Η αγορά τροφίμων της Γερμανίας

ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ THΣ EΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΝΤΥΣΣΕΛΝΤΟΡΦ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Ντύσσελντορφ, 29 Μαΐου 2009 Η αγορά τροφίμων της Γερμανίας Ι. Βασικά μεγέθη της αγοράς Διατροφικές συνήθειες Στο χρονικό διάστημα 1995-2007 σημειώθηκαν μεταβολές στις διατροφικές συνήθειες των Γερμανών, οι οποίες σηματοδοτούν μια μεταστροφή προς υγιεινότερα πρότυπα διατροφής: μείωση κατανάλωσης κόκκινου κρέατος, αύξηση κατανάλωσης ιχθυηρών, αύξηση κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, μείωση κατανάλωσης βουτύρου, αύξηση κατανάλωσης γαλακτοκομικών και τυριού. Αξιοσημείωτες μεταβολές είναι επίσης η αύξηση κατανάλωσης ζαχαρωδών και μεταλλικού νερού. Κατά κεφαλήν κατανάλωση (σε kg/ lt) 1995 2000 2005 2006 2007 Μεταβολή 1995/2007 (%) Κρέας/πουλερικά 61,8 61 60,0 59,5 61,6-0,32 Ιχθυηρά 13,5 13,7 14,7 15,5 16,4 21,48 Αυγά (τμχ.) 224 223 205 209 210-6,25 Βούτυρο 7,1 6,6 6,4 6,5 6,4-9.86 Γάλα 68,9 63,4 60,9 62,6 62,7-9,00 Γαλακτοκομικά 21,9 26,5 29,8 29,7 30,8 40,64 Τυρί 19,8 21,2 21,5 22,0 22,2 12,12 Πατάτες 72,8 70 66,5 63,0 63,4-12,91 Δημητριακά 72,3 76,2 83,2 88,5 86,6 19,78 Ζάχαρη 33,1 32,8 37,4 35,9 32,1-3,02 Φρούτα (φρέσκα και παρασκευασμένα) 92,2 109,7 117,8 124,9 121,5 31,78 Λαχανικά (φρέσκα και παρασκευασμένα) 72,7 81,2 86,3 86,4 88,2 21,32 Αλκοολούχα ποτά 161,3 154,2 145,7 145,6 141,7-12,15 Μεταλλικό και επιτραπέζιο νερό 97 106,8 134,2 141,3 138 42,27 Αναψυκτικά 92,7 105,7 113,5 115,3 115,7 24,81 Χυμοί φρούτων 41 40,6 40,0 39,8 38,3-7,04 Πηγή: ZMP 1

Μείωση κατανάλωσης κρέατος, στροφή από το κόκκινο προς το λευκό κρέας Από το 1990 και μετά, οπότε και σημειώθηκε το maximum της κατανάλωσης κρέατος και αλλαντικών (100,3 κιλά) η κατανάλωση ακολουθεί γενικά καθοδική πορεία, ενώ μόνο το 2007 σημείωθηκε άνοδος της κατανάλωσης στα 61,6 κιλά. Κατά κεφαλήν κατανάλωση (σε kg) 1995 2000 2005 2006 2007 Μεταβολή 1995/2007 Κρέας μοσχαρίσιο 11,4 9,6 8,3 8,2 8,5-25,44 Κρέας χοιρινό 39,6 39,1 39 39,3 40,1 1,26 Πουλερικά 8 9,5 10,4 10,0 10,7 33,75 Κρέας σύνολο 61,8 61 60 59,5 61,6-0,32 Πηγή: ZMP Αξιοσημείωτο είναι ότι για το κόκκινο κρέας σημειώνεται μεγάλη πτώση της κατανάλωσης (κατά 25,44% στο χρονικό διάστημα 1995-2007), ενώ αντιστρόφως για τα πουλερικά η κατά κεφαλήν κατανάλωση αυξήθηκε στο ίδιο χρονικό διάστημα κατά 34%. Κατά κεφαλήν κατανάλωση κρέατος (σε κιλά) 12 11.5 11.4 11 10.5 10 9.5 9 8.5 8 10.5 10.7 10.4 10.5 10.4 10.3 10 9.6 9.5 9.1 8.5 8.4 8.2 8.3 8.2 8.5 8 1995 1996 1998 2000 2002 2004 2005 2006 2007 Κρέας μοσχαρίσιο Πουλερικά Αύξηση κατανάλωσης ιχθυηρών Η κατανάλωση ιχθυηρών έχει ανοδική τάση: παρά τις διακυμάνσεις από χρονιά σε χρονιά, η κατά κεφαλήν κατανάλωση αυξήθηκε κατά 3 κιλά στο διάστημα 1995-2007 (από τα 13,5 κιλά στα 16,4 κιλά, αύξηση κατά 21,5%). Κατά κεφαλήν κατανάλωση ιχθυηρών 1995-2007 (σε κιλά) 17 16.4 16 15.5 15 14 13.5 13.3 13.2 14 13.7 13.8 14.7 13 12 11 10 1995 1996 1998 2000 2002 2004 2005 2006 2007 2

Γαλακτοκομικά: Αύξηση κατανάλωσης γαλακτοκομικών και τυριού, μείωση κατανάλωσης βουτύρου Η κατανάλωση γαλακτοκομικών (γιαούρτι, quark κτλ) σημείωσε αύξηση κατά 40% από το 1995 στο 2007, οπότε και έφτασε τα 30,8 κιλά. Η κατανάλωση γάλακτος σημείωσε μεγάλη πτώση κατά τη δεκαετία 1995-2005, ωστόσο κατά τα έτη 2006 και 2007 η πορεία είναι ανοδική, με αποτέλεσμα η κατανάλωση γάλακτος να ανέλθει το 2007 στα 62,7 κιλά. Κατά κεφαλήν κατανάλωση βουτύρου (σε κιλά) 7.4 7.2 7 7.1 7.2 6.8 6.8 6.6 6.4 6.6 6.5 6.5 6.4 6.5 6.4 6.2 6 1995 1996 1998 2000 2002 2004 2005 2006 2007 Η κατανάλωση βουτύρου περιορίστηκε από το 1995 στο 2007 κατά 10% περίπου (στα 6,4 κιλά), ενώ για το τυρί σημειώθηκε στο ίδιο χρονικό διάστημα άνοδος κατά 12% (στα 22,2 κιλά). Κατά κεφαλήν κατανάλωση τυριού στη Γερμανία, 1995-2007 (σε κιλά) 22.5 22 21.5 21 20.5 20 19.8 20.1 20.6 21.2 21.76 21.9 21.5 22 22.2 19.5 19 18.5 1995 1996 1998 2000 2002 2004 2005 2006 2007 3

