ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΣΙΚΑΓΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Σικάγο, 8 Μαρτίου 2010 ΑΠ.Φ. 1112/2/ΑΣ 40 ΠΡΟΣ: - Σύνδεσμος Ελληνικών Αποσταγμάτων & Οινοπνευματωδών Ποτών (ΣΕΑΟΠ) (fax. 210-3310473) ΚΟΙΝ : - Ως Πίνακας Αποδεκτών ΘΕΜΑ: Μελέτη για την αγορά αποσταγμένων αλκοολούχων στις ΗΠΑ Α. Γενικά χαρακτηριστικά της αγοράς Η αγορά οινοπνευματωδών με περιεχόμενο αλκοόλης άνω του 35% στις ΗΠΑ έχει σημειώσει αλματώδη αύξηση την τελευταία δεκαετία. Το 2004 η αγορά αυτή ανερχόταν συνολικά σε 19 δις δολ. υψηλότερη κατά 40.1% από το 1999. Σήμερα περισσότερες από 4000 διαφορετικές ετικέτες κυκλοφορούν στην λιανική πώληση (το 1998 ήταν μόλις 1500). Κάθε χρόνο εκατοντάδες νέα προϊόντα εισέρχονται στην αγορά των ΗΠΑ δημιουργώντας μια αγορά εξαιρετικά δυνατή με ιδιαίτερη δυναμική. Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι ο κλάδος συμβάλλει στην οικονομική δραστηριότητα των ΗΠΑ κατά 26.9 δις δολ. ετησίως (2008) και απασχολούνται περίπου 530000 εργαζόμενοι. Σήμερα 32 Πολιτείες επιτρέπουν την πώληση σε καταστήματα τέτοιων αλκοολούχων ποτών και τις Κυριακές, υιοθετώντας σχετικό Ομοσπονδιακό Νόμο από το 1988. Οι δε Πολιτείες της New York, Rhode Island, Ohio, Kansas, Virginia και Idaho μόλις από το 2004. Επίσης σε 18 Πολιτείες λειτουργεί Μονοπώλιο (control states) αλκοολούχων ποτών είτε σε επίπεδο χονδρεμπορίου που σχετίζεται με την προμήθεια των καταστημάτων λιανικής είτε στο σύνολό του μέσω των πολιτειακών καταστημάτων 1
ABCS (Alcoholic Beverage Control Stores). Στην ιστοσελίδα του National Alcohol Beverage Control Association (www.nabca.org) μεταξύ άλλων υπάρχουν και πληροφορίες επαφών με τα πολιτειακά Μονοπώλια τα οποία πραγματοποιούν εισαγωγές και απευθείας. Τα αποσταγμένα ποτά είναι τα πλέον βεβαρημένα αναφορικά με την επιβολή φορολογίας εισαγωγής, αλλά και φόρου πώλησης/sales tax (Φ.Π.Α.). Μάλιστα σύμφωνα με στοιχεία του Συμβουλίου Αποσταγμένων Ποτών στις ΗΠΑ (DISCUS/Distilled Spirits Council of the United States) 51% της τελικής τιμής πώλησης των ποτών αυτής της κατηγορίας αφορά το μερισμένο μερίδιο κόστους ένεκα των φορολογικών και δασμολογικών επιβαρύνσεων. Από το 1980 μέχρι το 2004 η συγκεκριμένη φορολογία επιβαρύνθηκε κατά μέσο όρο 200%! Σύμφωνα με το έγκυρο Adams Liquor Handbook 2008 οι Πολιτείες με την μεγαλύτερη κινητικότητα διακίνησης, σύμφωνα με τις εγκεκριμένες άδειες πώλησης σε καταστήματα και γενικά σημεία κατανάλωσης είναι : η Καλιφόρνια (18.646), η Φλόριδα (12.284), η Νέα Υόρκη (9.706), το Τέξας (8.943), το Ιλλινόις (7.064). Επίσης στις Πολιτείες με κεντρικό έλεγχο της διακίνησης (από τις ίδιες τις Πολιτείες) η αντίστοιχη εικόνα διαμορφώνεται ως εξής : Μίτσιγκαν (6.051), Πενσυλβάνια (5.354), Οχάιο (4.565), Β. Καρολίνα (3.598), Βιρτζίνια (3.241). Β. Η διακίνηση των προϊόντων και οι τάσεις Η ανάπτυξη της αγοράς προήλθε κυρίως από τις δημοφιλείς ετικέτες που εισήλθαν στην αγορά με νέο προφίλ προσανατολιζόμενες να διαμορφώσουν συγκεκριμένα καταναλωτικά πρότυπα κυρίως στις ηλικίες άνω των 30 ετών. Η μεγαλύτερη εταιρεία διακίνησης είναι η Diageo με μερίδιο άνω του 20% της αγοράς, ακολουθεί η Allied Domecq με 8% και έπεται η Bacardi USA. Τα μερίδια αφορούν τόσο το μέγεθος διακίνησης σε ποσότητα και σε αξία. Η Vodka είναι το είδος που κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς με 26% συνολικά. 2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ SPIRITS ΕΤΩΝ 1991-2006 ΣΤΙΣ ΗΠΑ 1 ΕΤΟΣ Κατανάλωση σε χιλιάδες κιβώτια 9 λίτρων 1991 147.0 1992 148.0 1993 144.2 1994 140.0 1995 137.3 1996 138.8 1997 138.7 1998 140.6 1999 144.3 2000 148.8 2001 150.3 2002 153.3 2003 159.1 2004 163.5 2005 168.4 2006 172.6 2007 178.4 2008 176.6 Όπως διαπιστώνεται και από τον Πίνακα 1 η σταδιακή αύξηση της κατανάλωσης κορυφώθηκε το 2007 και ακολούθησε κάμψη το 2008, που τελικώς αποδεικνύεται ως σημείο υποχώρησης της κατανάλωσης, ευρύτερα στις ΗΠΑ, ένεκα της ύφεσης. Σύμφωνα δε με τα νεώτερα στοιχεία για το 2009 σημειώθηκε πτώση έως και 5.4% 2. Μάλιστα είναι χαρακτηριστικό ότι αναλυτές του κλάδου 3 ενώ θεωρούσαν ότι η εταιρεία Diageo ήταν μη ευάλωτη από την ύφεση, τελικώς υπέκυψε στις αρνητικές πιέσεις της ζήτησης, εμφανίζοντας 1.8% μείωση των εσόδων της στο τέλος του 2009. 1 Adams Liquor Handbook 2008 2 National Beverages Control Association 3 Trevor Stirling της εταιρείας Bernstein 3
Οι 10 μεγαλύτερες ετικέτες αποσταγμένων αλκοολούχων ποτών συνοπτικά κατά το 2007 ήταν (ποσότητες σε χιλιάδες κιβώτια φιαλών 9 λίτρων): ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Αποσταγμένα αλκοολούχα Ετικέτες Ετικέτα Κατηγορία Προμηθευτής 2006 2007 % αλλαγή 1 Bacardi Rum Bacardi USA 7800 8140 4.4 2 Smirnoff Vodka Diageo 6933 7185 3.6 3 Absolut Vodka Absolut 4475 4448 0.3 Spirits 4 Captain Morgan Rum Diageo 3933 4215 7.2 5 Jack Daniels Straight Brown- 3770 3935 4.4 Froman Beverages 6 Jose Cuervo Tequilla Diageo 3180 3246 2.1 7 Crown Royal Canadian Diageo 3058 3195 4.5 8 Jim Bean Straight Jim Beam 3150 3100-1.6 Brands 9 Seagram s Gin Gin Pernod Ricard USA 2791 2820 1.0 10 DeKuyper Cordial Jim Beam 2590 2735 5.6 Brands Η αύξηση της αγοράς κατά 2.8% συνολικά από το 2001 έως το 2006, οφείλεται κυρίως στην κατανάλωση διαφορετικών προϊόντων βότκας και ρούμι. Η παραλλαγή γεύσεων και η διαφοροποίηση των ετικετών που προσφέρονταν για το ρούμι ήταν κυριολεκτικά η σημαντικότερη εξέλιξη στην αγορά τα έτη μετά το 2001. Αλλά και ο έτερος γίγαντας του κλάδου δεν έμεινε αλώβητος από την κρίση. Η Pernod Ricard είδε τις πωλήσεις της να πέφτουν κατά 1.3% το 2009. Βέβαια είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι οι εισηγμένες εταιρείες εισαγωγής και διακίνησης αποσταγμένων το 2009 είχαν άνοδο έως και 3%, ενώ οι εταιρείες διακίνησης 4
