ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΕΙΦΟΡΙΑ IN EUROPE-ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΣΠΙΤΙΑ ΣΧΟΛΕΙΟ: 8 ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΑΞΗ: ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ: Ταξιαρχία Μωυσή Μαρία Καλλικάκη ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014 teachers4europe
ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σε μια εποχή που οι κλιματικές αλλαγές στον πλανήτη είναι έντονες και η μόλυνση του περιβάλλοντος ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα, η Ευρώπη παίρνει δραστικά μέτρα και θέτει στόχους για την προστασία της, προβάλλοντας την αειφορία ως βασική έννοια. Με την προοπτική αυτή και δεδομένου του ότι στο νέο σχολείο δίνονται οι δυνατότητες ενασχόλησης των μαθητών με όλα τα σύγχρονα θέματα της ζωής μας, αποφασίσαμε με τα παιδιά να αναδείξουμε την Ευρωπαϊκή ιδέα μέσα από την αειφορία, φτιάχνοντας βιοκλιματικά σπίτια ως τα πλέον σύγχρονα οικοδομήματα, σε 5 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ελλάδα, Ισπανία, Αγγλία, Ολλανδία, Γαλλία), εμπλεκόμενοι και με την τέχνη μέσα από τα εικαστικά. Πιο συγκεκριμένα ακολουθήσαμε τις αρχές που πρεσβεύει η Ευρωπαϊκή Ένωση: τη διασφάλιση της ειρήνης, της δικαιοσύνης, των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της αλληλεγγύης και της συνεργασίας των μελών για την εύρεση λύσεων σε κοινά προβλήματα, όπως τα περιβαλλοντικά που μας ενδιέφεραν και άπτονται σε μια ευρύτερη έννοια με αυτή της αειφόρου ανάπτυξης. Ο γενικότερος σκοπός του project που εκπονήσαμε, ήταν να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές σε θέματα του περιβάλλοντος, το οποίο σηματοδοτείται από τις σχέσεις με τον διπλανό τους, ως τα μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα των ευρωπαϊκών χωρών στην εποχή μας, δίνοντας λύσεις μέσα από τα βιοκλιματικά σπίτια, ώστε να γίνουν οι ενεργοί αυριανοί πολίτες με ευθύνη και σεβασμό προς τους άλλους και το περιβάλλον. Ειδικότερα χρησιμοποιήθηκε η διαθεματικότητα (γλώσσα, φυσικές επιστήμες, γεωγραφία, μαθηματικά) σε συνεργασία με τα εικαστικά και φυσικά τις νέες τεχνολογίες, με μια βιωματική προσέγγιση. teachers4europe
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ: Οι μαθητές γνώρισαν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις σημαίες, τις γλώσσες των κρατών-μελών, παίζοντας σε ομάδες με τα παιχνίδια της ιστοσελίδας: http://europa.eu/kids-corner. Έπαιξαν το παιχνίδι <<στον αστερισμό της Ευρώπης>> και έφτιαξαν παζλ με τις χώρες της Ευρώπης. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ: Μέσα από την ενότητα Ευρώπη και το κεφάλαιο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι μαθητές έμαθαν όλα τα γεωγραφικά και ιστορικά δεδομένα, για να κατανοήσουν τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα κοινά στοιχεία που μας ενώνουν ως Ευρωπαίους πολίτες. Έγιναν οι δραστηριότητες στο τετράδιο εργασιών και συμπληρώθηκαν οι γνώσεις των μαθητών με το ενημερωτικό φυλλάδιο της ευρωπαϊκής επιτροπής (η ψηφοφορία για την Ευρώπη σου) για τις ευρωεκλογές. Επιπρόσθετα άντλησαν πολλές πληροφορίες για το κλίμα, τη μορφολογία του εδάφους και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε χώρας που ανέλαβαν οι ομάδες, ώστε να κατασκευάσουν τα φιλικά προς το περιβάλλον σπίτια. ΦΥΣΙΚΑ: Μέσα από την ενότητα για την ενέργεια οι μαθητές ασχολήθηκαν με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τους τρόπους εξοικονόμησής της. Έμαθαν για τα βιοκλιματικά σπίτια, τα προτεινόμενα μέτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο ανάπτυξη. ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ: Οι μαθητές κατασκεύασαν βιοκλιματικά σπίτια, με κουτιά παπουτσιών και πήλινα πλιθιά (σπίτια cob) που αρμόζουν σε 5 ευρωπαϊκές χώρες, ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες των χωρών αυτών, τη μορφολογία του εδάφους και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με βάσει τις γνώσεις που απέκτησαν από τα παραπάνω μαθήματα. ΓΛΩΣΣΑ: Οι μαθητές κατανόησαν έννοιες όπως η αειφορία, οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας, τα βιοκλιματικά σπίτια, ανέπτυξαν το λεξιλόγιο τους, έκαναν συζητήσεις γύρω από τη δομή και λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις αρχές της και τέλος παρουσίασαν τα αποτελέσματα των ομάδων τους στην ολομέλεια. ΤΠΕ: Οι μαθητές έκαναν έρευνα κατά ομάδες στο εργαστήριο των ηλεκτρονικών υπολογιστών για τα βιοκλιματικά σπίτια στην ιστοσελίδα της Wikipedia και παρουσίασαν τα αποτελέσματά τους σε όλη την τάξη. teachers4europe
ΠΩΣ ΤΑ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΒΑΔΙΖΟΥΝ ΜΕ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ T4E Η αειφόρος ανάπτυξη αποτελεί παγκόσμιο στόχο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καθοριστικό στόχο την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης, τόσο εντός της Ευρώπης όσο και σε ευρύτερη παγκόσμια κλίμακα, όπου απαιτείται ευρεία διεθνής δράση. Η προοπτική αυτή δίνει ένα θετικό μακρόπνοο όραμα για περισσότερο ευημερούσα και δικαιότερη κοινωνία μέσα σε ένα καθαρότερο, ασφαλέστερο και υγιέστερο περιβάλλον που θα παρέχει καλύτερη ποιότητα ζωής για μας και τα παιδιά μας. Στη σύγχρονη εποχή οι σοβαρές απειλές για την αειφόρο ανάπτυξη, όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη (φαινόμενο θερμοκηπίου), η ασφάλεια των τροφών λόγω επικίνδυνων χημικών ουσιών, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός, η απώλεια βιοποικιλότητας, οι όγκοι αποβλήτων, η συμφόρηση στις μεταφορές, οδηγούν στην επείγουσα λήψη μέτρων για την έγκαιρη αντιμετώπισή τους με υπευθυνότητα και στρατηγική. Με βάσει τα παραπάνω το εκπαιδευτικό σύστημα παίζει ζωτικό ρόλο στην προώθηση της καλύτερης κατανόησης του στόχου της αειφόρου ανάπτυξης, καλλιεργώντας το συναίσθημα ατομικής και συλλογικής ευθύνης και συνεπώς ενθαρρύνοντας αλλαγές στη συμπεριφορά και στάση των νέων των αυριανών Ευρωπαίων πολιτών. Έτσι το νέο σχολείο, ανοιχτό στην κοινωνία, βιωματικό και σύγχρονο έχει υποχρέωση να αφουγκράζεται τα δεδομένα αυτά και να τα επεξεργάζεται. Είναι λοιπόν απόλυτα σχετικό το θέμα της αειφορίας με το πνεύμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού στην στρατηγική της έχει θέσει ως στόχο τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής των πολιτών της και ειδικότερα, τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, κατά μέσο όρο 1% ανά έτος έως το 2020. Τα βιοκλιματικά σπίτια ως οικοδομήματα που σέβονται το περιβάλλον στα σύγχρονα κράτη-μέλη της Ευρώπης, χρησιμοποιούν ανανεώσιμους, καθαρούς και οικονομικούς ενεργειακούς πόρους, έχουν μικρότερο αποτύπωμα διοξειδίου του άνθρακα και συνεπώς συνάδουν απόλυτα με την ευρωπαϊκή πολιτική. Το πρόγραμμα T4E έχει ως στόχο την προώθηση της Ευρωπαϊκής ιδέας και την ενασχόληση των μαθητών με τη γνώση στα θέματα και τις αρχές της Ευρώπης, ώστε να γίνουν οι αυριανοί ενεργοί πολίτες που θα είναι ικανοί να προτείνουν λύσεις στα προβλήματά της και να διατηρήσουν την ενότητά της μέσα από τη συνεργασία και τον αλληλοσεβασμό. Έτσι το project για την αειφορία και τα βιοκλιματικά σπίτια που προέκυψε από τις ίδιες τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς των παιδιών, συνάδει απόλυτα με τις αρχές και τους σκοπούς του προγράμματος T4E, και συνεπώς κρίναμε ότι είναι σημαντικό για την προώθηση της ευρωπαϊκής ιδέας. teachers4europe
