ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Στο παρόν κεφάλαιο τίθεται το µεθοδολογικό πλαίσιο στο οποίο θα κινηθεί η εσωτερική αξιολόγηση. Γενικώς, τρεις κύριες τάσεις εί αποδεκτό ότι διέπουν τις διαδικασίες αξιολόγησης στο επίπεδο του ΕΚΤ και εί : Ο Θετικισµός (positivism) Ο Στρουκτουραλισµός (constructivism) Ο Ρεαλισµός (realism) 1 Οι παραπάνω τάσεις διαπερνούν οριζόντια τις τέσσερις επιστηµονικές περιοχές, ήτοι, την Επιστηµονική έρευνα και τις µεθόδους της την Θεωρία Οργάνωσης και Management τις Πολιτικές επιστήµες και Επιστήµες ιοίκησης Ανθρώπινων Πόρων την Οικονοµική θεωρία και τις πολιτικές επιλογές. από τις οποίες η αξιολόγηση αντλεί υποδείγµατα για επίτευξη του σκοπού της. Στην πράξη οι αξιολογητές χρησιµοποιούν στοιχεία και από τις τρεις τάσεις σε µεγαλύτερο ή µικρότερο ποσοστό, αναλόγως του επιστηµονικού τους πεδίου, των περιπτώσεων υπό αξιολόγηση και των φιλοσοφικών τους πεποιθήσεων. Εάν συνδυάσουµε τους διαφορετικούς κύριους σκοπούς της αξιολόγησης των παρεµβάσεων και τις µεθοδολογικές προσεγγίσεις για την επίτευξή τους, συνοπτικά καταλήγουµε στην παρακάτω παρουσίαση και συσχέτιση των 5 κυρίων τύπων αξιολόγησης. 1 THE EVALUATION OF SOCIO-ECONOMIC DEVELOPMENT, The GUIDE, December 2003, Tavistock Institute in association with: GHK, IRS Σελίδα 1
ΣΚΟΠΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ Σχεδιασµός / Επιµερισµός Υλοποίηση Παραγωγή Θεσµική αποδοτικότητ (Accountability) (Implementati Γνώσης Ενδυνάµωση α on) (Knowledge (Institutional (Planning / Production) Strengths) Efficiency) Κατανοµή Πόρων (Resource Allocation) Οικονοµική - Επιµεριστική (Allocative / Economic) Εξωτερική ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Πρότυπα & Στόχοι Standards & Targets) Βελτίωση / Αλλαγή (Improvement / Change) Ερµηνεία (Explanation) ιοικητική - Απόδοσης (Management / Performance) ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ιαµορφωτική (Formative) Αιτιολογική - Πειραµατική (Causal / Experimental) Εξωτερική Ανάπτυξη / Συµµετοχή (Developmental / Participative) Συµµετοχική (Participatory) Μέσα στο παραπάνω πλαίσιο, η εσωτερική αξιολόγηση θα αξιολογήσει την πορεία της υλοποίησης κυρίως µε την µεθοδολογική προσέγγιση της Βελτίωσης Αλλαγής µε σκοπό την βέλτιστη υλοποίηση του έργου. Εποµένως θα ανήκει στην κατηγορία των ιαµορφωτικών (Formative) αξιολογήσεων. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Με βάση τις γενικές αρχές που τίθενται στον ΕΚ 1260/99 και τη στρατηγική για την αξιολόγηση της Κ.Π Equal, όπως έχει αποτυπωθεί στο κείµενο µε τίτλο «Guidelines for systems of monitoring and evaluation of Equal», προβλέπεται η οργάνωση ενός συστήµατος εσωτερικής αξιολόγησης του έργου και των αποτελεσµάτων του. Σελίδα 2
