ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πρόλογος... Κατάλογος κυριότερων συντομογραφιών... Σελ. ΧΙ ΧΙΙΙ Α. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ... 1 I. Γενικά... 1 II. Αρχαία δίκαια... 1 III. Βυζαντινό δίκαιο... 1 IV. Μεταβυζαντινό δίκαιο... 1 V. Προεργασία του Αστικού Κώδικα... 1 VI. Κριτική ανασκόπηση... 1 VII. Συγκριτική επισκόπηση... 1 VIIα. Γερμανία... 1 VIIβ. Γαλλία... 2 VIIγ. Μεγάλη Βρετανία... 2 VIIδ. Ελβετία... 2 VIIε. Αυστρία... 2 VIIστ. Πρώην σοσιαλιστικές χώρες... 2 VIIζ. Άλλες χώρες... 10 VIIη. Κύπρος... VII.θ. Τουρκία... 11 17 Β. Η ΙΣΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΠΕ- ΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ... 19 I. Γενικά... 19 II. Η ισονομία... 19 III. Αποχρώντες λόγοι αποκλίσεων... 19 IV. Ισονομία και οικογένεια... 19 V. Κοινοκτημοσύνη ή περιουσιακή αυτοτέλεια... 19 Vα. Γενικά... 19
Vβ. Ο χαρακτήρας της συμμετοχής στα αποκτήματα... 19 Vγ. Ενότητα ή ατομικότητα... 19 Vδ. Απλότητα ή πολυπλοκότητα... 19 Vε. Περιουσιακά συστήματα και διαζύγιο... 19 Vστ. Περιουσιακές σχέσεις και ισονομία... 20 Vζ. Η εξασφάλιση των τρίτων... 20 Vη. Επιπτώσεις στα παιδιά... 20 Vθ. Σχέση με κληρονομιά... 20 Vι. Διεθνές δίκαιο... 20 Vια. Η ιδεολογική διάσταση... 20 Γ. Η ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ... 21 I. Γενικά... 21 II. Προσδοκία... 21 III. Διπλή φύση... 22 IV. Δικαίωμα προσωποπαγές... 24 ΙVα. Εξαιρέσεις... 24 V. Το κληρονομητό... 25 VI. Η δυνατότητα εκχώρησης... 26 VII. Η δυνατότητα κατάσχεσης... 26 VIII. Πλαγιαστική άσκηση... IX. Συμψηφισμός... 26 26 ΙXα Γενικά... 26 ΙXβ Συμψηφισμός παραγεγραμμένης αξίωσης... 28 ΙXγ Συμψηφισμός εκ μέρους των κληρονόμων 28 Χ. Χρηματική αξίωση... 30 Χα. Γενικά... 30 Χβ. Τόκοι... 30 Χγ. Ικανοποίηση in natura... 31 Xγ.1. Το πρόβλημα... 31 Xγ.2. Τα κριτήρια... 35 XI. Εφαρμογή διατάξεων του ενοχικού δικαίου... 36 XIα. Γενικά... 36 XIβ. Το άρθρο 288 Α.Κ.... 36 XIγ. Ο χαρακτήρας της ενοχής... 36 XIδ. Μερική εκπλήρωση... 36 XIε. Τόπος παροχής... 36
XIστ. Χρόνος παροχής... 36 XIζ. Μέλλουσα περιουσία... 36 XIη. Μεταβολή συνθηκών... 36 XIθ. Υπαναχώρηση... 36 XIι. Απόσβεση... 36 XIια. Αναδοχή... 37 XII. Ρύθμιση αναγκαστικού δικαίου... 37 XIIα. Γενικά... 37 XIIβ. Συναινετικό διαζύγιο... 37 XIIγ. Αλλοδαπές ρυθμίσεις... 44 XIIδ. Κριτική και αντίλογος... 44 Δ. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΞΙΩΣΗΣ... 45 Ι. Γενικά... 45 Ι.α. Μη επιλογή κοινοκτημοσύνης... 45 Ι.α.1. Γενικά... 45 Ι.α.2. Μερικά κοινοκτημοσύνη... 45 Ι.α.3. Μεταγενέστερη κοινοκτημοσύνη... 45 Ι.α.4. Παράλληλη εφαρμογή... 45 ΙΙ. Γάμος... 46 ΙΙ.