THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ KONSTANTIN SIMONOV DIRECTOR GENERAL, NATIONAL ENERGY SECURITY FUND, RUSSIA TO THE 18 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE «THE BIG RETHINK FOR EUROPE THE BIG TURNING POINT FOR GREECE» ΠΕΜΠΤΗ 10 ΙΟΥΛΙΟΥ 2014

ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ KONSTANTIN SIMONOV DIRECTOR GENERAL, NATIONAL ENERGY SECURITY FUND, RUSSIA TO THE 18 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE «THE BIG RETHINK FOR EUROPE THE BIG TURNING POINT FOR GREECE» ΠΕΜΠΤΗ 10 ΙΟΥΛΙΟΥ 2014 Κύξηε Πξόεδξε γηα εκέλα είλαη κεγάιε ηηκή λα κηιήζσ γη' απηό ην πλέδξην, δελ είλαη ε πξώηε θνξά πνπ ζπκκεηέρσ ζε εθδειώζεηο ηνπ Economist θαη ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο απόςεηο κνπ. Γηα εκέλα είλαη κεγάιε κνπ ραξά πνπ βξίζθνκαη εδώ, βεβαίσο αλ δελ θάλσ ιάζνο λνκίδσ ππάξρνπλ δπν κόλν νκηιεηέο από ηε Ρσζία ζήκεξα θαη ρηεο εγώ θαη ν θ. Τakunin. πλεπώο είλαη ζεκαληηθό απηό, δηόηη απηή είλαη θαη κηα πξόθιεζε γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε, δειαδή πνηα ζα είλαη ε πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο πξνο ηε Ρσζία θαη πνηα ζα είλαη ε απάληεζε εθ κέξνπο ηεο Ρσζίαο ζε απηέο ηηο απνθάζεηο πνπ ιακβάλνληαη. Πξέπεη λα είκαζηε πάξα πνιύ αθξηβείο θαη πνιύ επθπείο ζηηο απνθάζεηο πνπ ιακβάλνπκε, δηόηη ην βαζηθό ζηνηρείν είλαη λα είκαζηε ζίγνπξνη όηη ε πνιηηηθή ηεο απνκόλσζεο ηεο Ρσζίαο από ηηο εμειίμεηο κείσζεο ηεο παξνπζίαο ηεο Ρσζίαο ζηηο δηεζλείο αγνξέο, πξέπεη λα δνύκε αλ απηά ηα βήκαηα εληζρύνπλ ηε ζέζε ηεο Ρσζίαο ή ηελ θαζηζηνύλ πην αληαγσληζηηθή.

Απηή ηε ζηηγκή ε θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί κεηαμύ Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη Ρσζίαο ραξαθηεξίδεηαη σο πξνβιεκαηηθή. Θα κπνξνύζα λα εμεγήζσ ηε ζέζε ηεο Ρσζίαο ζηελ Κξηκαία θαη ζηελ Οπθξαλία βεβαίσο δελ έρσ ηόζν πνιύ ρξόλν θαη εμεηδηθεύνκαη ζηα ελεξγεηαθά δεηήκαηα. Οπόηε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παξνπζίαζήο κνπ δελ ζα ήζεια λα επηθεληξσζώ ζε απηό θαη λα εμεγήζσ όρη κόλν ην ξόιν ηεο Ρσζίαο ζηελ αγνξά, αιιά θαη ην θόζηνο ησλ ελαιιαθηηθώλ. Θα ρξεζηκνπνηήζσ δηάθνξα slides θάπνηεο δηαθάλεηεο δειαδή. Βιέπεηε όηη ην θπζηθό αέξην πνπ πεξλάεη πξνο ηελ Δπξώπε από ηε Ρσζία κέζσ ηεο Σνπξθίαο ρσξίο ηα. θξάηε είλαη πνιύ κεγάιν, ζπλεπώο δελ ζα ήζειαλ νη Βξπμέιιεο λα εμαιείςνπλ ην ξόιν ηεο Ρσζίαο ζε ό,ηη αθνξά ηελ παξνπζία ηεο Ρσζίαο ζηηο δηεζλείο αγνξέο. Πνην είλαη ην απνηέιεζκα ησλ πνιηηηθώλ απηώλ; Βιέπεηε όηη πέξζη νη πνζόηεηεο πνπ έθηαζαλ ζηε Ρσζία ήηαλ από ηηο κεγαιύηεξεο ηα ηειεπηαία ρξόληα. Πάλσ από 160 bcm. Απηό είλαη ην απνηέιεζκα ην νπνίν ζα πιήμεη ε Δπξώπε κε ηηο απνθάζεηο ηεο. Βιέπνπκε όηη αληίζεηα ππάξρεη ήδε κηα αύμεζε ζηνλ εθνδηαζκό ηεο Δπξώπεο κε αέξην, κπνξνύκε ζίγνπξα λα εμεγήζνπκε ηα πξνβιήκαηα. Τπάξρνπλ πξνβιήκαηα ζηελ Ννξβεγία ή ζηε Βόξεηα Αθξηθή, δελ ππάξρεη LNG. Όκσο ππάξρνπλ ζίγνπξα εξκελείεο, ππάξρνπλ εμεγήζεηο όκσο ην ζπκπέξαζκα είλαη όηη ε Ρσζία είλαη εδώ. ηε δηαθάλεηα απηή βιέπεηε ην κεξίδην ηεο θάζε ρώξαο από ηελ πξνκήζεηα θπζηθνύ αεξίνπ από ηελ Ρσζία, βιέπεηε ηελ Διιάδα ε νπνία βξίζθεηαη ζε έλα ζεκείν, ζίγνπξα δελ είλαη ν πξώηνο θαηαλαισηήο θπζηθνύ αεξίνπ, έρεη κόιηο 2,5 bcm πέξζη, αιιά βιέπεηε πνιύ θαιά πνηα είλαη θαη ε ζεκαζία ηεο Ρσζίαο ζην αλαηνιηθό ηκήκα ηεο Δπξώπεο. Γηόηη λαη, κπνξεί ζε απηή ηελ πεξηνρή ε θαηαλάισζε λα κελ είλαη πνιύ πςειή όπσο ζηε Γεξκαλία γηα παξάδεηγκα ή ζηελ Σνπξθία ή ζηελ Ιηαιία, βιέπνπκε όκσο όηη ε Ρσζία θάπνηεο θνξέο είλαη νπζηαζηηθά ν κόλνο πξνκεζεπηήο θαη δελ αλαθέξνκαη κόλν ζηελ Διιάδα, αλαθέξνκαη ζηε Βνπιγαξία θαη ζε άιιεο γεηηνληέο ζαο ρώξεο. Γηα ηνλ ιόγν απηό είλαη ζεκαληηθό λα θαηαλνήζνπκε όηη είλαη πνιύ δύζθνιν λα βξνύκε ελαιιαθηηθέο θαη ελδερνκέλσο νη ελαιιαθηηθέο λα 2

