ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ "Είμαι ο ίδιος μέσα και έξω από την τάξη; Γιατί;" Υπεύθυνη καθηγήτρια: Τζωρτζάτου Μάρια Εισαγωγική Παρουσίαση από την υπεύθυνη καθηγήτρια. Με το παραπάνω θέμα ασχολήθηκαν κατά την διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2013-2014 οι μαθητές της Α' τάξης που το επέλεξαν. Προκειμένου να προετοιμάσουμε την προσέγγιση του θέματος, ασχοληθήκαμε τις πρώτες διδακτικές ώρες με τα εξής βιωματικά στάδια: α) Παρουσίαση του εαυτού μας, β) Γνωριμία με τους συμμαθητές, γ) Γράμμα συγγνώμης. Έχοντας ερευνήσει με αυτό το τρόπο πλευρές του εαυτού μας και των σχέσεων μας με τους άλλους, αρχίσαμε να αναρωτιόμαστε για τις συμπεριφορές των μαθητών προς καθηγητές και μαθητές εντός και εκτός τάξης. Αφού καταλήξαμε σε ορισμένα συμπεράσματα, θεωρήσαμε σκόπιμο να τα συγκρίνουμε με τις απόψεις μαθητών της Α' και της Γ' Γυμνασίου. Για το λόγο αυτό προχωρήσαμε στη σύνταξη ερωτηματολογίου, το οποίο μοιράστηκε, απαντήθηκε και αξιολογήθηκε από τις ομάδες των τμημάτων. Στη συνέχεια οι μαθητές (ανά ομάδες) έγραψαν μια εργασία, στην οποία παρουσίασαν την προαναφερθείσα διαδικασία, τα συμπεράσματα του ερωτηματολογίου και την αξιολόγηση της εμπειρίας τους. Οι μαθητές παρουσιάζουν το θέμα τους. Εργασία τμήματος Α8 Το θέμα που επιλέξαμε είναι: "Είμαι ο ίδιος μέσα κι έξω από την τάξη; Γιατί;". Αυτό το θέμα το επιλέξαμε καθώς θέλαμε να μάθουμε περισσότερα για τη συμπεριφορά των συμμαθητών μας αλλά και για την ίδια τη δική μας συμπεριφορά. Στην πρώτη μας συνάντηση όλα τα παιδιά που συμμετείχαμε στην συγκεκριμένη δράση γνωριστήκαμε μεταξύ μας, διότι κάποιοι από εμάς ανήκαμε σε διαφορετικά τμήματα και δεν γνωριζόμασταν από πριν. Έπειτα χωριστήκαμε σε ομάδες και ζωγραφίσαμε κάτι, που να εκπροσωπεί τον εαυτό μας κατ' αρχάς και κατόπιν όλη την ομάδα μας. Ακολούθησε σχολιασμός και συζήτηση. Στη δεύτερη συνάντηση, σ' ένα κομμάτι χαρτί, περιέγραψε ο καθένας χαρακτηριστικά του εαυτού του, σκιαγραφώντας έτσι την προσωπικότητά του, κατά τη δική του αντίληψη. Αφού διαβάστηκαν οι περιγραφές αυτές, συζητήσαμε κατά πόσο ανταποκρίνονται στην εικόνα που έχουν οι άλλοι για μας και ποιά μπορεί να είναι τα πιθανά αίτια. Στην επόμενη συνάντηση μας ζητήθηκε από την καθηγήτριά μας, να γράψουμε ένα γράμμα συγγνώμης, που θα απευθυνόταν σε οποιονδήποτε, για κάτι που είχε συμβεί και το είχαμε μετανιώσει. Στο τέλος διαβάστηκαν όλα τα γράμματα και συζητήθηκαν μέσα στην τάξη.