β. Παλαιοί γάμοι... 46 ΙΙ.γ. Η μνηστεία... 48 ΙΙ.δ. Η ελεύθερη ένωση... 48 ΙΙ.δ.1. Το πρόβλημα... 48 ΙΙ.δ.2. Η συνταγματική προστασία... 48 ΙΙ.δ.3. Η φύση... 48 ΙΙ.δ.4. Τα χρηστά ήθη... 48 ΙΙ.δ.5. Αναλογική εφαρμογή... 48 ΙΙ.ε. Μνηστεία και ελεύθερη ένωση... 56 ΙΙΙ. Λύση, ακύρωση του γάμου, τριετής διάσταση... 56 ΙΙΙ.α. Γενικά... 56 ΙΙΙ.β. Θάνατος... 56 ΙΙΙ.γ. Διαζύγιο-ακύρωση- τριετής διάσταση... 56 ΙΙΙγ.1. Ο κρίσιμος χρόνος... 56 ΙΙΙ.δ. Επανασυμβίωση... 58 ΙΙΙ.ε. Αφάνεια... 58 IV. Αύξηση της περιουσίας... 58 IV.α. Έννοια περιουσίας... 58
IV.β. Περιπτωσιολογία... 59 ΙVβ.2. Τα μελλοντικά δικαιώματα... 61 IV.γ. Διαφορά Τελικής-Αρχικής περιουσίας... 61 IV.δ. Ειδικές περιπτώσεις... 64 IV.ε. Παθητική αρχική περιουσία... 64 IV.στ. Προβλήματα αποτίμησης... 64 IVστ. 1. Ο χρόνος... 64 IVστ. 2. Οι περιστάσεις... 69 IVστ. 3. Λοιπές περιπτώσεις... 69 IV.ζ. Ο ενδιάμεσος χρόνος... 69 IV.η. Καταλογισμός στην αρχική περιουσία... 69 IVη.1. Κατάλογος περιουσιακών στοιχείων.. 69 IV.θ. Η εξαίρεση... 70 IVθ.1. Γενικά... 70 IVθ.2. Οι γονικές παροχές... 71 IVθ.3. Διάθεση εξαιρούμενων... 72 IVθ.4. Δωρεές μεταξύ συζύγων... 72 IVθ.5. Παράνομα αποκτήματα... 73 IVθ.6. Τα τυχερά... 74 IVθ.7. Συγχώνευση περιουσιακών στοιχείων... 74 IV.ι. Η παροχή πληροφοριών... 74 IV.ι.1. Γενικά... 74 IV.ι.2. Η γερμανική ρύθμιση... 74 IV.ι.3. Το άρθρο 1445 Α.Κ.... 74 IVι.3.α. Η ρύθμιση... 74 IVι.3.β. Το αντικείμενο των πληροφοριών... 74 IVι.3.γ. Τα άρθρα 902-903 Α.Κ. και 450 Κ.Πολ.Δ.... 74 IVι.3.δ. Αναλογική εφαρμογή... 74 IVι.4. Το τραπεζικό απόρρητο... 75 IVι.4.α. Γενικά... 75 IVι.4.β. Η δυνατότητα άρσης του απορρήτου... 75 IVι.5. Καταχρηστική άσκηση... 75 V. Η συμβολή... 76 Vα. Γενικά... 76
Vβ. Η έννοια του τεκμηρίου του 1/3... 76 Vγ. Μορφές συμβολής... 79 Vδ. Τα κριτήρια της συμβολής... 80 Vε. Το πρόβλημα του άρθρου 1389 Α.Κ.... 83 Vστ. Αρνητική συμβολή... 84 Vζ. Η λειτουργία του τεκμηρίου 1/3... 84 Vη. Η αποτίμηση της οικιακής εργασίας... 85 Vη.1. Γενικά... 85 Vη.2. Έννοια οικιακής εργασίας... 85 Vη.3. Η επιβάρυνση της γυναίκας... 85 Vη.4. Μέθοδοι αποτίμησης... 85 Vη.4.α. Αντιστοιχία με επαγγελματικές... 85 Vη.4.β. Αντιστοιχία με το κόστος των υπηρεσιών... 85 Vη.4.γ. Μητρικός ή άλλος μισθός... 85 Vη.4.δ. Αντιστοιχία με οικιακή βοηθό... 85 Vη.4.ε. Η νεότερη νομολογία... 85 VI. Ο αιτιώδης σύνδεσμος... 88 Ε. Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΞΙΩΣΗΣ... 89 Ι. Γενικά... 89 ΙΙ. Η τριετής διάσταση... 90 ΙΙ.α. Το πρόβλημα... 90 ΙΙ.β. Η άποψη για το απαράγραπτο... 90 ΙΙ.γ. Η λύση της αναλογικής εφαρμογής... 90 ΙΙΙ. Διαχρονικό δίκαιο... 92 ΣΤ. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ... 93 Ι. Γενικά... 93 ΙΙ. Απόδοση κινητών... 93 ΙΙΙ. Απόδοση ακίνητων... 93 IV. Περιορισμοί στην εκπλήρωση της ενοχής... 93 V. Φορολογικά... 93