Αύξηση κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, φρέσκων και παρασκευασμένων, σημείωσε αξιόλογη άνοδο κατά το διάστημα 1995-2007 (32% για τα φρούτα, 21% για τα λαχανικά). Κατά κεφαλήν κατανάλωση φρούτων και λαχανικών (σε κιλά) 130 120 118.7 124.8 117.8 124.9 121.5 110 109.7 100 90 80 92.2 72.7 77.3 94.5 102.4 78.1 81.2 85.4 84.6 86.3 86.4 88.2 Φρούτα Λαχανικά 70 1995 1996 1998 2000 2002 2004 2005 2006 2007 Μείωση κατανάλωσης πατάτας, αύξηση κατανάλωσης ζυμαρικών και δημητριακών Η κατανάλωση δημητριακών αυξήθηκε κατά 20% περίπου από το 1995 στο 2007, ενώ η κατανάλωση πατάτας και παρασκευασμάτων από πατάτα μειώθηκε κατά 13%. Κατά κεφαλήν κατανάλωση πατάτας και δημητριακών (σε κιλά) 90 85 83.7 87.4 83.2 88.5 86.6 80 75 70 72.3 72.8 72.8 74.6 74.9 72.3 70 76.2 68.5 Πατάτες Δημητριακά 65 60 66.8 66.5 63 63.4 1995 1996 1998 2000 2002 2004 2005 2006 2007 Η κατά κεφαλήν κατανάλωση ζυμαρικών ακολουθεί συνεχή ανοδική πορεία (+40% μεταξύ 1995-2007), φτάνοντας το 2007 τα 7 κιλά. 4

Κατά κεφαλήν κατανάλωση ζυμαρικών (σε κιλά) 7.5 7 6.5 6.8 7 6 5.5 5 5 5.7 4.5 4 1995 2000 2005 2007 Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ, στροφή από τη μπύρα προς το κρασί Η κατανάλωση αλκοόλ μειώθηκε στο χρονικό διάστημα 1996-2007 κατά 12% περίπου (από τα 161,3 λίτρα, στα 141,7). Κατά κεφαλήν κατανάλωση αλκοολούχων ποτών (σε λίτρα) 165 161.3 160 155 156.3 154.2 152 150 145 140 145.7 145.6 141.7 135 130 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2007 Η κατά κεφαλήν κατανάλωση μπύρας παραμένει σημαντικά υψηλότερη (περίπου πενταπλάσια) σε σχέση με την κατανάλωση κρασιού. Ωστόσο είναι αξιοσημείωτο ότι η τάση είναι καθοδική για τη μπύρα (μείωση κατά περίπου 9 % σε χρονικό διάστημα μιας οκταετίας), ενώ είναι ελαφρά ανοδική για το κρασί. Έτσι, η κατά κεφαλήν κατανάλωση οίνου ξεπέρασε το 2006 τα 20 λίτρα ετησίως, και το 2007 σημείωσε εκ νέου άνοδο, φτάνοντας τα 20,6 λίτρα. Κατά κεφαλήν κατανάλωση αλκοολούχων ποτών (σε λίτρα) 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Μεταβολή 2001/2007 Μπύρα 122,6 121,9 117,8 116 115,3 116 111,7-8,89 Οινοπνευματώδη 5,8 5,9 5,9 5,8 5,7 5,7 5,6-3,45 Οίνος 19,7 20,3 19,8 20,1 19,9 20,1 20,6 4,57 Αφρώδης οίνος 4,2 3,9 3,8 3,8 3,8 3,8 3,8-9,52 Αλκοολούχα ποτά 152,3 152 147,3 145,7 144,7 145,6 141,7-6,96 Πηγή: BSI 5

Μη αλκοολούχα ποτά Κατά κεφαλήν κατανάλωση 2003 2004 2005 2006 2007 Μεταβολή 2002/2007 Μεταλλικό και επιτραπέζιο νερό 134,5 132,6 134,2 141,3 138,0 2,60 Χυμοί και νέκταρ φρούτων 42,03 40,65 40,04 39,83 38,30-8,87 Αναψυκτικά 114,8 113,4 113,5 115,3 115,7 0,78 Μη αλκοολούχα ποτά 285,93 280,75 281,14 296,43 292 0,23 Η κατανάλωση μεταλλικού νερού έχει αυξηθεί κατά 42% από το 1996 στο 2007. Αξιόλογη είναι και η αύξηση κατανάλωσης αναψυκτικών (κατά 25% από το 1996 στο 2007), όμως η τάση αυτή δείχνει να ανακόπτεται από το 2003 και εξής. Το 2003 σημειώθηκε και το maximum της κατανάλωσης χυμών (42 λίτρα), η οποία στη συνέχεια ακολούθησε καθοδική πορεία, μειούμενη το 2007 στα 38,3 λίτρα ετησίως. Κατά κεφαλήν κατανάλωση μη αλκοολούχων ποτών 150 141.3 140 134.5 134.2 130 120 110 100 90 120 113.5 115.3 106.8 112.8 113.4 100.1 97 105.7 99.6 92.7 1996 1998 2000 2002 2004 2005 2006 Μεταλλικό και επιτραπέζιο νερό Αναψυκτικά Κατά κεφαλήν κατανάλωση χυμών και νέκταρ φρούτων 43 42 42.03 41 40 40.65 40.04 39.83 39 38 38.3 37 36 2003 2004 2005 2006 2007 6

Σοκολάτα και ζαχαρώδη προϊόντα Αύξηση της κατά κεφαλήν κατανάλωσης σημειώθηκε τη δεκαετία 1996-2006 για τη σοκολάτα και το παγωτό, κυρίως όμως για τα ζαχαρώδη προϊόντα (κατά 40,6%). Κατά κεφαλήν κατανάλωση σοκολάτας, παγωτού και ζαχαρωδών προϊόντων (σε κιλά) 30 25 20 15 10 7,5 7,8 7,9 8,3 7,8 4,38 4,7 5,3 5,71 6,29 8,4 6,16 Παγωτό Ζαχαρώδη Σοκολάτα 5 0 8,44 7,91 8,24 8,13 8,37 9,31 1996 1998 2000 2002 2004 2006 Γερμανική βιομηχανία τροφίμων και εξωτερικό εμπόριο τροφίμων Η γερμανική βιομηχανία τροφίμων αριθμεί 5.800 επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν 530.000 εργαζομένους. Ο κύκλος εργασιών της ανήλθε το 2008 σε 155 δις, σημειώνοντας ονομαστική άνοδο κατά 5,6% έναντι του 2007. Κατά την εκτίμηση του Συνδέσμου της Γερμανικής Βιομηχανίας Τροφίμων (BVE), η άνοδος του κύκλου εργασιών οφείλεται στην αύξηση των τιμών λόγω αύξησης του κόστους των πρώτων υλών και η πραγματική εξέλιξη του κύκλου εργασιών ήταν αρνητική (πτώση κατά -0,9%). Το 2008 ο δείκτης τιμών καταναλωτή για τα τρόφιμα και τα μη αλκοολούχα ποτά αυξήθηκε κατά 6% (πληθωρισμός 2,6%), ενώ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2009 οι τιμές σταθεροποιήθηκαν (αύξηση κατά 1% περίπου), και στα discounter μειώθηκαν κατά 3%. Η γερμανική βιομηχανία τροφίμων παραμένει σχετικά αισιόδοξη για το 2009, εκτιμώντας ότι η οικονομική κρίση την επηρεάζει λιγότερο από ότι άλλους κλάδους της γερμανικής βιομηχανίας και αναμένοντας σταθερότητα των πωλήσεων, πτώση των τιμών και επομένως πτώση του κύκλου εργασιών. Οι πλέον ισχυροί κλάδοι στη γερμανική βιομηχανία τροφίμων είναι ο κλάδος της επεξεργασίας κρεάτων και η γαλακτοβιομηχανία. Το 2008 οι κλάδοι αυτοί πραγματοποίησαν ποσοστό 22,5% και 16,8% αντιστοίχως του συνολικού κύκλου εργασιών της γερμανικής βιομηχανίας τροφίμων. Τρίτος σημαντικότερος κλάδος είναι αυτός των ζαχαρωδών προϊόντων (9,1% του κύκλου εργασιών), ακολουθούμενος από τον κλάδο των αλκοολούχων ποτών (8%) και των αρτοσκευασμάτων (7,4%). 7