Στις επόμενες συναντήσεις αρχίσαμε να αναλύουμε περισσότερο το κύριο θέμα μας και προκειμένου να καταλήξουμε σε πιο αξιόπιστα συμπεράσματα, αποφασίσαμε να φτιάξουμε ένα ερωτηματολόγιο, να το μοιράσουμε στους μαθητές της γ' γυμνασίου και να δούμε τι πιστεύουν κι αυτοί πάνω σ' αυτό το θέμα. Έτσι λοιπόν αρχίσαμε όλα τα παιδιά των επί μέρους ομάδων να προτείνουμε ερωτήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ενταχθούν στο ερωτηματολόγιό μας. Όταν καταλήξαμε σε κάποιες ερωτήσεις, επεξεργαστήκαμε το ερωτηματολόγιο στον υπολογιστή για να πάρει την τελική του μορφή. Το ερωτηματολόγιο αυτό το μοιράσαμε στα παιδιά της γ' γυμνασίου. Στο επόμενο μάθημα, αφού είχαμε πάρει τα ερωτηματολόγια με τις απαντήσεις, καταγράψαμε τα αποτελέσματα. Αυτό συνεχίστηκε για μερικά ακόμη μαθήματα. Τελικό συμπέρασμα Όταν όλα τα αποτελέσματα είχαν καταγραφεί, τα μελετήσαμε και καταλήξαμε στο τελικό συμπέρασμα: Οι μαθητές δεν είναι ίδιοι μέσα κι έξω από την τάξη. Εντός τάξης πολλοί μαθητές φέρονται καλύτερα και προς τους καθηγητές και προς τους συμμαθητές, επειδή έτσι πρέπει, χωρίς να το νιώθουν. Εκτός τάξης είναι πιο αγενείς και βίαιοι, κάποιες φορές, γιατί νιώθουν πιο ελεύθεροι. Αρκετοί πάλι φέρονται πιο φιλικά και ευγενικά, προς όλους, εκτός τάξης, διότι μέσα στην τάξη πλήττουν και αδιαφορούν για το μάθημα, γεγονός που τους προξενεί συναισθήματα επιθετικότητας. Υπάρχει βέβαια κι ένα μικρό ποσοστό μαθητών, που έχει την ίδια καλή ή κακή συμπεριφορά ανεξάρτητα από το πού βρίσκεται. Όταν δημιουργούσαμε τα ερωτήματα, πιστεύαμε ότι οι περισσότεροι θα απαντούσαν, πως είναι επιθετικοί, θρασείς και πλήττουν, τόσο την ώρα του μαθήματος, όσο και εκτός τάξης. Σ' αυτό το συμπέρασμα είχαμε καταλήξει παρατηρώντας τη συμπεριφορά και τη στάση των συμμαθητών μας στο σχολείο. Όταν βγήκαν όμως τα αποτελέσματα και διαπιστώσαμε ότι ήταν αντίθετα από τις προβλέψεις μας, μείναμε έκπληκτοι. Αξιολόγηση της εμπειρίας μας Διαπιστώσαμε ότι ήταν πιο δύσκολο απ' όσο φανταζόμασταν να βρούμε κοινές ώρες, εκτός σχολείου, να συναντηθούμε και να δουλέψουμε πάνω στην εργασία μας. Πολλές φορές αναγκαστήκαμε να χωρίσουμε τις εργασίες σε κομμάτια. Στην επόμενη δράση θα φροντίσουμε να κρατάμε πιο πολλές σημειώσεις αλλά και να ρωτάμε την καθηγήτριά μας για επιπλέον επεξηγήσεις. Στην ομάδα μας υπήρξε πολύ καλό κλίμα συνεργασίας, γεγονός που βοήθησε πολύ στην κατανόηση των σκέψεων των συμμαθητών μας. Μέσα από τη συνεργασία μας μάθαμε να υπολογίζουμε τις σκέψεις των άλλων και να μην τις απορρίπτουμε, καθώς μπορεί να είναι καλύτερες και πιο σωστές από τις δικές μας. Επίσης μάθαμε πως όταν συνεργαζόμαστε, μπορούμε να κάνουμε μια καλή ιδέα ακόμα καλύτερη. Μαθητές: Ευγενία Σ. Θεόδωρος Χ. Γιάννης Θ. Βασίλης Μ.
Νίκος Γ. Γιάννης Φ. Μάριος Χ. Μιχάλης Μ. Μάνος Σ. Μάνος Χ. Γεώργιος Α. Φώτης Π. Βαγγέλης Α. Γιώργος Κ. Κατερίνα Τ. Κατερίνα Ν. Δανάη Ν. Χάρης Α.
