ΤΕΥΧΟΣ 1 Η εφημερίδα του περιβάλλοντος Αγαπητοί μας αναγνώστες γεια σας, σας καλωσορίζουμε στην πρώτη απόπειρά μας να ανακοινώσουμε και να δημοσιεύσουμε τα θέματα που μας απασχόλησαν. Μέσα στις σελίδες της εφημερίδας μας θα βρείτε πληροφορίες για κάποια περιβαλλοντικά ζητήματα, μια έρευνα για τη χρήση της ενέργειας και βέβαια παιχνίδια για να διασκεδάσετε. Μη μας κρίνετε αυστηρά. Ελπίζουμε να αρέσει και σε εσάς. Εμείς πάντως το διασκεδάσαμε! Είμαστε οι μαθητές και οι μαθήτριες του τμήματος Ε2 του 9ου Δημοτικού Σχολείου Καστοριάς. Μαζί με τη δασκάλα μας, Κυριακή Αξιώτη, εργαστήκαμε για την πραγματοποίηση αυτής της έκδοσης. Οι οικολογικές ανησυχίες μας σε συνδυασμό με τα περιεχόμενα των μαθημάτων της τάξης, μας ώθησαν στην ενασχόλησή μας με τα θέματα του περιβάλλοντος. Ανατρέχοντας στις Παγκόσμιες ημέρες των μηνών Μαΐου και Ιουνίου που έχουν σχέση με το περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτό, τα αποδημητικά πουλιά ως μέρος της βιοποικιλότητας και ως κομμάτι του φυσικού περιβάλλοντος, αποτέλεσαν τα κύρια στοιχεία της εργασίας μας...
Παγκόσμια Ημέρα α- ποδημητικών πουλιών: 9 και 10 Μαϊου. Κάθε χρόνο η ίδια διαδρομή για όλα τα πουλιά που μεταναστεύουν. Ακολουθούν το πανάρχαιο δρομολόγιό τους από το Βορρά προς στο Νότο την άνοιξη και το αντίθετο το φθινόπωρο. Πρόκειται για τα αποδημητικά πουλιά. Με τον ερχομό του χειμώνα, η ανεύρεση τροφής (σπόροι, έντομα) γίνεται δύσκολη. Για να αποφύγουν το βαρύ χειμώνα, πετούν προς τις νότιες ζεστές χώρες όπου η τροφή είναι άφθονη. Εκεί ξεχειμωνιάζουν. Την άνοιξη επιστρέφουν στην «πατρίδα» τους όπου ζευγαρώνουν, φωλιάζουν, γεννούν αβγά και μεγαλώνουν τα μικρά τους. Η επιβίωση των πουλιών αυτών εξαρτάται από αυτή τη μακρινή διαδρομή. Ορισμένα μάλιστα, μπορεί να καλύπτουν έως 2 με 3.000 χιλιόμετρα ασταμάτητα. Πολλά πουλιά έχουν την ικανότητα να διαβάζουν το χάρτη του ουρανού σαν τους παλιούς ναυτικούς, ακολουθώντας τον ήλιο, τα αστέρια και τη σελήνη. Έχει επίσης αποδειχθεί πως τα πουλιά αναγνωρίζουν τα μέρη από τα οποία περνούν βάζοντας χαρακτηριστικά σημάδια στο μυαλό τους:βουνά, λίμνες, ποτάμια-όπως και ε- μείς. Η Ελλάδα χώρα με μαγευτικά τοπία με παραλίες, με βουνά, με ποτάμια και ποικιλία φυσικού πλούτου που διαθέτει μετατρέπεται σε χώρο φιλοξενίας διάφορων πουλιών όπως χελιδόνια, πελαργοί, τσαλαπετεινοί, ορτύκια, αγριόχηνες και πολλά ακόμη. Όμως, οι μολυσμένοι υδροβιότοποι, τα φυτοφάρμακα, η ξήρανση, οι καμένες εκτάσεις δεν αποτελούν ιδανικό μέρος για την επιβίωση και την αναπαραγωγή τους. Έρχονται όχι τυχαία