Στόχος της Εσωτερικής Αξιολόγησης εί η συνεχής παρακολούθηση των διαδικασιών, του ρυθµού και της ποιότητας των εργασιών και στην υλοποίηση του έργου. Το σύστηµα εσωτερικής αξιολόγησης οργανώνεται στο επίπεδο του έργου και των επιµέρους δράσεων Από τη µέχρι τώρα εµπειρία, υλοποίησης ράσεων στις ΚΠ EQUAL (1 και 2) φαίνεται ότι : 1) Το ποσοστό υλοποίησης του φυσικού αντικειµένου σε δεδοµένη χρονική στιγµή σε ορισµένες περιπτώσεις είτε υπολείπεται, είτε γενικώς εί µεγαλύτερου του ποσοστού υλοποίησης του οικονοµικού αντικειµένου. 2) Η εξέλιξη του φυσικού αντικειµένου συνήθως αποτιµάται µέσω της εξέλιξης του οικονοµικού αντικειµένου, δίνοντας έτσι ποσοστιαία υπερεκτίµηση ή υποεκτίµηση του πραγµατικά ολοκληρωθέντος φυσικού αντικειµένου 3) Οι δείκτες αποτελέσµατος και επιπτώσεων που έχουν καθοριστεί, δεν βοηθούν στην εσωτερική παρακολούθηση της εξέλιξης του φυσικού αντικειµένου. Βάσει, λοιπόν, των παραπάνω για την παρακολούθηση των διαδικασιών, ρυθµού και ποιότητας των εργασιών στην υλοποίηση του έργου και δη του Υποέργου 2, κρίνεται σκόπιµη η αξιολόγηση εξέλιξης του φυσικού αντικειµένου κάθε ράσης, αποσυνδεδεµένου όµως από το οικονοµικό αντικείµενο. Η προσέγγιση της εσωτερικής αξιολόγησης εί πρώτη φορά (σύµφωνα µε την εµπειρία µας και την υφιστάµενη βιβλιογραφία αξιολόγησης για έργα ΕΚΤ - EQUAL) πού θα υλοποιηθεί και µπορεί να λογισθεί σαν µια added-value διαδικασία στο έργο. Μεθοδολογικά αυτή αντιµετωπίστηκε και υλοποιήθηκε µε τα παρακάτω βήµατα: 1) Επισυνάφθηκε ποσοστιαία συµµετοχή βαρύτητα κάθε φάσης της ράσης σε κάθε ράση. (Η βαρύτητα αναφέρεται στο ποσοστό % που συµµετέχει η Φάση στην κάθε ράση του Υποέργου, βάσει της προσωπικής εκτίµησης του αξιολογητή και σε συνεργασία µε το συντονιστή εταίρο). Π i = Σ x i * wφ i Όπου : xi = ποσοστό υλοποίησης της φάσης i wφi = βαρύτητα της φάσης i στην ράση Π i = ποσοστό υλοποίησης της ράσης i = 1 n Σελίδα 3
2) Επισύναψη βαρύτητας για κάθε µία από τις 26 ράσεις του Υποέργου 2. (Η βαρύτητα αναφέρεται στο ποσοστό % που συµµετέχει η ράση στο Υποέργο, βάσει της προσωπικής εκτίµησης του αξιολογητή και σε συνεργασία µε το συντονιστή εταίρο.) ΠY2 = Σ Π j * wδ j j = 1 26 Όπου : Π j = ποσοστό υλοποίησης της δράσης j wδj = βαρύτητα της ράσης j στο Υποέργο ΠY2 = ποσοστό υλοποίησης του Υποέργου 2 Έτσι ο µαθηµατικός τύπος ΠY2 = Σwδ j *(Σ x i * wφ i ) Προσφέρει µια εκτίµηση του συνολικού ποσοστού υλοποίησης του Υποέργου στην δεδοµένη χρονική στιγµή. 3) ηµιουργία βάσης δεδοµένων για παρακολούθηση του φυσικού αντικειµένου και αυτόµατο υπολογισµό του ποσοστού υλοποίησης 4) ιαγραµµατική και συγκριτική αποτύπωση εξέλιξης του φυσικού αντικειµένου σε σύγκριση µε το ποσοστό του χρόνου που παρήλθε από την χρονική διάρκεια της ράσης, και το οποίο υπολογίζεται από τον µαθηµατικό τύπο: µήνες από έναρξη ΥΠ2 µέχρι έκθεση. Αξιολόγησης χρόνος% = Συνολικοί µήνες διάρκειας ράσης Με αυτόν τον τρόπο εί δυνατή η ποσοτική προσέγγιση της αποτίµησης της εξέλιξης του φυσικού αντικειµένου ανά ράση και του Υποέργου 2 συνολικά. Επίσης, επισηµαίνεται ότι ενώ οι προσαφθείσες βαρύτητες ανά Φάση στη ράση και ανά ράση στο Υποέργο προσεγγίζουν κατά το µάλλον ή το ήττον την πραγµατικότητα, το τελικό αποτέλεσµα (ποσοστά υλοποίησης) εκτιµάται ότι απεικονίζει την κατάσταση σε συγκεκριµένη χρονική στιγµή υλοποίησης του Υποέργου. Σελίδα 4
