Project LOSAMEDCHEM - How could the logistics and the safety of the transports of chemicals be improved in the Mediterranean area ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΛΕΩΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Μελέτη Σκοπιμότητας για τη Διασύνδεση δύο διαφορετικών συστημάτων ΤΠΕ στο σταθμό εμπορευματοκιβωτίων του ΟΛΘ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΕΒΕΘ) Σε συνεργασία με ΔΙΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ, ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΕ (TREDIT S.A.)
Περιεχόμενα 1 Σύνοψη... 3 2 Εισαγωγή... 5 3 Περιγραφή της Υφιστάμενης Κατάστασης... 7 3.1 Υφιστάμενοι όγκοι μεταφορικού έργου... 7 3.2 Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι Μεταφορών... 9 3.3 Η Βιομηχανία Χημικών και οι θαλάσσιες μεταφορές... 12 3.4 Ο ρόλος των τεχνολογιών ΤΠΕ... 13 4 Περιγραφή των Κύριων Προβλημάτων και Κρίσιμα Ζητήματα... 17 5 Πρόταση Επιλεγμένων Μέτρων... 19 5.1 Αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα ολοκλήρωση του συστήματος TOS με ευφυείς τεχνολογικές λύσεις για τις μεταφορές για την επιβεβαίωση θέσης... 19 5.2 Αναλυτική προτεινόμενη λύση... 22 5.3 Τεχνικοί παράγοντες... 25 5.4 Ανάλυση Κόστους... 27 5.5 Χρονοδιάγραμμα εγκατάστασης και εφαρμογής... 29 6 Τελικά Συμπεράσματα... 31 6.1 Αναμενόμενα Οφέλη... 31 6.2 Προτεινόμενα επόμενα βήματα... 32 2
1 Σύνοψη Η μελέτη σκοπιμότητας εξετάζει τα κόστη και οφέλη από τη πιθανή διασύνδεση και ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα σε σύστημα διαχείρισης των λειτουργιών ενός εμπορευματικού σταθμού (Terminal Operation System- TOS) και ένα σύστημα Διαχείρισης Στόλου (Fleet Management System) σε ένα λιμενικό σταθμό εμπορευματοκιβωτίων. Η διασύνδεση των συστημάτων παρέχει βελτιωμένη διαχείριση των λειτουργιών χειρισμού εμπορευματικών φορτίων/ εμπορευματοκιβωτίων (συμπεριλαμβανομένων των χημικών εμπορευματικών φορτίων), μείωση των λαθών και τη παροχή μέσων για καθ εξαίρεση χειρισμό δια μέσω έγκαιρης παροχής πληροφοριών για ασυνήθιστα συμβάντα προς το υπεύθυνο προσωπικό, τα οποία οδηγούν σε αύξηση του επιπέδου της ασφάλειας των λειτουργιών. Η μελέτη σκοπιμότητας λαμβάνει υπόψη την υφιστάμενη κατάσταση στο σταθμό εμπορευματοκιβωτίων του ΟΛΘ (Οργανισμός Λιμένα Θεσσαλονίκης) καθώς επίσης και το γεγονός πως πρόκειται για έναν μεσαίου μεγέθους σταθμό εμπορευματοκιβωτίων όπου χρησιμοποιούνται κυρίως τροχήλατοι γερανοί εμπορευματοκιβωτίων. Αυτά τα δεδομένα διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο σε σχέση με το πρόβλημα που περιγράφεται καθώς και με την προτεινόμενη λύση. Τα δομικά στοιχεία του TOS τα οποία θα πρέπει να ολοκληρωθούν με το σύστημα διαχείρισης στόλου συμπεριλαμβάνουν την Εφαρμογή Χειρισμού Ηλεκτρονικών Εγγράφων (e-doc), την Εφαρμογή Διαχείρισης Πόρων, την Εφαρμογή Σχεδιασμού του Χώρου Στοιβασίας, σε συνδυασμό με δυνατότητες GIS (Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών) και το δομικό στοιχείο Ελέγχου Φόρτωσης/ Εκφόρτωσης. Η λύση επίσης απαιτεί την εγκατάσταση of συσκευών PDAs με δυνατότητα εντοπισμού τοποθεσίας σε όλο τον εξοπλισμό διαχείρισης εμπορευματοκιβωτίων (π.χ. τροχήλατοι γερανοί εμπορευματοκιβωτίων). 3
Τα κόστη που σχετίζονται με την εφαρμογή της τεχνολογικής λύσης συμπεριλαμβάνουν κυρίως τα κόστη απόκτησης του σχετικού λογισμικού, ενέργειες συνδεσμολογίας και ολοκλήρωσης και υλικά εξοπλισμού που απαιτούνται για τη λειτουργία του συστήματος. Για το σταθμό εμπορευματοκιβωτίων του ΟΛΘ, όπου θα χρειαστεί να εξοπλιστούν οι 10 τροχήλατοι γερανοί εμπορευματοκιβωτίων που τον εξυπηρετούν, τα συνολικά κατά προσέγγιση κόστη εκτιμώνται στο ποσό των 620.000 ευρώ. Η συνολική διάρκεια του έργου υπολογίζεται σε περίπου 18 μήνες. 4
2 Εισαγωγή Η μελέτη βιωσιμότητας εξετάζει τη δυνατότητα υλοποίησης συστημάτων ΤΠΕ τα οποία θα διευκολύνουν τη διασύνδεση και ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα σε ένα σύστημα διαχείρισης των λειτουργιών ενός εμπορευματικού σταθμού (TOS) και ένα σύστημα Διαχείρισης Στόλου στο σταθμό εμπορευματοκιβωτίων του Λιμένα Θεσσαλονίκης προσβλέποντας στη βελτίωση του επιπέδου ασφάλειας και της αποδοτικότητας των λιμενικών λειτουργιών, τα οποία αποτελούν προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και λειτουργία των Θαλάσσιων Λεωφόρων στις οποίες οι λιμένες θα λειτουργούν ως συνεχόμενοι κόμβοι αυτοκινητοδρόμου, οι οποίοι θα συνδέουν αποτελεσματικά τις θαλάσσιες μεταφορές με όλα τα άλλα χερσαία είδη μεταφοράς. Οι κύριοι στόχοι της υλοποίησης αυτών των συστημάτων αφορούν τη βελτιωμένη διαχείριση των λειτουργιών χειρισμού εμπορευματικών φορτίων/ εμπορευματοκιβωτίων (συμπεριλαμβανομένων των χημικών εμπορευματικών φορτίων), τη μείωση των λαθών και τη παροχή μέσων για καθ εξαίρεση χειρισμό δια μέσω έγκαιρης παροχής πληροφοριών για ασυνήθιστα συμβάντα προς το υπεύθυνο προσωπικό, τα οποία οδηγούν σε αύξηση του επιπέδου της ασφάλειας των λειτουργιών. Από την Ανάλυση SWOT και τις απαντήσεις που δόθηκαν από τους κύριους εμπλεκόμενους φορείς της βιομηχανίας χημικών της Θεσσαλονίκης που συμμετείχαν στην έρευνα, στα πλαίσια του έργου LOSAMEDCHEM, μπορεί να συναχθεί πως παρά το γεγονός πως η θέση του λιμένα εντός του αστικού ιστού της πόλης θεωρείται γενικά ως βολική αναφορικά με τα μεταφορικά κόστη λόγω εγγύτητας, θεωρείται επίσης και ως δυσχέρεια λόγω του επιπέδου προσβασιμότητας. Συνεπώς, η θέση του θέτει επίσης ζητήματα υψηλών απαιτήσεων για ενισχυμένο επίπεδο ασφάλειας όχι μόνο για το προσωπικό που εμπλέκεται σε λιμενικές και μεταφορικές λειτουργίες αλλά και για το ευρύτερο κοινό. 5