αλλά γιατί εδώ βρίσκουν τροφή, νερό και κατάλληλο κλίμα. Συνεπώς, είναι παραπάνω από επιτακτική η ανάγκη της ευαισθητοποίησης του κόσμου, για την κοινή αντιμετώπιση των προβλημάτων που α- φορούν στην ορνιθοπανίδα. Ειδικότερα, η λίμνη της Καστοριάς αποτελεί έναν από τους πολλούς υγροβιότοπους που τα μεταναστευτικά πουλιά θα χρησιμοποιήσουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ορισμένα από τα είδη που απαντώνται στη λίμνη μας είναι: Το βουτηχτάρι, το σφυριχτάρι, η μαυροκέφαλη πάπια, ο κορμοράνος, ο γλάρος κ.α. που διαχειμάζουν στη λίμνη της Καστοριάς ενώ την άνοιξη φεύγουν προς βορειότερους προορισμούς για να αναπαραχθούν. Ο ροδοπελεκάνος, ο μικροτσικνιάς, ο νυχτοκόρακας, ο κρυπτοτσικνιάς, ο ήταυρος, ο πορφυροτσικνιάς, ο λευκοτσικνιάς, ο αργυρπτσικνιάς, ο πελαργός, η χαλκόκοτα, η βαρβάρα, η χουλιαρόπαπια, ο καμαμοκανάς, το τρυγόνι, ο κούκος (που φέρνει την άνοιξη), ο μελισσοφάγος, η χαλκοκουρούνα και τόσα άλλα εμφανίζονται στην περιοχή την άνοιξη για να την αφήσουν όταν έρθει το φθινόπωρο. Κάποια από τα είδη είναι παγκοσμίως απειλούμενα και υπάρχει ιδιαίτερο καθεστώς προστασίας για τα είδη αυτά. Ας προσπαθήσουμε όλοι μαζί για την προστασία αυτών των ευαίσθητων μελών της οικογένειας μας που λέγεται περιβάλλον. Πηγή: ΚΠΕ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας, 22 Μαϊου. Βιοποικιλότητα είναι με απλά λόγια η ποικιλία της ζωής πάνω στη Γη. Είναι η διάφορες μορφές ζωής, τα ανεκτίμητα οικοσυστήματα που μας προσφέρουν απλόχερα και χωρίς αντάλλαγμα τους θησαυρούς τους. Όλα αυτά τα εκμεταλλεύεται ο άνθρωπος και εξασφαλίζει τροφή, ενέργεια, φάρμακα, πρώτες ύλες για κατασκευές. Η αξία συνεπώς της βιοποικιλότητας είναι μεγάλη για την διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας του πλανήτη μας αλλά και για να συνεχίσει να υπάρχει ανάπτυξη στις κοινωνίες και στους πολιτισμούς των ανθρώπων. Τις τελευταίες δεκαετίες, το περιβάλλον μας στέλνει όλο και περισσότερα μηνύματα που καταδεικνύουν την αλλοίωση που έχει υποστεί συνολικά. Οι πόλεις επεκτείνονται για να φιλοξενήσουν περισσότερο κόσμο, τα δάση περιορίζονται σε μικρότερες εκτάσεις για να πάρουν τη θέση τους οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Η διάβρωση του εδάφους, η υπερβόσκηση, οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές, η ρύπανση του εδάφους, των νερών, της ατμόσφαιρας και άλλοι παράγοντες απειλούν τη βιοποικιλότητα. Η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει τους ανθρώπους στην εφαρμογή, κάποιων μέτρων όπως: εξοικονόμηση ενέργειας, μείωση της ρύπανσης, προστατευόμενες περιοχές, βιολογικές καλλιέργειες κ.