ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: «ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ» & «ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΣΥΝΟΧΗ» ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2016-17 ΕΞΑΜΗΝΟ : Β ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΚΩΝ/ΝΟΣ ΡΟΝΤΟΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ: ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΟΣ, ΑΓΡΟΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ, ΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΡΙΑ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: ΜΑΡΙΑ-ΕΛΕΝΑ ΣΥΡΜΑΛΗ, ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ, ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΜΕΤΑΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ : 1. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Το μάθημα αυτό περιλαμβάνει την ανάπτυξη των βασικών μεθόδων και τεχνικών της περιγραφικής και της επαγωγικής στατιστικής, που είναι αναγκαίες σε ένα σύγχρονο κοινωνικό επιστήμονα προκειμένου να αξιοποιήσει με τον καλύτερο τρόπο τα στατιστικά δεδομένα που συλλέγει πρωτογενώς ή συγκεντρώνει δευτερογενώς στα πλαίσια της ερευνητικής του δραστηριότητας. Η κατανόηση και η χρήση των τεχνικών αυτών του επιτρέπει να είναι σε θέση να περιγράψει κοινωνικά φαινόμενα ή γεγονότα, να προβλέψει την εξέλιξή τους ή ακόμη να συσχετίσει κοινωνικές μεταβλητές και να διερευνήσει τις αιτιώδεις σχέσεις τους. Το μάθημα θα εστιάσει ιδιαίτερα στις εφαρμογές των ανωτέρω τεχνικών σε κοινωνικά και δημογραφικά δεδομένα που αναφέρονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεδομένου ότι οι δημογραφικές εξελίξεις στην Ευρώπη αποτελούν τη βάση πολλών κοινωνικο-οικονομικών μεταβολών, που απαιτούν έρευνα, επιστημονικές ερμηνείες και λήψη αποφάσεων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Δεύτερο σκέλος των εφαρμογών θα αποτελέσουν τα θέματα της κοινωνικής ανάπτυξης και μάλιστα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ώστε παράλληλα με την εμπέδωση των μεθόδων να παρουσιάζονται, με πραγματικά δεδομένα, και οι σύγχρονες τάσεις που διέπουν τις περιφερειακές ανισότητες. 2. ΣΤΟΧΟΣ: Στόχο του μαθήματος, επομένως, αποτελεί η παροχή στους φοιτητές ουσιαστικών γνώσεων για τις μεθόδους στατιστικής ανάλυσης δεδομένων και μάλιστα με τη χρήση εργαλείων πληροφορικής. Οι φοιτητές θα διδαχθούν θεωρητικά τις μεθόδους ανάλυσης των δεδομένων και θα ασκηθούν στην εφαρμογή τους με εργαλεία πληροφορικής. Η εκμάθηση του μαθηματικού υποβάθρου πάνω στο οποίο στηρίζονται οι μέθοδοι ανάλυσης θα γίνει σε ένα βασικό επίπεδο, ενώ το μάθημα θα εστιάσει ιδιαίτερα στην κατανόηση του τρόπου επιλογής και εφαρμογής των κάθε φορά κατάλληλων μεθόδων και στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων αυτών για την έρευνα και την λήψη αποφάσεων. Η εφαρμογές σε θέματα σχετικά με την κοινωνική
