Είναι μια διαρκής διαδικασία που ξεκινά από την στιγμή της σύλληψης και περατώνεται με τον θάνατο. Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της διαδικασίας είναι η φθορά κύτταρων, οργάνων, λειτουργιών.
Δήλωση Συμφερόντων Το περιεχόμενο της παρουσίασης αντανακλά τις απόψεις του ομιλητή. Ο ομιλητής έχει λάβει τιμητικές αμοιβές για ομιλίες από τις ακόλουθες φαρμακευτικές εταιρείες : Abbott, Astra, Bayer, Boeringer Ingelheim, Elpen, Lilly, Mylan, MSD-ΒΙΑΝΕΞ, Novartis, Novo Nordisk, Sanofi, Winmedica.
OECD [ Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης ] Health Working Papers, No. 26, http://dx.doi.org/10.1787/217072070078 Δημιουργείται μία τέταρτη ηλικία και μάλιστα πολύ δυναμική και ισχυρή. Ο άνθρωπος πλέον μπορεί υπό προϋποθέσεις να ζει μέχρι και 120 χρόνια
2080 2014 44,5% > 65 ετών
Η συχνότητα του σακχαρώδη διαβήτη αυξάνεται προοδευτικά με την πρόοδο της ηλικίας
Mugeo M et al 2001
Diabetes Care 29:2415-2419, 2006
Η του διαβήτη! What lies beneath?
Clin Gerontol Geriatrics 2011; 2: 47-52.
Diabetes
Παχυσαρκία-Διαβήτης Diabesity Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες Ανθυγιεινό life style Ινσουλινοαντίσταση Insulin X Μειωμένη νησιδιακή λειτουργία Μειωμένη πρόσληψη γλυκόζης Υπερινσουλιναιμία για αντιρρόπηση + Ανεπαρκής έκκριση ινσουλίνης Παχυσαρκία (60-80%) Περισσότερη εργασία για τα β-κύτταρα NGT = Normal Glucose Tolerance, IGT = Impaired Glucose Tolerance, T2DM= Type 2 Diabetes Mellitus
The dysfunctional adiposity phenotype [ ectopic deposition of fat in the abdominal viscera and liver, associated with inflammatory and adipokine abnormalities and insulin resistance, was independently associated with glucose intolerance in obese adults. 2012;308(11):1150-1159
42% 58% 67%.
.Abdominal obesity was defined as waist circumference greater than 102 cm for men and greater than 88 cm for women
Hepatic insulin resistance Hepatic glucose output Small, dense LDL Intra-abdominal adiposity Portal circulation FFA TG-rich VLDL cholesterol Lipolysis CETP, Lipolysis Low HDL cholesterol Systemic circulation Glucose utilization Insulin resistance Splanchnic & systemic circulation Long-term damage to b-cells by FFA Insulin secretion CETP: cholesteryl ester transfer protein FFA: free fatty acids TG: triglycerides Source: www.myhealthywaist.org Adapted from Lam TK et al. Am J Physiol Endocrinol Metab 2003;284:E281-90: Carr MC et al. J Clin Endocrinol Metab 2004;89:2601-7: Eckel RH et al. Lancet 2005;365:1415-28.
Γεύμα Μεταγευματική Γλυκόζη β-κύτταρα α-κύτταρα Ινσουλίνη Γλυκαγόνη πρόσληψη γλυκόζης λιπόλυση Μεταγευματική Γλυκόζη Το ενδογενές GLP-1 εκκρίνεται από τα κύτταρα του εντέρου σε απάντηση στη πρόσληψη τροφής και έχει γλυκοζοεξαρτώμενη ινσουλινότροπη δράση GLP-1 * Ηπατική παραγωγή γλυκόζης Προσαρμοσμένο από: Drucker DJ. J Clin Invest. 2007;117:24-32.
(Glucose Intolerance of Aging-GIA) Spence JC. Quart J Med 1921, 14: 314-26
(Glucose Intolerance of Aging-GIA) Davidson MB. Metabolism 1979
Πιθανοί Μηχανισμοί (Glucose Intolerance of Aging-GIA)
Age is an Important Risk Factor for Type 2 Diabetes Mellitus and Cardiovascular Diseases β http://www.intechopen.com/books/glucose-tolerance/ http://dx.doi.org/10.5772/52397
Ο ΣΔ εκδηλώνεται συνήθως με πιο ήπια ή και χωρίς κλινικά συμπτώματα, Τα συμπτώματα, όταν υπάρχουν, είναι συνήθως η απώλεια βάρους, η κόπωση, η μυϊκή αδυναμία, και ένα από τα κύρια συμπτώματα του ΣΔ όπως πολυουρία, πολυδιψία, πολυφαγία * η γλυκοζουρία μπορεί να απουσιάζει λόγω αυξημένου ουδού επαναρρόφησης γλυκόζης. Συχνά συνοδά νοσήματα (λοιμώξεις) Το υπεργλυκαιμικό μη κετoνικό υπερωσμωτικό κώμα (ΥΜΚΥΚ ) και το ΑΕΕ πιθανό να είναι μερικές φορές η πρώτη εκδήλωση του ΣΔ σε υπερήλικες, Η Διαβητική κετοοξέωση είναι σπάνια σε υπερήλικες Lipson LG Am J Med 1986, 80(suppl 5A) 10-21.