α. Ταυτόχρονα, έχουν υπογραφεί κάποιες συμβάσεις που ο- ρίζουν τα μέτρα για την προστασία των ειδών και των περιοχών. Ένα φυσικό οικοσύστημα της περιοχής μας που υπόκειται σε πλαίσιο προστασίας είναι η λίμνη μας. Η ποικιλότητα της χλωρίδας και της πανίδας είναι αξιοπρόσεχτη. Περιμετρικά και μέσα στη λίμνη θα συναντήσουμε τα υγρολίβαδα, υδρόφιλα δέντρα και θάμνους, καλάμια, νούφαρα κ.α. Αναφορικά με τα ψάρια της λίμνης θα συναντήσουμε το γριβάδι, την πλατίκα, το γλήνι, την πεταλούδα,το γουλιανό, την τούρνα, το πρικί, το ηλιόψαρο κ.α. Αμφίβια που παρατήρούμε είναι η σαλαμάνδρα, είδη τρίτωνα, είδη βάτραχου κ.α. Α- πό ερπετά θα δούμε τη χελώνα, είδη σαύρας, νερόφιδο, δεντρογαλιά κ.α. Τα είδη των πουλιών που παρατηρήθηκαν είναι: οι κορμοράνοι, οι λαγγόνες, τα βουτηχτάρια, οι πελεκάνοι, οι ερωδιοί, οι πελαργοί, οι χαλκόκοτες, οι κύκνοι, είδη χήνας, αρπακτικά, γεράκια, πέρδικες, νερόκοτες, καλαμοκανάς, μπεκάτσες, γλάροι, περιστέρια, κούκοι, είδη γλαύκας, τσαλαπετεινοί, δρυοκολάπτες, χελιδόνια, αηδόνια, κοτσύφια, καρακάξες, σπουργίτια, καρδερίνες κ.α. Τέλος, στην ομάδα των θηλαστικών, παρατηρούμε είδη όχι μέσα στη λίμνη αλλά στη λεκάνη γύρω από αυτή όπως:σκαντζόχοιρους, τυφλοπόντικες,, ποντίκια, είδη νυχτερίδας, λαγούς, σκίουρους αρκούδες, λύκους, αλεπούδες, νυφίτσες, βίδρες, αγριογούρουνα, ζαρκάδια κ.α. Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, η λίμνη αποτελεί ένα σημαντικό φυσικό οικοσύστημα στο οποίο περιλαμβάνονται πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας. Η προστασία και η διατήρηση των ειδών είναι πρώτιστης σημασίας για να συνεχίσει να υπάρχει και να είναι σταθμός των μεταναστευτικών πουλιών και να στολίζει την πόλη μας με την ο- μορφιά της.
Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, 5 Ιουνίου. Περιβάλλον είναι καθετί που περιβάλλει τον άνθρωπο. Είναι η οικογένεια, η κοινωνία, η φύση. Η 5η του Ιούνη είναι μια ακόμη υπενθύμιση προς εμάς για τις ευθύνες που έχουμε απέναντι στο φυσικό περιβάλλον. Το περιβάλλον του ανθρώπου ήταν καταρχήν το φυσικό μέσα στο οποίο με τις δικές του επεμβάσεις δημιούργησε ένα τεχνητό. Η εικόνα της Γης με τις καταπράσινες εκτάσεις, τα πεντακάθαρα νερά και τον επίσης καθαρό αέρα, έχει δώσει τη θέση της στις γεμάτες σκουπίδια τσιμεντένιες πόλεις, στα μολυσμένα από τα απόβλητα και τα φυτοφάρμακα νερά, τον αέρα που έχει μολυνθεί α- πό τα εργοστάσια και τα αναρίθμητα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν. Αυτή είναι