και δημογραφική κατάσταση και τις μεταναστευτικές ροές στην Ευρώπη θα συμβάλλουν, επίσης, στην κατανόηση των σχετικών εξελίξεων και της σημασίας τους, στη διερεύνηση των αιτιών αυτών και στον προσδιορισμό των πολιτικών που θα πρέπει να εφαρμοστούν προς λύση των σχετικών προβλημάτων. 3. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ: Η επιτυχής παρακολούθηση των εισηγήσεων προϋποθέτει βασικές γνώσεις της Περιγραφικής Στατιστικής, οι οποίες διδάσκονται σε προπτυχιακό επίπεδο σε όλα σχεδόν τα Τμήματα των ΑΕΙ. Σε κάθε περίπτωση, στα εισαγωγικά μαθήματα θα γίνει επισκόπηση των βασικών στοιχείων της Περιγραφικής Στατιστικής. Επιπλέον, με δεδομένο ότι το πρόγραμμα είναι διεπιστημονικό, προβλέπεται τα μαθήματα θα έχουν την ευελιξία ώστε να καλύπτουν ορισμένα κενά βασικής (προαπαιτούμενης) ύλης (κατά περίπτωση αν χρειαστεί) σε έκταση που να μην είναι σε βάρος προχωρημένων μεθόδων, έτσι ώστε το πρόγραμμα να ανταποκρίνεται στο επίπεδο του Μεταπτυχιακού. 4. ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Το πρόγραμμα θα διενεργείται τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο με έμφαση στη χρήση των στατιστικών και άλλων πακέτων για την επεξεργασία και ανάλυση των στατιστικών δεδομένων. Επίσης, στα πλαίσια του μαθήματος οι φοιτητές θα ασχοληθούν ενεργά με την ανάλυση μέσω εργασιών τους σε θέματα σχετικά με δημογραφικά και κοινωνικά θέματα. Με τον τρόπο αυτό, οι φοιτητές θα εμπλακούν άμεσα στην ανάλυση των αποτελεσμάτων πραγματικής έρευνας, και η όλη διαδικασία θα παρουσιαστεί στο τελευταίο μάθημα από τους φοιτητές σε ακροατήριο. Ενδιάμεσα θα παρουσιάζεται τμηματικά η εργασία των φοιτητών και θα υπάρχει ανατροφοδότηση από του Καθηγητές 5. ΤΡΟΠΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ: Για να επιτευχθούν οι στόχοι του μαθήματος, οι φοιτητές θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στο μάθημα, να ασχολούνται σε συνεχή βάση και πέραν των ωρών διδασκαλίας με την εφαρμογή των τεχνικών και τη χρήση των εργαλείων πληροφορικής, να διενεργούν έγκαιρα τις εργασίες τους και να τις παρουσιάζουν ενώπιον κοινού. Η εξέταση θα περιλαμβάνει ερευνητική εργασία στη φάση της ανάλυσης και ηλεκτρονικά τεστ. Η δυνατότητα ευχερούς παρουσίασης της εργασίας, επιπλέον της συγγραφής της, θα αποτελέσει βασικό κριτήριο αξιολόγησης. Στην αξιολόγηση του φοιτητή θα λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η ενεργή συμμετοχή του στο μάθημα. Η ερευνητική εργασία θα διανέμεται στους φοιτητές κατά την έναρξη του μαθήματος και θα πραγματοποιείται/παρακολουθείται σταδιακά με την πρόοδο του μαθήματος.
6. ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΑΠΟΚΤΗΘΟΥΝ: Με τη λήξη του μαθήματος ο φοιτητής θα έχει αποκτήσει τις ακόλουθες γνώσεις και θα έχει αναπτύξει τις αντίστοιχες δεξιότητες: 6.1 Κατανόηση βασικών τεχνικών στατιστικής και δημογραφίας και δυνατότητα ορθής εφαρμογής τους. 6.2 Δυνατότητα χρήσης στατιστικών και γενικών πακέτων για την ανάλυση των δεδομένων του. 6.3 Κατανόηση του κοινωνικού και δημογραφικού γίγνεσθαι της Ελλάδας, σε περιφερειακό επίπεδο, και της Ευρώπης 7. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ/ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ: Στη συνέχεια παρουσιάζονται αναλυτικά οι διαλέξεις που θα πραγματοποιηθούν στα πλαίσια του μαθήματος και που πιστεύουμε ότι καλύπτουν κατά βάση τις γνώσεις στατιστικής και δημογραφικής ανάλυσης που θα πρέπει να έχει ένας καλά καταρτισμένος Κοινωνικός Επιστήμονας. ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ ΚΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΣΗ: 1 Εισαγωγή στη Στατιστική Ανάλυση (Κ. Ρόντος). Τι είναι η ανάλυση στατιστικών δεδομένων. Βασικά δημογραφικά δεδομένα. Πηγές στατιστικών και δημογραφικών δεδομένων-εθνικές και διεθνείς βάσεις. Διακρίσεις στατιστικής ανάλυσης (Περιγραφική-Επαγωγική, Μονοπαραγοντική- Διπαραγοντική Πολυπαραγοντική, Παραμετρική -μη παραμετρική). Κλίμακες μέτρησης, κατηγορίες μεταβλητών και μέθοδοι ανάλυσης κατά κατηγορία. Παρουσίαση των Βασικών μεθόδων και του τρόπου χρήσης τους στην διερεύνηση των ερευνητικών ερωτημάτων. Παραδείγματα. Παρουσίαση στατιστικού πακέτου SPSS και συναρτήσεων του EXCEL 2 Περιγραφική Ανάλυση Στατιστικών Δεδομένων (Κ. Ρόντος). Περιγραφικής Στατιστικής και Δείκτες. Περιγραφικά μέτρα (μέτρα κεντρικής τάσεως, διασποράς, κύρτωσης και ασυμμετρίας). Κατανομές συχνοτήτων. Πίνακες και διαγράμματα. Σχετικοί αριθμοί ( λόγοι, αναλογίες, ποσοστά) και η χρήση τους στην διαχρονική και συγκριτική στατιστική και δημογραφική ανάλυση. Έννοια και
βασικές κατηγορίες αριθμοδεικτών. Βασικοί δείκτες για την κοινωνική έρευνα.. Εισαγωγή δεδομένων και Εφαρμογές στο SPSS και EXCEL 3. Βασική Εκτιμητική (Κ. Ρόντος) Εκτίμηση παραμέτρων και έλεγχοι υποθέσεων (εύρεση στατιστικής σημαντικότητας παραμέτρων ή διαφορών) με τη χρήση της κατανομής Τ ή της κατανομής student ttest ). Εφαρμογές στο SPSS και EXCEL Παρουσίαση της εργασίας φοιτητών επί της περιγραφικής ανάλυσης. 4 Διμεταβλητή και Πολυμεταβλητή Στατιστική Ανάλυση ( Εισηγητής Κ. Ρόντος). Έννοια της συσχέτισης, συντελεστής συσχέτισης κατά Pearson. συντελεστής προσδιορισμού. Πότε χρησιμοποιούμε μη παραμετρικές μεθόδους. Συσχέτιση δεδομένων αναφερόμενων σε πίνακα διπλής εισόδου. Το Test-x2 και οι εφαρμογές του. Συντελεστής συσχέτισης κατά τάξεις του Kendall. Test Mann-Whitney, έλεγχος Wilcoxon). 5. Διμεταβλητή και Πολυμεταβλητή Στατιστική Ανάλυση (Κ. Ρόντος). Έννοια της παλινδρόμησης. Απλή και πολλαπλή γραμμική παλινδρόμηση. Λοιπές μορφές παλινδρόμησης και τρόπος επιλογής τους. Ανάλυση παλινδρόμησης για ονομαστικές και τακτικές μεταβλητές (Logistic Regression, Multinomial Logistic Regression, Ordinal Regression Model). Ανάλυση Διακυμάνσεως, έννοια και εφαρμογές με μια και δύο ανεξάρτητες μεταβλητές. Εφαρμογές με SPSS και EXCEL 6 Εργαστηριακές εφαρμογές με στατιστικά πακέτα σε θέματα τοπικής ανάπτυξης και Ευρωπαϊκών Κοινωνικών φαινομένων (Νίκος Πανάγος) 7 Εργαστηριακές εφαρμογές με στατιστικά πακέτα σε θέματα τοπικής ανάπτυξης και Ευρωπαϊκών Κοινωνικών φαινομένων (Νίκος Πανάγος) 8 Δημογραφικές Στατιστικές και Βασική Δημογραφική ανάλυση. (Κ. Ρόντος). 9 Δημογραφικές τάσεις στην Ευρώπη Κ. Ρόντος).