Η Ανάλυση SWOT επίσης υπέδειξε την ανησυχία των ερωτηθέντων σε σχέση με θέματα χωρητικότητας και αποδοτικότητας σε σχέση με τις λιμενικές λειτουργίες και την διανομή εντός του τερματικού σταθμού. Η προτεινόμενη λύση υλοποίησης συμπληρωματικών συστημάτων ΤΠΕ που θα διευκολύνει τη διασύνδεση και ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα σε ένα σύστημα διαχείρισης των λειτουργιών ενός εμπορευματικού σταθμού (TOS) και ένα σύστημα διαχείρισης Στόλου εντός του λιμένα της Θεσσαλονίκης θα βοηθήσει στη βελτίωση της αποδοτικότητας των λειτουργιών εντός του χώρου του λιμένα ενώ παράλληλα θα συνεισφέρει στην αναβάθμιση του γενικότερου επιπέδου ασφάλειας. Η ασφάλεια αποτελεί κρίσιμο ζήτημα ειδικά για τη μεταφορά χημικών και επικινδύνων εμπορευμάτων και συνεπώς οποιεσδήποτε σχετικές προληπτικές ενέργειες δύναται να αποδειχτούν ανεκτίμητες σε μακροπρόθεσμο διάστημα. Μέτρα προστασίας τα οποία ενισχύουν το επίπεδο ασφαλείας των λιμενικών λειτουργιών μπορούν επίσης να έχουν έντονα θετική επίπτωση στο εργατικό προσωπικό του λιμένα αφού βελτιώνουν το περιβάλλον εργασίας τους και μειώνουν τη πιθανότητα ατυχημάτων και ασυνήθιστων συμβάντων να λάβουν τόπο. 6
3 Περιγραφή της Υφιστάμενης Κατάστασης 3.1 Υφιστάμενοι όγκοι μεταφορικού έργου Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, το οποίο είναι το δεύτερο μεγαλύτερο της χώρας και η κύρια θαλάσσια πύλη της ευρύτερης περιφέρειας, εξυπηρετεί πάνω από 16.000,000 τόνους εμπορευμάτων ετησίως (από τα οποία 7,000,000 ξηρού φορτίου και 9,000,000 φορτίων υγρών καυσίμων), περίπου 300,000 TEUs εμπορευματοκιβωτίων, 3,000 πλοία και 220,000 επιβάτες. Σχήμα 3.1: Κάτοψη του λιμένα Θεσσαλονίκης Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης διαθέτει σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό για το χειρισμό όλων των ειδών των εμπορευματικών φορτίων, γενικών, χύδην και εμπορευματοκιβωτίων. Εντός της περιοχής του ΟΛΘ υπάρχουν 600,000 τ.μ. κλειστών και ανοιχτών χώρων αποθήκευσης. Οι σταθμοί Εμπορευματοκιβωτίων και Συμβατικών Εμπορευματικών Φορτίων αποτελούν τους δύο τερματικούς σταθμούς εντός της περιοχής του λιμένα με συνολικές επιφάνεια 254,000 και 1,000,000 τ.μ. αντίστοιχα. Οι δύο πίνακες που 7
ακολουθούν παρουσιάζουν τη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων και συμβατικών φορτίων μέσω του λιμένα της Θεσσαλονίκης για τη χρονική περίοδο 2000-2011. Πίνακας 3.1- Διακίνηση φορτίων εμπορευματοκιβωτίων στον ΟΛΘ σε TEUs Έτος Γεμάτα Άδεια Σύνολο Διαφορά 2000 174.111 52.792 226.903 6,70 2001 174.335 55.453 229.788 1,27 2002 181.909 57.607 239.516 4,23 2003 204.580 61.760 266.340 11,20 2004 238.288 85.355 323.643 21,51 2005 261.728 90.732 352.460 8,90 2006 255.002 82.594 337.596-4,22 2007 311.638 131.000 442.638 31,11 2008 186.042 52.870 238.912-46,03 2009 196.004 73.840 269.844 12,95 2010 209.409 63.722 273.131 1,22 2011 220.358 75.209 295.567 8,21 Επί του παρόντος, οι όγκοι ροών μεταφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων είναι μηδαμινοί ενώ η διαμετακόμιση, η οποία σε γενικές γραμμές αποτελεί το 1/6 του συνολικού όγκου διακίνησης προορίζεται κυρίως για τη γειτονική χώρας της FYROM, η οποία δε διαθέτει θαλάσσια πρόσβαση και δευτερευόντως προς τη νότια Βουλγαρία. 8
Πίνακας 3.2- Διακίνηση συμβατικών φορτίων στον ΟΛΘ Έτος Τόνοι Διαφορά 2000 4.368.151-2001 3.342.138-23,49 2002 3.142.808-5,96 2003 3.094.033-1,55 2004 3.526.301 13,97 2005 3.840.869 8,92 2006 3.895.984 1,43 2007 4.956.319 27,22 2008 4.445.644-10,30 2009 3.538.140-20,41 2010 4.402.688 24,44 2011 4.268.749-3,04 3.2 Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι Μεταφορών Πέρα από την εξυπηρέτηση της εμπορευματικής ζήτησης της πόλης, της περιφέρειας και των γειτονικών περιφερειών, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αποτελεί επίσης κύρια θαλάσσια πύλη για for διαμετακομιστικές μεταφορικές ροές από/ προς χώρες των Βαλκανίων στο βορρά (κυρίως για FYROM, νότια Σερβία, νοτιοδυτική Βουλγαρία) και έχει τη δυνατότητα να διαδραματίζει ρόλο κόμβου μεταφορών για προορισμούς στη Μαύρη Θάλασσα. Διαθέτει ενδοχώρα-περιοχή επιρροής ακτίνας περίπου 600 χλμ, η οποία εκτείνεται ως το Βελιγράδι και τη Σόφια δια μέσω διεθνών σιδηροδρομικών και οδικών διαδρόμων. 9
Ειδικότερα, η Θεσσαλονίκη συνδέεται απευθείας με δύο Πανευρωπαϊκούς Διαδρόμους Διατροπικών Μεταφορών, IV και X, οι οποίοι αποτυπώνονται στο Σχήμα που ακολουθεί. Σχήμα 3.1.- Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι Μεταφορών που συνδέουν τη Θεσσαλονίκη και το λιμάνι της Ο Πανευρωπαϊκός Διάδρομος Διατροπικών Μεταφορών 4 (IV) συνδέει τις Γερμανία, Τσεχία, Αυστρία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ελλάδα και Τουρκία. Κατά μήκος του Διαδρόμου 4 συνδέονται οι παρακάτω κύριες πόλεις: Δρέσδη/ Νυρεμβέργη Πράγα Βιέννη/ Μπρατισλάβα Βουδαπέστη Άραντ Βουκουρέστι Κωνστάντζα /Κραϊόβα Σόφια Θεσσαλονίκη/ Πλόβντιβ Κωνσταντινούπολη με άνω των 4340 χλμ. σιδηροδρομικών γραμμών, 3640 χλμ. δρόμων, 10 αεροδρόμια και 8 λιμένες θαλασσίων και πλωτών μεταφορών. Ο Πανευρωπαϊκός Διάδρομος Διατροπικών Μεταφορών 10 (X) συνδέει τις Αυστρία, Σλοβενία, Κροατία, Σερβία, FYROM και Ελλάδα. Ο Διάδρομος X ακολουθεί διαδρομή που συνδέει τις πόλεις : Σάλτσμπουργκ - Λιουμπλιάνα - 10
