Φάκελος περιοχής: GR Θάσος (Όρος Υψάριο και παράκτια ζώνη) και νησίδες Κοίνυρα, Ξηρονήσι. Παραδοτέα:

Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας Φάκελος περιοχής: GR1150012 Θάσος (Όρος Υψάριο και παράκτια ζώνη) και νησίδες Κοίνυρα, Ξηρονήσι Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων Ανάδοχοι: Τ. Δημαλέξης Δ. Μπούσμπουρας Οκτώβριος 2009

Ομάδα μελέτης: Τάσος Δημαλέξης Βιολόγος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Δημήτρης Μπούσμπουρας Βιολόγος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Θάνος Καστρίτης Ωκεανογράφος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Άρης Μανωλόπουλος Περιβαλλοντολόγος Συντονισμός ομάδας χαρτογράφησης και βάσης δεδομένων, Υπεύθυνος παραγωγής χαρτών οριοθέτησης, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Victoria Saravia Περιβαλλοντολόγος Ομάδα χαρτογράφησης, Υπεύθυνη παραγωγής χαρτών ενδιαιτημάτων, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Λευτέρης Σταύρακας Μηχανικός Η/Υ Υπεύθυνος συμπλήρωσης βάσης δεδομένων Natura 2000. Ρούλα Τρίγκου Δασολόγος Συμμετοχή στη συγγραφή επιμέλεια Σχεδίων Δράσης Κώστας Μαργετουσάκης Γεωγράφος Ομάδα χαρτογράφησης, Παραγωγή χαρτών εργασίας Διονυσία Μαρκοπούλου Γεωγράφος Ομάδα χαρτογράφησης, Παραγωγή χαρτών εργασίας Δανάη Πορτόλου Ζωολόγος Επεξεργασία πληθυσμιακών δεδομένων ΙΒΑ και SPA Jakob Fric Φυσικός Ομάδα χαρτογράφησης, Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Κώστας Γαγάνης Περιβαλλοντολόγος Ομάδα χαρτογράφησης, Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Άγγελος Ευαγγελίδης Περιβαλλοντολόγος Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Παναγιώτης Γκιόκας Διοικητική υποστήριξη Επιστημονική και τεχνική υποστήριξη: Τομέας Διατήρησης Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία

ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας» ΦΑΣΗ Β: Ορνιθολογική Αξιολόγηση Περιοχών ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Έκθεση ορνιθολογικής αξιολόγησης της περιοχής «GR016 Βόρεια και βορειοανατολική Θάσος», για το χαρακτηρισμό της ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: Αριστείδης Χρηστίδης ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Τάσος Δημαλέξης Δημήτρης Μπούσμπουρας Θάνος Καστρίτης Αθήνα Οκτώβριος 2009

Το έργο «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», χρηματοδοτήθηκε από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον» του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η πλήρης αναφορά στο παρόν κείμενο είναι: Χρηστίδης Α. (2009). Έκθεση Ορνιθολογικής αξιολόγησης περιοχής «GR016 Βόρεια και βορειοανατολική Θάσος». Στο: Δημαλέξης, Α. Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα. This document may be cited as follows: Christidis A. (2009). Ornithological report for the evaluation of the site «GR016 North and north east Thasos». In: Dimalexis A., Bousbouras D., Kastritis T., Manolopoulos A. & Saravia V. (editors). Final project report for the evaluation of 69 Important Bird Areas as Special Protection Areas. Hellenic Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, Athens. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 1.1 Γενική περιγραφή περιοχής μελέτης... 3 1.2 Παλαιότερες έρευνες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής... 5 1.3 Χαρακτηρισμένες ζώνες Διαχειριστικό καθεστώς... 6 2. ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ...7 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ...9 3.1 Συνοπτική αξιολόγηση... 9 3.2 Ανάλυση της διαδικασίας αξιολόγησης... 10 3.3 Περιγραφή κρίσιμων ενδιαιτημάτων/απειλών των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης... 13 3.4 Χάρτες κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης... 19 4. ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ...19 5. SUMMARY OF ORNITHOLOGICAL EVALUATION AND PROPOSED DELIMITATION...21 6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...24 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ...25 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΕΣ... 26 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2. ΧΑΡΤΕΣ ΟΠΤΙΚΟΥ ΔΙΣΚΟΥ (CD-ROM)... 36 ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 2

