Παπαδημητρίου Παναγιώτα
1. Αρχικό στάδιο και βασική προϋπόθεση είναι η παραγωγή εκ μέρους των μαθητών/τριών κάποιου γραπτού κειμένου. 2. Στη συνέχεια, από το σύνολο των κειμένων επιλέγεται ένα προς επεξεργασία.
Επιλογή κειμένου: 1. Εθελοντικά 2. Με κλήρωση 3. Με σειρά 4. Τυχαία 5. Με όποιον άλλο τρόπο επιλέξει η ομάδα.
3. Στο τρίτο στάδιο της διαδικασίας γίνεται μεγαλόφωνη ανάγνωση του κειμένου από το μαθητή ή τη μαθήτρια. Αν το κείμενο έχει επιλεγεί τυχαία, μπορεί να κάνει ο δάσκαλος την ανάγνωση. 4. Ακολουθεί η παρουσίαση του κειμένου.
Τρόποι παρουσίασης κειμένου: 1. Στον πίνακα 2. Σε φωτοτυπία 3. Σε διαφάνειες
5. Στο πέμπτο στάδιο ξεκινά η επεξεργασία του κειμένου. Αυτή ακολουθεί τα εξής βήματα: Έλεγχος και διόρθωση ορθογραφικών λαθών-συζήτηση αντίστοιχων γραμματικών φαινομένων-ετυμολογία λέξεων, ανάλυση σύνθετων λέξεων. Έλεγχος της στίξης-συζήτηση αντίστοιχων συντακτικών φαινομένωνέμφαση σε δευτερεύουσες προτάσεις και χρήση συνδέσμων-συνοχή κειμένου.
Έλεγχος δομής-συζήτηση για τη δομή σε σχέση με το κειμενικό είδος-αλλαγές στη δομή, όπου είναι αναγκαίο. Έλεγχος λεξιλογίου και έκφρασηςεπαναδιατυπώσεις κατά περίοδο με πιο αποτελεσματικές μορφές. Σύγκριση αρχικού και τελικού κειμένου.
Κάνουμε κατανοητό σους μαθητές/τριες ότι στόχος είναι να γίνει πιο αποτελεσματικό το κείμενο και όχι η κριτική και υπάρχουν πάντα δυνατότητες βελτίωσης ενός παραγόμενου κειμένου, ακόμα και στους συγγραφείς. Καθώς προτείνουν τα παιδιά επαναδιατυπώσεις, πάντα τις δεχόμαστε θετικά, καθοδηγώντας και ενθαρρύνοντας προς την πιο αποτελεσματική. Τα παιδιά στο στάδιο αυτό ενθουσιάζονται καθώς αισθάνονται δημιουργοί.
Ένα σημείο που πρέπει να επιμένουμε είναι η συνεκτικότητα, η νοηματική αλληλουχία. Για το λόγο αυτό διαβάζουμε διαρκώς τα συμφραζόμενα, όταν επαναδιατυπώνουμε περιόδους. Δίνουμε έτσι έμφαση στο συνολικό κείμενο και όχι αποσπασματικά σε αυτό.
Μέσα από τη συγκριτική μελέτη των διαφόρων μορφών των κειμένων τους (τη σύγκριση, δηλαδή, των αρχικών και των τελικών κειμένων τους) και τις τροποποιήσεις που οι μαθητές και οι μαθήτριες προτείνουν, γίνεται κατανοητή η λειτουργική διάσταση της γλώσσας, ο τρόπος, δηλαδή, που δομούνται κείμενα που είναι περισσότερο κατάλληλα και πιο αποτελεσματικά για την περίσταση επικοινωνίας.
Το σχολείο μου βρίσκαιτε στον Εύοσμο Θεσσαλονίκης. Είναι μεγάλο με χρώμα πορτοκαλί, άσπρο και κόκκινο. Επίσης, είναι φτιαγμένο από τούβλα και είναι δυόροφο. Έχει σκάλες που είναι φτιαγμένες από μάρμαρο. Έξω υπάρχη μια μεγάλη αυλή που εκεί κάνουν συνήθος η τάξης γυμναστική. Το σχολείο μου, το 3 ο Πρότυπο Πειραματικό Ευόσμου, βρίσκεται σε έναν κεντρικό δρόμο στο δήμο Ευόσμου. Πρόκειται για ένα μεγάλο διώροφο κτίριο μοντέρνας αρχιτεκτονικής, με μαρμάρινες σκάλες που οδηγούν σε ένα αίθριο. Το κτίριο είναι βαμμένο με πολλά χρώματα, αλλά ξεχωρίζει το κόκκινο. Εκτός από το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές αίθουσες διδασκαλίας, μπορεί να δει κανείς διάφορους χώρους, όπως αίθουσα υπολογιστών, πολλαπλών χρήσεων, βιβλιοθήκης, μουσικής, σίτισης, καθώς και εργαστήριο Φυσικής-χημείας. Στο σχολείο μου καθημερνά συναντώ τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές μου, τους φίλους και τους δασκάλους μου. Εκεί πηγαίνω για να μορφωθώ και να γίνω χρήσιμος άνθρωπος στην κοινωνία. Είναι σαν το δεύτερο σπίτι μου.
Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να έχεις φίλους. Ο λόγος που είναι σημαντικοί είναι ότι: να σε έχουνε φίλη, να σε παίζουν και να είναι μαζεί σου όταν έχεις πρόβλημα. Μπορούν να σε κρατήσουν μυστικά. Όταν έχεις γενέθλια, σου φέρνουνε ρούχα και παιχνίδια. Όταν μαλώσουνε, μπορούνε να τα βρούνε πάλι και να είναι ξανά όπως ήταν. Το συμπέρασμά μου είναι ότι πρέπει να έχουμε φίλους στη ζωή μας. Θεωρώ ότι είναι σημαντικό να έχεις φίλους για πολλούς λόγους. Κάποιοι από αυτούς είναι ότι οι φίλοι μοιράζονται μαζί σου ξεχωριστές στιγμές παιχνιδιού, είναι στο πλάι σου, όταν τους χρειαστείς, όταν νιώθεις μοναξιά σου κάνουν παρέα και όταν είσαι λυπημένος, σου δίνουν χαρά. Σε καταστάσεις δυσάρεστες ή ευχάριστες, στιγμές μοναδικές όπως τα γενέθλιά σου, είναι πάντα κοντά σου, να μοιραστούν τον πόνο ή τη χαρά σου. Συμπεραίνω ότι οι φίλοι είναι πλούτος και πρέπει να τους έχουμε στη ζωή μας.
Την ξαδέρφη μου την λένε Αναστασία και είναι εννιά χρονών και πάει Τετάρτη Δημοτικού. Είναι καλόψυχη, καλόκαρδη, νευρική κάποιες φορές, φοβιτσιάρα και σπάνια γίνεται εγωίστρια. Επίσης είναι ψηλή και αδύνατη. Έχει καστανά μάτια είναι ξανθιά, αυστηρή και γλυκομίλητη. Η αγαπημένη μου ξαδέρφη, που λέγεται Αναστασία, είναι εννιά χρόνων και είναι μαθήτρια της Τετάρτης Δημοτικού. Είναι ψιλόλιγνη με όμορφα καστανά μάτια και ζεστό βλέμμα, με χρυσαφένια και μακριά μαλλιά. Της αρέσει να ντύνεται με μακριά πολύχρωμα φορέματα. Είναι καλόψυχη, καλόκαρδη, νευρική κάποιες φορές, φοβιτσιάρα και εγωίστρια. Επίσης, είναι αυστηρή, αλλά και γλυκομίλητη.
Ντύνεται συνήθως όμορφα με μακριά φουστάνια. Της αρέσει να παίζει με τις κούκλες της. Ο τρόπος ζωής της είναι δύσκολος και προγραμματισμένος. Μαζί παίζουμε επιτραπέζια παιχνίδια και κοιτάμε τα δικά της βιβλία. Επίσης παίζουμε κρυφτό. Μου προσφέρει χαρά και εγώ της προσφέρω διασκέδαση. Τα συναισθήματά μου για αυτή είναι χαρά και αγάπη. Μου αρέσει πολύ όταν πηγαίνω σπίτι τους και έρχονται αυτοί στο δικό μας. Ανυπομονώ πότε θα έρθει η επόμενη φορά. Η καθημερινότητά της είναι δύσκολη και προγραμματισμένη, καθώς ασχολείται με διάφορες εξωσχολικές δραστηριότητες. Πάντοτε, όμως, αξιοποιεί τον ελεύθερό της χρόνο παίζοντας με το αγαπημένο της παιχνίδι, τις κούκλες της. Μοιραζόμαστε κάποιες στιγμές που προσφέρουμε ο ένας στον άλλο χαρά, παίζοντας διασκεδαστικά παιχνίδια, όπως κρυφτό και επιτραπέζια. Αγαπώ πολύ την ξαδέρφη μου και πάντοτε ανυπομονώ να ανταμώνουμε.
Το πρόβλημα που μας απασχολεί εδώ και πολλά χρόνια είναι το διαδίκτυο. Το διαδίκτυο απασχολεί τους ανθρώπους και κυρίος τα παιδιά. Τους απασχολεί κυρίος για ψυχαγωγία και επικοινωνία. Νομίζω πως το διαδίκτυο έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Τα πλεονεκτήματα του διαδικτύου είναι η επικοινωνία με σελίδες κοινονικού δικτύου. Ένα από τα προβλήματα που απασχολεί την κοινωνία είναι το διαδίκτυο. Νομίζω πως το διαδίκτυο έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Τα πλεονεκτήματα είναι πολλά. Ένα από αυτά είναι η επικοινωνία. Έχουμε τη δυνατότητα να ερχόμαστε σε επαφή με γνωστούς, φίλους ή μακρινούς συγγενείς μέσα από τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (chat, skype), είτε μέσω μηνυμάτων είτε μέσω προφορικής συνομιλίας και οπτικής επαφής.
