάπεδο. Κάτι τέτοιο όµως δεν κρίνεται αναγκαίο µιας και η αίθουσα καλύπτει πλήρως της απαιτήσεις για τις οποίες σχεδιάστηκε.

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Α 111 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Α νέος ηύπος ΗD 384 ΗΟ7V-Κ ΗΟ7V-U ΗΟ7V-R AO5VV-U AO5VV-R HO5VV-F HO3VV-F HO3VH-H HO5RR-F HO7RN-F J1VV-U JIVV-R J1VV-S AO5VVH3-U παλαιός ηύπος VDE NYAF NYA(re) NYA(rm) NYM(re) NYM(rm) NYMHY NYLHY(rd) NYFAZ NMH NSHou NYY(re) NYY(rm) NYY(sm) NYIFY Πίλαθαο Α.1 - Aληηζηνηρία λέσλ ηύπσλ θαισδίσλ κε παιαηνύο Διαηομή (mm 2 ) Ανηίζηαζη (Ω/km) 1,0 * 18,1 1,5 * 12,1 2,5 * 7,4 4 * 4,61 6 * 3,08 10 ** 1,83 16 ** 1,15 25 ** 0,727 35 ** 0,524 50 ** 0,38 70 ** 0,2687 95 ** 0,193 120 ** 0,153 150 ** 0,124 185 ** 0,0991 240 ** 0,0754 300 ** 0,0601 Πίλαθαο Α.2 Γπκλνί αγσγνί ραιθνύ (* Μνλόθισλνο αγσγόο ** Πνιύθισλνο αγσγόο )

112 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Α Μνλσκέλνη ΠΡ/ΚΙΣ, ΜΠΛΕ, άιια ρξώκαηα αγσγνί Με αγσγό πξνζηαζίαο Υσξίο αγσγό πξνζηαζίαο ΠΡ ΚΙΣ ΜΠΛΕ ΚΑΦΕ ΜΑΤΡΟ ΜΠΛΕ ΚΑΦΕ ΜΑΤΡΟ Καιώδηα γηα κόληκε εγθαηάζηαζε 2 - - - - - 1-1 3-1 1-1 1 1 1 4-1 1 1 1 1 1 2 5-1 1 1 2 1 1 3 Εύθακπηα Καιώδηα 2 - - - - - 1 1-3 - 1 1 - - 1 1 1 4-1 1 1 1 1 1 2 5-1 1 2 2 - - - Πίλαθαο Α.3 Υξσκαηηζκνί κνλσκέλσλ αγσγώλ Διαηομή αγωγού (mm 2 ) Μέγιζηη επιηρεπόμενη ένηαζη ζε (Α) 1ε νκάδα 2ε νκάδα 3ε νκάδα 0,75-15 16 1 12 18 20 1,5 16 22 25 2,5 21 31 34 4 27 41 45 6 35 54 57 10 48 70 78 16 65 96 104 25 88 128 137 35 110 153 168 50 140 178 210 70 175 220 260 95 210 265 310 120 250 310 365 150-355 415 185-405 475 240-480 560 300-555 645 Πίλαθαο Α.4 - Επηηξεπόκελε έληαζε ζπλερνύο ξνήο γηα ράιθηλνπο αγσγνύο κε κόλσζε (γηα ζεξκνθξαζία πεξηβάιινληνο 25 ν C θαη κέγηζηε ζεξκνθξαζία αγσγνύ 60 ν C) - Οκάδεο: 1ε: Σξεηο ην πνιύ ελεξγνί αγσγνί κέζα ζηνλ ίδην ζσιήλα ή ζην ίδην θαιώδην,

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Α 113 ζε νξαηή ή ρσλεπηή εγθαηάζηαζε. 2ε: Μνλσκέλνη αγσγνί πνπ είλαη ηνπνζεηεκέλνη ζε νξαηή εγθαηάζηαζε ρσξίο ζσιήλεο, κε απόζηαζε κεηαμύ ηνπο ίζε ή κεγαιύηεξε από ηε δηάκεηξό ηνπο. 3ε: Εύθακπηα θαιώδηα ηξνθνδόηεζεο θηλεηώλ ή θνξεηώλ ζπζθεπώλ θαηαλάισζεο. Χρήζη ηοσ αγωγού Ελάτιζηη επιηρεπόμενη διαηομή αγωγού (mm 2 ) Γξακκέο κόληκεο εγθαηάζηαζεο 1,5 θσηηζκνύ Γξακκέο ξεπκαηνδόηεζεο θηλεηήξσλ 2,5 (εγθαη. θίλεζεο) Παξνρέο θαηαλαισηώλ Υ.Σ. (ΔΕΗ) 6 (ζπλήζσο 10) ύλδεζε θσηηζηηθώλ ζεκείσλ 0,75 Εύθακπηα θαιώδηα ζύλδεζεο - ζπζθεπώλ κέζσ ξεπκαηνιεπηώλ γηα: 1 < 2,5 Α 0,5 2,5< 1 <10 Α 0,75 1>10 Α 1,0 Αησξνύκελεο γξακκέο < 20 m 4 κήθνπο: 20-40 m 6 Αγωγοί προζηαζίας Γείσζε κεηξεηή 16 Εληαθηαζκέλνη ή απξόζηηνη αγσγνί 25 γείσζεο πξνζηαζίαο Αλεμάξηεηνη κνλσκέλνη αγσγνί γείσζεο 2,5 Αλεμάξηεηνη γπκλνί αγσγνί γείσζεο 6 Πίλαθαο Α.5 - Ειάρηζηεο επηηξεπόκελεο δηαηνκέο ράιθηλσλ αγσγώλ ζε Ε.Η.Ε. Χρώμα Ανοικηό Μέζο κούρο Κίηξηλν 0,7 0,5 0,3 Μπεδ 0,65 0,45 0,25 Κόθθηλν 0,35 0,2 0,1 Πξάζηλν 0,6 0,3 0,12 Μπιε 0,5 0,2 0,05 Γθξίδν 0,6 0,35 0,2 Καθέ 0,5 0,25 0,08 Λεπθό 0,8 0,7 - Μαύξν - 0,04 - Πίλαθαο Α.6 - πληειεζηέο αλάθιαζεο ησλ βαζηθώλ ρξσκάησλ ζε ηξεηο δηαθνξεηηθέο απνρξώζεηο

