ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 3.11.2016 COM(2016) 701 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με τις στατιστικές που καταρτίζονται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) 2150/2002 για τις στατιστικές των αποβλήτων και την ποιότητά τους EL EL

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με τις στατιστικές που καταρτίζονται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) 2150/2002 για τις στατιστικές των αποβλήτων και την ποιότητά τους ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Εισαγωγή... 2 1.1. Ο κανονισμός για τις στατιστικές των αποβλήτων... 2 1.2. Διαφορετικές εθνικές προσεγγίσεις και ποιότητα... 2 1.3. Έλεγχος ποιότητας... 2 2. Έγκαιρη διάθεση και επικαιρότητα... 3 3. Πληρότητα... 3 4. Ακρίβεια στοιχείων... 4 4.1. Κάλυψη στοιχείων... 4 4.2. Κατανομή ανά οικονομικούς τομείς... 5 4.3. Ταξινόμηση αποβλήτων... 5 4.4 Διαφορές μεταξύ της παραγωγής και της επεξεργασίας των αποβλήτων... 5 5. Συγκρισιμότητα... 6 5.1. Συγκρισιμότητα σε διαχρονικό επίπεδο... 6 5.2. Συγκρισιμότητα μεταξύ των χωρών... 6 6. Επιβάρυνση των επιχειρήσεων... 6 7. Ανάπτυξη δεικτών... 7 8. Επιτεύγματα και προοπτικές... 7 EL 2 EL

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Ο κανονισμός για τις στατιστικές των αποβλήτων Στόχος του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2150/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2002, για τις στατιστικές των αποβλήτων 1 (εφεξής «ο κανονισμός») είναι η παραγωγή στατιστικών για τα απόβλητα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα (οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα) 2. Το άρθρο 8 παράγραφος 1 του κανονισμού ορίζει ότι η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού ανά 3 έτη (μετά την πρώτη έκθεση, η οποία έπρεπε να υποβληθεί εντός 5 ετών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού). Η πρώτη έκθεση δημοσιεύτηκε το 2008, 3 η δεύτερη το 2011 4 και η τρίτη το 2014 5. 1.2. Διαφορετικές εθνικές προσεγγίσεις και ποιότητα Ο κανονισμός καθορίζει τα στοιχεία που πρέπει να υποβάλλονται και την ποιότητα που απαιτείται, ενώ η επιλογή του συγκεκριμένου τρόπου κατάρτισης των στατιστικών για τα απόβλητα αποτελεί αρμοδιότητα των κρατών μελών. Η ρύθμιση αυτή παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να διατηρήσουν τα συστήματά τους συλλογής στοιχείων και να ελαχιστοποιήσουν τον φόρτο που απαιτείται για να συμμορφωθούν με τον κανονισμό. Ο κανονισμός (παράρτημα Ι, τμήμα 7) απαιτεί από τα κράτη μέλη να υποβάλουν μια έκθεση ποιότητας μαζί με τα στοιχεία. Τα κράτη μέλη, στις εν λόγω εκθέσεις, αναφέρονται σε ποιοτικά κριτήρια που χρησιμοποιούνται συνήθως στο ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα 6 και τα οποία καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1445/2005 σχετικά με την ποιότητα των στατιστικών των αποβλήτων 7. 