1. Συμπτώματα (πολυδιψία, πολυουρία, πολυφαγία απώλεια βάρους) και Γλυκόζη πλάσματος τυχαία=>200 mg/dl ή 2. ΓΠΝ=>126mg/dl (νηστεία τουλάχιστον 8 h) ή 3. Γλυκόζη πλάσματος 2 ώρες μετά φαγητό ή μετά φόρτιση με 75gr γλυκόζης(ogtt)=>200mg/dl ADA. Diabetes Care 2015
ΣΔΤ2 : Η γλυκαιμική ρύθμιση μειώνει την επίπτωση των μικροαγγειακών επιπλοκών Kumamoto UKPDS HbA1C 9 7% 8 7% Αμφβλ/θεια 69% * 17-21 %* Νεφροπάθεια 70% * 24-33 %* Νευροπάθεια - - * p<0.01 Ohkubo Y et al. Diabetes Res Clin Pract 1995; 25: 103-17. UKPDS 33. Lancet 1998; 352: 837-53.
DCCT Kumamoto UKPDS HbA1C 9 7% 9 7% 8 7% Μακροαγγειοπαθητική Nόσος - - 16% * p=ns Ohkubo Y et al. Diabetes Res Clin Pract 1995; 25: 103-17. UKPDS 33. Lancet 1998; 352: 837-53., N Engl J Med 2003; 348: 2294-303., Diabetes 2003;52 (suppl 2 ):A 152.
Metabolic memory Μοριακός μηχανισμός The Metabolic Memory : Is More Than Just Tight Glucose Control Necessary to Prevent Diabetic Complications? AGE/RAGE/ROS AGE/RAGE/ROS ETC decline/ros ETC/decline/ROS NF-κβ NF-kB ROS/mit DNA damage ΑGES/respiratory AGES/respiratory prot/ros J Clin Endocrinol Metab. February 2009, 94(2):410 415
130-160
Ο ΣΔ αυξάνει τον κίνδυνο θνησιμότητας και μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης εξαιτίας των οξέων και χρόνιων διαβητικών επιπλοκών [ τα καρδιαγγειακά αποτελούν την πιο συχνή αιτία θανάτου (50-70%) σε υπερήλικες διαβητικούς]. Oι άνδρες και οι γυναίκες στους οποίους η διάγνωση του ΣΔ έγινε μετά την ηλικία των 70 ετών, έχουν χαμηλότερο σχετικό κίνδυνο θανάτου από τα άτομα που η διάγνωση του ΣΔ έγινε στην ηλικία μεταξύ 60-70 ετών. Όταν η διάγνωση του ΣΔ γίνει σε ηλικία >65 ετών, μόνο οι γυναίκες έχουν αυξημένη θνησιμότητα έναντι του γενικού πληθυσμού ενώ στους άνδρες δεν υπάρχει διαφορά. Barnett KN et al. Age and Ageing 2006, Greene DA. Am J Med 1986 Mugeo M et al 2001, Tan et al. Diabetes Care 2004; 27:2797-99.
Desouza C.V et. al. Diabetes Care 33:1389-94,2010
Οι αλλαγές του τρόπου ζωής (ΙΑ). Brown AF et al. J Am Geriatric Soc 2003; 51: S265-S280.
Η σωστή διατροφή αποτελεί ένα από τα πιο βασικά μέσα τόσο στην πρόληψη όσο και στην θεραπεία του ΣΔ τ2 Γενικά εφαρμόζεται μιά δίαιτα στα πρότυπα της Μεσογειακής διατροφής. Το διαιτολόγιο όμως πρέπει να είναι πάντα εξατομικευμένο και προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες ανάγκες (διαβητική νεφροπάθεια, η Αρτηριακή υπέρταση,η ΣΝ και η καρδιακή ανεπάρκεια και η δυσλιπιδαιμία). International Journal of D.M 1 (2009) 26 31
Άσκηση Τα οφέλη στο ΣΔ : Η βελτίωση της ανοχής γλυκόζης Η μείωση του βάρους και της ΑΠ Η ευνοική τροποποίηση του λιποπρωτεινικού προφίλ : (μείωση LDL-CHOL και TGL και αύξηση HDL-CHOL) Είδος άσκησης: Αερόβια ή εναλλακτικά (μεγάλη παχυσαρκία, άτομα καθηλωμένα), εφαρμογή προγράμματος προοδευτικής αύξησης της έντασης των μυών (Progressive Resistance Training) Συχνότητα: 3-5 φορές /εβδομαδιαίως Διάρκεια: 20-30 λεπτά ημερησίως Καραμήτσος Δ Σακχαρώδης Διαβήτης β έκδοση 1987. Εκδόσεις Σιώκη σελ. 87 Μανές Χ, Παπάζογλου Ν. Διαβήτης και άσκηση. Ελλην Διαβητ Χρονικά 1988 Brown AF et al. J Am Geriatric Soc 2003; 51: S265-S280.