114 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Α σνηελεζηής Ανάκλαζης Οροθής σνηελεζηής Ανάκλαζης Σοίτων Πνιύ αλνηθηά ρξώκαηα 0,7 - Αλνηθηά ρξώκαηα 0,5 0,5 Μεζαία ρξώκαηα 0,3 0,3 θνύξα ρξώκαηα - 0,1 Πίλαθαο Α.8 - πληειεζηήο αλάθιαζεο ζύκθσλα κε ρξώκα πιηθνύ Lux Εργαζία 1200 Πνιύ δύζθνιεο εξγαζίεο, κεγάιεο δηάξθεηαο, όπσο ιεπηό ξάςηκν θαη θόςηκν, δύζθνιε γξαθηθή δνπιεηά 500-1200 Δύζθνιεο θαη κεγάιεο δηάξθεηαο εξγαζίαο, όπσο δηάβαζκα ρεηξνγξάθσλ, ηππνγξαθηθώλ δνθηκίσλ, ιεπηνδνπιεηά ζε κεραλέο 240-600 Μέηξηα δύζθνιεο θαη κεγάιεο δηάξθεηαο εξγαζίαο, όπσο γξαθηθή δνπιεηά, δηάβαζκα, ξάςηκν 120-240 Εξγαζίεο κέηξηα δπζθνιίαο θαη κεγάιεο δηάξθεηαο ζην γξαθείν θαη ζην εξγνζηάζην ή κηθξήο δηάξθεηαο δηάβαζκα ή εξγαζία γξαθείνπ 60-120 Εξγαζίεο πνπ δελ απαηηνύλ ζπλερή παξαθνινύζεζε θαη δηάθξηζε ιεπηνκεξεηώλ ή κηθξώλ αληηζέζεσλ 10-60 Φσηηζκόο πνπ δελ επηηξέπεη κηα θαζαξή νπηηθή αληίιεςε, επαξθήο γηα ηελ παξαηήξεζε κεγάισλ όγθσλ. Πίλαθαο Α.9 - Επίπεδα έληαζεο θσηηζκνύ αλα θαηεγνξία εξγαζίαο

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Α 115 Lux Είδος Εργαζίας 150 Δηάδξνκνη 150-200 Απνζήθεο 300-400 Απιή θαηεξγαζία 300-500 Εξγαζία κε Η/Τ 500 Εξγαζία γξαθείνπ 500-700 πλαξκνιόγεζε 1500 θαη επάλσ Εξγαζίεο αθξηβείαο Πίλαθαο Α.10 - Φσηηζκνύ Όξηα έληαζεο θσηηζκνύ ζύκθσλα κε ηελ Δηεζλή Επηηξνπή Πίλαθαο Α.11 - Πίλαθαο θσηηζηηθνύ ζώκαηνο

116 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Α Γενική Περιγραθή Αλαθπθιώζηκνο Λακπηήξαο Ναη Eλεξγηαθόο ηύπνο Α Νν. SEG 8330458 Νν. SSTL 4933891 Σετνικά Ηλεκηρικά Δεδομένα Σππηθή αλακελόκελε ηάζε 36 W Καηαζκεσαζηικά ηοιτεία Μήθνο 411 mm Δηάκεηξνο ζσιήλα 17,5 mm Καηαζθεπαζηηθό κήθνο 417,30 mm Δηάκεηξνο 17,5 mm Δηάξθεηα δσήο 8000/10000 h ηοιτεία Φωηιζμού Θεξκνθξαζία Φσηόο 3000 Κ Υξώκα Φσηνο 830 πληζηάκελνο Δείθηεο Απόρξσζεο 80 89 Ra Παξνρή lux 2900 lm Πίλαθαο Α.12 Υαξαθηεξηζηηθά Λακπηήξα Πίλαθαο Α.13 Υαξαθηεξηζηηθά Εμσηεξηθόπ Λακπηήξα