Άλλο ένα πλεονέκτημα είναι η πληροφορίες μέσο διαδικτύου, που ψάχνουμε σε πολλές σελίδες για να βρούμε αυτό που μας ζητάν, δάσκαλοι για εργασίες. Η επικοινωνία μπορεί να είναι μέσο (chat) και βέβαια μέσο διαδικτύου. Άλλη μια επικοινωνία είναι το (σκάιπ) που μιλάμε σε φίλους μας που βρίσκονται σε άλλη χώρα. Ένας άλλος θετικός παράγοντας του διαδικτύου είναι η εκπαίδευση. Στο διαδίκτυο αναζητούμε πληροφορίες για να πραγματοποιήσουμε μια εργασία. Επίσης, μας προσφέρει τη δυνατότητα για εξ αποστάσεως διδασκαλία. Εκτός από την επικοινωνία και την εκπαίδευση, το διαδίκτυο μας προσφέρει και την επιλογή της ψυχαγωγίας. Μας δίνεται η ευκαιρία να ακούμε μουσική, να παίζουμε παιχνίδια και να παρακολουθούμε βίντεο.
Η ψυχαγωγία είναι τα παιχνίδια που παίζουμε στο διαδίκτυο, η πληροφορίες που ψάχνουμε και βέβαια τα τραγούδια. Τα μειονεκτήματα του διαδικτύου είναι ο εθισμός μέσο διαδικτύου, που παίζουν παιδιά και ενήλικες. Άλλο ένα μειονέκτημα είναι οι (hackers) που μπένουν στο διαδίκτυο μας. Νομίζω ότι να έχουμε λιγότερη επικοινωνία και εργασία μέσο διαδικτύο και περισσότερο χρόνο για παιχνίδι, μαθήματα και βόλτες. Δεν είναι τόσο χρήσιμο το διαδίκτυο, μόνο αν έχουμε εργασίες. Το τελευταίο και πολύ σημαντικό πλεονέκτημα του διαδικτύου είναι οι πληροφορίες που παίρνουμε από αυτό για την καθημερινή μας ενημέρωση. Η άποψή μου είναι ότι, παρά τα πλεονεκτήματα που αναφέραμε, υπάρχουν και μειονεκτήματα εξίσου σημαντικά. Πολλά παιδιά, αλλά και ενήλικες, περνούν πολύ χρόνο στο διαδίκτυο, με αποτέλεσμα τον εθισμό τους. Επιπλέον, γίνονται υποκλοπές προσωπικών δεδομένων, με αποτέλεσμα την εξάπλωση του ηλεκτρονικού εγκλήματος. Με βάση τα παραπάνω, το διαδίκτυο έχει πολλά και σημαντικά πλεονεκτήματα, όμως θα πρέπει να αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο στην οικογένεια και στην πραγματική ζωή και όχι στην ψηφιακή, την οποία πρέπει να χρησιμοποιούμε με μέτρο και ασφάλεια.
Θα παρακολουθήσουμε κάποια στιγμιότυπα από τη διαδικασία της συλλογικής επαναδιατύπωσης του πρώτου επιχειρηματολογικού κειμένου στη Στ Δημοτικού, η οποία παρουσιάστηκε παραπάνω.
Μας βοηθάει να μαθαίνουμε ορθογραφία και να χωρίζουμε παραγράφους.(ελένη-μαρία, Στ ) Μπορούμε να κρίνουμε ένα κείμενο. (Ιωάννα. Στ ) Δε φοβάμαι πλέον να γράφω κείμενα. (Σοφία, Στ ) Εμπλουτίζουμε το λεξιλόγιό μας. (Βάσω, Στ ) Μαθαίνουμε από τα λάθη μας. (Πρόδρομος, Στ ) Βελτιώνουμε τα κείμενά μας. (Αποστόλης, Στ ) Γράφουμε σωστά δομημένα κείμενα. (Πάολα, Στ ) Με βοηθάει στη σύνταξη του κειμένου. (Αλεξάνδρα, Στ ) Γνωρίζουμε καλύτερα τους συμμαθητές μας μέσα από τα κείμενά τους. (Πάολα, Στ )
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ, Α. & Σ. ΧΑΤΖΗΣΑΒΒΙΔΗΣ. 1997. Η διδασκαλία της λειτουργικής χρήσης της γλώσσας: Θεωρία και πρακτική εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Κώδικας. Αναλυτικά προγράμματα για τα Δημόσια σχολεία της Κυπριακής Δημοκρατίας, σελ: 30-31. KΩΣΤΟΥΛΗ, Τ. 1997. Kοινωνικό περιβάλλον, κειμενικές δεξιότητες και σχολική επίδοση. Γλώσσα 41:43-57.