προϊόντων ζύθου έχασαν έως και 17% της αξίας τους, υποδηλώνοντας τις προσδοκίες της αγοράς για την εξέλιξη των καταναλωτικών προτιμήσεων. Γ. Η διάρθρωση του ανταγωνισμού των χωρών που εισάγουν αποσταγμένα και η θέση της Ελλάδος Στις σχετικές κατηγορίες της ενοποιημένης κατηγοριοποίησης των αποσταγμένων οινοπνευματωδών, διαπιστώνουμε ότι η Ελλάδα εμφανίζει σταθερή παρουσία έστω και με σχετικές αυξομειώσεις. Ειδικότερα στην κατηγορία Liqueurs η Ελλάδα βρίσκεται στην 12 η θέση το 2009 με 817 χιλ. δολ. όταν το 2007 ήταν 2.734 εκ. δολ. Η Γερμανία που κατέχει την πρώτη θέση στις εισαγωγές της κατηγορίας αυτής, εισήγαγε 200 εκ. δολ. το 2009, ελαφρά μειωμένα τα έσοδά της κατά 9.3%, ακολουθεί η Γαλλία, η Ιρλανδία και η Ιταλία. Ο κλάδος γνώρισε συνολική μείωση 8.4% το 2009 μετά από συνεχή άνοδο από το 1996 και εντεύθεν. Στην κατηγορία Brandy (απλής απόσταξης), όπου η Γαλλία εμφανίζεται ως ο απόλυτος κυρίαρχος στις εισαγωγές με 543 εκ. δολ. το 2009 (12% μειωμένες σε σχέση με το 2008), με το Μεξικό να ακολουθεί μακράν με 6 εκ. δολ. Η Ελλάδα το 2009 σημείωσε αύξηση 103.3% και από τις 600 χιλ. δολ. το 2008 έφτασε τα 1.2 εκ. δολ. σημειώνοντας σημαντική πρόοδο στην κατηγορία αυτή. Συνολικά οι εισαγωγές σε αυτή την κατηγορία ήταν 560 εκ. το 2009, μειωμένες κατά 11.7% σε σχέση με το 2007, αλλά με σταθερή ανοδική πορεία μέχρι και το 2007. Στην κατηγορία Brandy υψηλής απόσταξης η Γαλλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία διατηρούν το 88% των εισαγωγών, με κυριότερα προϊόντα το Porto, Armagnac, Pastiche κ.α. Η Ελλάδα διατηρεί ένα μικρό ποσοστό εξαγωγών (284 χιλ. δολ. το 2009). Σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση των Spirits (στο οποίο περιλαμβάνεται το ούζο, βλ. πίνακα 3) η Ελλάδα διατηρεί σταθερά από το 1996 εξαγωγές στις ΗΠΑ άνω του 1 εκ. δολ. με καλύτερη επίδοση αυτήν του 2007 (3,185 εκ. δολ). Το 2009 έπειτα από πτώση 44.3% οι εξαγωγές ήταν 1,032 εκ. δολ. Η Γερμανία κυριαρχεί στον κλάδο με 200 εκ. δολ. εξαγωγές το 2009, ακολουθεί η Γαλλία με 184 εκ. δολ., η Ιρλανδία με 179 εκ. δολ., ο Καναδάς με 40,9 εκ. δολ., το Ηνωμένο Βασίλειο με 5
26,9 εκ. δολ. και το Μεξικό με 23,6 εκ. δολ. Οι υπόλοιπες χώρες που εξάγουν κινούνται σε χαμηλότερα επίπεδα, τα οποία ωστόσο είναι σταθερά άνω των 2 εκ. δολ. Οι ετικέτες που εισάγονται από τις κυριότερες χώρες του ανταγωνισμού δεν έχουν τα χαρακτηριστικά brand names, αλλά οφείλουν την διείσδυσή τους στην αγορά κυρίως σε εξασφάλιση ισχυρού δικτύου διανομέων και σε κάθε περίπτωση οι συνολικές εισαγωγές εξακολουθούν, παρά την ύφεση να είναι 837 εκ. δολ. σημειώνοντας πτώση 8.3%, την