σε μεγάλο βαθμό η εικόνα του περιβάλλοντος σήμερα λόγω της εκτεταμένης ανθρώπινης δραστηριότητας. Ένα μεγάλο κεφάλαιο στη συζήτηση για το περιβάλλον είναι το ενεργειακό. Η ενέργεια είναι η κινητήρια δύναμη για όλες τις μεταβολές γύρω μας. Τη "συναντούμε" σε διάφορες μορφές μέσα από τις δραστηριότητές μας καθημερινά. Χάρη στην ηλεκτρική ενέργεια λειτουργούν οι συσκευές στο σπίτι μας, οι μηχανές στα εργοστάσια, οι λάμπες και πολλά άλλα. Επιπλέον, χρησιμοποιούμε το πετρέλαιο και τη βενζίνη για την κίνηση των οχημάτων και για την κεντρική θέρμανση στα σπίτια μας. Όλες οι πηγές και οι μορφές της ενέργειας συνέβαλλαν στην αλλαγή, στη διευκόλυνση αλλά και στην εξέλιξη του τρόπου ζωής του ανθρώπου. Στις μέρες μας, σε ένα κόσμο που υπάρχει αύξηση του πληθυσμού, η αναζήτηση περισσότερων πηγών ενέργειας αυξάνεται επίσης. Η ανθρωπότητα χρησιμοποιούσε ανέκαθεν τους πόρους που προσφέρει η φύση. Εκμεταλλεύεται τους καρπούς της Γης όχι μόνο για να καλυφθούν οι ανθ ρ ώ π ι ν ε ς α ν ά γ κ ε ς (κάρβουνο, πετρέλαιο από το υπέδαφος) αλλά και η ματαιοδοξία των ανθρώπων ( πολύτιμες πέτρες, χρυσάφι, κ.α.). Πάντα ο άνθρωπος ως "κύριος" της Γης έβλεπε παντού μόνο αγαθά για εκμετάλλευση. Η συμπεριφορά του αυτή είχε ως αποτέλεσμα το περιβάλλον, ο χώρος που ο ίδιος ζει και ανασαίνει, να στερεύει από τα πολύτιμα υλικά. Τα υλικά αυτά είναι οι πρώτες ύλες για την κατασκευή των πολυάριθμων αντικειμένων που χρησιμοποιεί ο καθένας από εμάς στη ζωή του και πολύ συχνά καταλήγουν στις χωματερές. Πετάμε έτσι και την πρώτη ύλη ενώ θα μπορούσαμε να ανακυκλώσουμε το αντικείμενο αυτό. Τα ορυκτά καύσιμα και ιδιαίτερα το πετρέλαιο είναι η πρώτη επιλογή του ανθρώπου από τις αρχές του εικοστού αιώνα. Η συνεχής χρήση του θα έχει ως αποτέλεσμα την εξάντληση των αποθεμάτων. Τα ορυκτά καύσιμα δημιουργήθηκαν στη διάρκεια εκατοντάδων αιώνων. Πρακτικά λοιπόν η ανανέωση των κοιτασμάτων είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα. Το δεύτερο στοιχείο που αφορά τη χρήση των καυσίμων είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση και η κλιματική αλλαγή ως επακόλουθο. Το πόσιμο νερό μολύνεται και δεν α- ποτελεί αγαθό για όλους τους λαούς, τα δάση καί γονται και διαβρώνεται το έδαφος. Στο ζωικό βασίλειο υπάρχουν είδη που έχουν εξαφανιστεί και άλλα που απειλούνται με εξαφάνιση. Όλα αυτά είναι σοβαρά προβλήματα που πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστούν. τη φύση μας και να σωθούμε κι εμείς. Οι άνθρωποι, όλοι μαζί και ο καθένας χωριστά μπορεί να προσφέρει μια μικρή βοήθεια.
