ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα CAD / CAM Ενότητα #7: Σχεδίαση Παραγωγικών Μονάδων Δημήτριος Τσελές Τμήμα Μηχανικών Αυτοματισμού Τ.Ε.
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας (1) Κατηγορίες παραγωγικών λειτουργιών, κύκλος πληροφοριών στην παραγωγή, οικονομικές δραστηριότητες (Business Functions) Σχεδιαστικές δραστηριότητες (προϊόντων), παραγωγής (Manufacturing Planning) Δραστηριότητες Ελέγχου Παραγωγής (Manufacturing Control ) Διαμόρφωση παραγωγικών μονάδων, σχεδίαση παραγωγικών μονάδων, εξισορρόπηση γραμμής (Line Balancing) Σχεδίαση: Αρχές σχεδίασης, ιεραρχία, στρατηγική, τακτική, έργο, επίλυση προβλημάτων. 4
Σκοποί ενότητας (2) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ, ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ, ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ, ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΥΛΙΚΩΝ, ΧΡΟΝΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ, ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ (COMPUTER AIDED PROCESS PLANNING CAPP), ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΟΡΩΝ, ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΟΥ JIT ΚΑΙ ΤΟΥ MRPII 5
Σκοποί ενότητας (3) ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΝΒΑΝ (ΔΥΟ ΚΑΡΤΩΝ) ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (OPTIMIZED PRODUCTION TECHNOLOGY OPT) Παραγωγή ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ, ΡΟΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ, ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ, ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ (NUMERICAL CONTROL), ΡΟΜΠΟΤ, ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ, ΕΥΕΛΙΚΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 6
Περιεχόμενα ενότητας (1) ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (BUSINESS FUNCTIONS) ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ) ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (MANUFACTURING PLANNING) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (MANUFACTURING CONTROL) 7
Περιεχόμενα ενότητας (2) ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ (Plant Layout) ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ- ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ 8
Περιεχόμενα ενότητας (3) ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗ ΓΡΑΜΜΗΣ (LINE BALANCING) ΣΧΕΔΙΑΣΗ - ΑΡΧΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΑΚΤΙΚΗ ΕΡΓΟ 9
Περιεχόμενα ενότητας (4) ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΥΛΙΚΩΝ 10
Περιεχόμενα ενότητας (5) ΧΡΟΝΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ (COMPUTER AIDED PROCESS PLANNING CAPP) ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΟΡΩΝ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΟΥ JIT ΚΑΙ ΤΟΥ MRPII ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΝΒΑΝ (ΔΥΟ ΚΑΡΤΩΝ) ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (OPTIMIZED PRODUCTION TECHNOLOGY OPT) 11
Περιεχόμενα ενότητας (6) Παραγωγή ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΡΟΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ (NUMERICAL CONTROL) ΡΟΜΠΟΤ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΕΥΕΛΙΚΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 12
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (1) ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ 1. Επεξεργασία (processing) 2. Συναρμολόγηση (assembly) 3. Χειρισμός υλικών και αποθήκευση (material handling and storage) 4. Έλεγχος Ποιότητας: Επιθεώρηση (inspection) και Δοκιμασία (test) 5. Έλεγχος Παραγωγικής Διαδικασίας (control) 13