Ζάγκρεμπ - Βελιγράδι - Νις - Σκόπια - Μπέλες - Θεσσαλονίκη συμπεριλαμβανομένων των κλάδων του: A: Γκράτζ - Μάριμπορ - Ζάγκρεμπ; B: Βουδαπέστη Νόβι Σαντ - Βελιγράδι; Γ: Νις - Σόφια ( - Κωνσταντινούπολη δια μέσω του Διαδρόμου IV); και Δ: Μπέλες - Μοναστήρι - Φλώρινα (- μέσω Εγνατίας Οδού στην Ηγουμενίτσα). Η Θεσσαλονίκη επίσης συνδέεται με την Εγνατία Οδό (Σχήμα 3.2) η οποία διασχίζει την επικράτεια της χώρας με κατεύθυνση ανατολής-δύσης παρέχοντας άμεση πρόσβαση προς την Τουρκία στα ανατολικά και προς την Ιταλία δια μέσω του Διατροπικού θαλάσσιου διαδρόμου της Αδριατικής-Ιονίου στα δυτικά. Επιπρόσθετα, οι κάθετοι άξονες του αυτοκινητοδρόμου παρέχουν πρόσβαση προς βορρά προς Βουλγαρία, Αλβανία και FYROM. Σχήμα 3.2- Η διαδρομή της Εγνατίας Οδού 11
3.3 Η Βιομηχανία Χημικών και οι θαλάσσιες μεταφορές Για το έτος 2010, 13.089 εμπορευματοκιβώτια με χημικά προϊόντα εκφορτώθηκαν και 10.237 φορτώθηκαν από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης συμπεριλαμβανομένων επικίνδυνων χημικών που ανήκουν σε διάφορες κατηγορίες και τα οποία παρουσιάζονται λεπτομερώς στον πίνακα που ακολουθεί. Πίνακας 3.3. Εισαγωγή/ εξαγωγή επικίνδυνων χημικών (αριθμός εμπορευματοκιβωτίων) από το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης το 2010 Περιγραφή της κλάσης Εισαγωγή/ Εκφόρτωση Εξαγωγή/ Φόρτωση Αέρια: συμπιεσμένα, υγροποιημένα, ή διαλυμένα υπό πίεση 1 Εύφλεκτα αέρια 50 10 Μη εύφλεκτα αέρια 28 3 Εύφλεκτα υγρά 229 156 Υγρά χαμηλού σημείου ανάφλεξης (μικρότερο από -18 C) 1 3 Εύφλεκτα στερεά 3 Εύφλεκτες ουσίες αυθόρμητα υποκείμενες σε καύση 65 Ουσίες που σε επαφή με το νερό, ελκύουν ευανάφλεκτα αέρια 32 1 Οξειδωτικά, οξειδωτικές ουσίες (παράγοντες) και οργανικά υπεροξείδια 1 Οξειδωτικές ουσίες (παράγοντες) που αποδίδοντας οξυγόνο αυξάνουν τον κίνδυνο και την ένταση της φωτιάς 149 7 Τοξικές ουσίες 80 1 12
Περιγραφή της κλάσης Εισαγωγή/ Εκφόρτωση Εξαγωγή/ Φόρτωση Δηλητηριώδεις (τοξικές) και μολυσματικές ουσίες 1 Διαβρωτικά 172 22 Διάφορες επικίνδυνες ουσίες και είδη 241 10 ΣΥΝΟΛΟ 1053 213 3.4 Ο ρόλος των τεχνολογιών ΤΠΕ Οι Τεχνολογίες Πληροφόρησης και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) διαδραματίζουν στρατηγικό ρόλο ως καταλύτες στη δημιουργία προηγμένων υπηρεσιών στο τομέα των μεταφορών και logistics (καλύπτοντας επίσης και τον τομέα της μεταφοράς χημικών) καθώς παρέχουν: Ενισχυμένη και ευρεία δυνατότητα για τη παρακολούθηση, εντοπισμό και ασφαλή χειρισμό των προϊόντων στο απαιτούμενο επίπεδο λεπτομέρειας από πλήρη φορτία μέχρι συγκεκριμένα δέματα ή ακόμα και τεμάχια. Αυξημένη αποδοτικότητα των μεταφορικών δικτύων, δια μέσω της βελτίωσης του συγχρονισμού μεταξύ των χρηστών των υπηρεσιών logistics, των διαχειριστών και των ελεγκτικών αρχών. Αυξημένη βιωσιμότητα των συστημάτων logistics, μέσω της μείωσης των επιπτώσεων τους στις τοπικές κοινωνίες ως προς την κυκλοφοριακή συμφόρηση και ρύπανση. Οι δυνατότητες εντοπισμού και ανίχνευσης και χειρισμού οχημάτων έχουν χρησιμοποιηθεί εδώ και αρκετά χρόνια και η εφαρμογή τους συνεχώς επεκτείνεται κατόπιν της μείωσης του κόστους εξοπλισμού και την αφθονία των παρεχομένων υπηρεσιών. Τέτοιες λύσεις ποικίλλουν από λύσεις Διαχείρισης Στόλου οι οποίες προσφέρουν από λύσεις εντοπισμού και 13
ανίχνευσης σε οχήματα που είναι εξοπλισμένα με συσκευές GPS έως λύσεις διαχείρισης αποθεμάτων παρέχοντας πλήρη ορατότητα σε επίπεδο τεμαχίου το οποίο είναι εξοπλισμένο με συσκευές αναγνώρισης (π.χ. RFID) και διάφορους άλλους αισθητήρες. Όταν το συνολικό δίκτυο μεταφορών εκλαμβάνεται, ήδη εφαρμοσμένα συστήματα που διευκολύνουν την αποτελεσματική συνεργασία των εμπλεκομένων φορέων έχουν αυξήσει δραματικά την αποδοτικότητα κατά μήκος όλων των λειτουργιών από το σχεδιασμό έως στην εκτέλεση του μεταφορικού έργου και την τιμολόγηση. Παράλληλα, η αποδοτικότητα και ολοκλήρωση των σταθμών εμπορευματοκιβωτίων εντός της εφοδιαστικής αλυσίδας καθορίζουν την αποτελεσματικότητα του συνολικού συστήματος διανομής. Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική λειτουργία των τερματικών σταθμών, οι διαχειριστές τους υλοποιούν λύσεις ΤΠΕ οι οποίες υποστηρίζουν διαδικασίες οι οποίες σχετίζονται με το χειρισμό των εμπορευματοκιβωτίων και τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Αυτές οι τεχνολογικές εφαρμογές διαχείρισης των λειτουργιών ενός εμπορευματικού σταθμού, είναι γνωστές ως Terminal Operating Systems (TOS). Συστήματα TOS συνήθως παρέχουν πλήρη έλεγχο των λειτουργιών ενός σταθμού διατροπικών μεταφορών (π.χ. εμπορευματικά κέντρα, εμπορευματικούς τερματικούς σταθμούς, λιμενικούς σταθμούς εμπορευματοκιβωτίων, σιδηροδρομικούς σταθμούς κτλ). Εάν τυπικό σύστημα TOS εμπεριέχει ένα σύνολο από διασυνδεδεμένα, διαλειτουργικά και ολοκληρωμένα δομικά στοιχεία με κάποια τυπικά παραδείγματα: Έλεγχος εισόδου/ εξόδου Έλεγχος φόρτωσης/ εκφόρτωσης Σύστημα απογραφής χώρου στοιβασίας Σύστημα σχεδιασμού χώρου στοιβασίας Σύστημα διαχείρισης πόρων Υποβολή εγγράφων Σύστημα υποστήριξης της διαχείρισης 14