Η ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ!!! Η συμπεριφορά των ανθρώπων απέναντι στο περιβάλλον και οι ενέργειες τους που το ζημιώνουν ή το ωφελούν ήταν κάποια θέματα που αποφασίσαμε ότι ήθελαν ανάλυση. Δόθηκε ένα ερωτηματολόγιο σε 232 μαθητές και μαθήτριες του σχολείου μας και τα αποτελέσματα είναι τα ακόλουθα: Στην πρώτη ερώτηση για το αν οι άνθρωποι σέβονται το περιβάλλον, οι 112 από τους 232 απάντησαν θετικά, ποσοστό 48%. Στη δεύτερη ερώτηση για το αν γεμίζουμε τη μπανιέρα ή κάνουμε ντουζ, οι 171 από τους 232 απάντησαν ότι κάνουν ντουζ, ποσοστό 74%. Στην τρίτη ερώτηση για το εάν αφήνουμε ανοιχτή τη βρύση όταν πλένουμε τα δόντια μας, οι 196 από τους 232 απάντησαν αρνητικά, ποσοστό 85%. Η τέταρτη ερώτηση αναφερόταν στο εάν κάνουμε ανακύκλωση τις διάφορες συσκευασίες που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Οι 165 από τους 232 απάντησαν θετικά, ποσοστό 71%. Η πέμπτη ερώτηση αναφερόταν στα είδη που ανακυκλώνουμε και είναι: το ποσοστό του 14% δηλαδή 24 από τα 232 παιδιά κάνουν ανακύκλωση σε όλα (χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο, γυαλί, μπαταρίες ). Οι υπόλοιποι κάνουν ανακύκλωση κατά περίπτωση δηλ. πότε το ένα είδος και πότε το άλλο, ποσοστό 86% Η τελευταία ερώτηση ήταν για το αν αφήνουμε τα φώτα ανοιχτά όταν δε χρειάζεται. Το 29% ήταν θετικό. Η τάση που διαφαίνεται είναι μιας προσπάθειας να προσαρμοστούμε στις συμβουλές για την προστασία του περιβάλλοντος. Είναι σημαντικό η νέα γενιά να έχει συνειδητοποιήσει τους κινδύνους και να λειτουργεί με τρόπο θετικό για το περιβάλλον.
Είναι κοινή παραδοχή ότι το περιβάλλον νοσεί και πρέπει να το βοηθήσουμε άμεσα. Οφείλουμε να δράσουμε για να σώσουμε τη φύση μας και να σωθούμε κι εμείς. Οφείλουμε να "ακούσουμε" τις ανάγκες της Γης και να προσπαθήσουμε να τις περιορίσουμε. Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε. Είναι χρέος μας για τις ε- πόμενες γενιές. Όλοι μαζί. ΑΠΛΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙ- ΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΌΧΙ ΣΠΑΤΑΛΗ ΣΕ ΝΕΡΟ, ΡΕΥΜΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΡΑΣΙ- ΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΌΧΙ ΣΤΑ ΕΝΤΟΜΟ- ΚΤΟΝΑ ΛΟΓΙΚΗ Χ Ρ ΗΣΗ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟ- ΠΟΙΗΣΗ ΠΛΑΣΤΙ- ΚΩΝ ΤΣΑΝΤΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΘΑ- ΡΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝ ΜΟΝΩΣΗ ΤΩΝ ΣΠΙ- ΤΙΩΝ ΧΡΗΣΗ ΕΠΑΝΑΦΟΡ- ΤΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΠΑ- ΤΑΡΙΩΝ κ.