Αγαπητοί κύριοι συνάδελφοι, Η Ελλάδα εκτιµούµε και τα στοιχεία το επιβεβαιώνουν- ότι αποτελεί ένα επιτυχηµένο παράδειγµα της Πολιτικής της Συνοχής της ΕΕ. Η επίπονη προσπάθεια σχεδόν δύο δεκαετιών συνέβαλε στην ανάδειξη της χώρας µας σε ανταγωνιστικό εταίρο σε ευρωπαϊκό επίπεδο µε βιώσιµη ανάπτυξη. Η αύξηση του εισοδήµατος είναι αλµατώδης τα τελευταία χρόνια και ο εκσυγχρονισµός της χώρας είναι εντυπωσιακός. Με µια γρήγορη περιήγηση διαπιστώνεται εύκολα η παρέµβαση των ιαρθρωτικών Ταµείων ακόµη και στις πλέον αποµακρυσµένες περιοχές µας, στα βουνά και στα νησιά µας. Η χώρα µας, πέραν των σηµαντικών πόρων που έχει λάβει στο διάστηµα αυτό από την Ένωση, ωφελήθηκε επίσης από τη διαδικασία διαµόρφωσης πολιτικών, προγραµµατισµού και οργανωτικής δοµής, που αποτελούν αναµφίβολα σηµαντικότατες συνιστώσες της ανάπτυξης.
Η Νοτιοανατολική Ευρώπη αποτελεί το πλέον σύνθετο και πολυδιάστατο σηµείο της Ευρώπης σήµερα. Είναι ένας χώρος µε µεγάλο ιστορικό και πολιτιστικό παρελθόν, ιδιαίτερη γεωµορφολογία, και µε προσφάτως µεγάλες πολιτικές, οικονοµικές και κοινωνικές αλλαγές και σηµαντικές αναπτυξιακές διαφορές. Τα Κράτη Μέλη αλλά και τα υποψήφια Κ-Μ- που συνυπάρχουµε στη µεγάλη αυτή χωρική ενότητα της Ευρώπης, θα πρέπει να συνεργαστούµε στενά και µε κάθε πρόσφορο τρόπο προκειµένου να αναδείξουµε στο µέγιστο δυνατό βαθµό τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήµατα και τη γεωπολιτική της θέση. Να χαράξουµε και να υλοποιήσουµε κοινές στρατηγικές ανάπτυξης, σε έναν οικονοµικά ολοκληρωµένο χώρο και στο πλαίσιο πάντα της Πολιτικής της Συνοχής της Ένωσης. Η πολιτική της συνοχής οφείλει να εξετάσει όλες τις ευάλωτες περιφέρειές της καθώς και την ικανότητα προσαρµογής και µελλοντικής τους αναβάθµισης. Οφείλει επίσης να φροντίσει το σύνολο των περιφερειών της για µια βιώσιµη και ανταγωνιστική ανάπτυξη. Το περιεχόµενο της νέας Πολιτικής της Συνοχής προβληµατίζει βεβαίως όλους µας. Η περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης εκτιµούµε ότι επηρεάζεται ιδιαίτερα από την παγκοσµιοποίηση, λαµβάνοντας υπόψη ότι αποτελεί κοµβικό σηµείο διασταύρωσης πολιτισµών, θρησκειών, εµπορευµάτων, δικτύων, κλπ. Στο επίπεδο της Ε.Ε. έχουν διαπιστωθεί µεγάλες προκλήσεις για το µέλλον που πρέπει να αντιµετωπιστούν, όπως η κλιµατική αλλαγή, το δηµογραφικό, η αύξηση της τιµής της ενέργειας και βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας. Η σε βάθος ανάλυσή τους συνολικά για την Ένωση αλλά και ειδικότερα για την περιοχή- θα βοηθήσει στην αποτελεσµατική αντιµετώπισή τους αλλά και στην εξεύρεση παρεµβάσεων ώστε οι προκλήσεις αυτές να µετατραπούν σε ευκαιρίες. 2