Σύστημα τιμολόγησης Η τοποθέτηση των διαφόρων δομικών στοιχείων σε ένα τυπικό σύστημα TOS εντός του περιβάλλοντος λειτουργίας ενός σταθμού εμπορευματοκιβωτίων αποτυπώνεται στο Σχήμα 3.3 παρακάτω. Entry/Exit Control Yard Planning Loading/ Unloading Control Resource Management Customer Port Premises- MIS e-documents Handling Σχήμα 3.3: Επισκόπηση των λειτουργικών διαδικασιών ενός σταθμού εμπορευματοκιβωτίων Ο σταθμός εμπορευματοκιβωτίων του ΟΛΘ έχει επενδύσει αρκετά σε ΤΠΕ για την επίτευξη αποδοτικότερων λειτουργιών. Επί του παρόντος, ένα σύστημα TOS (FRETIS-IFT) είναι σε λειτουργία και παρέχει δυνατότητες διαχείρισης για όλες τις λειτουργίες που λαμβάνουν τόπο στο σταθμό. Το FRETIS-IFT συμπεριλαμβάνει όλα τα προαναφερθέντα δομικά στοιχεία παρέχοντας τη δυνατότητα σύνδεσης με εξωτερικούς πελάτες καθώς επίσης και τη διαχείριση όλων των κινήσεων των εμπορευματοκιβωτίων εντός της περιοχής χώρου στοιβασίας. Στις μέρες μας, με τη νέα τεχνολογία συνεχώς να αναπτύσσεται και τις ανάγκες του τομέα των εμπορευματικών σταθμών να εξελίσσονται λόγω της αύξησης της χρήσης εμπορευματοκιβωτίων, οι διαχειριστές των σταθμών επιθυμούν τη μεγιστοποίηση της παραγωγικότητας και την ελαχιστοποίηση 15
του κόστους. Η αποδοτικότητα ενός σταθμού εμπορευματοκιβωτίων συνδέεται στενά με την αποδοτικότητα των γερανογεφυρών, την αξιοποίηση του χώρου στοιβασίας και του εξοπλισμού, τη μείωση του χρόνου εξυπηρέτησης των φορτηγών οχημάτων εντός του λιμένα, κτλ. Για να καλυφθούν αυτές τις ανάγκες και να βελτιωθεί η παραγωγικότητα, τα λειτουργικά συστήματα των τερματικών σταθμών είναι απαραίτητο να είναι προηγμένα με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών και να αποκτούν περισσότερη ευφυΐα, βοηθώντας τους διαχειριστές σε όποιες διαδικασίες λήψεις αποφάσεων, καθώς επίσης και στο σχεδιασμό και εκτέλεση των τερματικών λειτουργιών με πιο γρήγορο και αποτελεσματικό τρόπο. Για παράδειγμα, καθώς ένα τεμάχιο εμπορευματικού φορτίου καταφθάνει στην πύλη εισόδου, το σύστημα μπορεί να λάβει αυτόματα αποφάσεις για το σημείο απόθεσης αυτού του τεμαχίου και πιο κομμάτι του εξοπλισμού χειρισμού εμπορευμάτων θα το συλλέξει και θα το μεταφέρει στο σημείο όπου και θα αποθηκευτεί. Στα πλαίσια επίτευξης του στόχου για βελτίωση της αποτελεσματικότητας των Θαλάσσίων Λεωφόρων και της ασφάλειας στις μεταφορές και τα logistics, η διασφάλιση της διασύνδεσης μεταξύ διαφορετικών συστημάτων ΤΠΕ έχει αναγνωριστεί τα τελευταία χρόνια ως κύριος καταλύτης. Πρόσφατη ερευνητική δραστηριότητα επίσης δείχνει προς την κατεύθυνση διασύνδεσης διαφορετικών ετερογενών συστημάτων εντός συνεργατικού πλαισίου έτσι ώστε να βελτιωθεί η συνολική αποδοτικότητα και να υπερκεραστούν γνωστά εμπόδια και προβληματικοί τομείς. 16
4 Περιγραφή των Κύριων Προβλημάτων και Κρίσιμα Ζητήματα ΟΙ στόχοι αφορούν την αυτοματοποίηση του χειρισμού και της παρακολούθησης των ασφαλών μεθόδων που απαιτούνται για το χειρισμό ευαίσθητων/ επικίνδυνων εμπορευματοκιβωτίων. (συμπεριλαμβανομένων των χημικών), έτσι ώστε να μειωθεί η πιθανότητα λανθασμένου χειρισμού και να διασφαλιστεί πώς στην περίπτωση όπου χρειαστεί ο χρήστης θα ενημερωθεί και προειδοποιηθεί αμέσως. Συστήματα TOS συνήθως καλύπτουν όλες τις διαφορετικές λειτουργίες οι οποίες είναι απαραίτητες για τη διαχείριση του σταθμού εμπορευματοκιβωτίων, συμπεριλαμβανομένης της επικοινωνίας με εξωτερικά συστήματα (π.χ. εισερχόμενα πλάνα φόρτωσης και εκφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων) καθώς επίσης και ενδοεπικοινωνίας μεταξύ των διαφορετικών υποσυστημάτων τα οποία χρησιμοποιεί η διαδικασία διαχείρισης του εμπορευματικού σταθμού. Η παρακολούθηση όλων των ενεργειών που λαμβάνουν τόπο εντός του σταθμού αποτελεί βασική λειτουργικότητα για ένα σταθμό εμπορευματοκιβωτίων π.χ. ο τόπος απόθεσης ενός εμπορευματοκιβωτίου πρέπει να είναι πάντοτε γνωστός για να μειωθεί η πιθανότητα «να χαθούν» εμπορευματοκιβώτια για τα οποία θα χρειαστεί χρόνος για να εντοπιστούν ξανά και επίσης για να μειωθεί η πιθανότητα λάθος τοποθέτησης επικίνδυνων φορτίων (εμπορευματοκιβώτια με σήμανση ως επικίνδυνα πρέπει να τοποθετούνται σε συγκεκριμένες θέσεις για θέματα ασφάλειας και προστασίας). Μια συνήθης λειτουργικότητα η οποία επίσης προσφέρεται στο σύστημα TOS καλύπτει την προαναφερθείσα ανάγκη για γνώση της θέσης ενός εμπορευματοκιβωτίου. Αυτό επιτυγχάνεται με το χειρισμό όλων των εντολών κίνησης που έχουν ανατεθεί εντός του 17
σταθμού (και μερικές φορές εκτός) με τη χρήση του κατάλληλου εξοπλισμού (π.χ. τροχήλατοι γερανοί εμπορευματοκιβωτίων). Αυτές οι εντολές χειρισμού εμπορευματοκιβωτίων μεταφέρονται στο διαχειριστή του συγκεκριμένου εξοπλισμού χειρισμού εμπορευματοκιβωτίων (π.