είλαη αθόκε πην αθξηβέο. Όηαλ κηινύκε γηα θπξώζεηο βιέπνπκε ην ξόιν ησλ Ηλσκέλσλ Πνιηηεηώλ θαη νη Ηλσκέλεο Πνιηηείεο πξνζπαζνύλ λα εκπιαθνύλ ζε απηή ηε δηαδηθαζία ησλ θπξώζεσλ. Γηα πνην ιόγν «θαίγνληαη» ηόζν πνιύ νη Ηλσκέλεο Πνιηηείεο; Γελ είλαη κόλν ζέκα πνιηηηθήο, είλαη θαη ζέκα νηθνλνκίαο. Καη δελ είλαη θαη ζέκα νηθνλνκίαο, δηόηη βιέπεηε δελ έρνπκε νπζηαζηηθέο εκπνξηθέο ζρέζεηο κε ηελ Ακεξηθή. Βιέπεηε όηη ην εκπόξην κε ηελ Πνισλία είλαη πην κεγάιν από όηη ζηηο Ηλσκέλεο Πνιηηείεο. Άξα ν ιόγνο πνπ ην θάλνπλ απηό είλαη ηειείσο δηαθνξεηηθόο. Μηιώληαο γηα ηελ ελεξγεηαθή αζθάιεηα ζην λόηην κέξνο ηεο Δπξώπεο είλαη έλα πνιύ γλσζηό δήηεκα ην South Stream θαη πξνζπαζνύκε λα εμεγήζνπκε ζηνπο Δπξσπαίνπο όηη ν South Stream δελ είλαη έλα έξγν κε ζηόρν ηελ ελίζρπζε ηνπ κνλνπσιίνπ καο ζε απηό ην θνκκάηη, ζε απηό ην ηκήκα ηεο Δπξώπεο ή λα απμήζεη ηελ πνιηηηθή πίεζε πνπ κπνξνύκε λα αζθήζνπκε ζηελ Δπξώπε, όρη. Σν ζέκα είλαη ε ελεξγεηαθή αζθάιεηα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Γηόηη απηή ηε ζηηγκή έρνπκε ηελ Οπθξαλία σο δηακεηαθνκηζηηθή ρώξα, σο ρώξα transit θαη ζίγνπξα πξέπεη λα πξνζηαηεύζνπκε ηελ Οπθξαλία, αιιά ε θαηάζηαζε εθεί είλαη πάξα πνιύ απιή. Απηή ηε ζηηγκή, ηνλ επόκελν ρεηκώλα θαη δελ κηιάσ γηα ηηο επόκελεο δεθαεηίεο, ηνλ επόκελν ρεηκώλα ε Οπθξαλία ζα αληηκεησπίζεη ηεξάζηην πξόβιεκα. Ση ζα ζπκβεί ινηπόλ αύξην ην πξσί; Βιέπεηε ζηε δηαθάλεηα όηη κεηώζεθε ε εμάξηεζή καο από ηελ Οπθξαλία σο δηακεηαθνκηζηηθή ρώξα από ην 95 ζην 52% πέξζη ιόγσ ηεο θαηαζθεπήο ηνπ South Stream θαη κπνξείηε λα δείηε θαη ηε Γεξκαλία, αλ κεηά ηελ θαηαζθεπή ηνπ North stream ηνπ βόξεηνπ αγσγνύ αλ ππάξρεη αύμεζε πίεζεο ηεο Ρσζίαο πάλσ ζηε Γεξκαλία ή όρη. Βεβαίσο θαη όρη. Βιέπνπκε κηα ελίζρπζε ηεο αζθάιεηαο. Η Γεξκαλία δελ θνβάηαη ηνλ επόκελν ρεηκώλα, δηόηη δελ ππάξρνπλ ηξέλα από ηελ Οπθξαλία πξνο ηε Γεξκαλία, ππάξρνπλ ινηπόλ ελαιιαθηηθέο. Βιέπνπκε ηελ εμάξηεζε ησλ επξσπατθώλ ρσξώλ από ην δηακεηαθνκηζηηθό ξόιν ηεο Οπθξαλία γηα ην θπζηθό αέξην, βιέπεηε όηη ε Διιάδα εμαξηάηαη θαηά πάλσ από 60% ηώξα βιέπεηε όηη ε Οπθξαλία από ηε ζηηγκή πνπ είπε όρη, όηη δελ ζα ππάξρεη θαηαλάισζε ξσζηθνύ θπζηθνύ 3