ΜΕΘΟΔΟΙ Οι μέθοδοι που ακολουθήθηκαν για την προσέγγιση του θέματος βασίστηκαν στις σύγχρονες εκπαιδευτικές τάσεις ώστε οι μαθητές να έχουν βιωματική ενεργητική και συνεργατική μάθηση. Με τον τρόπο αυτό είναι αποδεδειγμένο ότι ο μαθητής συμμετέχει στη μαθησιακή διαδικασία με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και χτίζει μια ουσιαστική σχέση με την ομάδα του και τον εκπαιδευτικό. Πιο συγκεκριμένα εφαρμόσαμε τη μέθοδο του σχεδίου εργασίας (project) με διαθεματική προσέγγιση μέσα από διαφορετικά μαθήματα, την ομαδοσυνεργατική προσέγγιση με ομάδες εργασίας και συμμετοχή εκπαιδευτικών ειδικοτήτων (εκπαιδευτικοί εικαστικών και νέων τεχνολογιών), την έρευνα, τη συζήτηση, την παρουσίαση και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Αρχικά έγινε ο καταιγισμός ιδεών (Brain storming) σε μια ανοιχτή συζήτηση στην τάξη για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε συνδυασμό με θέματα εξοικονόμησης ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος (αειφορία). Η άποψη ενός μαθητή για τα βιοκλιματικά σπίτια, που μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση της ζωής μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών, ήταν η επικρατέστερη και αυτή υλοποιήθηκε. Στη συνέχεια έγινε το γνωστικό συμβόλαιο με τους κανόνες που έπρεπε να ακολουθήσει η ομάδα, την συμπεριφορά του κάθε μέλους, τη συνεργατικότητα και τον τρόπο ολοκλήρωσης του project. Η βιωματική προσέγγιση εφαρμόστηκε με τα παιχνίδια, την επίσκεψη στη βιοκλιματική μονάδα παραγωγής της APIVITA και την κατασκευή των βιοκλιματικών σπιτιών με υλικά ανακυκλώσιμα και φιλικά προς το περιβάλλον. Η έρευνα και η ανακαλυπτική μέθοδος αύξησε το ενδιαφέρον των μαθητών, τους εξέπληξε θετικά, στερεοποίησε τη γνώση τους και ανέπτυξε τη συνεργασία και το σεβασμό τόσο μεταξύ τους και όσο και προς το περιβάλλον. teachers4europe
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 1. ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ: Α. Στον αστερισμό της Ευρώπης Β. Παζλ 200 τεμαχίων με τίτλο puzzle decouvertes EUROPE, με τις χώρες της Ευρώπης, τις σημαίες τους και πολιτιστικά χαρακτηριστικά των χωρών. Γ.Let s explore Europe (χώρες ΕΕ) Memory game (σημαίες ΕΕ) Language quiz (γλώσσες χωρών ΕΕ) στην ιστοσελίδα http://europa.eu/kids-corner και <<το παιχνίδι της ενέργειας>> μέσα από το βιβλίο των φυσικών της στ τάξης στην ενότητα <<ΕΝΕΡΓΕΙΑ>>. 2. Πλοήγηση στην ιστοσελίδα http://egpaid.blogspot.com για έρευνα των ομάδων πάνω στην ιστορία της ΕΕ, τα κράτη μέλη και τις αρχές της. 3. Δραστηριότητες στο βιβλίο εργασιών της γεωγραφίας της ΣΤ τάξης στην ενότητα Ευρώπη και στα κεφάλαια, 24 ο : η θέση της Ευρώπης, 25 ο : ο οριζόντιος διαμελισμός της Ευρώπης, 26 ο : ο κατακόρυφος διαμελισμός της Ευρώπης, 27 ο : το κλίμα της Ευρώπης και οι ανθρώπινες δραστηριότητες, 29 ο : οι κάτοικοι και τα κράτη της Ευρώπης 30 ο : πολιτιστικά χαρακτηριστικά των λαών της Ευρώπης, 33 ο : οι σχέσεις των κρατών της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Ένωση. 4. Επεξεργασία και συζήτηση του φυλλαδίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής : Η ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΣΟΥ! Τι είναι το Ευρωκοινοβούλιο; Τι είναι οι Ευρωεκλογές; 5. Αναλυτική επεξεργασία στο μάθημα της φυσικής των κεφαλαίων: <<ανανεώσιμες και μη πηγές ενέργειας>>, και <<οικονομία ενέργειας>>, με παρουσίαση σχετικών θεμάτων σε power point. teachers4europe