SGLT2??
Θεραπεία του ΣΔ σε Υπερήλικες Αντιδιαβητικά Φάρμακα Α. Ινσουλινοεκκριτικοί παράγοντες: Σουλφονυλουρίες - Glibenclamide, Glimepiride, Gliclazide Μεγλιτινίδες - Repaglinide - Nateglinide DPP4 αναστολείς Sitagliptin, Vildagliptin,Saxagliptin, Linagliptin, Alogliptin Ανάλογα GLP-1 - Exenatide - Liraglutide Lixisenatide B. Ινσουλινοευαισθητοποιητές Μετφορμίνη Θειαζολιδινεδιόνες η γλιταζόνες - Pioglitazone Γ. Ευγλυκαιμικοί παράγοντες Aναστολείς της α-γλυκοσιδάσης - Ακαρβόζη. Αναστολείς SGLT2 Canagliflozin, Dapagliflozin,Empagliflozin ΕΔΕ 2015
Θεραπεία του ΣΔ σε Υπερήλικες Γ. Ινσουλίνες Αντιδιαβητικά Φάρμακα ΕΔΕ 2015
Κλινική Σημασία κρεατινίνη ορού 1 mg% υποδηλώνει egfr GFR 120ml/min σε άτομο 20 ετών GFR 60ml/min σε άτομο 80 ετών Am J Kidn Dis,Vol 49,No 2,2007
Sulfonylureas Hypoglycemia and weight gain hypoglycemic unawareness The initial dose should be conservative with careful titration. Meglitinides Ηypoglycemia and weight gain.mealtime dosing..adherence or pill burden can be a problem in elderly patients with polypharmacy or cognitive issues. Alpha-glucosidase Inhibitors.flatulence, bloating, and diarrhea.. Metformin lactic acidosis,more likely in patients with renal dysfunction ( older adults with diabetes have a high prevalence of renal insufficiency ). with caution in patients older than 80 years,.titration to maximum dosage should be avoided.
Thiazolidinediones osteoporosis and heart failure.. DPP-4 inhibitors are once-a-day oral agents with no risk of hypoglycemia and are weight-neutral, when used as monotherapy, and therefore may be attractive agents to use in older adults...relatively expensive. in one trial comparing saxagliptin with placebo as add-on therapy to metformin, sulfonylureas, or insulin, significantly more patients in the saxagliptin group were hospitalized for heart failure. The dose of DPP-4 inhibitors (with the exception of linagliptin) should be adjusted in patients with renal insufficiency. Incretin Mimetics Delayed gastric emptying may negatively affect the absorption of oral medications, which can be particularly concerning in older patients on multiple medications..exenatide has been associated with acute pancreatitis..benefit of modest weight loss; however, weight loss is undesirable in the frail elderly.
SGLT-2 Inhibitors Genital and urinary infection, Volume depletion with loop diuretics, Postural hypotension with RAAB and diuretics, Safety in elderly > 75, Loosing effectiveness in renal insufficiency, CV safety LDL and fatal and nonfatal stroke, Bone health / Fractures Insulin Hypoglycemia and weight gain the ability of the patient to accurately draw up and administer insulin. [ poor visual acuity, Parkinson disease ) insulin pens.
Διατροφή(ΙΑ) Άσκηση(ΙΑ) Αντιδιαβητικά δισκία Υπογλυκαιμία- Υπεργλυκαιμία (αντιμετώπιση) (ΙΑ) Ινσουλίνη Αυτοέλεγχος(ΙΙΙΒ) Φροντίδα ποδιών(ιβ) Brown AF et alj Am Geriatric Soc 2003;
1. Ο πληθυσμός της χώρας μας όπως και στις άλλες Δυτικές κοινωνίες γηράσκει διαρκώς με αποτέλεσμα την αύξηση του επιπολασμού του σακχαρώδη διαβήτη ιδιαίτερα στις μεγάλες ηλικίες. 2. Ο τακτικός έλεγχος των ηλικιωμένων και η έγκαιρη διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβητικών επιπλοκών και κυρίως την αυξημένη θνησιμότητα από τα καρδιαγγειακά επεισόδια.
3. Οι υπερήλικες με σακχαρώδη διαβήτη αποτελούν μία ετερογενή ομάδα με πολλαπλά προβλήματα υγείας, τόσο οργανικά, όσο και κοινωνικά και ψυχιατρικά. 4. Η αντιμετώπιση των ηλικιωμένων με σακχαρώδη διαβήτη απαιτεί ιδιαίτερους χειρισμούς από τους θεράποντες ιατρούς, αλλά και τη συνεργασία όλων των ατόμων και φορέων που προσφέρουν υπηρεσίες υγείας.