μικρότερη από όλες τις κατηγορίες αποσταγμένων προϊόντων. Πίνακας 3 : Εισαγωγές Spirits / σύνολο με ούζο (σε χιλιόλιτρα) Δεδομένου ότι το 26.2% του συνόλου των αποσταγμένων αφορά την κατανάλωση βότκας και το 12.3% των λεγομένων Cordials and Liqueurs (που συμπεριλαμβάνει το ούζο) είναι σημαντικό να συνεχιστεί η προσπάθεια διεύρυνσης του μεριδίου των ελληνικών προϊόντων στην αγορά των ΗΠΑ με στοχευόμενες προσπάθειες. 6
Συνοπτικά η κατανάλωση των λεγομένων αποσταγμένων αλκοολούχων ποτών διαμορφώνεται ως ακολούθως : Πίνακας 4 : Διάρθρωση κατανάλωσης αποσταγμένων Από το σύνολο της κατανάλωσης το 55% αποτελείται από προϊόντα εισαγωγής, έστω και αν αυτά εμφιαλώνονται στις ΗΠΑ ένεκα των λόγων που προαναφέραμε. Ειδική μνεία πρέπει να κάνουμε για την βότκα, όπου παρατηρείται το φαινόμενο να εμφιαλώνεται σε μεγάλο ποσοστό στις ΗΠΑ, παρότι πρόκειται για εισαγόμενες ετικέτες. Ειδικότερα η Smirnoff (17.3% της αγοράς), η Popov (4.3%), η Skyy (4.1%) και η Barton (3.6% ), προκειμένου να αποφύγουν την δασμολογική επιβάρυνση, εισάγονται σε κοντέινερ και εμφιαλώνονται μετά την εισαγωγή τους στις ΗΠΑ. Η βότκα μπορεί να θεωρηθεί ανταγωνιστικό προϊόν του ούζου τουλάχιστον όσον αφορά τους βαθμούς αλκοόλης και θα πρέπει να μελετηθεί η σημαντική επέκταση των μεριδίων της αγοράς που κατέλαβε μετά το 1995. Σημειώνουμε ενδεικτικά τις διαφορετικές γεύσεις που προωθήθηκαν στην αγορά, τις προτάσεις για διαφορετικά κοκτέιλ με βάση την βότκα και την υψηλή ποιοτική διαφοροποίηση 7
Το Γραφείο μας διαθέτει σχετικές λίστες εισαγωγέων και διανομέων προϊόντων αποσταγμένων οινοπνευματωδών και είναι στη διάθεση των εταιρειών του κλάδου που επιθυμούν να προωθήσουν τα προϊόντα τους στις ΗΠΑ. Συνημμένα δε προωθούνται πίνακες με τους μεγαλύτερους διανομείς, οίνων και λοιπών οινοπνευματωδών ποτών στις ΗΠΑ. Ο Προϊστάμενος Χρήστος Λελεμψής Σύμβουλος ΟΕΥ Α ΚΔ/κδ 8
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ ΚΟΙΝ: Α. - Διπλ. Γραφ. ΥΦΥΠΕΞ κ. Σπ. Κουβέλη - Γραφείο Γεν. Γραμματέα ΔΟΣ & ΑΣ - Γραφείο κ. Β Γεν. Δ/ντού - Β1, Β4,Β8 Δ/νση - Πρεσβεία Ουάσιγκτων - Γραφεία ΟΕΥ Ουάσιγκτων, Νέας Υόρκης, Αγίου Φραγκίσκου Β. - Υπ. Οικονομικών / Γενική Δ/νση ΔΟΣ (fax. 210-3286404) - ΕΟΕΕ (fax. 210-9969100) Γ. - Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Δ/νση Οίνων & Αλκοολούχων Ποτών (fax. 210-5238337) - ΕΔΟΑΟ Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Οίνου & Αμπέλου (fax. 210-3226057) Δ. - Σύνδεσμο Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) (fax. 210-3237943) - Κεντρική Συνεταιριστική Ένωση Αμπελοοινικών Προϊόντων (ΚΕΟΣΟΕ) (fax. 210-6981182 ) - Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος (fax. 210-3622320) - ΠΣΕ (fax. 210-5242568) - ΣΕΒΕ (fax. 2310-543232) - ΣΕΚ (fax. 2810-343459) Ε.Δ. : - Γραφείο Γενικού Προξένου 9