α. ΚΩΜΙΚΗ ΣΤΗΛΗ Εφημερίδα χωρίς ανέκδοτα δεν υπάρχει. Γι αυτό κι εμείς ψάξαμε και βρήκαμε μερικά έξυπνα - κατά τη γνώμη μας- ανέκδοτα που ελπίζουμε να σας διασκεδάσουν. «Ήταν ένας δίχρονος πιτσιρικάς που πήγε στο ζωολογικό κήπο. Ο μικρός όμως δεν είχε ξαναδεί παγώνια και φωνάζει στο μπαμπά του: - Μπαμπά, έλα να δεις. Η κότα άνθισε!!!» Η κυρία ρωτάει τον Τοτό: - Τοτό, πόσοι είναι οι μαθητές του Χριστού; Ο Τοτός δεν ήξερε και ο Πέτρος του λέει για να τον βοηθήσει: - Όσες είναι και οι ώρες του ρολογιού. -- Ο Τοτός κοιτάει το ρολόι και απαντάει: - Έντεκα παρά τέταρτο! Λέει ο μικρός αδελφός στον Αποστόλη, τον αδελφό του: - Αποστόλη, θέλω τλία παγωτίνια. - Δε θα σου δώσω, αν δεν το πεις σωστά. -Ε, καλά, δώσε μου πέντε!!! Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η ΣΤΗΛΗ Το περιβάλλον έχει αποτελέσει θέμα για κάποια βιβλία. Επιλέξαμε κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο «Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΔΕ- ΝΤΡΟΥ». Στο βιβλίο αυτό φαίνεται ξεκάθαρα η φιλοσοφία που είχαν οι Ινδιάνοι Τσεροκί δηλαδή ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να κατέχει περισσότερα από όσα χρειάζεται και πρέπει να παίρνει από τη φύση με άξονα τις ανάγκες του και με σεβασμό και έγνοια για τη ζωή στην οποία και ο ίδιος μετέχει. Ενδεικτικά: «Ο παππούς έλεγε ότι το δάσος μπορούσε να σε ταΐσει, αν ζούσες από το δάσος, αντί να το σκοτώνεις». «Όταν περνά η καταιγίδα, η νέα βλάστηση, μικρή και ελαφριά, αρχίζει δειλά να ξεμυτά στα κλαδιά των θάμνων και των δέντρων». «Ο Ινδιάνος δεν ψαρεύει ούτε κυνηγά ποτέ για διασκέδαση, μόνο για να τραφεί..το να σκοτώνεις κάποιον για διασκέδαση είναι το πιο χαζό πράγμα στον κόσμο».
1. Ποια λέξη κρύβεται πίσω από: Γέλια και χαρές!!! Η Γη παίρνει ενέργεια από. Ο θεός των ανέμων Αποτελείται από τη χλωρίδα και την πανίδα και ζούμε μέσα σε αυτό. Η αποφυγή της σπατάλης της ενέργειας ονομάζεται.. ενέργειας. Η δημιουργείται από τους δυνατούς θορύβους. 2. Η ακροστιχίδα του περιβάλλοντος Π _ Ε _ Ρ Ι Β _ Α Λ Λ Ο Ν _ Αποδημητικά... Χάρη σε αυτήν παράγεται έργο. Δυστυχώς υπάρχει του περιβαλλοντος Υλικό για ανακύκλωση (αντίστροφα) Ποικιλία της ζωής. Δεν αφήνουμε τα φώτα Υγροβιότοπος της περιοχής μας. Φυτεύουμε στους κήπους και τις γλάστρες Το σύνολο των έμβιων και άβιων Στοιχείο της φύσης βασικό για τη ζωή Ευχαριστίες: Η υλοποίηση της εφημερίδας είναι ομαδική δουλειά των παιδιών του τμήματος Ε2 σε συνεργασία με τη δασκάλα τους. Δούλεψαν: Κοκκαλένιος Χρήστος, Παπαφιλίππου Βιβιάννα, Πετρίδης Αλέξανδρος, Πραπαβέσης Απόστολος, Ραδόπουλος Σάββας, Σαββαϊδης Παναγιώτης, Σκέκλιος Σωτήρης, Σκοροσπέλωβ Αλέξανδρος, Σφακιανάκης Αλέξης, Τάσιου Μαρία, Τοτονίδου Ελευθερία, Τούσκα Αφροδίτη, Τσολόπουλος Βαγγέλης, Τσόπρα Μαρία, Φωτοπούλου Μαρία-Αγάπη, Χρήστου Λάζαρος και η δασκάλα του τμήματος Αξιώτη Κυριακή.
ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ Φωτογραφίες από το φυσικό περιβάλλον της λίμνης μας. Πηγή φωτογραφιών: διαδίκτυο και ιδιωτική συλλογή