Εργασία τμήματος Α4 Είμαστε μαθητές της Α τάξης του 4 ου Γυμνασίου Ηρακλείου Κρήτης, και τη σχολική χρονιά 2013-14 ασχοληθήκαμε με το θέμα : «Είμαι ο ίδιος μέσα στην τάξη και έξω από αυτήν;». Αρχικά, διαλέξαμε αυτό το θέμα γιατί μας κίνησε το ενδιαφέρον, και γιατί θέλαμε να το μελετήσουμε. Επίσης, θέλαμε να δούμε τι πιστεύουν και άλλα παιδιά πάνω στο θέμα αυτό. Στο πρώτο μας μάθημα, τα συναισθήματα μας ήταν ανάμικτα, γιατί δεν γνωριζόμασταν όλοι και ήταν κάτι πρωτόγνωρο για εμάς. Γι αυτό τον λόγο μιλήσαμε για τον εαυτό μας, πρώτα ανά 2 και μετά ανά 4 παιδιά, με σκοπό να γνωριστούμε καλύτερα, να υπάρχει αρμονία και οικειότητα μεταξύ μας, ώστε να μπορούμε να συνεργαστούμε. Στο δεύτερο μάθημα γράψαμε τα χαρακτηριστικά του εαυτού μας σε μία κόλλα και τα ανταλλάζαμε μεταξύ μας μέσα στην τάξη. Όταν η καθηγήτρια, μας είπε να σταματήσουμε, ο καθένας διάβασε το χαρτί που είχε στα χέρια του και έτσι γνωριστήκαμε καλύτερα. Στο τρίτο μάθημα συζητήσαμε: α) για το πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να καταγράψουμε στοιχεία του εαυτού μας, β) κατά πόσο μας επηρέασε το γεγονός ότι τα άλλα παιδιά, που μόλις γνωρίσαμε, θα άκουγαν αυτές τις πληροφορίες, γ) αν διαφέρει η εικόνα που έχουμε εμείς για τον εαυτό μας, από αυτήν που έχουν οι άλλοι για εμάς και δ) για το πώς αισθανθήκαμε μετά από αυτή τη διαδικασία. Σε όλες τις άλλες διδακτικές ώρες, συζητούσαμε για συμπεριφορές και συναισθήματα ανάμεσα στους μαθητές και τους καθηγητές καθώς και για τη συμπεριφορά τους εντός και εκτός τάξης. Μιλήσαμε για πράγματα που έχουμε παρατηρήσει στις σχέσεις μαθητών και καθηγητών ή μαθητών με άλλους συμμαθητές τους και κάναμε υποθέσεις για τους λόγους που μπορεί να συμβαίνουν αυτά. Αποφασίσαμε να φτιάξουμε όλοι μαζί ένα κοινό ερωτηματολόγιο, που θα το δίναμε να το συμπληρώσουν τα υπόλοιπα παιδιά της Α τάξης, που μόλις είχαν έρθει στο γυμνάσιο και τα παιδιά της Γ τάξης, που ήταν ήδη 3 χρόνια στο γυμνάσιο. Θέλαμε, δηλαδή, να συγκρίνουμε τι πιστεύουν και πώς συμπεριφέρονται τα πιο μικρής ηλικίας παιδιά στο γυμνάσιο και πώς τα μεγαλύτερα παιδιά. Επόμενο βήμα, σαφώς, ήταν η προετοιμασία του ερωτηματολογίου. Αρχικά σκεφτήκαμε ερωτήσεις, τόσο μέσα στην τάξη, όσο και σαν εργασία στο σπίτι. Μετά η κάθε ομάδα έφερε τις δικές τις ερωτήσεις στο σχολείο, και από αυτές επιλέξαμε 14 τελικές ερωτήσεις, οι οποίες θα έπαιρναν θέση στο ερωτηματολόγιο μας. Το μοίρασμα στους μαθητές τις Α τάξης έγινε από ομάδες 2-3 ατόμων σε μία διδακτική ώρα και αφού ζητήσαμε την άδεια από τους αντίστοιχους καθηγητές. Τα παιδιά ανταποκρίθηκαν θετικά και έτσι ήταν πιο εύκολο για εμάς. Στο επόμενο μάθημα, και αφού η κάθε ομάδα είχε τα ερωτηματολόγια της, τα επεξεργαστήκαμε και βγάλαμε ένα γενικό συμπέρασμα για κάθε μία από τις ερωτήσεις που απάντησαν οι μαθητές.