6. Έρευνα στην ιστοσελίδα της Wikipedia για τα βιοκλιματικά σπίτια. Οι ομάδες παρουσίασαν στη τάξη τα παρακάτω θέματα όπως τα ερεύνησαν: Α. Ορισμός βιοκλιματικού σπιτιού Β. Υλικά κατασκευής βιοκλιματικού σπιτιού Γ. Αρχές βιοκλιματικού σπιτιού (αρχιτεκτονική, προσανατολισμός, περιβάλλων χώρος) Δ. Στοιχεία -χαρακτηριστικά βιοκλιματικού σπιτιού (δροσισμός κτηρίου, ηλιακοί συλλέκτες, φωτοβολταϊκά στοιχεία, μόνωση, σκίαστρα). Ε. Πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα. 7. Παρουσίαση βιοκλιματικών σπιτιών σε Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και σπιτιών cob από τις ιστοσελίδες www.cob.gr και www.antikleidi.com αντίστοιχα. 8. Έρευνα στο google earth και στη Wikipedia των 5 ομάδων για τις 5 αντίστοιχα ευρωπαϊκές χώρες που επέλεξαν (ΕΛΛΑΔΑ, ΓΑΛΛΙΑ, ΟΛΛΑΝΔΙΑ, ΙΣΠΑΝΙΑ, ΑΓΓΛΙΑ). Η έρευνα των μαθητών αφορούσε στο κλίμα, στα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά και στις διαθέσιμες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κάθε χώρας. Αυτή η δραστηριότητα συνδυάστηκε με τη δραστηριότητα 3. 9. Επίσκεψη στη μονάδα παραγωγής βιολογικών προϊόντων APIVITA σε βιοκλιματικό κτήριο όπου η έννοια της αειφορίας έγινε βιωματική. Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να δουν το σεβασμό του περιβάλλοντος μέσα από την πρακτική διαδικασία τόσο της παραγωγής βιολογικών προϊόντων βασισμένα στο μέλι, όσο και στην αρχιτεκτονική του κτηρίου βασισμένη στην εξοικονόμηση ενέργειας και στην αειφόρο ανάπτυξη. 10. Κατασκευή σπιτιού cob με πλιθιά από πηλό και ενδιαφέροντα περιβάλλοντα χώρο. Επίσης επίπλων στο εσωτερικό και χρήση πηγών ενέργειας φιλικών προς το περιβάλλον. Κατασκευή βιοκλιματικών σπιτιών των 5 ευρωπαϊκών χωρών με κουτιά παπουτσιών, χρώματα, οδοντογλυφίδες, χαρτί, πολύ κέφι και μεγάλη φαντασία. teachers4europe
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Η εκπόνηση του παραπάνω project ευαισθητοποίησε τους μαθητές σε θέματα Ευρώπης και αειφόρου ανάπτυξης. Συνέβαλε ειδικότερα στην απόκτηση αξιών: Σεβασμός, φροντίδα προς τον άλλον και το περιβάλλον Συνεργασία για την επιτυχία κοινών στόχων Σεβασμός σε θεσμούς και κανόνες της Ευρώπης Υπευθυνότητα Ενεργή συμμετοχή Δράσεις και λύσεις σε κοινά προβλήματα Απόκτηση ευρωπαϊκής συνείδησης Οι αξίες αυτές και η γνώση που απέκτησαν οι μαθητές άλλαξαν τη στάση τους στο σχολείο σε μικρά και μεγαλύτερα ζητήματα, κάνοντας πράξη την αειφόρο ανάπτυξη. Μερικά παραδείγματα είναι το ενδιαφέρον για την καθαριότητα του θρανίου, της τάξης, της αυλής, του σχολείου, του δρόμου, της γειτονιάς τους, η συστηματική ανακύκλωση μπαταριών, λαμπών, χαρτιού, πλαστικού, η εξοικονόμηση ενέργειας στο σχολείο και το σπίτι με κλείσιμο συσκευών, η διατροφή τους με βιολογικά φρούτα για πρωινό πολύ συχνά στην τάξη, η συμβουλευτική προς τους συμμαθητές τους να ακολουθούν καλές πρακτικές σεβόμενοι το περιβάλλον και η ενημέρωση της σχολικής μονάδας για το project και όσα έμαθαν. Τέλος τα παιδιά ζήτησαν να παρουσιάσουν την εργασία τους στους γονείς τους και με αυτό τον τρόπο να επικοινωνήσουν τις αρχές της ευρωπαϊκής ιδέας και της αειφόρου ανάπτυξης, ώστε να τους κάνουν βοηθούς και συνοδοιπόρους στις καλές πρακτικές που έμαθαν στην τάξη. Αυτή η δράση έχει προγραμματιστεί για το Μάιο και όλοι την περιμένουμε με μεγάλη χαρά γιατί νομίζω ότι αποτελεί το επιστέγασμα των αρχών και των σκοπών του t4e. teachers4europe
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ http://europa.eu/teachers-corner http://europa.eu/kids-corner/index_el.htm http://antikleidi.com/2011/09/22/europegreencapital http://www.cie.org.cy http://el.wikipedia.org:<<βιοκλιματικός σχεδιασμός κτηρίων>> http://aeiforum.eu/index.php/el Let s explore Europe! European Union teachers4europe
teachers4europe
teachers4europe
teachers4europe
teachers4europe
teachers4europe
teachers4europe
teachers4europe
teachers4europe