Ποσοστό % κύκλου εργασιών γερμανικής βιομηχανίας τροφίμων (2008) 0 5 10 15 20 25 Κρέας 22.5 Γαλακτοκομικά 16.8 Ζαχαρώδη 9.1 Αλκοολούχα ποτά Αρτοσκευάσματα Παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών 6.5 8 7.4 Μεταλλικό νερό και αναψυκτικά Λίπη και έλαια Αλευροποιία Σάλτσες και καρυκεύματα Καφές, τσάι 4.7 4.2 4.2 2.9 2.8 Ζάχαρη Ιχθυηρά 2 1.6 Πηγή: BVE Είναι αξιοσημείωτο ότι ο λόγος εξαγωγών της γερμανικής βιομηχανίας τροφίμων ακολουθεί κατά την τελευταία δεκαετία συνεχή ανοδική πορεία κερδίζοντας περίπου μια ποσοστιαία μονάδα κάθε χρόνο: έτσι, ενώ το 1999 ο λόγος εξαγωγών ανερχόταν σε ποσοστό 17%, το 2008 είχε φτάσει στο 27,4%, δηλαδή περίπου το ένα τέταρτο του κύκλου εργασιών της γερμανικής βιομηχανίας τροφίμων πραγματοποιήθηκε στο εξωτερικό (42,4 δις ). Κύκλος εργασιών (σε δις ) Λόγος εξαγωγών (%) Πηγή: Destatis, BVE 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 116,9 116,6 120,4 126,7 125,2 127,9 130,2 133,6 138,2 146,8 155 17,3 17 18,3 19 19,8 20,7 21,3 22 23,2 25,1 27,4 8

Γερμανική βιομηχανία τροφίμων (1998-2008) Κύκλος εργασιών (σε δις ) Kύκλος εργασιών στο εξωτερικό (%) 160 150 140 130 120 17.3 17 116.9 116.6 18.3 120.4 19 126.7 19.8 125.2 20.7 127.9 21.3 22 130.2 23.2 133.6 25.1 146.8 138.2 27.4 155 30 28 26 24 22 20 18 16 110 14 12 100 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 10 Πηγή: BVE Ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας είναι η Ολλανδία, από την οποία προέρχεται το ένα πέμπτο περίπου των εισαγωγών και προς την οποία προορίζεται ποσοστό 13,2% επί της αξίας των εξαγωγών τροφίμων. Από και προς την Γαλλία και την Ιταλία προέρχονται (και προορίζονται) περίπου το ένα δέκατο της αξίας των εισαγωγών (εξαγωγών) αντιστοίχως. Το εξωτερικό εμπόριο τροφίμων της Γερμανίας είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό ενδο-ευρωπαϊκό, καθώς ποσοστό περίπου 72,5% των εισαγωγών προέρχεται από τις χώρες της ΕΕ, και ποσοστό 84% των εξαγωγών προορίζεται προς αυτές, ενώ αγορές - στόχοι για την γερμανική βιομηχανία τροφίμων είναι κυρίως οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και οι ασιατικές χώρες. Μετά την κατάργηση της CMA (Εταιρείας Κεντρικής Προώθησης της Αγροτικής Οικονομίας) κατόπιν απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου, η οποία έκρινε αντισυγματικές τις υποχρεωτικές εισφορές των εταιρειών για τη χρηματοδότησή της, ιδρύθηκε στις 06.05.2009 ο οργανισμός German Food e.v. με τη συμμετοχή των συνδέσμων των τεσσάρων σημαντικότερων κλάδων της γερμανικής βιομηχανίας τροφίμων (κρεατικών, γαλακτοκομικών, ζυθοποιίας, ζαχαρωδών). Ο οργανισμός αποσκοπεί στην προώθηση των εξαγωγών των προϊόντων της γερμανικής βιομηχανίας τροφίμων και θα ξεκινήσει τη λειτουργία του την 1 η Ιουνίου 2009. 9

Χώρες προέλευσης εισαγωγών τροφίμων 2008 (%) 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Ολλανδία 18.3 Γαλλία 11.1 Ιταλία 9 Βέλγιο 6.5 Αυστρία Πολωνία Δανία 4.7 5.4 5.3 Βραζιλία Ισπ ανία Κίνα Ιρλανδία Ελβετία ΗΒ Αργεντινή Ινδονησία ΗΠΑ Τουρκία Τσεχία Ουγγαρία Ταϊλάνδη Ελλάδα Νέα Ζηλανδία Χιλή Λουξεμβούργο Ινδία Ρωσία Σουηδία 3.5 2.9 2.7 2.5 2.5 2.3 2 1.9 1.7 1.5 1.2 1.2 1 1 0.8 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 Πηγή: BVE 10

Χώρες προορισμού εξαγωγών τροφίμων 2008 (%) 0 2 4 6 8 10 12 14 Ολλανδία 13.2 Ιταλία Γαλλία 10.7 11.1 ΗΒ 8.1 Αυστρία 6.9 Βέλγιο Πολωνία Δανία 4.3 4.6 5 Ισπανία Ρωσία 3.5 3.8 Τσεχία Ελβετία ΗΠΑ Σουηδία Ελλάδα Ουγγαρία 2.6 2.4 2.4 2.2 1.8 1.5 Φινλανδία Ρουμανία Ιρλανδία Πορτογαλία Νορβηγία Ουκρανία Σλοβακία Λουξεμβούργο Ιαπ ωνία 1 1 1 0.8 0.8 0.7 0.6 0.5 0.5 Πηγή: BVE Ανά είδη προϊόντων, οι σημαντικότερες κατηγορίες εισαγωγών και εξαγωγών της Γερμανίας είναι τα γαλακτοκομικά και το κρέας/αλλαντικά. Τρίτη σημαντικότερη κατηγορία εισαγωγών είναι τα φυτικά λίπη και έλαια (2.951 εκ. το 2008), ενώ οι εισαγωγές παρασκευασμάτων φρούτων ανήλθαν σε 1.059 εκ. και οι εισαγωγές παρασκευασμάτων λαχανικών σε 1.702 εκ.. 11