1.3. Έλεγχος ποιότητας Από την πρώτη διαβίβαση στοιχείων, το 2006, η Επιτροπή (Eurostat) δημιούργησε ένα αποδοτικό σύστημα ποιοτικού ελέγχου δύο σταδίων. Σε πρώτο στάδιο μετά την παράδοση των στοιχείων πραγματοποιείται ταχεία αξιολόγηση των εκθέσεων για τα στοιχεία και την ποιότητα εντός 2 μηνών από την προθεσμία υποβολής των εκθέσεων. Στο στάδιο αυτό, η επικύρωση στοιχείων αφορά κυρίως την εσωτερική συνοχή των νέων στοιχείων και την εξέλιξη με την πάροδο του χρόνου. Η ανάλυση γίνεται σε ιδιαίτερα συγκεντρωτικό επίπεδο και αποσκοπεί στην ανίχνευση σημαντικών διακοπών της χρονολογικής σειράς και στον έλεγχο κατά πόσο τα στοιχεία είναι κατάλληλα για δημοσίευση. Στα κράτη μέλη διαβιβάζεται έκθεση αξιολόγησης, στην οποία μπορεί να υπάρχει απαίτηση για εξηγήσεις και/ή αναθεώρηση των στοιχείων, ανάλογα με τις παρατηρήσεις. Το δεύτερο στάδιο είναι μια ενδελεχής αξιολόγηση. Η αξιολόγηση αυτή αναλύει τα στοιχεία σε πιο λεπτομερές επίπεδο (π.χ. ανά οικονομικό τομέα και ανά κατηγορία αποβλήτων) και συγκρίνει πρότυπα και εξελίξεις μεταξύ των χωρών. Οι έλεγχοι επικύρωσης περιλαμβάνουν: 1 2 3 4 5 6 7 ΕΕ L 332 της 9.12.2002, σ. 1. ΕΕ L 312 της 22.11.2008, σ. 3. COM (2008) 355 τελικό, της 13.6.2008. COM(2011) 131 τελικό, της 17.3.2011. COM(2014) 79 final, της 30ής Μαΐου 2014. Δικτυακός τόπος της Eurostat για την ποιότητα: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=2273.1 2273_47140765&_dad=portal&_schema= PORTAL. ΕΕ L 229 της 6.9.2005, σ. 6. EL 3 EL

ενδοκρατικές συγκρίσεις παραγωγής αποβλήτων ανά οικονομική δραστηριότητα με τιμές από προηγούμενα έτη διακρατικές συγκρίσεις των στοιχείων για κάθε οικονομική δραστηριότητα ενδοκρατική σύγκριση των δημιουργούμενων αποβλήτων και των αποβλήτων που υφίστανται επεξεργασία για κάθε κατηγορία αποβλήτων διασταυρωμένους ελέγχους με στοιχεία αποβλήτων από άλλες υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων, όπως π.χ. παρακολούθηση της συμμόρφωσης με λοιπή νομοθεσία σχετικά με απόβλητα. Τα αποτελέσματα εξετάζονται με βάση τις εκθέσεις των χωρών για την ποιότητα και τις πληροφορίες από το πρώτο στάδιο αξιολόγησης και τυχόν άλλα διαθέσιμα έγγραφα αναφοράς (π.χ. τεκμηρίωση από εκθέσεις προηγούμενων ετών) και στη συνέχεια συζητούνται με τα κράτη μέλη. Εκτός από τα δύο προαναφερθέντα στάδια, η Επιτροπή (Eurostat) έχει προτείνει ένα στάδιο επικύρωσης που θα πρέπει να διενεργούν οι χώρες πριν από την υποβολή των δεδομένων, το οποίο θα αποτελείται από τυποποιημένους κανόνες επικύρωσης. Ένα κοινό σύνολο πρότυπων κανόνων επικύρωσης για τις στατιστικές των αποβλήτων συμφωνήθηκε με τα κράτη μέλη το 2014. Έντεκα κράτη μέλη έχουν ήδη κάνει χρήση αυτών των κανόνων πριν από την υποβολή στοιχείων για το έτος αναφοράς 8 2012. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προς την περαιτέρω βελτίωση της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας επικύρωσης. Η Επιτροπή (Eurostat) βελτιώνει περαιτέρω τα μεθοδολογικά έγγραφα καθοδήγησης που είναι διαθέσιμα στον δικτυακό τόπο της Eurostat και θα συνεχίσει να βελτιώνει και να τελειοποιεί το σύστημα ελέγχου της ποιότητας των στοιχείων. 2. ΈΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Τα στοιχεία και οι εκθέσεις για την ποιότητα πρέπει να υποβάλλονται ανά διετία στην Επιτροπή (Eurostat) εντός 18 μηνών από το πέρας του έτους αναφοράς 9. Η συμμόρφωση με την προθεσμία υποβολής εκθέσεων για το έτος αναφοράς 2012 είναι παρόμοια με εκείνη του έτους αναφοράς 2010. Συνολικά, 21 κράτη μέλη και χώρες ΕΟΧ/ΕΖΕΣ 2012 υπέβαλαν τα σύνολα στοιχείων τους για το 2012 και τις εκθέσεις ποιότητας εγκαίρως ή εντός 1 μηνός από την προθεσμία. Για 5 κράτη μέλη (Δανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λιθουανία και Ρουμανία) και 1 από τις χώρες ΕΖΕΣ/ΕΟΧ (Ισλανδία) τα στοιχεία και οι εκθέσεις ποιότητας έφτασαν με περισσότερο από 3 μήνες καθυστέρηση από τη λήξη της προθεσμίας. Για 3 χώρες (Φινλανδία, Λετονία και Ηνωμένο Βασίλειο) μέρη των συνόλων στοιχείων ή εκθέσεων ποιότητας έφτασαν με καθυστέρηση πάνω από 3 μήνες μετά την προθεσμία υποβολής εκθέσεων. Η Επιτροπή (Eurostat) λαμβάνει μέτρα για να προτρέψει τις χώρες να επανεξετάσουν τις διαδικασίες τους στη στατιστική παραγωγή και να παρέχουν στοιχεία καλής ποιότητας εντός των καθορισμένων προθεσμιών. Δημοσίευση Τα στοιχεία σχετικά με την παραγωγή και την επεξεργασία αποβλήτων δημοσιεύτηκαν στη βάση δεδομένων διάδοσης της Eurostat την 1η Οκτωβρίου 2014. 8 9 Έτος αναφοράς νοείται το χρονικό διάστημα που περιγράφεται με βάση τα στοιχεία. Δεδομένου ότι η καθυστέρηση των στοιχείων είναι 18 μήνες, τα στοιχεία για το έτος αναφοράς 2012 περιλαμβάνονται σε έκθεση το 2014. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2150/2002, τμήμα 7 παράγραφος 2 των παραρτημάτων Ι και ΙΙ. EL 4 EL

3. ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ Η διαβίβαση πλήρων συνόλων εθνικών στοιχείων έχει καίρια σημασία για την παραγωγή των συγκεντρωτικών μεγεθών της ΕΕ. Τα ελλείποντα στοιχεία περιορίζουν την πληροφοριακή αξία των στατιστικών για τα απόβλητα. Τα στοιχεία λείπουν στις περιπτώσεις που οι χώρες είτε δεν έχουν πηγές στοιχείων είτε ή δεν διαθέτουν επαρκή στοιχεία για να πραγματοποιηθούν εκτιμήσεις. Ο αριθμός των μη διαθέσιμων στοιχείων και ο αριθμός των χωρών που αναφέρουν ότι δεν έχουν διαθέσιμα στοιχεία μειώθηκε σημαντικά μεταξύ των ετών αναφοράς 2010 και 2012 για το σύνολο στοιχείων παραγωγής αποβλήτων. Το 2010 οκτώ χώρες ανέφεραν μη διαθέσιμα στοιχεία, αλλά ο αριθμός αυτός μειώθηκε σε 3 κατά το έτος αναφοράς 2012. Ο συνολικός αριθμός των μη διαθέσιμων στοιχείων μειώθηκε από 4,1 % κατά το έτος αναφοράς 2010 σε 1,5 % το 2012. Η τάση είναι ίδια για τα στοιχεία σχετικά με την επεξεργασία των αποβλήτων, αν και λιγότερο έντονη. Το ποσοστό των μη διαθέσιμων στοιχείων μειώθηκε από 3,5 % το έτος αναφοράς 2010 σε 3,1 % το 2012 και ο αριθμός των χωρών που ανέφεραν ότι δεν έχουν διαθέσιμα στοιχεία μειώθηκε από 8 σε 6. Περισσότερα από τα μισά μη διαθέσιμα στοιχεία στα σύνολα στοιχείων επεξεργασίας αποβλήτων (55 %) αφορούν την κατηγορία επεξεργασίας «επίχωση». Τα στοιχεία για την επίχωση συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά το 2010, έπειτα από τροποποίηση του κανονισμού 10. 4. ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 4.1. Κάλυψη στοιχείων Στατιστικές για τη δημιουργία αποβλήτων πρέπει να καταρτίζονται για όλους τους οικονομικούς τομείς και για τα νοικοκυριά και πρέπει να περιλαμβάνουν απόβλητα που προκύπτουν από τις διαδικασίες ανάκτησης και διάθεσης τα γνωστά ως «δευτερογενή απόβλητα». Οι στατιστικές πρέπει, επίσης, να καλύπτουν τα απόβλητα που δημιουργούνται από μικρές επιχειρήσεις (κάτω των 10 εργαζομένων), αν και οι επιχειρήσεις αυτές θα πρέπει να εξαιρούνται από τις έρευνες, όταν αυτό είναι δυνατόν. Οι στατιστικές για την επεξεργασία αποβλήτων καλύπτουν όλα τα απόβλητα που ανακτώνται ή διατίθενται μέσα σε μια χώρα, ανεξάρτητα από την προέλευση των αποβλήτων. Η βασική έννοια του κανονισμού είναι η συλλογή στοιχείων για τον τελικό προορισμό των αποβλήτων. Οι προπαρασκευαστικές δραστηριότητες επεξεργασίας δεν καλύπτονται. Σφάλματα κάλυψης και διαφορές στην κάλυψη των στοιχείων Τα σφάλματα κάλυψης που παρατηρούνται οφείλονται κυρίως σε: διαφορές κατά την εφαρμογή του ορισμού των αποβλήτων διαφορετικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις και διαφορετικές προτεραιότητες της εθνικής διαχείρισης αποβλήτων και των στατιστικών για τα απόβλητα τομεακά προβλήματα κάλυψης. Τέσσερις τομείς παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες διαφορές στην κάλυψη των στοιχείων: Η διαφορετική κάλυψη των εξορυκτικών αποβλήτων (απόβλητα από μεταλλευτικές και λατομικές δραστηριότητες) έχει πολύ μεγάλο αντίκτυπο. Οι μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ των χωρών οφείλονται στην κάλυψη των υπερκείμενων, ήτοι φυσικών υλικών που αφαιρούνται για να αποκτηθεί πρόσβαση στο μετάλλευμα 10 ΕΕ L 253 της 28.9.2010, σ. 10. EL 5 EL

χωρίς να υφίστανται επεξεργασία και στην κάλυψη των εξορυκτικών αποβλήτων που αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης στον χώρο του μεταλλείου. Η διάκριση μεταξύ αποβλήτων και παραπροϊόντων έχει σημαντικό αντίκτυπο για τις ποσότητες των αποβλήτων στις οικονομικές δραστηριότητες 11 NACE A (γεωργία, δασοκομία και αλιεία) και NACE Γ (μεταποίηση). Αυτό ισχύει ιδίως για τις κατηγορίες αποβλήτων: απόβλητα ξύλου, ζωικά και φυτικά απόβλητα και σκωρίες από την παραγωγή μετάλλων. Η διακύμανση της δημιουργίας αποβλήτων στον τομέα NACE ΣΤ (κατασκευές) δείχνει τις διαφορές στην κάλυψη των στοιχείων. Όπως αναφέρεται στο τμήμα 3, ορισμένες χώρες δεν είναι ακόμη σε θέση να υποβάλουν έκθεση σχετικά με τη κατηγορία επεξεργασίας «επίχωση». Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ο συνολικός αντίκτυπος των σφαλμάτων κάλυψης. Μπορεί να οδηγηθούμε σε υποεκτιμήσεις και υπερεκτιμήσεις. Ο αντίκτυπος αναμένεται να είναι υψηλότερος για απόβλητα ανόργανων ουσιών από τον τομέα NACE B (ορυχεία και λατομεία). 4.2. Κατανομή ανά οικονομικούς τομείς Ο κανονισμός απαιτεί επίσης από τα κράτη μέλη να κατανέμουν τα στοιχεία τους, στις εκθέσεις, σε 19 κατηγορίες (18 δραστηριότητες που παράγουν απόβλητα συν τα νοικοκυριά). Η κατανομή των οικονομικών δραστηριοτήτων γίνεται σύμφωνα με τη NACE. Η ορθή κατανομή στις δραστηριότητες που παράγουν απόβλητα είναι προϋπόθεση για: για τη συγκρισιμότητα των ποσοτήτων των αποβλήτων που αφορούν ειδικά κάποιο συγκεκριμένο τομέα για τη συνεκτικότητα των στατιστικών για τα απόβλητα με τις στατιστικές για τις επιχειρήσεις. Ο τρόπος με τον οποίο κατανέμονται τα απόβλητα στις δραστηριότητες που τα παράγουν εξαρτάται από τις μεθόδους που εφαρμόζονται για τη συλλογή στοιχείων και από τις στατιστικές μονάδες για τις οποίες καταρτίζονται οι στατιστικές αποβλήτων. Η συγκρισιμότητα και η συνεκτικότητα των στοιχείων βασίζονται στη