ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Ι. ΓΙΑΝΝΑΤΣΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ στρατηγική απόφαση σχέση με άλλες στρατηγικές παραμέτρους είδος, τύποι, ποιότητα, τεχνικές προδιαγραφές, απαιτούμενα υλικά, κατεργασίες, κλπ πιέσεις/ευκαιρίες λόγω τεχνολογικής ανανέωσης σχέση τεχνολογίας - αγοράς 1
ΣΧΕΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ Αγορές Τεχνολογία Ίδια Βελτιωμένη Νέα Υπάρχουσες (ίδιο μερίδιο) Σημερινή θέση Βελτιωμένα προϊόντα Νέα προϊόντα Υπάρχουσες (αυξημένο μερίδιο) Ένταση διείσδυσης προϊόντος Βελτίωση προϊόντος και αγοράς Αύξηση ποικιλίας προϊόντων σε μεγαλύτερη αγορά Νέες Επέκταση σε νέες αγορές Επέκταση σε νέες αγορές με βελτιωμένα προϊόντα Διαφοροποίηση προϊόντος/ αγοράς ΕΠΙΠΕΔΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Επιχειρησιακό επίπεδο (corporate) -κατά διεύθυνση (by division) Σκοποί: διατήρηση σταθερής ανάπτυξης και αύξησης της αξίας της επιχείρησης, με παράλληλη ικανοποίηση των απαιτήσεων των εργαζομένων, των πελατών, των πιστωτών και των προμηθευτών, λειτουργώντας σε νόμιμα πλαίσια. Κατά προϊόν (by product) -κατά γεωγραφική περιοχή (by territory) Στόχοι: παίρνονται υπόψη οι αποφάσεις που ήδη διαμορφώθηκαν στο ανώτερο (επιχειρησιακό) επίπεδο και προσδιορίζονται οι στόχοι και η στρατηγική κατά προϊόν και γεωγραφική περιοχή ώστε να επιτευχθούν οι συνολικοί στόχοι της επιχείρησης. 2
ΕΠΙΠΕΔΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Κατά τμήμα αγοράς (by market segment). Στόχοι: να προωθηθούν κατάλληλα και να πωληθούν τα προϊόντα της επιχείρησης, ώστε να επιτυγχάνεται σταθερή αύξηση στις πωλήσεις και, γενικά, στα αποτελέσματα της επιχείρησης. Κατά πελάτη (by customer). Στόχοι: μέγιστη δυνατή διεύρυνση των πωλήσεων μέσω κατάλληλης τιμολογιακής πολιτικής που θα ελκύει επιμέρους κατηγορίες πελατών (π.χ. με ειδικές εκπτώσεις ή διευκολύνσεις στον τρόπο εξόφλησης). ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Ομάδα προϊόντων Κατεύθυνση της στρατηγικής για την επόμενη περίοδο (Αποστολή της επιχείρησης, Στρατηγικές προτεραιότητες, επιθετικές ή αμυντικές πρωτοβουλίες). Προτεραιότητες ως προς το προϊόν (Καθορισμός των τύπων προϊόντων / υπηρεσιών που θα ενταχθούν στον κατάλογο των προϊόντων της επιχείρησης, βελτίωση των προϊόντων που ήδη διαθέτει η επιχείρηση, ανάπτυξη και διάθεση στην αγορά νέων προϊόντων/υπηρεσιών, απόσυρση προϊόντων/υπηρεσιών με χαμηλό περιθώριο κέρδους). Προτεραιότητες για την ανάπτυξη αγοράς κατά προϊόν ή κατά υποκατηγορία προϊόντος (Κατά ομάδα χρηστών ή/και αγοραστών, Κατά βιομηχανικό κλάδο, Κατά περιοχή, Κατά ειδική έρευνα αγοράς). Προτεραιότητες για την πηγή προμήθειας (Ιδιοπαραγωγή, Προμήθεια από διεθνείς προμηθευτές, Προμήθεια από τοπικούς προμηθευτές, Προμήθεια με άλλους τρόπους, π.χ. leasing, factoring με άδεια παραγωγής (licence). 3
ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Σχέδια απόκτησης νέων περιουσιακών στοιχείων (π.χ. εξαγορά επιχειρήσεων) με σκοπό να επιταχυνθεί η εκτέλεση προγραμμάτων ανάπτυξης προϊόντων ή αγορών. Βασικές ικανότητες που πρέπει να αναπτυχθούν ώστε να επιτευχθούν τα παραπάνω (π.χ. προσλήψεις ειδικών ή επιμόρφωση σε θέματα σχεδιασμού και ανάπτυξης προϊόντος, διοίκησης έργων κλπ). Οικονομικοί στόχοι για την επόμενη περίοδο (Εισπράξεις, Κέρδη, Κέρδη/εισπράξεις (%), Προστιθέμενη αξία, Απόδοση παγίων, Ταμειακές εισροές - εκροές, Πρόγραμμα εκταμιεύσεων για επενδύσεις). Πρόγραμμα εφαρμογής (Αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων, Ανάληψη άμεσων στρατηγικών πρωτοβουλιών και προώθηση αλλαγών). Μελέτες και αναλύσεις στις οποίες θα στηριχθεί η χάραξη στρατηγικής για την ομάδα προϊόντων στην τρέχουσα φάση και οι οποίες θα αναθεωρηθούν πριν από την επόμενη. ΚΥΚΛΟΣ «ΖΩΗΣ» ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Φάση εισαγωγής Φάση ανάπτυξης Φάση ωρίμανσης Φάση παρακμής 4
ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΡΓΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Μελέτη Ευκαιρίας (Opportunity study). Αποσκοπεί στον εντοπισμό ευκαιριών για ανάπτυξη νέων προϊόντων, περιλαμβάνει πρόχειρη κοστολόγηση συγκρίσιμων σχεδίων /έργων (projects) και χοντρικό προσδιορισμό των αναμενόμενων κερδών, ενώ οι υπολογισμοί έχουν σχετικά μεγάλο περιθώριο σφάλματος. Προμελέτη Σκοπιμότητας (Pre-feasibility study). Αποσκοπεί στην προκαταρκτική διερεύνηση μιας επενδυτικής ιδέας και στην εκτίμηση της σκοπιμότητας να διατεθούν πόροι για την εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας. Μελέτη Σκοπιμότητας (Feasibility study). Αποσκοπεί στην τεκμηρίωση της τελικής απόφασης για την πραγματοποίηση ενός σχεδίου και την οριστικοποίηση των στοιχείων του σχεδίου ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Τεχνικές προδιαγραφές (διαστάσεις, ανοχές, χρώμα, σχήμα, λοιπά φυσικά και τεχνικά χαρακτηριστικά του προϊόντος). Υλικά Πολιτική κατασκευής/αγοράς (make/buy), τυποποίησηεναλλαξιμότητα Ποιότητα και Αξιοπιστία Ευχερής και ασφαλής χρήση, Εργονομία Εγγύηση του κατασκευαστή, κόστος και ευχέρεια συντήρησης Συσκευασία Εξυπηρέτηση του αγοραστή Μη λειτουργικά χαρακτηριστικά του προϊόντος (στυλ, εμφάνιση, χρώμα, ποικιλία) Τήρηση των προθεσμιών παράδοσης 5