Εξωτερικό εμπόριο τροφίμων Γερμανίας ανά βασικές κατηγορίες προϊόντων 2008 (σε εκ. ) Εξαγωγές Εισαγωγές Κρέας και αλλαντικά 7196 5715 Γαλακτοκομικά 4192 2414 Τυρί 2983 2693 Παρασκευάσματα λαχανικών 561 1702 Παρασκευάσματα φρούτων 462 1059 Καφές, τσάι 1958 2728 Ζάχαρη και ζαχαρώδη 3070 2057 Φυτικά λίπη και έλαια 1644 2951 Μπύρα 921 284 Κρασί 829 2131 Χυμοί φρούτων και λαχανικών 789 1162 Πηγή: Destatis, BVE Κυριότερες κατηγορίες εισαγωγών (2008) σε εκ. 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 Κρέας και αλλαντικά 5715 Γαλακτοκομικά Τυρί 2414 2693 Παρασκευάσματα λαχανικών 1702 Παρασκευάσματα φρούτων 1059 Καφές, τσάι 2728 Ζάχαρη και ζαχαρώδη 2057 Φυτικά λίπη και έλαια 2951 Μπύρα 284 Κρασί 2131 Χυμοί φρούτων και λαχανικών 1162 Κυριότερες κατηγορίες εξαγωγών (2008) σε εκ. 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 Κρέας και αλλαντικά 7196 Γαλακτοκομικά 4192 Τυρί 2983 Παρασκευάσματα λαχανικών Παρασκευάσματα φρούτων 561 462 Καφές, τσάι 1958 Ζάχαρη και ζαχαρώδη 3070 Φυτικά λίπη και έλαια 1644 Μπύρα Κρασί Χυμοί φρούτων και λαχανικών 921 829 789 Πηγή: BVE 12

Κατά τη δεκαετία 1998-2008 σημειώθηκε σημαντική άνοδος τόσο των εξαγωγών όσο και των εισαγωγών τροφίμων της Γερμανίας. Οι εισαγωγές της Γερμανίας σημείωσαν αύξηση κατά 74%, ενώ οι εξαγωγές της περίπου διπλασιάστηκαν. Εξωτερικό εμπόριο τροφίμων Γερμανίας Σε δις 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Εισαγωγές 23,4 24,6 24,3 25,8 27,6 28,1 30,2 28,1 31,4 38,7 40,7 Εξαγωγές 20,3 19,8 22 24,1 24,8 26,4 27,7 29,4 32,1 36,3 42,4 Εμπορικό ισοζύγιο -3,1-4,8-2,3-1,7-2,8-1,7-2,5 1,3 0,7-2,4 1,7 Πηγή: Destatis, BVE Εξέλιξη ελληνικών εξαγωγών τροφίμων και ποτών κατά το 2008 Οι εξαγωγές τροφίμων και ποτών αποτελούν τη σημαντικότερη κατηγορία εξαγωγών της χώρας μας προς τη Γερμανία. Το μερίδιο των εξαγωγών τροφίμων και ποτών επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών προς τη Γερμανία ήταν 29% το 2008 (έναντι 25% το 2007). Η αξία των ελληνικών εξαγωγών τροφίμων και ποτών σημείωσε αύξηση κατά 6% το 2008 έναντι του 2007, αυξανόμενη στα 523 εκ. και αποτελώντας ποσοστό περίπου 29% επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών προς τη Γερμανία. Ελληνικές εξαγωγές στη Γερμανία (Αξία σε ) 2007 2008 Μεταβολή 2007/2008 2 Κρέατα και παραπροϊόντα σφαγίων βρώσιμα 1,228,040 1,032,412-15.93 3 Ιχθείς και μαλακόστρακα 15,148,379 15,463,212 2.08 4 Γαλακτοκομικά προϊόντα 57,110,649 69,483,993 21.67 7 Λαχανικά 70,958,273 62,909,920-11.34 8 Φρούτα, καρποί 102,358,695 115,331,702 12.67 9 Καφές, τσάι, μπαχαρικά 517,462 398,999-22.89 10 Δημητριακά 2,325,055 2,364,060 1.68 11 Προϊόντα αλευροποιίας 120,654 38,615-68.00 12 Σπέρματα και καρποί ελαιώδεις 2,603,951 5,548,461 113.08 15 Λίπη και έλαια φυτικά ή ζωικά 14,347,606 16,985,554 18.39 16 Παρασκευάσματα κρεάτων, ιχθυών, μαλακίων 3,825,638 4,800,264 25.48 17 Ζάχαρα και ζαχαρώδη παρασκευάσματα 2,394,360 2,738,542 14.37 18 Κακαο και παρασκευάσματα αυτού 241,770 283,830 17.40 19 Παρασκευάσματα δημητριακών, αλεύρι, άμυλα 31,889,086 36,220,438 13.58 20 Παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών 128,908,331 130,054,179 0.89 21 Διάφορα παρασκευάσματα διατροφής 11,465,242 7,594,400-33.76 22 Ποτά 47,922,778 51,731,046 7.95 Σύνολο τροφίμων ποτών 493,365,969 522,979,627 6.00 Σύνολο ελληνικών εξαγωγών 1,980,259,847 1,821,302,845-8.03 Ποσοστό τροφίμων ποτών επί συνόλου εξαγωγών 24.91 28.71 Πηγή: ΕΣΥΕ Ανά κατηγορία προϊόντων: Τα παρασκευάσματα φρούτων λαχανικών (κυρίως ροδάκινινα, ελιές και πιπεριές) είναι η σημαντικότερη κατηγορία ελληνικών εξαγωγών τροφίμων. Το 2008 η αξία τους ξεπέρασε τα 130 13