Η Ελλάδα θεωρεί ως ιδιαίτερα ικανοποιητική εξέλιξη την ενσωµάτωση της χωρικής συνιστώσας στο ευρύτερο πλαίσιο της πολιτικής της Συνοχής, καθώς η πολιτική της χωρικής συνοχής εµπλουτίζει και συµβάλει στην περιφερειακή ανάπτυξη, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της ποιότητας ζωής. Η ενσωµάτωση αυτή θα µπορούσε να επιτευχθεί µέσω της έµφασης και εξειδίκευσης παρεµβάσεων µε χωρική διάσταση. Τέτοιου είδους στόχευση δύναται να εκφρασθεί µε την υιοθέτηση, για παράδειγµα, µίας ενιαίας πολιτικής για τα νησιά της Ε.Ε. Υπό το ίδιο πρίσµα, η ενίσχυση περιοχών σε διασυνοριακό επίπεδο στα εσωτερικά και εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε, η ενίσχυση των ορεινών περιοχών, αλλά και η ανάδειξη της συνεισφοράς των πόλεων στην ευρύτερη πολιτική ανάπτυξης της Ευρώπης, αποτελούν κάποιες από τις εκφάνσεις της στόχευσης αυτής. Από αυτή την άποψη, είναι ιδιαίτερα σηµαντικός ο ρόλος της βελτίωσης των όρων προσβασιµότητας σε διαπεριφερειακό και ενδο-περιφερειακό επίπεδο. Η εξέταση των προκλήσεων αυτών µέσα από το πρίσµα της χωρικής διάστασης θα ενδυνάµωνε τις Περιφέρειες προκειµένου να αντιµετωπίσουν πιο ισότιµα τις επιπτώσεις τους και είναι ίσως από τα πλέον κρίσιµα αλλά και χρήσιµα σηµεία ανάπτυξης διαλόγου και συνεργασίας των χωρών της ΝΑ Ευρώπης. Σε µια Ευρώπη της «γνώσης» και της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών, στο σύγχρονο παγκοσµιοποιηµένο περιβάλλον βασική προϋπόθεση της Πολιτικής της Συνοχής θα πρέπει να είναι η ισότιµη συµµετοχή στις τεχνολογικές εξελίξεις όλων των Περιφερειών της. Οι χώρες τις Νοτιοανατολικής Ευρώπης βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις στην κατάταξη δραστηριοποίησης στον τοµέα αυτό. Συνεπώς, ουσιαστικό στόχο της Πολιτικής της Συνοχής θα πρέπει να αποτελεί η µείωση του «τεχνολογικού χάσµατος» µεταξύ Κ-Μ αλλά και µεταξύ των Περιφερειών τους. Και αυτή η µείωση του τεχνολογικού χάσµατος όσο και η κάλυψη της διαφοράς και σε άλλους τοµείς µπορεί να γίνει µε τον κοινό σχεδιασµό και υλοποίηση δράσεων που θα αφορούν όλη την νοτιοανατολική Ευρώπη. Έχοντας ως παράδειγµα τη δηµιουργία των διευρωπαϊκών δικτύων όπου όλες 3
οι χώρες της Ε.Ε έχουν συµφωνήσει σε µια σειρά κατασκευής και αναβάθµισης οδικών και σιδηροδροµικών διευρωπαϊκών δικτύων µπορούµε και εµείς εδώ στην Νοτιοανατολική Ευρώπη να προχωρήσουµε πάντα στα πλαίσια και στους στόχους που έχουν καθοριστεί από την Ε.Ε στη βελτίωση και ενδυνάµωση της πολιτικής της συνοχής, σχεδιάζοντας κοινές δράσεις και από κοινού επεξεργασία θέσεων για: Την αναζήτηση των βέλτιστων τρόπων αντιµετώπισης των περιφερειακών ανισοτήτων που απαντώνται σε όλες τις χώρες της Ε.Ε., σε ότι αφορά σε συγκεκριµένες τοµεακές πολιτικές π.χ. στην έρευνα και την καινοτοµία, την ανταγωνιστικότητα, το περιβάλλον κ.α. ενσωµατώνοντας σαφώς την περιφερειακή διάσταση στην ανάπτυξή τους, Την αναζήτηση του τρόπου και διεύρυνση των µέσων αντιµετώπισης των ενδο-περιφερειακών οικονοµικών και κοινωνικών ανισοτήτων που απαντώνται ακόµη σε πολλές από τις χώρες της Ε.