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (2) Κύκλος επεξεργασίας πληροφοριών σε παραγωγικούς οργανισμούς 14
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (3) ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Οικονομικές / εμπορικές δραστηριότητες Σχεδίαση προϊόντων Σχεδίαση παραγωγής Λειτουργίες παραγωγής Έλεγχος παραγωγής 15
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (4) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (BUSINESS FUNCTIONS) Marketing Πωλήσεις (sales) Προβλέψεις (forecasting) Είσοδος εντολών (order entry) Κοστολόγηση (Cost accounting) Παρακολούθηση πελατών (customer billing) κ.ά. 16
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (5) ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ) Έρευνα (research) Ανάπτυξη (development) Μελέτη (engineering) Παραγωγή σχεδίων (drafting) Παραγωγή προδιαγραφών (specifications) Παραγωγή πρωτοπύπου (prototyping) κ.ά. Produce ability Engineering Release 17
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (6) ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (MANUFACTURING PLANNING) Προγραμματισμός διαδικασιών (process planning) Αναλυτική σχεδίαση διαδικασιών (scheduling) Προγραμματισμός υλικών (requirements planning) Προγραμματισμός δυναμικότητας (capacity planning) 18
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (7) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (MANUFACTURING CONTROL) 1. Έλεγχος διαδικασιών (shop floor control) Χρονικός προγραμματισμός (scheduling) Έκδοση εντολών επεξεργασίας (dispatching) Διορθωτικές ενέργειες (expediting) 2. Ποιοτικός έλεγχος (quality control) 3. Έλεγχος αποθεμάτων (inventory control) 19
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (8) ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ (Plant Layout) Σταθερής θέσης (fixed position) Κατά διεργασία (process layout) Ροή προϊόντων (product-flow layout) Κυψέλες παραγωγής (manufacturing cells) 20
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (9) ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Παραγωγικός Χρόνος Μη Παραγωγικός Χρόνος Χρόνος προετοιμασίας (setup) Ρυθμός παραγωγής Δυναμικότητα (παραγωγική ικανότητα) Χρησιμότητα (utilization) Διαθεσιμότητα (availability) Ποσότητα επεξεργασίας (work in process) 21
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (10) ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ Εξειδίκευση (specialization) Συνδυασμός διεργασιών (combined operations) Ολοκλήρωση διεργασιών (integration) Ευελιξία (flexibility) Επιθεώρηση κατά την επεξεργασία (on line inspection) Εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών (process control and optimization) Ολοκληρωμένη αυτοματοποίηση (Computer Integrated Manufacturing - CIM). 22
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (11) 1. Payback period 2. Present worth method 3. Rate of return methods 23
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (12) ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ- ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ Σταθερό κόστος (fixed cost) Μεταβλητό κόστος Break-even analysis/point 24
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (13) Το κόστος παραγωγής σε συνάρτηση με τον όγκο παραγωγής 25
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (14) Προσδιορισμός ελαχίστου όγκου παραγωγής 26