εκ., αυξανόμενη κατά 0,9% έναντι του 2007. Δεύτερη σημαντικότερη κατηγορία ελληνικών εξαγωγών τροφίμων είναι τα φρούτα. Η αξία τους ανήλθε το 2008 σε 115 εκ. (+12,7%) και κυριότερα προϊόντα ήταν τα σταφύλια, τα βερύκοκα, οι σουλτανίνες και τα ροδάκινα. Σε αντίθεση με την αύξηση των εξαγωγών φρούτων, πτώση σημειώθηκε στην αξία των ελληνικών εξαγωγών λαχανικών. Η αξία τους περιορίστηκε στα 63 εκ. περίπου (-11,3%), από τα οποία τα 31 εκ. αφορούσαν σπαράγγια (+7,7%). Άνοδο σημείωσαν το 2008 οι εξαγωγές ιχθυηρών, ανερχόμενες στα 15,5 εκ. περίπου (+2%). Κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα στην κατηγορία αυτή είναι η τσιπούρα (6,2 εκ, +12%) και το λαβράκι (3 εκ., +12%). Σημαντική άνοδος (+22%) σημειώθηκε επίσης στην αξία των ελληνικών εξαγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων, η οποία πλησίασε τα 70 εκ.. Κυριότερα προϊόντα στην κατηγορία αυτή είναι η φέτα (44 εκ. ) και τα άλλα λευκά τυριά σε άρμη (7,3 εκ. ). Οι εξαγωγές των ποτών έφτασαν το 2008 τα 51,7 εκ. (+8%). Οι εξαγωγές ούζου ανήλθαν σε 13 εκ. (+7,4%), ενώ οι εξαγωγές οίνων έφτασαν τα 24,7εκ. (από τα οποία 4,8 εκ. ΟΠΑΠ). Εξέλιξη ελληνικών εξαγωγών τροφίμων και ποτών (2007-2008) σε 1.000 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 Παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών Φρούτα, καρποί Γαλακτοκομικά προϊόντα Λαχανικά Ποτά Παρασκευάσματα δημητριακών, αλεύρι, άμυλα Λίπη και έλαια φυτικά ή ζωικά Ιχθείς και μαλακόστρακα Διάφορα παρασκευάσματα διατροφής Σπέρματα και καρποί ελαιώδεις 2007 2008 Παρασκευάσματα κρεάτων, ιχθυών, μαλακίων Ζάχαρα και ζαχαρώδη παρασκευάσματα Δημητριακά Κρέατα και παραπροϊόντα σφαγίων βρώσιμα Καφές, τσάι, μπαχαρικά Κακαο και παρασκευάσματα αυτού Προϊόντα αλευροποιίας Πηγή: ΕΣΥΕ 14

Ελληνικές εξαγωγές τροφίμων-ποτών στη Γερμανία Οι κυριώτερες υποκατηγορίες προϊόντων Aξία σε 2008 2007 μεταβολή 2007/08 % 2008 2007 Ποσότητα Μεταβολή 2007/08 % Περιγραφή 1.821.302.845 1.980.259.847-8,03% 1.184.079.362 1.413.876.360-16,25% 3 Ιχθείς και μαλακόστρακα 15.463.212 15.148.379 2,08% 3.644.396 3.513.776 3,72% 03.02.69.95 Τσιπούρα 6.167.342 5.485.413 12,43% 1.718.273 1.261.156 36,25% 03.02.69.94 Λαβράκι 2.992.609 2.668.808 12,13% 539.487 487.091 10,76% 4 Γαλακτοκομικά προϊόντα 69.483.993 57.110.649 21,67% 15.199.688 17.648.688-13,88% 04.06.90.32 Φέτα 44.382.267 40.018.306 10,90% 10.365.092 8.963.907 15,63% 04.06.90.50 Άλλα τυριά πρόβεια ή βουβαλίσια, σε δοχεία που περιέχουν άρμη ή σε ασκούς από δέρμα προβάτου ή κατσίκας 04.06.90.88 Άλλα τυριά, περιεκτικότητας κατά βάρος σε νερό στη μη λιπαρή ύλη που υπερβαίνει το 62 % αλλά δεν υπερβαίνει το 72 % 04.03.10.19 Γιαούρτια μη αρωματισμένα και χωρίς προσθήκη φρούτων ή κακάου, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών και περιεκτικότητας κατά βάρος σε λιπαρές ουσίες που υπερβαίνει το 6 % 7.279.434 3.172.539 129,45% 1.573.131 1.433.027 9,78% 6.788.236 2.395.859 183,33% 2.046.028 664.080 208,10% 3.035.307 2.591.136 17,14% 1.215.437 1.056.391 15,06% 7 Λαχανικά 62.909.920 70.958.273-11,34% 26.365.255 39.628.710-33,47% 07.09.20.00 Σπαράγγια νωπά 31.052.038 28.840.029 7,67% 12.724.074 11.146.526 14,15% 07.07.00.05 Αγγούρια 6.634.441 9.254.297-28,31% 6.731.156 8.421.579-20,07% 07.09.90.90 Άλλα λαχανικά. Μείγματα λαχανικών 5.922.147 6.562.241-9,75% 4.805.001 5.154.852-6,79% 07.09.60.99 Πιπεριές 4.901.962 2.574.324 90,42% 2.105.024 1.246.564 68,87% 8 Φρούτα, καρποί 115.331.702 102.358.695 12,67% 107.121.279 109.514.466-2,19% 08.06.10.10 Σταφύλια νωπά 34.437.224 34.669.418-0,67% 22.537.010 21.259.830 6,01% 08.09.10.00 Βερύκοκα 12.935.044 9.713.279 33,17% 8.915.140 7.381.316 20,78% 08.06.20.30 Σουλτανίνες 9.024.753 5.941.560 51,89% 5.335.952 3.873.730 37,75% 08.09.20.95 Ροδάκινα (στα οποία περιλαμβάνονται και τα brugnons και nectarines), δαμάσκηνα και αγριοδαμάσκηνα, νωπά 7.644.424 2.092.263 265,37% 3.273.659 1.253.268 161,21% 08.05.10.20 Πορτοκάλια γλυκά, νωπά 7.507.137 9.467.465-20,71% 14.674.402 20.778.418-29,38% 08.07.11.00 Πεπόνια, καρπούζια 6.623.690 6.501.753 1,88% 23.601.626 23.933.865-1,39% 08.02.12.90 Αμύγδαλα χωρίς κέλυφος 6.539.257 8.299.636-21,21% 1.813.993 2.505.161-27,59% 08.11.90.95 Άλλοι καρποί και φρούτα, άψητα ή ψημένα στον ατμό ή βρασμένα στο νερό, κατεψυγμένα, έστω και με προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών 5.845.665 5.396.907 8,32% 6.002.654 6.474.529-7,29% 15 Λίπη και έλαια φυτικά ή ζωικά 16.985.554 14.347.606 18,39% 5.507.485 5.604.116-1,72% 15.09.10.90 Ελαιόλαδο παρθένο, άλλο 11.978.337 5.949.971 101,32% 2.743.627 2.214.939 23,87% 15.09.90.00 Άλλα ελαιόλαδα 3.052.909 6.599.565-53,74% 1.687.672 1.773.976-4,87% 15