αεξίνπ, ελώ ήκαζηαλ έηνηκνη λα δώζνπκε 100 δνιάξηα έθπησζε ε Οπθξαλία αξλήζεθε, νπόηε ηη ζα γίλεη απηό ην ρεηκώλα; Αλ δελ ππάξρεη ελαιιαθηηθή γηα ηελ Οπθξαλία ηόηε ζα πξέπεη λα πάξεη ην θπζηθό αέξην απηό κέζα από ηηο transit πνζόηεηεο, από ην transit ζα πάεη ζηελ Δπξώπε θαη άξα όιεο απηέο νη ρώξεο πνπ βιέπεηε ζηε δηαθάλεηα θαη εηδηθά νη ρώξεο νη νπνίεο έρνπλ 100% εμάξηεζε απιά δελ ζα έρνπλ θαζόινπ θπζηθό αέξην. Καη εθεί ζα έρνπκε άιιε κηα θξίζε θπζηθνύ αεξίνπ όρη όκσο απηή ηε θνξά ιόγσ ηεο πνιηηηθήο ηεο Ρσζίαο. Γηόηη εκείο εμεγήζακε ηελ θαηάζηαζε, εμεγήζακε θαη πέξζη, πξνζπαζνύκε λα ηελ εμεγήζνπκε θαη ηώξα, δηόηη έρνπκε θάπνηνπο κήλεο κέρξη λα κπεη ν ρεηκώλαο. Γπζηπρώο όκσο ζηηο Βξπμέιιεο δελ ππάξρνπλ ζνβαξέο αληηδξάζεηο θαη ζεηηθέο αληηδξάζεηο ζηηο εμεγήζεηο καο. ηε δηαθάλεηα απηή βιέπεηε ηε δεκηνπξγία ελαιιαθηηθώλ νδώλ θαη ην θόζηνο. Απηό είλαη έλα ζέκα γηα ην επόκελν πάλει, γηα ην πάλει πνπ ζα ζπδεηήζεη ην ζέκα ηνπ LNG θαη είλαη θη έλα εξώηεκά κνπ πξνο ηα κέιε ηνπ επόκελνπ πάλει. ηε δηαθάλεηα εδώ βιέπεηε όηη ε Δπξσπατθή Έλσζε ρξεζηκνπνηεί κόλν ην 20% ησλ εγθαηαζηάζεσλ LNG άξα ππάξρεη έλα ηεξάζηην θνκκάηη ην νπνίν είλαη άδεην. Δίλαη κάιινλ ζαλ ηηο ππξακίδεο. Μπνξεί λα θόςνπλ εηζηηήξηα αλ ζέινπλ γηα λα κπαίλεη ν θόζκνο θαη λα επηζθέπηεηαη ηηο εγθαηαζηάζεηο. πλεπώο πξέπεη λα απμήζνπκε ηελ ελεξγεηαθή αζθάιεηα θαη όρη απιά λα ζπαηαινύκε ρξήκαηα. Απηό είλαη θαη ην θόζηνο ησλ ελαιιαθηηθώλ, ην βιέπεηε ζηε δηαθάλεηα εδώ. Δδώ έρνπκε θάπνηεο παξαηεξήζεηο θαη κε απηό ζα θιείζσ. Δδώ έρνπκε κηα πνιύ ζεκαληηθή πεξίπησζε, ε πεξίπησζε ηνπ Αδεξκπατηδάλ, κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη σο ελαιιαθηηθή αλαθνξηθά κε ην αρ Νηελίδ, βιέπνπκε ηε δνκή ησλ ζπκβάζεσλ. Οη πεξηζζόηεξεο εηαηξείεο δνπιεύνπλ κε ηελ ηηαιηθή αγνξά. Άξα κόλν 2 Bcm πάλε ζηηο άιιεο ρώξεο θαη κόλν 1 Bcm ζα θηάζεη ζηελ Διιάδα. Απηό δελ θηάλεη, αλ ζέινπκε λα κηιήζνπκε γηα πξαγκαηηθέο ελαιιαθηηθέο θ Κθαη πξαγκαηηθή ελεξγεηαθή αζθάιεηα θαη απηό πνπ είλαη ελδηαθέξνλ είλαη όηη όηαλ ε Δπξσπατθή Έλσζε μεθίλεζε ηηο δηαπξαγκαηεύζεηο κε ην Αδεξκπατηδάλ ην ζέκα ήηαλ πάξα πνιύ απιό, δελ ππάξρνπλ 4