Ε., Αναζήτηση διαδικασίας και µεθόδων µέτρησης των περιφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων, η οποία να αποτυπώνει πολυεπίπεδα και όχι µόνο µε βάση το εισόδηµα- τις πραγµατικές αποκλίσεις που υφίστανται και τις επιπτώσεις που επιφέρουν τα ασκούµενα µέσα πολιτικής, Την περαιτέρω έµφαση και εξειδίκευση των παρεµβάσεων µε χωρική διάσταση, π.χ. µε την υιοθέτηση ειδικής πολιτικής για τα νησιά της Ε.Ε. Αντίστοιχες παρεµβάσεις θα µπορούσαν να αφορούν στις ορεινές περιοχές, στις αστικές περιοχές κ.λπ. Εµβάθυνση στους τρόπους στήριξης των περιφερειακών κρατών, τα οποία σε επίπεδο Ε.Ε. αντιµετωπίζουν κοινά προβλήµατα µε τις λιγότερο αναπτυγµένες περιοχές κάποιων Κρατών Μελών. 4
ιαµόρφωση κατάλληλων συνθηκών ώστε ευρύτερα χωρικά σύνολα στις συνοριακές περιοχές που βρίσκονται στα εσωτερικά ή εξωτερικά σύνορα της ΕΕ όπως η περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης- να αναπτύξουν προϋποθέσεις βιώσιµης ανάπτυξης και συνεργασίας. Συνέχιση της αναζήτησης του ρόλου της πολιτικής της Συνοχής στην αντιµετώπιση των νέων προκλήσεων που προκύπτουν στον ευρωπαϊκό γεωγραφικό χώρο (π.χ. κλιµατική αλλαγή) µε γνώµονα πάντα την εξυπηρέτηση της περιφερειακής πολιτικής. Και για να γίνουµε και λίγο περισσότερο πρακτικοί προτείνουµε στο πλαίσιο της συνεργασίας των Κ-Μ της ΝΑ Ευρώπης να δηµιουργήσουµε και να λειτουργήσουµε από κοινού: 1. Ένα Ινστιτούτο Παρακολούθησης και Χάραξης Πολιτικών για τη ΝΑ Ευρώπη. Το ινστιτούτο αυτό κατάλληλα στελεχωµένο θα µπορούσε να λειτουργήσει αφενός ως Παρατηρητήριο των περιφερειακών αναπτυξιακών εξελίξεων και αφετέρου ως ένα think tank προτάσεων χάραξης και εξειδίκευσης στρατηγικών και προγραµµάτων κοινού ενδιαφέροντος. Μέρος του κόστους λειτουργίας του όπως η ανάθεση µελετών κλπ- θα µπορούσε να χρηµατοδοτηθεί από τις Τεχνικές Βοήθειες των προγραµµάτων που συγχρηµατοδοτούνται από τα ιαρθρωτικά Ταµεία. 2. Θεµατικές δικτυώσεις µεταξύ των ιαχειριστικών Αρχών των Ε.Π. που υλοποιούνται στις χώρες της περιοχής µας. Τα θέµατα συνεργασίας θα µπορούσαν να αφορούν από το σχεδιασµό και εξειδίκευση προγραµµάτων ή/και έργων, µέχρι οριζόντια θέµατα αξιολόγησης, πληροφόρησης δηµοσιότητας, προσθετικότητας κλπ. Αγαπητοί συνάδελφοι, η οικονοµική, κοινωνική και χωρική Συνοχή αποτελεί βασικό πυλώνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πολιτική αυτή αποτέλεσε ιστορικό 5
στοίχηµα και τοµή στην κοινή πορεία της Ευρώπης. Η Ελλάδα είναι περήφανη που συµµετέχει στην πορεία αυτή και στηρίζει την Πολιτική της Συνοχής και πιστεύει πως µε την σηµερινή της πρωτοβουλία προσφέρει τη δυνατότητα οικοδόµησης ενός µοντέλου συνύπαρξης και οικονοµικής ολοκλήρωσης για την ευρύτερη περιοχή, που θα συµβάλλει στην ανάπτυξη της αναγκαίας συνέργειας και συµπληρωµατικότητας στην υλοποίηση των αναπτυξιακών µας προγραµµάτων. 6