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (15) ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Στόχοι (objectives) Κριτήρια (criteria) Απαιτήσεις (requirements) Ποσοτική σύγκριση αξιολόγηση Ποιοτική σύγκριση - αξιολόγηση 27
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (16) ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ 1. Δυναμικότητα (capacity) 2. Ζήτηση (actual demand) 3. Απόδοση (efficiency) 4. Μέγεθος (size) 5. Ευελιξία (flexibility) 6. Αυτοματισμός (automation) 28
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (17) 7. Προσαρμοστικότητα (adaptability) 8. Τύποι διαμόρφωσης Λειτουργική (progress / functional) Γραμμής (product / line) Σταθερής θέσης (fixed position) Κυψέλες (cells) 29
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (18) ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ 1. Γραφική μέθοδος (graphical) 2. Μέθοδος της ανάλυσης της ακολουθίας των λειτουργιών (operations sequence analysis) 3. Συστηματική μέθοδος (Systematic Layout Planning) 30
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (19) ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗ ΓΡΑΜΜΗΣ (LINE BALANCING) 1. Κύκλος (cycle time) 2. Απόδοση γραμμής 3. Νεκρός χρόνος (idle time) 31
ΣΧΕΔΙΑΣΗ (20) ΑΡΧΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ: 1. Συμμετοχή προσώπων υπευθύνων για υλοποίηση 2. Πλαίσιο για όλες τις λειτουργίες διαχείρισης 3. Ευελιξία 4. Ολοκλήρωση σχεδιασμού 5. Τεκμηρίωση 6. Περιοδική αξιολόγηση και αναθεώρηση 32
ΣΧΕΔΙΑΣΗ (21) ΙΕΡΑΡΧΙΑ: 1. Στρατηγική σχεδίαση 2. Σχεδίαση τακτικής 3. Σχεδίαση έργων 33
ΣΧΕΔΙΑΣΗ (22) ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ: 1. Αξιολόγηση στόχων (παρελθόντος) 2. Εξέταση δυνατοτήτων ευκαιριών 3. Καθορισμός στόχων 4. Προσδιορισμός εναλλακτικών στρατηγικών 5. Αξιολόγηση εναλλακτικών στρατηγικών 6. Επιλογή στρατηγικής 34
ΣΧΕΔΙΑΣΗ (23) 7. Εκτίμηση πόρων 8. Καταγραφή σχεδίων 35
ΣΧΕΔΙΑΣΗ (24) ΤΑΚΤΙΚΗ: 1. Εξέταση στρατηγικού σχεδίου 2. Εξέταση δυνατοτήτων ευκαιριών 3. Αξιολόγηση πόρων 4. Ανάλυση στόχων 5. Καθορισμός δομής προγράμματος 6. Ανάλυση προγράμματος 36
ΣΧΕΔΙΑΣΗ (25) 7. Απαιτήσεις σε πόρους 8. Καταμερισμός πόρων 9. Προετοιμασία προγράμματος λειτουργίας 10.Ανάπτυξη συστήματος πληροφόρησης (Management Information System MIS) 11.Δημιουργία - εφαρμογή προγράμματος λειτουργίας 12.Αξιολόγηση - αναθεώρηση 37
ΣΧΕΔΙΑΣΗ (26) ΕΡΓΟ: 1. Μελέτη απαιτήσεων 2. Καθορισμός στόχων 3. Καθορισμός παραδοτέων 4. Καθορισμός έργων 5. Καθορισμός ροής έργων 6. Καθορισμός αναλυτικού προγράμματος (schedule) 38
ΣΧΕΔΙΑΣΗ (27) 7. Καθορισμός κόστους 8. Ανάθεση ευθυνών - καθηκόντων 39
ΣΧΕΔΙΑΣΗ (28) Ανάλυση έργου 40
ΣΧΕΔΙΑΣΗ (29) ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Εφαρμογή: Διαχείριση Έργου π.χ. Κατασκευή Ξύλινης Βεράντας 41
ΣΧΕΔΙΑΣΗ (30) Δραστηριότητα Περιγραφή Διάρκεια (ώρες) Περιορισμοί Α Παραγγελία & παραλαβή υλικών ξυλουργού κ.α. 2 Α<Ε Β Παραγγελία & παραλαβή υλικών κτίστη 2 Β<Δ,Θ Γ Εκσκαφή θεμελίων 10 Γ<Δ Δ Ανέγερση θεμέλίων 6 Δ<Ε Ε Κατασκευή σκελετού βεράντας πάτωμα - οροφή 8 Ε<Ζ,Η Ζ Τοποθέτηση πατώματος 6 Ζ<Ι Η Τοποθέτηση σκεπής 2 Η<Ι Θ Κατασκευή περιφράγματος 6 Θ<Ι Ι Καθαρισμός 2 42
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (1) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ 1. Λειτουργίες (functions) 2. Ροή (flow) 3. Εξοπλισμός Γενικού σκοπού (general purpose) Εξειδικευμένος (customized) 43