Τελικό συμπέρασμα Τα περισσότερα παιδιά της Α γυμνασίου απάντησαν ότι φέρονται στους καθηγητές τους ευγενικά μέσα αλλά και έξω από την τάξη, ενώ όσοι τους φέρονται με αγένεια έξω από την τάξη, λένε ότι το κάνουν αυτό, γιατί δεν μπορεί ο καθηγητής να τους μειώσει τον βαθμό. Οι μαθητές με καλές επιδόσεις συμπεριφέρονται ευγενικά, ενώ οι μαθητές με λιγότερο καλές επιδόσεις φέρονται με θράσος. Ωστόσο, τα περισσότερα παιδιά προτιμούν να φέρονται με ευγένεια στους καθηγητές και νιώθουν ευχάριστα κατά την διάρκεια του μαθήματος. Ακόμα, μεγάλο ποσοστό των μαθητών, επηρεάζεται από τους άλλους και φέρεται με θράσος μέσα στην τάξη. Τα παιδιά αντιμετωπίζουν τους συμμαθητές τους φιλικά ενώ ελάχιστοι τους αντιμετωπίζουν με βία (σωματική ή λεκτική) και όταν αυτά τα ελάχιστα παιδιά θέλουν να ενοχλήσουν τους συμμαθητές τους, το κάνουν εκτός σχολείου, χωρίς να το βλέπουν οι καθηγητές. Τα περισσότερα παιδιά δεν αναφέρονται στην κακή συμπεριφορά των συμμαθητών τους, διότι φοβούνται, ότι θα τους συμπεριφερθούν χειρότερα, ενώ τα λιγότερα δηλώνουν ότι νιώθουν ενοχές, θεωρώντας ότι η δική τους συμπεριφορά ευθύνεται για την ενόχληση που δέχονται. Οι συνέπειες κακής συμπεριφοράς απέναντι στους καθηγητές, σύμφωνα με τους μαθητές της Α γυμνασίου, είναι η τιμωρία ενώ ως λιγότερη πιθανή συνέπεια αναφέρεται να ενδιαφέρεται ο καθηγητής περισσότερο για τον μαθητή που έχει επιδείξει κακή συμπεριφορά. Οι συνέπειες κακής συμπεριφοράς απέναντι στους μαθητές είναι η ανταπόδοση της κακής συμπεριφοράς και η λιγότερη πιθανή συνέπεια είναι η ανάπτυξη φόβου. Τα παιδιά πιστεύουν, ότι οι συνέπειες της κακής συμπεριφοράς απέναντι στους καθηγητές, είναι η τιμωρία λόγω κούρασης των καθηγητών ενώ οι λιγότεροι πιστεύουν ότι η αντίδραση των καθηγητών οφείλεται στο θυμό. Πιστεύουν τέλος, ότι η κακή συμπεριφορά απέναντι στους συμμαθητές αποτελεί ανταπόδοση προηγούμενης κακής συμπεριφοράς από τους άλλους. Πολλοί μαθητές έχουν κακή συμπεριφορά προς τους συμμαθητές τους με στόχο να αποτρέψουν πιθανή ή ενδεχόμενη άσχημη συμπεριφορά. Αξιολόγηση της πορείας μας Πριν απαντήσουν τα παιδιά στο ερωτηματολόγιο, οι ερωτήσεις που θέταμε μέσα στην τάξη είχαν μείνει αναπάντητες, ή, και αν είχαν απαντηθεί, ήταν μόνο από τα παιδιά της τάξης μας. Διαπιστώσαμε πολλά νέα πράγματα μετά την απάντηση των ερωτηματολογίων και ικανοποιηθήκαμε πολύ. Είχαμε βέβαια κάποιες δυσκολίες στη συνεργασία μας, π.χ. για το τι ήταν σωστό να γράψουμε. Αφού όμως ρωτήσαμε την υπεύθυνη καθηγήτρια και μας έλυσε τις απορίες συνεχίσαμε την εργασία μας ομαλά. Στην επόμενη ομαδική συνεργασία θα προσέξουμε ιδιαίτερα τις σημειώσεις μας, δηλαδή να γράφουμε πολύ κατανοητά και αναλυτικά. Θα έλεγα ότι η ομάδα μας ήταν πολύ συνεργάσιμη και όλα τα μέλη συμμετείχαν στην δράση αυτή. Το κλίμα ήταν φιλικό και ήπιο, με καλή συνεργασία και καλή δουλειά. Επομένως και σε επόμενη εργασία μας θα φροντίσουμε να συνεργαζόμαστε με αρμονία και χωρίς διαμάχες. Αυτά που μάθαμε ήταν πολύ σημαντικά και μας έλυσαν όλες αυτές τις απορίες που είχαμε αρχικά πάνω σε αυτό το θέμα. Η δραστηριότητα αυτή ήταν κάτι πρωτόγνωρο για