10 Εφαρμογές Κοινωνικής και Οικονομικής Έρευνας με τη χρήση του πακέτου E- Views (Μαρία Συρμαλή) 11 Εργαστηριακές Εφαρμογές με στατιστικά πακέτα για θέματα τοπικής ανάπτυξης και Ευρωπαϊκών Κοινωνικών φαινομένων (Νίκος Πανάγος) 12 Παρουσίαση εργασίας φοιτητών και ανατροφοδότηση (Κ. Ρόντος) 13 Ανακεφαλαίωση. Αξιολόγηση μαθήματος (Κ. Ρόντος) ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προβλέπονται πρόσθετα εργαστηριακά μαθήματα για την καλύτερη εξάσκηση των φοιτητών. ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ Ρόντος Κ., 2011, «Ανάλυση Στατιστικών Δεδομένων και Δημογραφικές- Κοινωνικές Εφαρμογές», εκδόσεις Μπένου, Αθήνα. Ρόντος Κ. και Παπάνης Ε., 2006, «Στατιστική Έρευνα», Εκδόσεις Ι. Σιδέρη, Αθήνα Κοτζαμάνης Β., 2009, «Στοιχεία Δημογραφίας», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας Βαγενάς Γ., 2002, «Στατιστικές Εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη», ΤΕΦΑΑ, Αθήνα. Πετράκος Γ., 2011, «Εισαγωγή στη στατιστική της καθημερινότητάς μας», Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα. ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ Δημητριάδης Ευστάθιος, 2003, «Στατιστικές Εφαρμογές με SPSS», Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα. Δονάτος Γ και Χομπάς Χ., 1988, «Στατιστικές Μέθοδοι», Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα. Δρακάτου Κ., 1985, «Πολιτική Στατιστική», Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.
Δρακάτου Κ., «Ασκήσεις Στατιστικής», Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα. Κάλλας Γ., 2011, «Ολοκληρωμένα συστήματα υποστήριξης περιφερειακής πολιτικής» στο «Θέματα Περιφερειακού Σχεδιασμού και Χωρικής Ανάλυσης- Μέθοδοι, Εργαλεία και Συστήματα Υποστήριξης», Ρόντος Κ., (Επιμ.), εκδόσεις Μπένου, Αθήνα. Κοτζαμάνης Β. και Παππάς Β., 2005, «Χώρος και Πληθυσμός-Αναλυτικές Προσεγγίσεις», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας Κοτζαμάνης Β., 2009, «Η δημογραφική πρόκληση, γεγονότα και διακυβεύματα», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας Μοσχάκης Ι., 2003, «Τρίγλωσσο Λεξικό Στατιστικών Όρων», Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα. Μπαγιάτης Ν., Χ. Μωυσιάδης, Ν. Τσάντας, Θ. Χατζηπαντελής 1999 Ανάλυση Δεδομένων με τη χρήση Στατιστικών πακέτων, Εκδόσεις Ζήτη. Παπαδασκαλόπουλος Α., 2000, «Μέθοδοι Περιφερειακής Ανάλυσης», Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα. Παπαδημητρίου Γ., «Περιγραφική Στατιστική», Παρατηρητής, Αθήνα- Θεσ/νίκη. Παπαδημητρίου Γ., 2007, «Η Ανάλυση Δεδομένων», εκδόσεις τυπωθήτω- Γ. Δαρδανός, Αθήνα Πολυχρονόπουλος Γ., Κορρές Γ. και Ρόντος Κ. 2005 «Βασικές Αρχές Οικονομίας και Διοίκησης», Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης, Αθήνα. Ρόντος Κ. και Πολυχρονόπουλος Γ., 2005, «Εργαλεία και Τεχνικές Λήψης Επιχειρηματικών Αποφάσεων», Εκδόσεις Interbooks, Αθήνα. Ρόντος Κ., (Επιμ.), 2011 «Θέματα Περιφερειακού Σχεδιασμού και Χωρικής Ανάλυσης-Μέθοδοι, Εργαλεία και Συστήματα Υποστήριξης», εκδόσεις Μπένου, Αθήνα. Ρόντος Κ., 2008, «Το Ελληνικό Στατιστικό Σύστημα ως Μέσο Υποστήριξης της Δημογραφικής και Κοινωνικής Έρευνας και Πολιτικής», στο «Μεθοδολογικά ζητήματα και ερευνητικές υποδομές των κοινωνικών επιστημών», υπεύθυνοι έκδοσης Ι. Κάλλας, Δ. Κονδύλη και Γ. Καραγιάννης., εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα. Ρόντος κ., 2009, Ευρωπαϊκές πολιτικές απασχόλησης και οι τάσεις στις Χώρες- Μέλη» σε συνεργασία με Σ. Παπάνη, Α. Λοϊζου και Π. Ρόντου στο «Μικρά, μεσαία κράτη και κοινωνία στην Ευρωπαϊκή Ένωση», εκδόσεις Παπαζήση Σιάμπος Γ., 1993, «Δημογραφία», Εκδόσεις Σμπίλια, Αθήνα. Τσαούσης Δ., 1985, «Κοινωνική Δημογραφία», εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα.