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (2) 4. Προϊόντα (products) Εξειδικευμένα (customized) Προτυποποιημένα (standardized) 5. Υλοποίηση παραγωγής Μελέτη κατά παραγγελία (Engineering To Order / ETO) Παραγωγή κατά παραγγελία (Made To Order / MTO) Συναρμολόγηση κατά παραγγελία (Assemble To Order / ATO) Παραγωγή για απόθεμα (Made To Stock / MTS) 44
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ (3) 1. Γραφήματα συναρμολόγησης (Assembly charts) 2. Γραφήματα ροής εργασιών (Flow process charts) 3. Πολλαπλά γραφήματα (Multiactivity charts) 4. Γραφήματα κόστους 5. Εξομοίωση διαδικασιών (simulation) 45
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (4) Aggregate Planning Master Schedule 46
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (5) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 1. Μέγεθος απασχόλησης 2. Υπεραπασχόληση Υποαπασχόληση 3. Αποθέματα 4. Επιστροφές Ακυρώσεις 5. Υπεργολαβίες 6. Μεταβολές παραγωγικής ικανότητας 47
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (6) ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ 1. Παραγωγή σύμφωνα με τη ζήτηση 2. Σταθερός ρυθμός και αποθέματα 3. Μεταβλητός ρυθμός χρησιμότητας (utilization rate) 48
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ (7) 1. Γραμμικός Προγραμματισμός (Linear Programming) 2. Κανόνας Γραμμικής Επιλογής (Linear Decision Rule) 3. Αναγωγή 4. Αναζήτηση (search models) 49
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (8) ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ 1. Κόστος αγοράς (purchase), προμήθειας (ordering) και διατήρησης (carrying) 2. Ελάχιστο κόστος αποθέματος οικονομική ποσότητα 3. Συστήματα ΑΒC 50
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΥΛΙΚΩΝ (9) 1. Λίστα Υλικών (Bill Of Materials/BOM) 2. MRP /CRP 51
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (10) ΧΡΟΝΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΡΓΩΝ CPM PERT Project Management 52
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (11) ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 1. Τεχνολογία ομάδων (Group Technology GT) 2. Οικογένεια αντικειμένων (Part family) 3. Μέθοδοι ομαδοποίησης: Οπτική επιθεώρηση (Visual inspection) Ανάλυση παραγωγικής ροής (Production Flow Analysis PFA) Κατηγοριοποίηση και κωδικοποίηση (parts classification and coding PCC) 53
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (12) ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 4. Παράγοντες κατηγοριοποίησης Σχεδιαστικά χαρακτηριστικά Χαρακτηριστικά κατεργασίας (manufacturing attributes) 5. Κωδικοποίηση (coding) Ιεραρχικά (hierarchical, tree structure, monocode) Αλυσιδωτά (chain type) 6. Συστήματα Κωδικοποίησης MICLASS CODE 54
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (13) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ (COMPUTER AIDED PROCESS PLANNING CAPP) Κατηγορίες συστημάτων Με βάση δεδομένων Με έμπειρο σύστημα 55
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (14) ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΟΡΩΝ Συστήματα προγραμματισμού επιχειρησιακών πόρων (Enterprise resource planning ERP) Συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης (Strategic enterprise management SEM) Enterprise Information Portals - EIP 56
ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΟΥ JIT ΚΑΙ ΤΟΥ MRPII (1) MRPII JIT ΣΤΟΧΟΙ Μεγαλύτερη αξιοπιστία παράδοσης Μικρότερη χρόνοι επεξεργασίας Μειωμένα επίπεδα αποθεμάτων Μεγαλύτερη αξιοπιστία παράδοσης Μικρότεροι χρόνοι επεξεργασίας Μειωμένα επίπεδα αποθεμάτων Εστίαση προσέγγισης Συστήματα ελέγχου Παραγωγικό σύστημα Μέθοδος ελέγχου Εξωτερικός έλεγχος Εσωτερικός έλεγχος 57
ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΟΥ JIT ΚΑΙ ΤΟΥ MRPII (2) JIT & MRPII έλεγχος και συντονισμός 58
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΝΒΑΝ (ΔΥΟ ΚΑΡΤΩΝ) (1) Το πρώτο σύστημα δύο καρτών που αναπτύχθηκε από την ΤΟΥΟΤΑ περιλάμβανε: μία κάρτα παραγωγής, η οποία αποτελεί την έγκριση για την παραγωγή ορισμένης ποσότητας ενός κομματιού, και μια κάρτα κίνησης, η οποία αποτελεί την έγκριση για την κίνηση ενός φορτίου κομματιών από ένα σημείο παραγωγής σε ένα άλλο 59
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΝΒΑΝ (ΔΥΟ ΚΑΡΤΩΝ) (2) Ο τρόπος λειτουργίας του συστήματος δύο καρτών kanban: 1. Ο σταθμός εργασίας επιλέγει ένα φορτίο (καροτσάκι) εξαρτημάτων από το σημείο εισερχόμενων αποθεμάτων. 2. Η κάρτα κίνησης αποκολλάται από το καροτσάκι και τοποθετείται σε ένα κουτί. 3. Η κάρτα κίνησης πηγαίνει από το κουτί στον σταθμό εργασίας 1 σαν έγκριση για την μεταφορά ενός ακόμα φορτίου εξαρτημάτων. 4. Στο σταθμό εργασίας 1η κάρτα παραγωγής αφαιρείται από το γεμάτο καροτσάκι και τοποθετείται στην θέση της η κάρτα κίνησης. 60
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΝΒΑΝ (ΔΥΟ ΚΑΡΤΩΝ) (3) 5. Η κάρτα παραγωγής τοποθετείται σε ένα κουτί στον σταθμό εργασίας 1. 6. Το γεμάτο καρότσι με εξαρτήματα μεταφέρεται στο σταθμό εργασίας 2. 7. Οι χειριστές του σταθμού εργασίας 1 μαζεύουν τις κάρτες παραγωγής από το κουτί αυτές τους δίνουν εντολή να παράγουν ένα ακόμη καρότσι με εξαρτήματα. 61
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΝΒΑΝ (ΔΥΟ ΚΑΡΤΩΝ) (4) Δύο σταθμοί εργασίας 62
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΝΒΑΝ (ΔΥΟ ΚΑΡΤΩΝ) (5) Κανόνες για την επιτυχή λειτουργία ενός συστήματος Kanban: 1. Τα καροτσάκια που μεταφέρουν τα εξαρτήματα πρέπει να έχουν πάντα μία κάρτα κίνησης ή παραγωγής. 2. Οι σταθμοί εργασίας είναι υπεύθυνοι για την μεταφορά των εξαρτημάτων. 3. Πρέπει να χρησιμοποιούμε πάντα καθορισμένο είδος καροτσιών. Το μέγεθος της παραγωγής καθορίζεται από την κάρτα παραγωγής και μόνο, και δεν επιτρέπονται υπερβάσεις. 63
ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (OPTIMIZED PRODUCTION TECHNOLOGY OPT) (1) Σύστημα σχεδιασμού παραγωγής. Μέσο συνεχούς βελτίωσης της παραγωγικότητας Απαιτείται συγχρονισμός της παραγωγής 64
Παραγγελία Παραγγελία Παραγγελία Παραγγελία Συναρμολόγησ η Σχεδιασμός προς τα εμπρός Δ9 Δ8 Δ7 (Η αδύναμη διεργασία) Δ6 Σχεδιασμός προς τα πίσω Δ5 Δ4 Δ3 Σύνδεση με τις πρώτες ύλες Δ2 Δ1 Σχεδιασμός OPT 65
ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (OPTIMIZED PRODUCTION TECHNOLOGY OPT) (2) Κανόνες λειτουργίας 1. Εξισορρόπηση της ροής. 2. Τα όρια χωρητικότητας καθορίζουν την απόδοση και τα αποθέματα. 3. Το μέγεθος της παρτίδας στις διεργασίες του λαιμού πρέπει να είναι όσο το δυνατό μεγαλύτερο. 4. Μία κοινή αρχή του OPT και του JIT είναι ότι οι διεργασίες πρέπει να λειτουργούν τόσο, ώστε να παράγουν όσα απαιτεί η αγορά. 66
ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (OPTIMIZED PRODUCTION TECHNOLOGY OPT) (3) 5. Τα μεγέθη των παραγόμενων και μεταφερόμενων παρτίδων δεν είναι απαραίτητο να είναι ίδια. 6. Το μέγεθος της παραγόμενης παρτίδας πρέπει να είναι μεταβλητό και καθορίζεται για κάθε διεργασία από τα αποθέματα, το κόστος προετοιμασίας, την ροή και τον έλεγχο. 67
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (1) ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1. Αυτοματοποίηση (automation) Καθορισμένη (fixed) Προγραμματιζόμενη (programmable) Ευέλικτη (flexible) 2. Παραγωγικά στοιχεία - Απόδοση 68
