Εργαστήριο 3 Μέρος 1 ο Γεννήτριες κυματομορφών στο Max [cycle~] Sine wave (Ημιτονοειδής) [tri~] Triangle wave (Τριγωνική) [saw~] Sawtooth wave (Πριονοτή) [rect~] Pulse wave (Παλμός) [noise~] Γεννήτρια λευκού θορύβου 1. Συνδέστε τις παραπάνω γεννήτριες στην έξοδο του ήχου και ακούστε τις μία-μία αλλάζοντας και τη συχνότητα από το [flonum] (το νούμερο). 2. Ας φτιάξουμε τώρα έναν ταλαντωτή που να μας δίνει την επιλογή της κυματομορφής που θα παράγει. Επιλέξτε τα παραπάνω αντικείμενα (εκτός του [flonum]) και πηγαίνετε στο μενού edit->encapsulate για να τα βάλουμε σε ένα κουτάκι το οποίο θα ονομάσουμε oscillator (= ταλαντωτής). 3... τώρα ακούγονται όλοι ταυτόχρονα. Εμείς θέλουμε να επιλέγουμε ποια κυματομορφή θα ακούγεται κάθε φορά... Θα χρησιμοποιήσουμε το αντικείμενο [selector~] το οποίο θα τοποθετήσουμε μέσα στο subpatch [p oscillator] που δημιουργήσαμε. 1
Το argument ορίζει πόσες εισόδους θα έχει (εδώ θέλουμε 5, για τις 5 γεννήτριες). Με το νούμερο στην αριστερή είσοδο, επιλέγουμε την αντίστοιχη είσοδο που θα βγει στην έξοδο. 4. ΟΚ, δουλεύει αλλά θα ήταν καλύτερο α) το νούμερο να βγει έξω από το subpatch ώστε να το ελέγχουμε πιο άνετα και β) να μην είναι νούμερο αλλά μια λίστα (ένα μενού) με τα ονόματα των κυματομορφών. Κάτι τέτοιο δηλαδή... Για να το κάνουμε αυτό θα χρησιμοποιήσουμε το αντικείμενο [umenu] στο οποίο δίνουμε τη λίστα με τα στοιχεία του στο inspector στη θέση menu items (με κόμμα από ανάμεσα). 2
Το [umenu] στέλνει στην αριστερή έξοδο ένα νούμερο που αντιστοιχεί στη σειρά του στοιχείου της λίστας του (άρα εδώ, off = 0, sine = 1, tri = 2.. δηλαδή τα νούμερα που χρειαζόμαστε για το [selector~]). Μέρος 2 ο φίλτρα 1. Ένα απλό ζωνοπερατό (bandpass) φίλτρο (περνάει μόνο μια περιοχή γύρω από μια κεντρική συχνότητα, κόβοντας όλες τις από γύρω) στο max είναι το αντικείμενο [reson~]. Δείτε τι περιγράφουν τα arguments στο help του αντικειμένου. Αλλάζοντας την κεντρική συχνότητα του φίλτρου με σχετικά υψηλό Q (εύρος) μπορούμε να κουρδίσουμε το θόρυβο σε κάποια τονικότητα όπως στο παραπάνω παράδειγμα. 2. Ας την ελέγξουμε λοιπόν με ένα midi keyboard. Θα χρησιμοποιήσουμε το αντικείμενο [notein] που έχουμε δει το προηγούμενο εξάμηνο (δείτε το help για να θυμηθείτε πως δουλεύει), για να διαβάσουμε τα midi μηνύματα από ένα συνδεδεμένο κλαβιέ. Το [mtof] το χρειαζόμαστε για να μετατρέψουμε τις midi νότες σε αντίστοιχες συχνότητες.... Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να κουρδίζουμε και τις γεννήτριες (ελέγχοντας τη συχνότητά τους με το κλαβιέ). 4. Ας δούμε τώρα ένα χαμηλοπερατό φίλτρο (lowpass filter). Αντικαταστήστε το [reson~] με το [lores~]. Προσέξτε τα arguments και συγκεκριμένα το δεύτερο (resonance (συν)τονισμός της συχνότητας αποκοπής) οι τιμές που θέλει είναι από 0. μέχρι 0.99. Καλό θα είναι να δώσετε όρια από το inspector στο νούμερο [flonum] που το ελέγχει, ώστε να αποφύγετε παραμορφώσεις αν ξεχαστείτε. 3