χρήση των μητρώων επιχειρήσεων για τη συλλογή στοιχείων. Δεδομένου ότι ο κανονισμός επιτρέπει τη χρήση είτε τοπικών μονάδων είτε μονάδων οικονομικής δραστηριότητας ως στατιστικών μονάδων για τη συλλογή στοιχείων, ενδέχεται να υπάρχουν διαφορές στην κατανομή των αποβλήτων στις διάφορες χώρες, ακόμα και όταν οι διατάξεις του κανονισμού εφαρμόζονται ορθά. Οι συνολικές επιπτώσεις της κακής κατανομής θεωρούνται χαμηλές Οι απίθανες περιπτώσεις όπως ορυκτά απόβλητα από επεξεργασία αποβλήτων ή σταθεροποιημένα απόβλητα που παράγονται από νοικοκυριά θα μπορούσαν να εντοπιστούν από την επικύρωση και, ως εκ τούτου, να επεξηγηθούν ή να διορθωθούν. Τέτοιες περιπτώσεις δεν προκύπτουν πολύ συχνά. 4.3. Ταξινόμηση αποβλήτων Ο κανονισμός θεσπίζει την κατανομή για την υποβολή εκθέσεων στην ΕΕ ανά κατηγορία αποβλήτων σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή ταξινόμηση αποβλήτων για τις στατιστικές [European Waste Classification for Statistics (EWC-Stat)] 12. Ωστόσο, δεν ορίζει συγκεκριμένη εθνική ταξινόμηση που θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη συλλογή στοιχείων. 11 12 Ταξινομείται με βάση την ταξινόμηση των οικονομικών δραστηριοτήτων στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα (NACE), την τρέχουσα έκδοση NACE Αναθ. 2. Τρέχουσα έκδοση EWC-Stat. Αναθ. 4, με 51 κατηγορίες. EL 6 EL

Οι περισσότερες χώρες συλλέγουν τα στοιχεία τους σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κατάλογο αποβλήτων 13, ο οποίος περιλαμβάνει 839 τύπους αποβλήτων. Παρά τα κάποια προβλήματα στην εφαρμογή του εν λόγω καταλόγου, η ευρέως διαδεδομένη χρήση της ταξινόμησης αυτής εξασφαλίζει υψηλό επίπεδο συγκρισιμότητας, τουλάχιστον στο επίπεδο συγκεντρωτικής παρουσίασης που απαιτείται από τον κανονισμό. Ο συνολικός αντίκτυπος των σφαλμάτων ταξινόμησης σχετικά με την ακρίβεια των στοιχείων θεωρείται μικρός. 4.4. Διαφορές μεταξύ της παραγωγής και της επεξεργασίας των αποβλήτων Η διαφορά μεταξύ της ποσότητας που παράγεται και υποβάλλεται σε επεξεργασία στην ΕΕ το 2012 είναι περίπου 200 εκατ. τόνοι. Η ποσότητα αυτή ισούται με το 8 % περίπου του συνόλου των παραγόμενων αποβλήτων. Η διαφορά αυτή παρέμεινε σταθερή κατά τις δύο τελευταίες περιόδους αναφοράς. Ήταν υψηλότερη κατά το 2006 και 2008, με 400 εκατ. τόνους. Το μοτίβο παραμένει το ίδιο. Παράγονται περισσότερα απόβλητα από όσα υποβάλλονται σε επεξεργασία. Το 2012 η διαφορά ήταν μεγαλύτερη για τις λυματολάσπες και τα υγρά απόβλητα από επεξεργασία αποβλήτων (περίπου 70 %) και χαμηλότερη (σχεδόν 0 %) για τα εδάφη. Μια σειρά άλλων εξελίξεων μπορεί να εξηγήσει τη διαφορά μεταξύ της παραγωγής και της επεξεργασίας των αποβλήτων: Τα απόβλητα δεν υποβάλλονται όλα σε επεξεργασία στη χώρα στην οποία παράχθηκαν. Δεν συλλέγονται στοιχεία για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές βάσει του κανονισμού και, ως εκ τούτου, οι διαφορές που προκύπτουν από τις εισαγωγές και τις εξαγωγές δεν μπορούν να προσδιοριστούν ποσοτικά με τα στοιχεία του κανονισμού. Οι εκτιμήσεις από στοιχεία για το εξωτερικό εμπόριο δείχνουν ότι το αποτέλεσμα αυτό εξηγεί περίπου το ένα πέμπτο της διαφοράς για το σύνολο της ΕΕ. Για κάθε κράτος μέλος μπορεί να