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (2) ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 1. Λειτουργίες αποθήκευσης Παραλαβή εισαγωγή Φύλαξη στοίβαξη Εξαγωγή αποστολή 2. Στοίβαξη FIFO/ LIFO 3. Είδη στοίβαξης: απλή, επάλληλα στρώματα, σε ράφια. 69
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (3) 4. Είδη ραφιών: Βάρος: ελαφριά, μεσαία, βαρέως τύπου Διάταξη: κανονικά, στενών διαδρόμων, υψηλά Κίνηση: κινητά, ελεύθερης διέλευσης, ολισθήσεως, κεκλιμένα. 5. Αυτόματα συστήματα αποθήκευσης και ανάκτησης προϊόντων (Automated storage/ Retrieval systems AS/ RS) 70
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (4) ΡΟΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 1. Αυτόματες γραμμές (Automated flow line-afl) 2. Διάταξη: γραμμής (in line), περιστροφής (rotary) 3. Προώθηση Συνεχώς (continuous transfer) Συγχρονισμένα (synchronous) Ασύγχρονα (asynchronous) 71
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (5) 4. Μηχανισμοί μεταφοράς Κατά δέσμες Με τράπεζα Με ιμάντες Με πινάκια (work carries) Με ραουλόδρομους (roller conveyor system) 72
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (6) 5. Έλεγχος Ακολουθίας (sequence) Ασφάλειας (safety) Ποιότητας (quality) 73
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (7) ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ 1. Μηχανική συναρμολόγηση 2. Συγκολλήσεις 3. Χημικές συνενώσεις 4. Ισοστάθμιση: COM SOAL, CALB, ALPACA 74
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (8) ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ (NUMERICAL CONTROL) 1. Ακρίβεια (accuracy) 2. Επαναληπτικότητα (repeatability) 3. Διακριτική ικανότητα 75
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (9) ΡΟΜΠΟΤ 1. Βαθμοί ελευθερίας κίνησης ΒΕΚ (Degree of Freedom DOF) 2. Άρθρωση: Γραμμική, Ορθολογική, Περιστροφική, (R, T, V) 3. Συνδεσμολογία: Πολική, Κυλινδρική, Καρτεσιανή, Ανθρωπομορφική, SCARA 4. Όγκος εργασίας ΟΕ (Work volume WV) 5. Εφαρμογές: χειρισμοί, επεξεργασία, συναρμολόγηση, επιθεώρηση, συγκόλληση (welding), βαφή (painting), κοπή (cutting, drilling, grinding) κ.ά. 76
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (10) ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 1. Αρχές σχεδίασης Μοναδοποίηση (unit load principle) Απόσταση (shortest distance principle) Παραμονή (minimum time principle) Βαρύτητα (gravity principle) Μηχανοποίηση (mechanization principle) Σύστημα (systems principle) 77
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (11) ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 2. Συστήματα με: Οχήματα (trucks) Γερανοί (cranes) Μεταφορείς (conveyors) Ανυψωτές (elevators) Κοντέινερς (containers) 78
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (12) Παλέτες (pallets) Πλοία (ships) Αεροπλάνα (aircrafts) 79
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (13) ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 3. Είδη μεταφορέων: Με ράουλα (roller) Με ιμάντες (belt) Με αλυσίδες (chain) Με τρόλεϊ (trolley) Με τράπεζες μεταφοράς (carts) 4. Αυτόματα συστήματα με AGV (Automated Guided Vehicle) 80
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (14) ΕΥΕΛΙΚΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1. Είδη: ειδικά (dedicated), πολλαπλού ρόλου (random order) 2. Διασύνδεση Γραμμής Βρόχου (loop FMS) Κλίμακας (ladder FMS) Ανοιχτού πεδίου (open field) Γύρω από ρομπότ (robot centered cell) 81
ΠΑΡΑΓΩΓΗ (15) 3. Μοντέλα Ντετερμινιστικά Ουράς (queuing) Με εξομοίωση 82
Τέλος Ενότητας