χ. τροχήλατοι γερανοί εμπορευματοκιβωτίων) ο οποίος (μετά το πέρας των εργασιών) πρέπει να επιβεβαιώσει μετά την εκτέλεση της εντολής χειρισμού εμπορευματοκιβωτίων που του είχε ανατεθεί. Στις περισσότερες περιπτώσεις η παρακολούθηση αυτών των ενεργειών μετακίνησης των εμπορευματοκιβωτίων ακόμη και με τη χρήση του συστήματος FRETIS-IFT TOS στον ΟΛΘ εξαρτάται στην επιβεβαίωση του διαχειριστή του εξοπλισμού χειρισμού των εμπορευματοκιβωτίων χωρίς να υπάρχει μέσο επαλήθευσης. Ωστόσο, αυτό συνεπάγεται μεγάλο ρίσκο αφού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό στον ανθρώπινο παράγοντα για το χειρισμό επικίνδυνων φορτίων που θα μπορούσε να προκαλέσει σωρεία προβλημάτων στο χειρισμό ευαίσθητων εμπορευματοκιβωτίων μειώνοντας το επίπεδο ασφάλειας και προστασίας, για παράδειγμα, με την απόθεση ενός τέτοιου είδους εμπορευματοκιβωτίου σε περιοχή όπου δεν επιτρέπεται. Η παραπάνω κατάσταση καθιστά σαφές πως είναι απαραίτητη η χρήση ενός συστήματος η οποία προσφέρει παραπάνω ενέργειες πέρα από τη διαχείριση- παρακολούθηση ενεργειών ειδικά για επικίνδυνα φορτία. Η χρήση ενός συστήματος διαχείρισης στόλου ολοκληρωμένου εντός ενός συστήματος θα παρέχει στον ΟΛΘ επιπρόσθετη ασφάλεια και προστασία μέσω της γνώσης της ακριβούς θέσης όπου όλες οι ενέργειες λαμβάνουν τόπο (απόθεση εμπορευματοκιβωτίου διαλογή επικίνδυνων εμπορευματοκιβωτίων). Περισσότερος έλεγχος πάνω στη τοποθέτηση του εξοπλισμού επίσης συνεπάγεται λιγότερες άσκοπες μετακινήσεις εντός του σταθμού. 18
5 Πρόταση Επιλεγμένων Μέτρων 5.1 Αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα ολοκλήρωση του συστήματος TOS με ευφυείς τεχνολογικές λύσεις για τις μεταφορές για την επιβεβαίωση θέσης Η βελτιστοποίηση του χώρου στοιβασίας του σταθμού, συμπεριλαμβανομένου του καθ εαυτού χειρισμού των εμπορευματοκιβωτίων, καθώς επίσης και το σχεδιασμό και τη διαχείριση του χώρου και των πόρων που λειτουργούν στο χώρο στοιβασίας (μηχανολογικός εξοπλισμός, όπως γερανοί, κτλ) με τη χρήση τεχνολογικής ευφυΐας, αυτοματοποίησης και βελτιστοποίησης της ροής των πληροφοριών, δύναται να βελτιωθεί σημαντικά η αποδοτικότητα του σταθμού του ΟΛΘ και η γενικότερη απόδοση. Σε αυτό το πλαίσιο, υφίσταται σαφής τάση προς πιο αποτελεσματικές λύσεις που συμπεριλαμβάνουν ευφυή και αυτοματοποιημένο χειρισμό των φορτίων. Ένα σύστημα διαχείρισης λειτουργιών τερματικού σταθμού, συνδυασμένο με τεχνολογίες όπως GPS, RFID (Ταυτοποίηση Μέσω Ραδιοσυχνοτήτων) και OCR (Οπτική Αναγνώριση Χαρακτήρων) δύναται να καθιστούν τις λειτουργίες ακριβείς, γρήγορες και αποτελεσματικές. Η πρόταση για αντιμετώπιση του προβλήματος για την αποτελεσματικό χειρισμό χημικών και επικίνδυνων φορτίων εστιάζεται στην ολοκλήρωση του συστήματος FRETIS-IFT TOS με τα τεχνολογικά συστήματα ευφυών μεταφορών (ITS) (όπως λύσεις διαχείρισης στόλου) για την επιβεβαίωση θέσης. Για παράδειγμα, με την αναγνώριση ακριβούς πληροφορίας μέσω GPS για τη θέση ενός εμπορευματοκιβωτίου (σε ποια σειρά σε μια στοίβα), η πληροφορία αποθηκεύεται αυτομάτως σε μια βάση δεδομένων και το ενδεχόμενο λάθους από πλευράς του διαχειριστή μπορεί να εξαλειφθεί. Με την παροχή σταθερής και πραγματικού χρόνου πληροφόρησης ως προς τις κινήσεις των εμπορευματικών φορτίων ο διαχειριστής του σταθμού μπορεί να 19
σχεδιάζει και να οργανώνει τις εμπορευματικές ροές πιο αποτελεσματικά και να αυξήσει το βαθμό κερδοφορίας των λειτουργιών. Επιπρόσθετα, η οπτική πληροφορία σχετικά με συμβάντα χειρισμού εμπορευματοκιβωτίων και εξοπλισμού συνεισφέρει στη βελτίωση των διαδικασιών πως η χρήση στόλου και η γενικότερη παραγωγικότητα. Επίσης μπορεί να συλλέγει δεδομένα για την επίδοση του μηχανολογικού εξοπλισμού και να τη μετατρέπει σε γνώση για ειδικές απαιτήσεις συντήρησης του συγκεκριμένου εξοπλισμού. Η παραγωγή οπτικής πληροφορίας επιτρέπει σημαντικές βελτιώσεις στη λειτουργική ποιότητα αφού δίνει τη δυνατότητα στους διαχειριστές του θαλάμου ελέγχου καλύτερης διαχείρισης και συντονισμού του εξοπλισμού χειρισμού εμπορευματοκιβωτίων. Ο στόχος ενός τέτοιου εργαλείου είναι η παροχή υποστήριξης προς τους διαχειριστές τερματικών σταθμών ως προς το σχεδιασμό και συντονισμό του εξοπλισμού χειρισμού των εμπορευματοκιβωτίων δια μέσω: - βελτίωσης της διαδικασίας και της παραγωγικότητας, - αποφυγής ατυχημάτων, - εκπαίδευσης νέων οδηγών, - παροχής παρακολούθησης των θέσεων του εξοπλισμού χειρισμού των εμπορευματοκιβωτίων και συμβάντων χειρισμού τους σε πραγματικό χρόνο, - καλύτερης οργάνωσης ενεργειών συντήρησης 20
Yard Planning Resource Management Fleet Management Port Premises MIS e-documents Handling Σχήμα 5.1- Αλληλεπίδραση του συστήματος διαχείρισης στόλου με άλλες λιμενικές διαδικασίες Ευφυΐα μπορεί επίσης να προστεθεί στο υποσύστημα TOS το οποίο χειρίζεται τους τροχήλατους γερανούς εμπορευματοκιβωτίων (Σύστημα Διαχείρισης Πόρων) παρέχοντας καλύτερο σχεδιασμό και πιο αποτελεσματική ανάθεση εξοπλισμού στα εμπορευματοκιβώτια. Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια εκφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων από ένα πλοίο ή άλλα μέσα μεταφοράς, η πληροφορία επιτυχούς εκφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων μπορεί αυτόματα να ενεργοποιήσουν το σύστημα διαχείρισης στόλου/ πόρων για την ανάθεση συγκεκριμένων τροχήλατων γερανών εμπορευματοκιβωτίων να μετακινήσουν εμπορευματοκιβώτια που έχουν εκφορτωθεί από το σημείο του χώρου στοιβασίας όπου διενεργείται η εκφόρτωση σε άλλα σημεία όπου τα εμπορευματοκιβώτια μπορούν να αποθηκευτούν. Δεδομένα για εμπορευματοκιβώτια που έχουν εκφορτωθεί τα οποία εισέρχονται στο σύστημα διαχείρισης στόλου μπορούν να παραχθούν είτε αυτόματα από το γερανό ή από το σχετικά δεδομένα που δίδονται δια χειρός από το χρήστη που παρακολουθεί τη διαδικασία εκφόρτωσης. Παρομοίως. Κατά τη διαδικασία φόρτωσης το σύστημα μπορεί να αναθέσει συγκεκριμένους γερανούς να μετακινήσουν εμπορευματοκιβώτια προς το γερανό ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί τελικά για τη φόρτωση. 21