καθξνπξόζεζκα ζπκβόιαηα, δελ ζα ππάξρεη ζπζρέηηζε ησλ ηηκώλ πεηξειαίνπ θαη θπζηθνύ αεξίνπ θαη ηώξα ηη βιέπνπκε; Αθξηβώο ην αληίζεην. πζρέηηζε, καθξνρξόληα ζπκβόιαηα θαη ηα ινηπά. Καη ην εξώηεκα είλαη ζεκαληηθό, είλαη ζνβαξό. Η απόθαζε ηεο Διιάδαο λα πνπιήζεη ηε ΓΔΦΑ ζηε SOCAR θαη απηό είλαη ην επόκελν εξώηεκά κνπ ζηνλ θ. Παιεγηάλλε ν νπνίνο είλαη ν εθπξόζσπνο ηεο ΓΔΦΑ απηό απνηειεί κηα παξαβίαζε, δελ κπνξείο δειαδή λα πνπιήζεηο εγθαηαζηάζεηο πνπ είζαη εληόο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζε εηαηξείεο εθηόο. Απηό είλαη θάηη, γηα ην νπνίν δελ καο απαληνύλ κε ζαθήλεηα ζηηο Βξπμέιιεο. Άξα δελ είλαη θάπνηα απόθαζε θάπνησλ θαπηηαιηζηώλ, γηαηί ν θαπηηαιηζκόο ζεκαίλεη αληαγσληζκόο κεηαμύ ηζόηηκσλ παξαγόλησλ. Καηά ηελ άπνςή κνπ δελ είλαη απόθαζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Πνηα ζα είλαη ε απάληεζε ηεο Ρσζίαο; Ξέξεηε πνιύ θαιά όηη ππνγξάςακε κηα καθξνρξόληα ζύκβαζε κε ηελ Κίλα θαη ηώξα έρνπκε βξεη λέα πεδία, λέα θνηηάζκαηα, νπόηε δελ ππάξρεη ζέκα αζθάιεηαο, νπόηε ην επόκελν ζέκα είλαη ην πεηξέιαην. Πξηλ από δέθα ρξόληα πνπινύζακε κηθξέο πνζόηεηεο πεηξειαίνπ ζηελ Κίλα θαη ζε όιεο ηηο αζηαηηθέο ρώξεο, ηώξα όπσο βιέπνπκε δελ ππάξρεη κεγάιε αύμεζε ησλ ζπλνιηθώλ εμαγσγώλ αιιά βιέπνπκε ζπλνιηθή αύμεζε ηνπ κεξηδίνπ εμαγσγώλ ζε αζηαηηθέο ρώξεο, πεξίπνπ δέθα θνξέο κεγαιύηεξνο είλαη ν εθνδηαζκόο ζε πεηξέιαην ησλ αζηαηηθώλ ρσξώλ από ηε Ρσζία. Βιέπεηε πνηα είλαη ε ηάζε θαη θαηά ηελ άπνςή κνπ απηή δελ είλαη ζεηηθή από ηε ζηηγκή πνπ κηιάκε γηα ηηο επξσξσζηθέο ζρέζεηο. Σειεπηαία κνπ παξαηήξεζε. Καηά ηελ άπνςή κνπ πξώηνλ ε απόξξηςε ηεο Ρσζίαο είλαη βήκα πξνο ηε κείσζε ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη αλ κάιηζηα ε Ρσζία αληηδξάζεη ζε κηα πξνζπάζεηα αλάπηπμεο λέσλ ζρέζεσλ κε άιιεο ζπκκαρίεο, ηόηε απηό ζα κπνξεί λα είλαη ελδερνκέλσο πξόβιεκα γηα ηε Ρσζία, αιιά ζα είλαη ακνηβαίν ην πξόβιεκα νπόηε έρνπκε ρξόλν κπξνζηά καο γηα λα δηνξζώζνπκε απηή ηελ θαηάζηαζε. Δπραξηζηώ πάξα πνιύ γηα ηελ πξνζνρή ζαο. 5