Τσίμπος Κ. και Παπαδάκης Μ., 2004, «Δημογραφική Ανάλυση-Αρχές, Μέθοδοι, Υποδείγματα., Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα. Χατζηπαντελής Θ., 2006, «Δημοσκοπήσεις και Στατιστική». Ειδικό τεύχος των πρακτικών του 19 ου συνεδρίου ΕΣΙ, Καστοριά, σ. 11-13 ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ Achen, C. H. and W. Phillips Shively «Cross-level Inference» University of Chicago Press Angelis, V. & Dimaki, K. (2011). A Region s Basic Image as a Measure of its Attractiveness, International Journal of Economic Sciences and Applied Research, 4(2), pp. 7-33. Clark G. M and Cooke D., 1998 A Basic Course in Statistics, Arnold Pub., 4 th ed. Conway F., 1963, Descriptive Statistics, Leicester University Press. Croxton F.E, Dudley C.J and Sindey K., 1967, Prentice-Hall, INC, London. Garthwaite, Jollife and Jones: Statistical Inference, Oxford Science. Kallas J. (Ed), 2005, The Secondary Processing, National Centre for Social Research, Athens. King G., 1997, «A solution to the ecological inference problem», Princeton University Press. Loether H. and D. McTavish, 1974, Statistics for Sociologists-An introduction, Allyn and Baon. Norcliffe G.B, 1985, Inferential Statistics for Geographers, Hutchinson & Co Publishers Ltd, G.B. Parant A., (Ed.) 2005, Migrations, Crises and Recent Conflicts in the Balkans, University of Thessaly Press. Rontos K. and M. Sfakianakis, 2008 Recent development and prospects of qualitative tourism in Greece: a statistical approach International Journal of Applied Systemic Studies, v.3 Rontos K. and Vavouras I., (2013), Socioeconomic and Political Development: Their Mesasurment and Connections, Global Journal of Human Social Science V. 13(5).
Rontos K., Ch. Pierrakou, M. Sfakianakis, P. Rontos, 2006, Analysis of spectators opinion about safety of the 1998 men s Basketball World Championship, Exercise and Society, Journal of Sports Science, Democritus University of Thrace, v.43. Rontos K., Salvati L. And Vavouras I. (2013) Corruption in the World: Its Economic, Political and Geographic Determinants and their interactions, Journal of Regional & Socio- Economic Issues, V. 3(2):5-26. Xtouris S., A. Zissi, E.Papanis and C. Rontos, 2006, The state of youth in contemporary Greece, Young, Nordic Journal of Youth Research, 14(4). Zissi A., K. Rontos, S. Chtouris, D. Papageorgiou, Christina Pierrakou, 2007, Greek employers intentions to hire people with disabilities in the workforce: The effects of the type of disability, Scandinavian Journal of Disability Research, Vol. 9, No1, 14-25.