είναι υψηλότερο. Για παράδειγμα, για τη Γερμανία οι εισαγωγές αποβλήτων ανέρχονται σε πάνω από το 4 % των παραγόμενων αποβλήτων, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο εξάγει περισσότερο από το 6 % των αποβλήτων που παράγει. Στοιχεία για την παραγωγή αποβλήτων καλύπτουν τόσο τα πρωτογενή όσο και τα δευτερογενή παραγόμενα απόβλητα ενώ η επεξεργασία των αποβλήτων αναφέρεται στην τελική επεξεργασία και τα επεξεργασμένα απόβλητα θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μόνο μία φορά. Όλες οι κατηγορίες αποβλήτων εκτός από τις λυματολάσπες αναφέρονται σε κανονικό υγρό βάρος. Κατά τη διαδικασία προεπεξεργασίας, για παράδειγμα στις προπαρασκευαστικές ενέργειες επεξεργασίας για διάθεση (επεξεργασία των υγρών αποβλήτων, π.χ. απόπλυμα ή γαλακτώματα ελαίου/νερού) το βάρος του νερού χάνεται και τα απόβλητα εισέρχονται στην τελική επεξεργασία με σημαντική απώλεια βάρους. Ορισμένες λειτουργίες εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του παραρτήματος ΙΙ του κανονισμού, όπως οι μονάδες συναποτέφρωσης που χρησιμοποιούν μόνον ορισμένα απόβλητα βιομάζας ως καύσιμο. Τα απόβλητα δεν υποβάλλονται όλα σε επεξεργασία το έτος κατά το οποίο παράχθηκαν. Ορισμένα απόβλητα αποθηκεύονται προσωρινά. Ως εκ τούτου τα απόβλητα που υπέστησαν επεξεργασία κατά το έτος t μπορεί να περιέχουν απόβλητα 13 Συστάθηκε με την απόφαση 2000/532/ΕΚ της Επιτροπής, όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την απόφαση 2014/955/ΕΕ της Επιτροπής. EL 7 EL

που παράχθηκαν κατά το έτος t-1. Τα απόβλητα που παράγονται κατά το έτος t μπορεί να υπόκεινται σε επεξεργασία το έτος t + 1. 5. ΣΥΓΚΡΙΣΙΜΟΤΗΤΑ 5.1. Συγκρισιμότητα σε διαχρονικό επίπεδο Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν για το έτος αναφοράς 2012 ήταν η δεύτερη συλλογή από τότε που η τροποποιημένη έκδοση του κανονισμού εισήγαγε μεγάλες αλλαγές. Οι αλλαγές αυτές έχουν εφαρμοστεί ορθά από τις χώρες. Η Επιτροπή (Eurostat) καταβάλλει συνεχώς προσπάθειες για την παρουσίαση και ανάλυση της χρονολογικής σειράς, η οποία αποτελείται σήμερα από τα 5 έτη αναφοράς (2004, 2006, 2008, 2010 και 2012). Οι εκθέσεις των χωρών για την ποιότητα αποδείχτηκαν χρήσιμο μέσο για την παρακολούθηση μεθοδολογικών αλλαγών και των επιπτώσεών τους στη συγκρισιμότητα των στοιχείων. Η αξιολόγηση των εθνικών εκθέσεων ποιότητας δείχνει ότι όλα σχεδόν τα κράτη μέλη έχουν προβεί σε σημαντικές τροποποιήσεις όσον αφορά την προσέγγιση των εθνικών στατιστικών για τα απόβλητα από το 2004 και μετά. Οι περισσότερες χώρες βελτιώνουν περαιτέρω τη συλλογή στοιχείων τους όσον αφορά την ποιότητα των στοιχείων (π.χ. συμπλήρωση τυχόν κενών και βελτίωση της κάλυψης) και την αποδοτικότητα των μεθόδων τους. Η βελτίωση της συλλογής στοιχείων με την πάροδο των ετών προκάλεσε διακοπές στη χρονολογική σειρά. Οι χώρες αναθεωρούν τα σύνολα στοιχείων για τα προηγούμενα χρόνια, ώστε να περιορίσουν τις εν λόγω διακοπές. Οι χρήστες ενημερώνονται. Η Επιτροπή (Eurostat) υπογραμμίζει τις διακοπές στη χρονολογική σειρά στα σύνολα στοιχείων που διαδίδονται. 5.2. Συγκρισιμότητα μεταξύ των χωρών Χάρη σε κοινούς ορισμούς και ταξινομήσεις, η συγκρισιμότητα των στοιχείων στις χώρες είναι αρκετά μεγάλη για τους περισσότερους τομείς και τύπους αποβλήτων. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα προβλήματα κατά τη σύγκριση δεδομένων μεταξύ χωρών, εξαιτίας των διαφορών ως προς την κάλυψη που περιγράφεται στο τμήμα 4.1. 6. ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Τα κράτη μέλη στις εκθέσεις τους για την ποιότητα δείχνουν τη δέσμευση να διατηρήσουν την επιβάρυνση στις επιχειρήσεις σε όσο το δυνατόν χαμηλότερα επίπεδα. Αυτή η ευαισθητοποίηση αντικατοπτρίζεται στην αύξηση του αριθμού των κρατών μελών που συλλέγουν πληροφορίες σχετικά με την επιβάρυνση που αντιπροσωπεύει η υποβολή στοιχείων και είναι σε θέση να προσδιορίσουν ποσοτικά τον μέσο χρόνο που χρειάζονται οι ερωτώμενοι για να συμπληρώσουν τα ερωτηματολόγια ή τα έντυπα εκθέσεων. Οι πληροφορίες συγκεντρώνονται από τους ερωτώμενους μέσω ερωτηματολογίων ή καθορίζονται από ειδικές μελέτες. Τα μισά περίπου κράτη μέλη χρησιμοποιούν τα διοικητικά στοιχεία ως κύρια πηγή για τις στατιστικές των αποβλήτων και, ως εκ τούτου, αποφεύγουν την επιβάρυνση των παρόχων στοιχείων με πρόσθετα ερωτηματολόγια. Άλλες χώρες χρησιμοποιούν τα διοικητικά στοιχεία ως μία από πολλές πηγές στοιχείων. Απαλλάσσονται από τις έρευνες οι μικρές επιχειρήσεις, με διάφορους τρόπους 14. 14 Η εξαίρεση μικρών εταιρειών από έρευνες αντιμετωπίζεται με διάφορους τρόπους. Ορισμένες χώρες καλύπτουν τις μικρές επιχειρήσεις με δειγματοληπτικές έρευνες και υπολογίζουν τα αποτελέσματα κατά παρέκταση. Οι περισσότερες, όμως, τις εξαιρούν εντελώς. Τα αριθμητικά στοιχεία μπορεί είτε να αγνοηθούν αν η εξαίρεση είναι συνεπής με τους στόχους κάλυψης και ποιότητας του άρθρου 3 του EL 8 EL

Αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των χωρών που έχουν εφαρμόσει ή σχεδιάζουν να εφαρμόσουν συστήματα ηλεκτρονικής υποβολής εκθέσεων, ήτοι συστήματα που διαβιβάζουν αυτόματα τα στοιχεία που απαιτούνται από τη νομοθεσία περί αποβλήτων από τις μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων στις στατιστικές αρχές. Εργαλεία ηλεκτρονικής υποβολής εκθέσεων για ορισμένα ή όλα τα στοιχεία για τα απόβλητα είναι πλέον διαθέσιμα στο Βέλγιο, την Κροατία, τη Δανία, την Ιρλανδία, τη Λιθουανία, την Ουγγαρία, την Αυστρία, την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία, τη Σλοβενία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο. 7. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΕΙΚΤΩΝ Τα στοιχεία που παράγονται χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό των δεικτών. Για παράδειγμα, οι δείκτες της Ένωσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη που αφορούν τη «δημιουργία αποβλήτων εκτός κύριων αποβλήτων ανόργανων οισιών» και τη «δημιουργία επικίνδυνων αποβλήτων, ανά οικονομική δραστηριότητα» είναι διαθέσιμοι στον δικτυακό τόπο της Eurostat. Οι δείκτες αυτοί αναφέρονται σε χιλιόγραμμα ανά κάτοικο για να διευκολύνεται η σύγκριση μεταξύ των χωρών. Έχει αναπτυχθεί μια νέα δέσμη δεικτών για τη διαχείριση των αποβλήτων εκτός κύριων αποβλήτων ανόργανων ουσιών. Ο δείκτης δείχνει την τελική επεξεργασία των αποβλήτων σε εθνικό επίπεδο 15. Σε αντίθεση με τα στοιχεία που συλλέγονται σύμφωνα με τον κανονισμό, η επεξεργασία των εξαγόμενων αποβλήτων πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη, ενώ τα εισαγόμενα απόβλητα αποκλείονται από τον δείκτη. Οι δείκτες αυτοί μπορεί να χρησιμοποιούνται ως πολύτιμες πληροφορίες για την παρακολούθηση της υλοποίησης της στρατηγικής της Επιτροπής για την κυκλική οικονομία. 8. ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος για την κατάρτιση στατιστικών για τα απόβλητα από την υποβολή στοιχείων που άρχισε το 2006. Η πληρότητα της διαβίβασης στοιχείων από τα κράτη μέλη βελτιώνεται σταθερά. Οι στατιστικές για τα απόβλητα πέτυχαν αρκετά υψηλό βαθμό συγκρισιμότητας μεταξύ των χωρών για τις περισσότερες κατηγορίες και τομείς αποβλήτων, ενώ επιτυγχάνεται και σημαντική πρόοδος ως προς την επίτευξη πλήρους κάλυψης στοιχείων. Συνολικά, τα στοιχεία έχουν την κατάλληλη ποιότητα για τις περισσότερες χώρες. Ωστόσο, για να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της πολιτικής της ΕΕ για το περιβάλλον, τη βιομηχανία και τις πρώτες ύλες, απαιτούνται περαιτέρω βελτιώσεις. Η Επιτροπή συνεχίζει να εργάζεται από κοινού με τα κράτη μέλη σχετικά με τις βελτιώσεις αυτές, για παράδειγμα μέσω σεμιναρίων και της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών. 15 κανονισμού είτε να υπολογίζονται κατά παρέκταση με μοντέλα εκτιμήσεων που βασίζονται σε παράγοντες αναγωγής. Οι επιμέρους χώρες έχουν θεσπίσει διαφορετικά κατώτατα όρια εξαίρεσης, τα οποία καθορίζονται συνήθως με βάση τον αριθμό των εργαζομένων ή την ποσότητα των αποβλήτων που δημιουργούνται ετησίως. Μερικές χώρες συνδυάζουν τα δύο κριτήρια για να εξασφαλίσουν ότι η συλλογή στοιχείων καλύπτει ακόμη και τις μικρές επιχειρήσεις, όταν υπερβαίνουν το καθορισμένο κατώτατο όριο δημιουργίας αποβλήτων. Ο δείκτης καλύπτει όλα τα απόβλητα εκτός από τα «κύρια απόβλητα ανόργανων ουσιών». Παρέχει ένα συνεκτικό σύνολο δεικτών για την κάλυψη όλων των κατηγοριών επεξεργασίας αποβλήτων στο παράρτημα ΙΙ τμήμα 8 του κανονισμού. Ο δείκτης που ορίζεται βασίζεται στα στοιχεία για την επεξεργασία των αποβλήτων του κανονισμού και αντικατοπτρίζει τις ποσότητες αποβλήτων που διαχειρίζονται τα κράτη μέλη. Επιπλέον, τα στοιχεία από τις στατιστικές εξωτερικού εμπορίου (COMEXT) ή τα εθνικά στοιχεία σχετικά με εισαγωγές/εξαγωγές αποβλήτων χρησιμοποιούνται για να συμπεριληφθούν οι ποσότητες των εξαγόμενων αποβλήτων και να αποκλειστούν οι ποσότητες των εισαγόμενων αποβλήτων από τον υπολογισμό. EL 9 EL

Με τη διαβίβαση στοιχείων για το 2012, τα στοιχεία για την παραγωγή και επεξεργασία αποβλήτων είναι πλέον διαθέσιμα για 5 χρόνια αναφοράς, δηλαδή για την περίοδο από το 2004 έως το 2012. Με τη μεγαλύτερη χρονολογική σειρά, τα στοιχεία καθίσταται όλο και πιο χρήσιμα, π.χ. για την ανάπτυξη δεικτών ή ως πληροφορίες για αναλύσεις που σχετίζονται με το κλίμα. Ταυτόχρονα, οι μεθοδολογικές βελτιώσεις σε μεμονωμένες χώρες μπορεί να εξακολουθούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη χρονολογική σειρά σε εθνικό επίπεδο αλλά και στο επίπεδο του συγκεντρωτικού μεγέθους της ΕΕ-28. Οι εξελίξεις διαχρονικά θα πρέπει, λοιπόν, να εξακολουθούν να ερμηνεύονται με προσοχή και ύστερα από προσεκτική ανάλυση των βασικών στοιχείων. EL 10 EL