5. Προσθέστε μια περιβάλλουσα (envelope) που θα ελέγχει τη συνολική ένταση ώστε να μπορούμε να δώσουμε αρχή, μέση και τέλος στους ήχους που παράγουμε. ΣΗΜ. Αν δε θυμάστε τι είναι και πως δουλεύει η περιβάλλουσα κοιτάξτε τις σημειώσεις των προηγούμενων 2 μαθημάτων. 6. Αυτό που μας λείπει τώρα για να έχουμε ένα κανονικό synthesizer (ή αλλιώς συνθετητή) είναι να τριγκάρουμε (= ενεργοποιούμε) την περιβάλλουσα από το midi keyboard. Θα πάρουμε τη δεύτερη έξοδο του [notein] (velocity, ή ένταση με την οποία παίξαμε τη νότα) και θα τη συνδέσουμε στο [button]. Πρέπει όμως να παρεμβάλλουμε ένα [select 0] ώστε να αποφύγουμε να την τριγκάρουμε και όταν αφήνουμε τη νότα (... όπου θυμηθείτε, velocity=0). 4
7. Για να τελειοποιήσουμε την κατασκευή μας ας προσθέσουμε και sustain στις νότες μας, δηλαδή να παίζουν όση ώρα κρατάμε πατημένο το πλήκτρο του κλαβιέ. Δείτε πως θα το κάνετε αυτό στο help του [function], στο δεύτερο tab με το αντίστοιχο όνομα (sustain).... Τέτοιες περιβάλλουσες μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και για άλλες παραμέτρους πέρα από την ένταση (πχ. τη συχνότητα αποκοπής, το resonance του φίλτρου ή τη συχνότητα των ταλαντωτών), συνδέοντας το [line~] στις αντίστοιχες εισόδους ελέγχου των παραμέτρων αυτών. (ΣΗΜ: Προσέξτε το εύρος των τιμών που δίνετε). Κάτι τέτοιο θα κάνετε και στην άσκηση παρακάτω... Άσκηση 1. Συμπληρώστε το patch ώστε να δημιουργήσετε ένα κλασσικό αφαιρετικό (subtractive) synthesizer αναλογικού τύπου. Αυτό θα πρέπει να έχει: 3 ταλαντωτές σαν και αυτόν του πρώτου μέρους, (οι 2 και 3 να κουρδίζονται σε σχέση με τον πρώτο, όπως στην άσκηση του προηγούμενου μαθήματος). 1 φίλτρο lowpass (μέρος 2ο) 2 περιβάλλουσες - μία για την ένταση ( την έχετε κάνει ήδη) και μία για τη συχνότητα αποκοπής του φίλτρου. Για τη 2 η θα πρέπει να μπορείτε να ελέγχετε σε τι ποσοστό επηρεάζει η περιβάλλουσά το φίλτρο (να είναι σε σχέση με τη συχνότητα που του δίνετε από το νούμερο, όχι αντί για αυτό (... πολλαπλασιασμός ). Στο σχήμα της επόμενης σελίδας φαίνεται η αρχιτεκτονική ενός τέτοιου synth (αγνοήστε για την ώρα το LFO). ΣΗΜ: VCO = Voltage Controlled Oscillator (ταλαντωτής) VCF = Filter (φίλτρο), VCA =. Amplifier (ενισχυτής.. στο patch μας, ο πολλαπλασιασμός [*~]) Ο μίκτης είναι απλά τρία fader που ελέγχουν την ένταση του κάθε ταλαντωτή. Μπορείτε να τα κάνετε με το αντικείμενο [gain~] (ή με πολλαπλασιασμό). EG = Envelope Generator (περιβάλλουσα) 5
3. Αλλάζοντας τις αρμονικές σχέσεις, τα σχήματα στις περιβάλλουσες και τις σχετικές εντάσεις των ταλαντωτών, εξερευνήστε τις δυνατότητές σύνθεσης διαφορετικών ήχων του synth σας και αποθηκεύστε τουλάχιστον 8 τέτοιους ήχους σε ένα αντικείμενο [preset]. Αποθηκεύστε το patch ως ergasia3-subtractive_to_onoma_sas_am. 6