Παράλληλα, το σύστημα με τη χρήση αισθητήρων εντοπισμού ή συσκευών (π.χ. συσκευές με GPS) μπορεί να αναγνωρίζει τη θέση καθώς επίσης και τη διαδρομή που ακολουθήθηκε από τους γερανούς κατά προηγούμενες λειτουργίες εντός του χώρου στοιβασίας, και έτσι να είναι σε θέση να τους αναθέτει σε εμπορευματοκιβώτια στη βάση ειδικών κριτηρίων. Τα λογικά κριτήρια τα οποία πρέπει να χρησιμοποιεί η διαδικασία ανάθεσης συμπεριλαμβάνουν την απόσταση που έχει ήδη διανυθεί από κάθε τροχήλατο γερανό εμπορευματοκιβωτίων εντός του χώρου στοιβασίας, τη συντομότερη απόσταση από τα εμπορευματοκιβώτια που είναι να μετακινηθούν κτλ. Τέλος, λύσεις διαχείρισης στόλου μπορούν να παρέχουν χρήσιμα δεδομένα σχετικά με τη συνολική διανυόμενη απόσταση ανά γερανό και έτσι συνεισφέρει στη δημιουργία μιας πιο εξελιγμένης διαδικασίας ανάθεσης όπου εντολές για κινήσεις εμπορευματοκιβωτίων αναθέτονται σε αυτούς τους γερανούς για τους οποίους απαιτείται μικρότερη διανυόμενη απόσταση. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα λιγότερες και καλύτερα συντονισμένες ενέργειες συντήρησης επηρεάζοντας παράλληλα θετικά τα συνολικά κόστη των λειτουργιών του σταθμού. Ως αποτέλεσμα, η ολοκλήρωση ευφυών συστημάτων μεταφοράς (ITS) με το υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης των λειτουργιών του τερματικού σταθμού στον ΟΛΘ και ειδικότερα με το υπο-σύστημα το οποίο εκτελεί τη διαχείριση στόλου/ πόρων αποτελεί προϋπόθεση για τη γενικότερη βελτιστοποίηση των διαδικασιών του σταθμού. 5.2 Αναλυτική προτεινόμενη λύση Ειδικότερα προβλέπεται πως τα δομικά στοιχεία του TOS τα οποία θα πρέπει να ολοκληρωθούν με τη διαχείριση στόλου για αυτές τις λειτουργίες πρέπει να συμπεριλαμβάνουν: Εφαρμογή χειρισμού ηλεκτρονικών εγγράφων (e-documents): έτσι ώστε να είναι σε θέση να λαμβάνει τυποποιημένα μηνύματα (έγγραφα) σε 22
ηλεκτρονική μορφή που περιέχουν πληροφορίες για επικίνδυνα φορτία και ειδικά για χημικά προϊόντα. Εφαρμογή Διαχείρισης Πόρων: για να καθιστά δυνατή τη βελτιστοποίηση των αναθέσεων των ενεργειών χειρισμού/ μετακίνησης των εμπορευματοκιβωτίων προς τον τροχήλατο γερανοί εμπορευματοκιβωτίων. Αυτό το δομικό στοιχείο αντιπροσωπεύει τον πυρήνα του συστήματος επιτρέποντας τον ευφυή έλεγχο πάνω σε όλες τις κινήσεις των εμπορευματοκιβωτίων. Το δομικό στοιχείο Διαχείρισης Πόρων εκτελεί την αυτοματοποιημένη οργάνωση, ανάθεση και παρακολούθηση όλων των ενεργειών μετάθεσης εμπορευματοκιβωτίων εντός του σταθμού. Χρησιμοποιώντας ένα ασύρματο τοπικό (WLAN), ανταλλάσσει μηνύματα και εντολές σε πραγματικό χρόνο με τους διαχειριστές του εξοπλισμού. Η Εφαρμογή Διαχείρισης Πόρων επιτρέπει την καλύτερη αξιοποίηση του υφιστάμενου εξοπλισμού για την ελαχιστοποίηση του ανενεργού χρόνου της γερανογέφυρας. Επίσης συνεισφέρει σε μειώσεις στα λειτουργικά κόστη και βελτιώσεις στο επίπεδο απόδοσης. Εφαρμογή Σχεδιασμού του Χώρου Στοιβασίας, σε συνδυασμό με δυνατότητες GIS για να καθιστά δυνατή την αποτελεσματική αξιοποίηση του χώρου στοιβασίας και να ελαχιστοποιεί τον απαιτούμενο χρόνο που σχετίζεται με ενέργειες στοιβασίας. Το δομικό στοιχείο Σχεδιασμού του χώρου στοιβασίας πρέπει να προσφέρει (με τη βοήθεια υποδομής GIS) εργαλεία για τη λήψη αποφάσεων απόθεσης εμπορευματοκιβωτίων. Πρέπει να υποστηρίζει ποικιλία σχεδιαστικών ελέγχων και κανόνων, έτσι ώστε να επιτρέπει την εκτέλεση των λειτουργικών στόχων των του λιμενικού τερματικού σταθμού. Το εργαλείο θα πρέπει να επιτρέπει στο διαχειριστή να καθορίζει τις περιοχές του χώρου στοιβασίας όπου συγκεκριμένοι τύποι εμπορευματοκιβωτίων θα πρέπει να στοιβάζονται στη βάση των ειδικών χαρακτηριστικών τους (όπως έχουν καθοριστεί και αποσταλεί στο σταθμό δια μέσω της εφαρμογής ηλεκτρονικών εγγράφων : e-documents) επιτρέποντας επαυξημένο έλεγχο (π.χ. να καθοριστούν οι θέσεις απόθεσης των χημικών φορτίων εντός του χώρου στοιβασίας). 23
Σχήμα 5.2- Απεικόνιση του δομικού στοιχείου σχεδιασμού του χώρου στοιβασίας εμπορευματοκιβωτίων Τέλος, το δομικό στοιχείο Φόρτωσης/ Εκφόρτωσης για το χειρισμό του ελέγχου και την ηλεκτρονική αποθήκευση των δεδομένων που σχετίζονται με τη φόρτωση και εκφόρτωση είτε πλοίων ή τρένων. Πρέπει να είναι σε θέση να συλλαμβάνει τις ενέργειες εκφόρτωσης και να ειδοποιεί την εφαρμογή Διαχείρισης Πόρων (κατά την εκφόρτωση του εμπορευματοκιβωτίου από το πλοίο) πως το συγκεκριμένο εμπορευματοκιβώτιο είναι τώρα διαθέσιμο για τη μετακίνηση του σε διαθέσιμη θέση στο χώρο στοιβασίας (όπως καθορίζεται από το δομικό στοιχείο του Σχεδιασμού του Χώρου Στοιβασίας). Η λύση επίσης εμπεριέχει εφαρμογή Διαχείρισης Στόλου και την εγκατάσταση συσκευών PDAs ανίχνευσης θέσης PDAs σε όλο τον εξοπλισμό χειρισμού εμπορευματοκιβωτίων (π.χ. τροχήλατοι γερανοί εμπορευματοκιβωτίων). Ο ρόλος των PDA s θα είναι διπλός: - Παρέχει τη δυνατότητα στον οδηγό να λαμβάνει εντολές χειρισμού εμπορευματοκιβωτίων από την εφαρμογή Διαχείρισης Πόρων. Τέτοιες εντολές για παράδειγμα θα μπορούσαν να αφορούν τη μετακίνηση ενός συγκεκριμένου εμπορευματοκιβωτίου το οποίο μόλις εκφορτώθηκε από το πλοίο σε συγκεκριμένη θέση στο χώρο 24