εμάς και διασκεδαστικό, επίσης δημιουργήσαμε φιλίες εντός τάξης και είδαμε πώς σκέφτονται τα άλλα παιδιά. Σίγουρα, αυτές οι γνώσεις μας βοήθησαν και θα μας βοηθήσουν πολύ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Το ερωτηματολόγιο 1. Πώς αντιμετωπίζεις γενικά τους καθηγητές σου κατά τη διάρκεια του μαθήματος; (έως 2 επιλογές) α. με ευγένεια β. με θράσος γ. με ειρωνεία δ. με ενδιαφέρον 2. Πώς θα φερόσουν στον ίδιο καθηγητή εκτός μαθήματος, ενώ μέσα στην τάξη είσαι άτακτος; (έως 2 επιλογές) α. με ευγένεια β. με υποκρισία γ. κοροϊδευτικά δ. με θυμό 3. Φέρεσαι με ευγένεια στον καθηγητή μέσα στην τάξη, ενώ από πίσω του τον κοροϊδεύεις; Ναι ή όχι και γιατί; 4. Γιατί πιστεύεις ότι πολλοί μαθητές αντιμιλούν με θράσος στους καθηγητές τους; (1 επιλογή) α. έλλειψη αγωγής β. έλλειψη ενδιαφέροντος προς το μάθημα γ. αντιπάθεια προς τον καθηγητή δ. αυτοπροβολή - κέντρο ενδιαφέροντος (μαγκιά) 5. Τι σου αρέσεις περισσότερο; α. Να φέρεσαι άσχημα στους καθηγητές σου β. Να φέρεσαι ευγενικά στους καθηγητές σου 6. Γιατί πιστεύεις ότι πολλές φορές φέρεσαι διαφορετικά στους καθηγητές σου εκτός και εντός τάξης; 7. Έχει να κάνει η συμπεριφορά του μαθητή απέναντι στο καθηγητή με την επίδοσή του στα μαθήματα; Αιτιολόγησε την απάντησή σου. 8. Πώς νιώθεις τις ώρες των μαθημάτων μέσα στην τάξη; (έως 3 επιλογές) α. πλήξη δ. ευχάριστα β. αδιαφορία ε. λύπη γ. άβολα 9. Πώς αντιμετωπίζεις τους συμμαθητές σου μέσα στην τάξη; (έως 2 επιλογές)
α. με ευγένεια δ. φιλικά β. με σεβασμό ε. ειρωνικά γ. με βία (σωματική ή λεκτική) 10. Πώς αντιμετωπίζεις τους συμμαθητές σου εκτός τάξης; (έως 2 επιλογές) α. με ευγένεια β. με σεβασμό γ. εχθρικά δ. φιλικά 11. Υπάρχει διαφορά στη συμπεριφορά σου απέναντι στους συμμαθητές σου εκτός και εντός τάξης; Αν ναι, γιατί; Αν όχι, γιατί; 12. Γιατί, κατά τη γνώμη σου, φοβούνται πολλοί μαθητές να μιλήσουν σε κάποιον για τη συμπεριφορά των συμμαθητών τους απέναντί τους; (1 επιλογή) α. από φόβο για χειρότερες συμπεριφορές β. από ντροπή γ. από ενοχή 13. Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες κακής συμπεριφοράς απέναντι α) στους καθηγητές και β) στους μαθητές; (έως 2 επιλογές) Α) Καθηγητές α. τιμωρία β. αλλαγή συμπεριφοράς του καθηγητή γ. να χάσει το ενδιαφέρον του για τον συγκεκριμένο μαθητή δ. να γίνει ακόμα πιο προστατευτικός και να δείχνει περισσότερο ενδιαφέρον Β) Μαθητές: α. διαταραχή της σχέσης των δύο παιδιών β. ανταπόδοση κακής συμπεριφοράς. γ. συναίσθημα κατωτερότητας και μοναξιάς δ. ανάπτυξη εσωστρέφειας και φόβου προς τους άλλους ανθρώπους 14. Γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνουν όλα αυτά στην ερώτηση 13; Α) Καθηγητές (έως 2 επιλογές) α. κούραση β. επισήμανση συνεπειών γ. θυμό δ. υπομονή και γνώση Β) Μαθητές (1 επιλογή) α. από φόβο μην επαναληφθεί αυτή η άσχημη συμπεριφορά β. από έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους άλλους ανθρώπους Μαθητές: Μιχάλης Μ. Μαρία Α.
Χρήστος Α. Ελένη Κ. Νίκη Α. Κατερίνα Λ. Ζένια Π. Εμμανουέλα Δ. Παναγιώτης Τ. Κατερίνα Δ. Βαγγέλης Μ Στέλιος Π. Γιάννης Κ. Κυριάκος Α. Γιώργος Κ. Γιάννης Δ. Γιώργος Χ.