15.09.10.10 Ελαιόλαδο παρθένο, μειονεκτικό 1.537.938 1.312.959 17,14% 387.245 621.559-37,70% 19 Παρασκευάσματα δημητριακών, αλεύρι, άμυλα 19.01.20.00 Μείγματα και ζυμάρια για την παρασκευή προϊόντων αρτοποιίας, ζαχαροπλαστικής ή μπισκοτοποιίας 36.220.438 31.889.086 13,58% 18.212.880 17.553.658 3,76% 16.531.176 15.152.948 9,10% 10.081.691 9.218.111 9,37% 19.05.90.60 Άλλα προϊόντα με προσθήκη γλυκαντικών 9.568.079 6.028.454 58,72% 3.675.572 2.431.249 51,18% 19.05.40.90 Ψωμί φρυγανισμένο και παρόμοια ψημένα προϊόντα 5.921.762 6.741.185-12,16% 2.168.248 3.393.907-36,11% 20 Παρασκευάσματα λαχανικών, φρούτων 130.054.179 128.908.331 0,89% 83.931.008 125.810.928-33,29% 20.08.70.71 Ροδάκινα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα brugnons και nectarines,χωρίς προσθήκη αλκοόλης, με προσθήκη ζάχαρης, σε άμεσες συσκευασίες καθαρού περιεχομένου που δεν υπερβαίνει το 1 kg, περιεκτικότητας σε ζάχαρα που υπερβαίνει το 15 % κατά βάρος 20.05.70.00 Ελιές παρασκευασμένες ή διατηρημένες αλλιώς παρά με ξίδι ή οξικό οξύ, άλλες 48.131.498 52.095.825-7,61% 52.423.456 61.217.508-14,37% 14.333.117 11.200.438 27,97% 5.839.589 5.071.816 15,14% 20.01.90.20 Καρποί του γένους Capsicum, άλλοι από τις γλυκοπιπεριές (piments doux ή poivrons) 12.463.157 11.003.207 13,27% 6.641.246 7.147.878-7,09% 20.05.99.90 Άλλα μείγματα λαχανικών 8.880.639 7.956.331 11,62% 2.131.330 2.118.913 0,59% 20.08.70.69 Ροδάκινα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα brugnons και nectarines,χωρίς προσθήκη αλκοόλης, με προσθήκη ζάχαρης, σε άμεσες συσκευασίες καθαρού περιεχομένου που υπερβαίνει το 1 kg, άλλα 4.962.985 1.753.542 183,03% 5.829.751 2.001.182 191,32% 22 Ποτά 51.731.046 47.922.778 7,95% 51.472.151 53.315.713-3,46% 22.08.90.41 Ούζο 13.836.090 12.878.862 7,43% 15.989.544 15.648.485 2,18% 22.04.21.80 22.04.21.79 22.08.20.29 22.04.21.78 Κρασιά ερυθρά, όχι ΟΠΑΠ, έως 13 % vol, έως 2lt. Κρασιά λευκά, όχι ΟΠΑΠ, έως 13 % vol, έως 2lt. Αποστάγματα από κρασί ή τσίπουρα, έως 2λ. Κρασιά ερυθρά ΟΠΑΠ, έως 13 % vol, έως 2lt. 7.040.857 8.488.529-17,05% 4.473.776 5.950.242-24,81% 6.784.382 6.207.898 9,29% 4.249.263 4.593.774-7,50% 5.376.379 5.014.337 7,22% 2.596.378 2.464.439 5,35% 3.339.716 2.767.114 20,69% 1.629.562 1.529.370 6,55% 22.04.10.19 Κρασιά αφρώδη, όχι ΟΠΑΠ 1.964.341 780.379 151,72% 1.576.488 606.773 159,82% 22.01.10.11 Φυσικά μεταλλικά νερά 1.259.301 1.193.928 5,48% 7.717.901 7.766.132-0,62% 22.04.29.58 Κρασιά αφρώδη ερυθρά, έως 13% vol 1.180.422 1.549.358-23,81% 579.075 883.825-34,48% Πηγή: ΕΣΥΕ, Επεξεργασία: Γραφείο ΟΕΥ Βερολίνου ΙΙ. Διανομή Το σημαντικότερο κανάλι διανομής τροφίμων στη Γερμανία είναι το λιανεμπόριο (158,4 δις το 2008), ενώ ο κύκλος εργασιών για την εστίαση έφτασε τα 64 δις (ποσοστό περίπου 29% του συνόλου). 16

Κανάλια διανομής τροφίμων στη Γερμανία (2008) 71.2 28.8 Λιανεμπ όριο Εστίαση 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Λιανεμπόριο τροφίμων Ο κύκλος εργασιών του λιανεμπορίου τροφίμων σημείωσε μικρή άνοδο το 2008, έναντι του 2007, φτάνοντας τα 158,4 δις (2007: 157,6 δις ). Οι σημαντικότερες επιχειρήσεις στον κλάδο του λιανεμπορίου τροφίμων, με βάση το μερίδιο αγοράς τους, είναι οι αλυσίδες supermarket Edeka και Rewe (στις οποίες ανήκουν και οι discounter αλυσίδες Netto και Penny αντιστοίχως). Ο όμιλος Schwarz Gruppe (στον οποίο ανήκουν τα discounter Lidl και οι υπεραγορές Kaufland) κατατάσσεται τρίτος, με μερίδιο αγοράς 13,6%, ακολουθούμενος από την discounter Aldi με μερίδιο αγοράς 12,5%. Ο όμιλος Metro, ο οποίος περιλαμβάνει το Cash and Carry Metro και την αλυσίδα supermarket Real, βρίσκεται στην 5 η θέση, με μερίδιο αγοράς 8,6%, ακολουθούμενος από τον όμιλο Tengelmann (αλυσίδα supermarket Kaiser s και discounter Plus) με μερίδιο αγοράς 5,4%. Αξιοσημείωτο είναι ότι μια θέση στην δεκάδα έχουν επίσης τα καταστήματα drogerie Schlecker και DM και η εταιρεία διανομής τροφίμων σε περίπτερα, βενζινάδικα κτλ. Lekkerland, ενώ οι μεγαλύτερες αλυσίδες πώλησης βιολογικών προϊόντων Dennree και Alnatura κατατάσσονται στην 28 η και 29 η θέση, με κύκλο εργασιών 344 και 313 εκ. αντιστοίχως. Η σημαντική άνοδος του κύκλου εργασιών της Rewe το 2008 οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εξαγορά της αλυσίδας supermarket Extra του ομίλου Metro η απώλεια της οποίας αποτελεί το βασικό λόγο της μείωσης του κύκλου εργασιών της Metro (κατά -6,6%). Στην άνοδο του κύκλου εργασιών της Rewe έχει συμβάλλει επίσης το γεγονός ότι ήταν η πρώτη αλυσίδα supermarket που διεύρυνε το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων της (07.00-22.00) μετά την απελευθέρωση του ωραρίου από το Νοέμβριο 2006 και εξής σταδιακά στα περισσότερα ομόσπονδα κρατίδια της Γερμανίας (πλην της Βαυαρίας και του Σάαρλαντ). Στο τέλος του 2008 επετράπη από την Επιτροπή Ανταγωνισμού η εξαγορά της αλυσίδας discounter Plus από την Edeka (Netto) υπό δύο όμως όρους: ο πρώτος όρος ήταν ότι 330 από τα καταστήματα της Plus πωλήθηκαν στην Rewe (Penny), ενώ στην Edeka (Netto) περιήλθαν 2.340 καταστήματα, και ο δεύτερος όρος ήταν να μην πραγματοποιηθεί η σχεδιαζόμενη συνεργασία των τμημάτων αγορών Edeka Tengelmann. Το σκεπτικό της υπό όρους έγκρισης της εξαγοράς της Plus από την Edeka εκ μέρους της Επιτροπής Ανταγωνισμού, ήταν να μην ενισχυθεί υπέρμετρα η θέση της Edeka στη γερμανική αγορά. Ωστόσο η κριτική για την απόφαση αυτή είναι ότι - 17