στοιβασίας (σύμφωνα με τους κανόνες που τέθηκαν από το χρήστη στο εργαλείο Σχεδιασμού του Χώρου Στοιβασίας). - Παρέχει τη θέση των PDA που έχουν εφαρμοστεί πάνω στους τροχήλατους γερανούς εμπορευματοκιβωτίων προς τη λύση Διαχείρισης Στόλου, η οποία με τη σειρά της αποστέλλει τα δεδομένα στη Διαχείριση Πόρων για την επαλήθευση της θέσης εκτέλεσης σε αντιστοιχία με την αναθέτουσα εντολή για κάθε τροχήλατο γερανό εμπορευματοκιβωτίων. Η εφαρμογή Διαχείρισης Στόλου θα πρέπει να έχει άμεση διεπαφή με το δομικό στοιχείο Διαχείρισης Πόρων έτσι ώστε να λαμβάνει την αναμενόμενη τοποθεσία και να αναφέρει πιθανές παρεκκλίσεις. Επιπρόσθετα, η εφαρμογή Διαχείρισης Στόλου δύναται να ενισχυθεί με εργαλεία για τη βελτιστοποίηση της κατανομής εντολών χειρισμού εμπορευματοκιβωτίων προς τον κοντινότερο τροχήλατο γερανό εμπορευματοκιβωτίων έτσι ώστε να αποφευχθεί μεγάλος χρόνος ακινησίας ή αναποτελεσματικότητα λόγω κινήσεων που αφορούν μεγάλες αποστάσεις εντός του χώρου στοιβασίας. 5.3 Τεχνικοί παράγοντες Αρκετοί τεχνικοί παράγοντες πρέπει να ληφθούν υπόψη σε σχέση με την προβλεπόμενη ολοκλήρωση των δυο συστημάτων, οι οποίοι προκύπτουν από την προβλεπόμενη χρήση του συστήματος. Ένα τέτοιο παράδειγμα αφορά την ακρίβεια του GPS: Σε αυτόνομα συστήματα διαχείρισης στόλου, ακρίβεια των 5-10 μέτρων είναι επαρκής για την «παρακολούθηση» ενός οχήματος ή οποιασδήποτε άλλης κινητής μονάδας. Στο προβλεπόμενο ολοκληρωμένο σύστημα, η απαιτούμενη ακρίβεια του GPS θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν καλύτερη έτσι ώστε να μειωθούν οι περιττές αναζητήσεις για το σωστό εμπορευματοκιβώτιο όταν οι ενέργειες πρέπει να λαμβάνουν τόπο σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία του 25
χάρτη. Εάν η τεχνολογία GPS δεν παρέχει τέτοιο βαθμό ακρίβειας τότε άλλες μέθοδοι θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν: Αναγνώριση τοποθεσίας στη βάση Wi-Fi στην περίπτωση όπου κεραίες wi-fi είναι τοποθετημένες σωστά στο χώρο στοιβασίας των εμπορευματοκιβωτίων. Διαφορικό GPS με τη χρήση τοπικής κεραίας GPS η οποία θα βοηθήσει στη βελτίωση της τοποθεσίας όπως δίνεται από μια κανονική συσκευή GPS. Ένα άλλο πιθανό πρόβλημα μπορεί να αποτελούν οι αποθήκες όπου τα σήματα GPS και/ ή δυνατότητα Wi-Fi σύνδεσης δεν υφίσταται. Αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί με έξυπνες συσκευές/ διακομιστές οι οποίοι αποθηκεύουν την τελευταία γνωστοποιημένη τοποθεσία και παρέχουν τη πληροφορία όταν η επικοινωνία είναι και πάλι διαθέσιμη. Η ασφάλεια αποτελεί ένα ακόμη θέμα το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί. Δεδομένα τα οποία μεταφέρονται από το ένα σύστημα στο άλλο πρέπει να κρυπτογραφούνται μιας και εμπεριέχουν ευαίσθητες πληροφορίες που αφορούν τις ακριβείς θέσεις εμπορευματοκιβωτίων που περιέχουν ευαίσθητα φορτία. Αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί με την εφαρμογή του συστήματος διαχείρισης στόλου πλάι πλάι με το σύστημα διαχείρισης του σταθμού στην ίδια δικτυακή τοπολογία (LAN). Το σύστημα Διαχείρισης Στόλου θα χρησιμοποιηθεί για την παρουσίαση ειδοποιήσεων (στην περίπτωση λάθος απόθεσης εμπορευματοκιβωτίου) αλλά η συνολική λογική θα παραμείνει στο σύστημα TOS. Αυτό σημαίνει πως ο χειρισμός ειδοποιήσεων θα παραμείνει απόφαση κεντρικής φύσης όσον αφορά το χρήστη. Ωστόσο, στην περίπτωση όπου υπάρχουν συγκεκριμένες περιπτώσεις όπου ειδική ενέργεια πρέπει να ληφθεί από το TOS τότε αυτό μπορεί να αυτοματοποιηθεί διασφαλίζοντας πως ο σωστός χειρισμός λαμβάνει τόπο και επίσης μειώνοντας μέρος του εργασιακού φόρτου του χρήστη ειδικά για επαναλαμβανόμενες απλές ενέργειες. 26
Τέλος, η ολοκληρωμένη επικοινωνία μεταξύ των δύο συστημάτων πρέπει να είναι γρήγορη και αξιόπιστη. Εάν η υφιστάμενη πλατφόρμα επικοινωνίας στη βάση εγγράφων είναι αργή στο να διαβιβάζει τις ειδοποιήσεις ενώ αυτές παράγονται τότε εναλλακτικοί τρόποι επικοινωνίας θα πρέπει να διερευνηθούν. 5.4 Ανάλυση Κόστους Τα κόστη που σχετίζονται με την εφαρμογή της τεχνολογικής λύσης συμπεριλαμβάνουν κυρίως τα κόστη απόκτησης του σχετικού λογισμικού, ενέργειες συνδεσμολογίας και ολοκλήρωσης και υλικά εξοπλισμού που απαιτούνται για τη λειτουργία του συστήματος Τα κόστη λογισμικού συμπεριλαμβάνουν το συνολικό σετ από τα δομικά στοιχεία του συστήματος που πρέπει να ανανεωθούν έτσι ώστε να διαχειριστεί η πληροφορία του σημείου απόθεσης η οποία παρέχεται από το σύστημα διαχείρισης στόλου καθώς επίσης και τις όποιες ειδοποιήσεις και τις σχετικές ενέργειες ολοκλήρωσης. Αυτά τα κατά προσέγγιση κόστη παρουσιάζονται παρακάτω. Λογισμικό/Δράση Κόστη κατά προσέγγιση σε Ανανέωση Δομικών Στοιχείων TOS: 150.000 Χειρισμός ηλεκτρονικών εγγράφων (e-doc) Διαχείριση Πόρων Σχεδιασμός Χώρου Στοιβασίας (συμπ. GIS) Έλεγχος Φόρτωσης/ Εκφόρτωσης Εφαρμογή Διαχείρισης Στόλου 100.000 27