ΚΑΜΠΥΛΗ ΜΑΘΗΣΗΣ/ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ Όσο μεγαλύτερη η εμπειρία που αποκτάται στην κατασκευή ενός προϊόντος τόσο μικρότερο το κόστος/μονάδα. Έστω: c n το κόστος παραγωγής του n κομματιού c 1 το κόστος παραγωγής του πρώτου κομματιού n ο αριθμός των κομματιών b παράμετρος που εκφράζει το ρυθμό μείωσης του μοναδιαίου κόστους παραγωγής. Η μαθηματική έκφραση της καμπύλης μάθησης (learning/experience curve) είναι η εξής: cn = c 1 n b ΚΑΜΠΥΛΗ ΜΑΘΗΣΗΣ/ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ Για n =2 logc logc logc logc1 blogn b= logn n= 1 logc1 logc b= log 2 Αν το κόστος του πρώτου κομματιού είναι ίσο με τη μονάδα, οπότε το c 2 εκφράζει το κόστος του δεύτερου κομματιού ως ποσοστό p του κόστους του πρώτου, η παραπάνω σχέση γίνεται: log1 log p log p b= = log 2 0,301 2 n 6
ΚΑΜΠΥΛΗ ΜΑΘΗΣΗΣ/ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ Το ποσοστό p χαρακτηρίζει την καμπύλη μάθησης για το συγκεκριμένο παραγωγικό σύστημα στο οποίο αναφέρεται. Στην περίπτωση της αεροναυπηγικής βιομηχανίας, υπάρχει καμπύλη μάθησης 80% ή p = 0,8, άρα: b= log 0,8 0,301 = 0,322 ΠΟΣΟΣΤΑ ΚΑΜΠΥΛΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ % 99 95 90 85 80 75 70 b 0,0145 0,0740 0,1520 0,2345 0,3220 0,4151 0,5146 n n -b 5 0,9769 0,8877 0,7830 0,6856 0,5956 0,5127 0,4368 10 0,9672 0,8433 0,7047 0,5828 0,4764 0,3845 0,3058 50 0,9449 0,7486 0,5518 0,3996 0,2837 0,1971 0,1336 100 0,9354 0,7112 0,4966 0,3396 0,2270 0,1478 0,0935 500 0,9138 0,6314 0,3888 0,2329 0,1352 0,0758 0,0408 1.000 0,9047 0,5998 0,3499 0,1979 0,1081 0,0568 0,0286 5.000 0,8838 0,5324 0,2740 0,1357 0,0644 0,0291 0,0125 10.000 0,8750 0,5058 0,2466 0,1153 0,0515 0,0219 0,0087 100.000 0,8563 0,4266 0,1738 0,0672 0,0245 0,0084 0,0027 1.000.000 0,8185 0,3597 0,1225 0,0392 0,0117 0,0032 0,0008 7
ΚΑΜΠΥΛΗ ΜΑΘΗΣΗΣ/ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ Λόγοι εμφάνισης Αυξανόμενη αποδοτικότητα εργασίας Τυποποίηση/εξειδίκευση Καλύτερη χρήση εξοπλισμού, υλικών και τεχνολογιών Δυνατότητα επέκτασης γνώσεων σε συναφή προϊόντα Αύξηση ευκολίας χρήσης/διάθεσης ΚΑΜΠΥΛΗ ΜΑΘΗΣΗΣ/ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ Παρατηρηθέντα ποσοστά καμπύλης εμπειρίας Αεροναυπηγική 85% Ναυπηγική 80-85% Εργαλεία παραγωγής για νέα προϊόντα 75-85% Παραγωγή ηλεκτρονικών 90-95% Μηχανουργικές κατεργασίες και εργασίες διαμόρφωσης 90-95% Ηλεκτρολογικά προϊόντα 75-85% Εργασίες συγκόλλησης 90% Διαχείριση πρώτων υλών 93-96% 8
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Χειρωνακτική: μικρός όγκος, μικρό κόστος, μεγάλη ευελιξία, χαμηλή συνέπεια Μηχανοποιημένη: υψηλή ποιότητα, η ευελιξία το κόστος και η συνέπεια εξαρτώνται από το είδος των μηχανών (γενικού ή ειδικού σκοπού) Αυτοματοποιημένη: Υψηλή ποιότητα και συνέπεια, χαμηλό κόστος παραγωγής και ευελιξία (εξαιρούνται συστήματα όπως τα FMS) 9