παραγνωρίζοντας τη διάκριση του λιανεμπορίου τροφίμων σε discounter και non discounter - ουσιαστικά ευνοεί την θέση των κυρίαρχων αλυσίδων discounter Aldi και Lidl, καθώς παρεμποδίζει τη δημιουργία ενός τρίτου ισχυρού παίκτη Netto (Edeka) στο τμήμα αυτό της αγοράς. TOP 10 λιανεμπορίου τροφίμων Μερίδιο αγοράς (%) 2008 Κύκλος εργασιών για τρόφιμα 2008 (σε δις ) Μεταβολή 07/08 (%) Edeka Gruppe 21.4 33.90 4,3 REWE Zentral AG 15.6 24.71 7,0 Schwarz Gruppe 13.6 21.54 5,8 Aldi Gruppe 12.5 19.80 0,9 Metro Gruppe 8.6 13.62-6,6 Tengelmann Gruppe 5.4 8.55-2,7 Lekkerland 4.9 7.76 1,3 Schlecker 3 4.75-18,9 DM 1.9 3.01 11,4 Norma 1.6 2.53 2,6 Λοιποί 11.5 18.22 Σύνολο 100 158.4 Πηγή: Trade Dimensions, BVE, LZ Top 10 στο λιανεμπόριο τροφίμων (μερίδιο αγοράς %) 2008 4.9 5.4 1.9 1.6 3 8.6 11.5 Edeka Gruppe 21.4 REWE Zentral AG 12.5 13.6 15.6 Schwarz Gruppe Aldi Gruppe Metro Gruppe Tengelmann Gruppe Lekkerland Schlecker DM Norma Λοιποί Πηγή: Trade Dimensions, BVE, LZ Ο βαθμός συγκέντρωσης στο λιανεμπόριο τροφίμων της Γερμανίας είναι υψηλός και το 2008 αυξήθηκε εκ νέου, συνεχίζοντας την ανοδική πορεία των τελευταίων ετών. Συγκεκριμένα το μερίδιο αγοράς για τις 5 μεγαλύτερες επιχειρήσεις έφτασε το 71.7% το 2008 (έναντι 69.8% το 2007). Το μερίδιο αγοράς των 10 μεγαλύτερων επιχειρήσεων έφτασε το 88.5%, ενώ των 30 μεγαλύτερων επιχειρήσεων το 97,4%. Οι υπόλοιπες περίπου 80 επιχειρήσεις του λιανεμπορίου τροφίμων έχουν συνολικά μερίδιο αγοράς μόλις 2,6%. 18

Βαθμός συγκέντρωσης στο λιανεμπόριο τροφίμων της Γερμανίας 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 87.3 88.5 69.8 71.7 2007 2008 Top 5 Top 10 Πηγή: LZ, Trade Dimensions Η θέση των discounter ενισχύεται συνεχώς από το 2000 και μετά: το μερίδιο αγοράς (% κύκλου εργασιών) των discounter έναντι των non-discounter αυξήθηκε κατά 12 μονάδες στο διάστημα της οκταετίας 2000-2008, από το 32,1% στο 44% το 2008. Εξέλιξη μεριδίου αγοράς 2000-2007 (% κύκλου εργασιών) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 67.9 66.3 63.2 61.6 60.3 59.1 57.5 56.8 56 Non-discounter Discounter 30% 20% 10% 0% 32.1 33.7 36.8 38.4 39.7 40.9 42.5 43.2 44 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Πηγή: Accenture, BE Η σημαντικότερη αλυσίδα discounter της Γερμανίας είναι η Aldi, η οποία πραγματοποίησε το 2008 κύκλο εργασιών 24,5 δις (19,8 δις για τρόφιμα), ενώ η δεύτερη σημαντικότερη αλυσίδα discounter Lidl είχε κύκλο εργασιών 14,75 δις (12,1 δις για τρόφιμα). 19

Κύκλος εργασιών (σε εκ. ) 2007 2008 Μεταβολή 2007/2008 (%) Aldi 24274 24500 0.93 Lidl (Schwarz Gruppe) 14300 14750 3.15 Plus (Tengelmann) 7134 6829-4.28 Penny (Rewe Gruppe) 5514 5900 7 Netto (Edeka Gruppe) 4090 4607 12.64 Norma 2925 3000 2.56 Πηγή: LZ Με την εξαγορά της Plus από την Netto (Edeka), την τρίτη θέση μεταξύ των discounter αποκτά η αλυσίδα Penny (Rewe). Οι μεγαλύτερες αλυσίδες discounter της Γερμανίας (κύκλος εργασιών σε εκ., 2008) 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 Aldi 24500 Lidl (Schw arz Gruppe) 14750 Plus (Tengelmann) 6829 Penny (Rew e Gruppe) 5900 Netto (Edeka Gruppe) 4607 Norma 3000 Η παρουσία των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας είναι έντονη στο λιανεμπόριο, τόσο στα discounters όσο και στα supermarkets. Ο κύκλος εργασιών για πρϊόντα ιδιωτικής ετικέτας αποτελεί περισσότερο από το 1/3 του συνόλου του κύκλου εργασιών του λιανεμπορίου, ενώ το Aldi πραγματοποιεί μόλις το 11,5% του κύκλου εργασιών του με επώνυμα προϊόντα, και το Lidl περίπου το διπλάσιο (23,8%). Η δημιουργία σειρών προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας από τα nondiscounter καταστήματα αποτελεί έναν τρόπο αντίδρασης στην ολοένα και αυξανόμενη ισχύ των discounter αλυσίδων: το μερίδιο (% αξίας) των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας στα non-dicounters έφτασε το 2008 το 14,2% έχοντας αυξηθεί κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες στην πενταετία 2004-2008. Μερίδιο αγοράς προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (%) 2004 2005 2006 2007 2008 Discounter 72.7 73 73.9 72.3 71.3 20