Εφαρμογή συσκευών PDA 50.000 Ενέργειες Ολοκλήρωσης 100.000 Ενέργειες Συνδεσμολογίας 200.000 ΣΥΝΟΛΟ 600.000 Ορισμένα υλικά εξοπλισμού πρέπει επίσης να αποκτηθούν και να εγκατασταθούν. Αυτά τα κόστη είναι τα ακόλουθα: Υλικό εξοπλισμού Κόστη κατά προσέγγιση σε PDA συσκευές (με δυνατότητα GPS): Για την εξόπλιση 10 τροχήλατων γερανών εμπορευματοκιβωτίων Δημιουργία υποδομής WiFi στο χώρο στοιβασίας του σταθμού εμπορευματοκιβωτίων για την ενεργοποίηση επικοινωνίας ανάμεσα στις συσκευές PDAs με τις εφαρμογές του συστήματος. 3.000 ανά τεμάχιο 30.000 σε Σύνολο 10.000 (3G/GSM επικοινωνία από τις συσκευές PDA προς τις εφαρμογές του συστήματος θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί αλλά θα απαιτούσε μηνιαία τέλη ανά συσκευή στη βάση επίσης του όγκου των δεδομένων που θα παράγονταν και αποστέλλονταν) ΣΥΝΟΛΟ 40.000 Για το σταθμό εμπορευματοκιβωτίων του ΟΛΘ για τον εξοπλισμό 10 τροχήλατων γερανών εμπορευματοκιβωτίων τα συνολικά κατά προσέγγιση κόστη ανέρχονται στο ποσό των 640.000 ευρώ. 28
Είναι προφανές από την παραπάνω ανάλυση πως τα κόστη για την εγκατάσταση των υλικών εξοπλισμού δύναται να ποικίλλουν στη βάση του τελικού αριθμού των συσκευών που θα αποκτηθούν. 5.5 Χρονοδιάγραμμα εγκατάστασης και εφαρμογής Η εφαρμογή του έργου θα πρέπει να διασπαστεί σε διαφορετικές ενέργειες ως προς την ανάπτυξη ή αγορά των σχετικών λογισμικών και των όποιων απαιτούμενων ενεργειών εγκατάστασης επί του πεδίου. Οι εκτιμώμενες ενέργειες και η κατά προσέγγιση διάρκεια τους παρουσιάζονται παρακάτω. Ενέργειες Απόκτηση λογισμικού Εγκατάσταση λογισμικού και συνδεσμολογία Δράσεις ολοκλήρωσης Δοκιμές Εκπαίδευση Εγκατάσταση συσκευών PDA ΣΥΝΟΛΟ Εκτιμώμενη Διάρκεια 4 μήνες 8 μήνες 4 μήνες 2 μήνες 2 μήνες 1 μήνα 18 μήνες Το χρονοδιάγραμμα που ακολουθεί επίσης παρουσιάζει την έναρξη και διάρκεια των επιμέρους ενεργειών στα πλαίσια του συνολικού χρονικού ορίζοντα του έργου. 29
Μήνες Έργου Δράση 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Διαχείριση έργου Απόκτηση λογισμικού Εγκατάσταση λογισμικού και συνδεσμολογία Εγκατάσταση συσκευών PDA Ενέργειες ολοκλήρωσης Ενέργειες δοκιμών Ενέργειες εκπαίδευσης Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει μια εκτεταμένη περίοδο επί του πεδίου ενεργειών συνδεσμολογιών και ολοκλήρωσης όλων των συστημάτων αφού οι λειτουργικές απαιτήσεις και τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά κάθε λιμένα επηρεάζουν σημαντικά το τρόπο διαμόρφωσης του συστήματος. Τέλος, δράσεις υποστήριξης και συντήρησης δεν συμπεριλαμβάνονται αφού είναι σε άμεση εξάρτηση με ειδικές λειτουργικές ανάγκες οι οποίες δεν είναι δυνατόν να προκαθοριστούν. 30
6 Τελικά Συμπεράσματα 6.1 Αναμενόμενα Οφέλη Η προτεινόμενη λύση για την ολοκλήρωση των διαφορετικών δομικών στοιχείων του TOS που λειτουργούν στον σταθμό εμπορευματοκιβωτίων του ΟΛΘ και συστήματος διαχείρισης στόλου βασισμένο σε τεχνολογικές εφαρμογές ευφυών μεταφορών δύναται να παρέχει άμεση επίπτωση στην επιβεβαίωση των κινήσεων χειρισμού των εμπορευματοκιβωτίων εντός του σταθμού. Εδικά για την περίπτωση των χημικών το επίπεδο ασφάλειας βελτιώνεται αφού πιθανές παρεκκλίσεις καταγράφονται σε πραγματικό χρόνο παρέχοντας τη δυνατότητα για έγκαιρες αποκρίσεις και απάλειψη περαιτέρω προβλημάτων που δύναται να προκύψουν από μια λανθάνουσα κίνηση. Η λάθος τοποθέτηση των εμπορευματοκιβωτίων (και η λάθος πληροφόρηση επί τούτου) αποτελεί ένα ακόμη θέμα το οποίο μπορεί να αποφευχθεί: ακόμη και στην περίπτωση όπου η λάθος τοποθέτηση λαμβάνει τόπο μια φορά το μήνα, οδηγεί σε σημαντικές καθυστερήσεις στις λειτουργίες χειρισμού των εμπορευματοκιβωτίων εντός του ΟΛΘ αφού θα πρέπει να διεξαχθεί έρευνα και να εντοπιστεί η ακριβής θέση του εμπορευματοκιβωτίου. Πολλές εργατοώρες θα χαθούν για τον εντοπισμό της ακριβούς θέσης, πράγμα το οποίο θα μπορούσε να αποφευχθεί εάν η θέση του τροχήλατου γερανού εμπορευματοκιβωτίων ο οποίος χειρίστηκε το συγκεκριμένο εμπορευματοκιβώτιο ήταν γνωστή στο σύστημα ενώ εκτελούσε αυτήν την ενέργεια. Επιπρόσθετα, οφέλη δύναται να προκύψουν από τη χρήση αυτοματοποιημένης τεχνολογίας χειρισμού και τεχνολογικών λύσεων ευφυών μεταφορών και αυτοματοποιημένων πληροφοριακών λειτουργιών του TOS δύναται να συνοψιστούν ως εξής: 31
- η λήψη αποφάσεων δεν εκτελείται από εργαζόμενους όπου αυτό είναι δυνατόν- μείωση πιθανών ανθρώπινων λαθών; - πιο αποτελεσματικός σχεδιασμός των λειτουργιών του σταθμού ; - ορατότητα στη χρήση πόρων και στις ουρές εργασιών; - ελαχιστοποίηση των πόρων που απαιτούνται να εργάζονται εντός του σταθμού; - Βελτιωμένη απόδοση του εξοπλισμού και του σταθμού συνολικά; - υποστήριξη και παρακολούθηση των λειτουργιών σε πραγματικό χρόνο; - επιτάχυνση της όλης διαδικασίας; - αναβάθμιση της αποδοτικότητας, αξιοπιστίας και έλεγχος κόστους; - υποστήριξη στην προώθηση φιλικών προς το περιβάλλον λειτουργιών; - παροχή υψηλότερης ασφάλειας; Συνεπώς η τεχνολογική λύση παρέχει μεγάλο εύρος ωφελειών για τη διαχείριση των εμπορευματοκιβωτίων στον ΟΛΘ και ειδικότερα για την αποτελεσματική διαχείριση των χημικών και επικίνδυνων προϊόντων εντός της περιοχής του σταθμού εμπορευματοκιβωτίων. 6.2 Προτεινόμενα επόμενα βήματα Οποιαδήποτε μελλοντικά βήματα κατευθυνόμενα προς την απόκτηση, εφαρμογή και υλοποίηση αυτών των συστημάτων ΤΠΕ εξαρτώνται αποκλειστικά στη βούληση και τον οικονομικό σχεδιασμό διαχείρισης πόρων του ΟΛΘ για να προχωρήσει σε συνεργασία με άρτια καταρτισμένες εταιρείες ανάπτυξης ΤΠΕ οι οποίες θα σχεδιάσουν την ολοκλήρωση των συστημάτων ΤΠΕ του λιμένα και παράλληλα να παρέχουν την απαιτούμενη εκπαίδευση και υποστήριξη στο προσωπικό του λιμένα το οποίο θα ανατεθεί η χρήση των συστημάτων στα πλαίσια της διεκπεραίωσης των καθημερινών εργασιακών καθηκόντων τους. 32