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η εσωτερική αξιολόγηση θα αποτιµήσει κυρίως την πορεία εξέλιξης του φυσικού αντικειµένου, η οποία σε συσχέτιση µε το ποσοστό απορρόφησης του οικονοµικού αντικειµένου, µπορεί να δώσει καίρια στοιχεία στον συντονιστή εταίρο για την εύρυθµη εξέλιξη του έργου. Στις επόµενες διαγραµµατικές παραστάσεις παρουσιάζεται η διαδικασία: Ολοκλήρωσης ράσης (Φυσικό και Οικονοµικό Αντικείµενο) Ροής Γεγονότων Οικονοµικού και Φυσικού Αντικειµένου (EPC model). Από τα δύο διαγράµµατα Ροής Γεγονότων, κυρίως το διάγραµµα Ροής Γεγονότων Φυσικού Αντικειµένου αξιοποιείται από την παρούσα αξιολόγηση. Η εσωτερική αξιολόγηση για το φυσικό αντικείµενο περιλαµβάνει τις διαδικασίες οι οποίες αποτυπώνονται µε διακεκοµµένη γραµµή στην 1 η διαγραµµατική παράσταση που αναφέρεται στη διαδικασία Ολοκλήρωσης ράσης. Περαιωθείσα θεωρείται η ράση για την οποία έχει γίνει αποδοχή όλων των παραδοτέων της από την Αναπτυξιακή Σύµπραξη (Σηµείο 1 διαγραµµατικής παρουσίασης). Επίσης, η συγκριτική παράθεση του χρονοδιαγράµµατος ολοκλήρωσης των ράσεων βάσει του ΟΑΣ και των νοµικών δεσµεύσεων θα δώσει στοιχεία στον συντονιστή εταίρο για πιθανές υστερήσεις υλοποίησης έτσι ώστε να προβεί σε διορθωτικές κινήσεις. Σελίδα 5
ιάγραµµα ιαδικασιών Ολοκλήρωσης ράσης ράση Χ, (αντικείµενο) - ΟΑΣ Φυσικό Αντικείµενο (ΦΑ) Οικονοµικό Αντικείµενο (ΟΑ) Ενέργεια i = i + 1 Ενέργειες ολοκλήρωσης δράσης Ενέργεια i, i=(1...n) Αυτοτελές ΦΑ ιεκπεραίωση διοικητικών ενεργειών από συντονιστή Είδος αντικειµένου Παραστατικά (φωτοτυπίες) ΑΚΕΠ Παράδοση στην επιτροπή πιστοποίησης Ολοκλήρωσηπαράδοση στην επιτροπή πιστοποίησης 3µηνη αναφορά πορείας ΦΑ Αιτιολόγηση µη επιλεξιµότητας Επιλέξιµες δαπάνες Συλλογή παραστατικών ανά 2µηνο Έλεγχος ΑΚΕΠ Σωστό ΑΚΕΠ Αποδοχή Αποδοχή Έντυπο Παρατηρήσεων Τελική ΑΚΕΠ µε σφραγίδαυπογραφή από εταίρο Αποστολή µηνιαίου δελτίου από συντονιστή σε ΕΥ Ενέργεια i=n (τελευταία) 1 Παρατηρήσεις Συγκέντρωση & έλεγχος τιµολογίων & δικαιολογητικών italics Κατάσταση (status) ιοικητική Ενέργεια/ Έγγραφο ιεργασία Έντυπο Πιστοποίησης Βεβαίωση τελικών δαπανών Ύπαρξη Χρηµάτων Εκκρεµότητα Πληρωµής (pending) Καταβολή δόσης στο συντονιστή Κοµβικό Σηµείο Απόφασης Έγγραφο Περαίωση δράσης (ΦΑ & ΟΑ) Τέλος δράσης Πληρωµή από ΑΣ σε εταίρο Συλλογή Εγγράφων IDS -Τζάνας Κ. Τέλος Εσωτερική Αξιολόγηση διαδικασιών Φυσικού Αντικειµένου ανά Ενέργεια & ράση Σελίδα 6
Σελίδα 7