Non-discounter 9.4 10.2 10.9 12.5 14.2 Σύνολο 31.8 32.9 34.4 35.1 36.7 Πηγή: GfK, LZ Μερίδο αγοράς προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (%) Discounter Non-discounter 74.5 16 74 73.9 14.2 14 73.5 73 72.5 72 71.5 71 72.7 9.4 73 10.2 10.9 12.5 72.3 71.3 12 10 8 6 4 70.5 2 70 Πηγή: GfK, LZ 2004 2005 2006 2007 2008 0 Οι κατηγορίες τροφίμων με τα υψηλότερα ποσοστά προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας είναι τα τυροκομικά (58,8% μερίδιο αγοράς το 2008), τα κατεψυγμένα (50,6%), τα γαλακτοκομικά (50,4%), τα παρασκευάσματα τροφίμων σε κονσέρβα (49,5%), τα μη αλκοολούχα ποτά (41,5%), τα λίπη και έλαια (41,1%), τα προϊόντα delicatessen (41%), το κρασί και τα οινοπνευματώδη (36,1% και 34,3% αντιστοίχως). Εστίαση Ο κύκλος εργασιών για την εστίαση έφτασε το 2008 τα 64 δις, σημείωνοντας ισχνή άνοδο κατά 1% σε σχέση με το 2007, καθώς κατά το τελευταίο τρίμηνο του έτους η εξέλιξη υπήρξε αρνητική. Οι 10 μεγαλύτερες αλυσίδες Cash and Carry της Γερμανίας, οι οποίες πραγματοποιούν περίπου το 99% του συνόλου του κύκλου εργασιών στο τμήμα αυτό της αγοράς, είναι οι εξής: Cash +Carry Κύκλος εργασιών σε εκ. 2007 Μερίδιο αγοράς (%) Metro C+C 6,300 55.7 Rewe GC 1,750 15.5 Edeka Gruppe 1,329 11.7 21

Intergast, Gafateam 984 8.7 Handelshof 546 4.8 Stroetmann 80 0.7 Mattfeld 72 0.6 Service-Bund 52 0.5 Frische Paradies 43 0.4 Niggemann 42 0.4 Top 10 11,198 99.0 Σύνολο 11,314 100.0 Πηγή: Trade Dimensions Cash and Carry - Κύκλος εργασιών 2007, σε εκ. 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 Metro C+C 6,300 Rewe GC 1,750 Edeka Gruppe 1,329 Intergast, Gafateam 984 Handelshof 546 Stroetmann Mattfeld Service-Bund Frische Paradies Niggemann 80 72 52 43 42 Οι 10 μεγαλύτεροι διανομείς τροφίμων, οι οποίοι αθροιστικά καλύπτουν το 90% της αγοράς, είναι: Διανομείς στη γαστρονομία Κύκλος εργασιών σε εκ. 2007 Μερίδιο αγοράς (%) Rewe 1057 19.1 GV-Partner 905 16.4 Intergast-Gafateam 806 14.6 Como 541 9.8 Service Bund 528 9.5 Edeka 426 7.7 Deutsche See 300 5.4 Vierlande 194 3.5 Dewender 134 2.4 Frische Paradies 116 2.1 Top10 5007 90.5 Σύνολο 5535 100.0 Πηγή: Trade Dimensions 22

Διανομείς στη γαστρονομία - Κύκλος εργασιών 2007 (σε εκ. ) 0 200 400 600 800 1000 1200 Rewe 1057 GV-Partner 905 Intergast-Gafateam 806 Como Service Bund 541 528 Edeka 426 Deutsche See 300 Vierlande 194 Dewender Frische Paradies 134 116 ΙΙΙ. Διαφήμιση Οι δαπάνες για διαφήμιση τροφίμων είναι πολύ υψηλές στις κατηγορίες των ζαχαρωδών, των γαλακτοκομικών, της ζυθοποιίας και των μη αλκοολούχων ποτών. Συγκεκριμένα, περίπου το ένα πέμπτο των συνολικών δαπανών για διαφήμιση αφορά σοκολάτες και ζαχαρώδη προϊόντα, ενώ το 16% αφορά γαλακτοκομικά, το 14% μπύρα, και το 11% μη αλκοολούχα ποτά. Στις υπόλοιπες κατηγορίες τροφίμων, οι δαπάνες για διαφήμιση είναι σημαντικά χαμηλότερες. Δαπάνες για διαφήμιση 2007 (%) 6% 6% 5% 3% 3%2% 2% 4% 20% 16% Σοκολάτα και ζαχαρώδη Γαλακτοκομικά Μπύρα Μη αλκοολούχα ποτά Λοιπά Κατεψυγμένα και παγωτό Καφές, τσάι, κακάο Κονσέρβες, κρέας, ψάρι Οινοπνευματώδη 8% 11% 14% Σούπες,σάλτσες, καρυκεύματα Αρτοσκευάσματα Λίπη και έλαια Οίνος και αφρώδης οίνος Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2009, πτώση έχει σημειωθεί στις διαφημιστικές δαπάνες για τους 23

τρεις από τους τέσσερις κλάδους «έντασης διαφήμισης» (γαλακτοκομικά, μπύρα, μη αλκοολούχα ποτά), ενώ αύξηση σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2008 έχει σημειωθεί μόνο στις δαπάνες για διαφήμιση ζαχαρωδών (+7,4%). Αύξηση σημειώθηκε επίσης στις διαφημιστικές δαπάνες και άλλων κατηγοριών τροφίμων: κατά 36,6% για κονσέρβες, κρέας και ιχθυηρά, κατά 25,6% για τα αρτοσκευάσματα και κατά 9,6% για σούπες, σάλτσες και καρυκεύματα (πηγή: Nielsen Media). Πολύ υψηλά ποσά για διαφήμιση δαπανούν οι μεγάλες αλυσίδες λιανεμπορίου τροφίμων (Aldi, Lidl, Edeka), κατατασσόμενες σταθερά εντός της πρώτης δεκάδας της διαφημιστικής αγοράς της Γερμανίας. Οι διαφημιστικές δαπάνες των discounters και των supermarkets ακολούθησαν ανοδική πορεία κατά το πρώτο τρίμηνο του 2009, εξαιτίας του «πολέμου τιμών» που επικρατεί στην αγορά: συγκεκριμένα το Aldi αύξησε τις δαπάνες του για διαφήμιση κατά 15,8% σε σχέση με το α τρίμηνο του 2008 (φτάνοντας τα 137,5 εκ. ), ενώ το Lidl κατά 34,1% (119,6 εκ. ) και η Edeka κατά 8,7% (69,2 εκ. ), ενώ τις διαφημιστικές τους δαπάνες αύξησαν επίσης και η Rewe, Penny, Real. Αντιγόνη Μαριόλη Γραμματέας ΟΕΥ Γ 24