Ζ. Η ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΗΣ... 96 Ι. Γενικά... 96 ΙΙ. Εγγραφή Υποθήκης... 96 ΙΙΙ. Παροχή Ασφάλειας... 98 ΙΙΙ.β. Ασφαλιστικά Μέτρα... 99 IV. Άλλες διατάξεις... 103 IVβ. Η διάρρηξη... 104 V. Αλλοδαπά δίκαια... 105 VI. Οι Περιορισμοί της Διάθεσης... 105 VII. Συνυπολογισμός Καταδολιευτικών Παροχών... 105 Η. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΑ ΑΠΟΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΑ- ΤΑΧΡΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ... 106 Ι. Γενικά... 106 ΙΙ. Κανόνες Δημοσίας Τάξεως... 106 ΙΙΙ. Κριτήρια Εφαρμογής... 106 IV. Δωρεές Μεταξύ Συζύγων... 107 V. Συμψηφισμός εκ μέρους των κληρονόμων... 107 VI. Συνυπολογισμός καταδολιευτικων διαθέσεων... 108 VII. Αποδυνάμωση δικαιώματος... 108 Θ. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΑ ΑΠΟΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΛΗ- ΡΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ... 109 Ι. Γενικά... 109 ΙΙ Έκπτωση από το κληρονομικό δικαίωμα... 110 ΙΙΙ. Σύγκριση Δικαιωμάτων... 110 IV. Σύγχυση... 110 V. Κριτική της ρύθμισης... 110 VI. Εκτελεστής διαθήκης... 110 VII. Δικαστική εκκαθάριση... 110 VIII. Κληροδοσία... 110 IX. Νόμιμη Μοίρα... 110 Ι. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΑ ΑΠΟΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΔΙ- ΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ... 111 Ι. Γενικά... 111
ΙΙ. Εννοιολογική Διάκριση... 111 ΙΙΙ. Ομοιότητες-Διαφορές... 111 ΙΙΙα. Η φύση... 111 ΙΙΙβ. Οι προϋποθέσεις... 111 ΙΙΙγ. Η παραγραφή... 111 ΙΙΙδ. Η επικουρικότητα... 111 ΙΙΙε. Το βάρος της αποδείξεως... 111 ΙΙΙστ. Συγκριτική Ανασκόπηση... 111 IV. Συνύπαρξη των αξιώσεων... 111 ΙΑ. ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ... 115 I. Αρμοδιότητα-Διαδικασία... 115 II. Αναγνωριστική αγωγή... 117 III. Νομιμοποίηση... 117 IV. Επιλογή Τρόπου Υπολογισμού... 117 IV. Ικανοποίηση in natura... 117 VI. Απόφαση προσωρινά εκτελεστή... 117 VII. Αοριστία... 117 VIII. Ανταγωγή... 124 ΙΧ. Βάρος της αποδείξεως... 124 X. Μελλοντικά Δικαιώματα... 128 XI. Σώρευση αιτημάτων... 129 XII. Εκκρεμοδικία... 129 XIII. Δεδικασμένο 129 XIV. Αναιρετικός έλεγχος XV. Μάρτυρες XVI. Ιδιωτικό διεθνές δίκαιο... 130 133 133 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΝΟΜΩΝ... 134 ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ... 136 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 142