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα έκθεση εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Σκοπός της έκθεσης είναι η αξιολόγηση, η οριοθέτηση και ο χαρακτηρισμός της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά (ΣΠΠ) «GR016 Βόρεια και βορειοανατολική Θάσος» ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας, σύμφωνα με το Άρθρο 4 της Οδηγίας για τα Πουλιά 79/409/ΕΟΚ. Το εργαλείο για την επίτευξη του σκοπού είναι η εφαρμογή των προδιαγραφών που παρήχθησαν στο πλαίσιο του έργου «Καθορισμός Μεθοδολογίας και σύνταξη προδιαγραφών για την αξιολόγηση περιοχών και το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, με πιλοτική εφαρμογή σε 10 περιοχές» (Δημαλέξης κ.α., 2004), στην ανωτέρω περιοχή με παραδοτέα τα οποία αποσκοπούν στην ολοκλήρωση της τεχνικής προετοιμασίας για το χαρακτηρισμό της περιοχής αυτής ως ΖΕΠ. 1.1 Γενική περιγραφή περιοχής μελέτης Η περιοχή μελέτης είναι η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά «GR016 Βόρεια και βορειοανατολική Θάσος», σύμφωνα με την έκδοση «Important Bird Areas in Europe» (Bourdakis & Vareltzidou 2000) του BirdLife International και τον χάρτη με τα όρια της περιοχής που έχει παραχθεί από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία για το Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ. Η έκταση της περιοχής μελέτης σύμφωνα με το BirdLife International (Bourdakis & Vareltzidou 2000) είναι 15.000 εκτάρια. Η περιοχή περιλαμβάνει μέρος του όρους Υψάριο (Ψαριό για τους ντόπιους) με την κορυφή που φτάνει τα 1213 μέτρα. Βραχώδεις πλαγιές με μεγάλες κλίσεις, εκτεταμένοι υποαλπικοί λειμώνες, δάσος τραχείας πεύκης και μαύρης πεύκης, και δάσος φυλλοβόλων συνθέτουν την μορφή του ορεινού όγκου. Υπάρχει επίσης παραθαλάσσιος υγρότοπος με καλαμώνες και γλυκό νερό στα βορειοανατολικά του νησιού, καθώς και μια νησίδα στα νοτιοδυτικά και δυο απόκρημνες παραθαλάσσιες κατακόρυφες βραχώδεις πλαγιές απέναντι από ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 3

τη νησίδα αυτή. Ακόμα περιλαμβάνεται και μια πράσινη κατάφυτη νησίδα με κάθετες βραχώδεις πλαγιές που βρίσκεται 13 μίλια (21 χιλιόμετρα) βορειοδυτικά της Θάσου, ένα μίλι (σχεδόν 2 χιλιόμετρα) από την ακτή, στην περιοχή της Νέας Ηρακλίτσας Καβάλας. Ο Mύχος είναι το είδος της ορνιθοπανίδας για τα οποία η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά «GR016 Βόρεια και βορειοανατολική Θάσος» αξιολογήθηκε από το BirdLife International (Heath & Evans 2000) ότι πληροί τα κριτήρια για ένταξη στο δίκτυο των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (πίνακας 1). Από τα πιο πράσινα νησιά της Ελλάδας η Θάσος με εκτεταμένες δασικές εκτάσεις με πλατύφυλλα φυλλοβόλα, αυτοφυή κωνοφόρα (μαύρης και τραχείας πεύκης) μικτά δάση και ελαιώνες. Μεγάλο πρόβλημα δημιουργήθηκε με τις πυρκαγιές που από το 1985 και μετά, που έχουν κάψει περίπου το 60 % του νησιού αλλά η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά έχει ακόμα μεγάλο ποσοστό δασοκάλυψης. Εκτεταμένοι ελαιώνες, μεγάλα λατομεία μαρμάρου και έντονη κτηνοτροφία (κυρίως πρόβατα και κατσίκια) είναι οι κύριες χρήσεις γης ενώ τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται και ο τουρισμός. Η αύξηση της τουριστικής δραστηριότητας καθώς και η επέκταση της κατοικημένης περιοχής με εξοχικές κατοικίες, πιέζει τη φύση και συρρικνώνει τους βιοτόπους. Αλπικά και υποαλπικά ποολίβαδα βραχώδεις περιοχές τόσο στην αλπική ζώνη όσο και χαμηλότερα, μεγάλες εκτάσεις πρώην δάσους κωνοφόρων με αρκετά μεγάλο ποσοστό φυσικής αναγέννησης που αφήνει ακάλυπτες εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση, αποτελούν ιδανικό ενδιαίτημα για αρπακτικά πουλιά. Μετά τις καταστροφικές φωτιές των τελευταίων 20 χρόνων και την αλλαγή των ενδιαιτημάτων από δάση σε θαμνώνες και στέπες έχουν αυξηθεί υπέρμετρα στο νησί οι λαγοί και οι νησοπέρδικες που αποτελούν τροφή για τα αρπακτικά. Σκληρόφυλλοι θάμνοι, γκαρίγκ και μακί, ελαιώνες, ποτάμια και χείμαρροι σε αρκετά μέρη στο νησί καλυμμένοι με πλούσια υδρόφιλη βλάστηση, θίνες και αμμώδεις παραλίες, στάσιμα γλυκά νερά σε υψόμετρο (λίμνη στις Μαριές) αλλά και στο επίπεδο της θάλασσας (υγρότοπος στον Πρίνο) με πλούσια παρυδάτια βλάστηση και καλαμιώνες, είναι μια άλλη όψη των ενδιαιτημάτων που συναντάμε. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 4

Ακόμα απόκρημνες πλαγιές και βραχώδεις ακτές στα νότια καθώς και βραχώδεις νησίδες με ή χωρίς βλάστηση, σημαντικές για τους Θαλασσοκόρακες και τους Πετρίτες. Πίνακας 1. Κριτήρια ΙΒΑ 2000 Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Πληθυσμός Κριτήριο BirdLife Puffinus yelkouan Μίχος Κοινό B1ii, C2 Χάρτης 1. Όρια περιοχής μελέτης (όρια Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά) (Bourdakis & Vareltzidou, 2000) 1.2 Παλαιότερες έρευνες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής Kattinger, Ε..1938. Erforschung des Gebiets Thasos und Samothraki. Proc. 9th lnt. Οrn. Congr. Rouen. pp: 187-198. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 5

Schmidt, E and A., Schmidt. 1985. Additions to the ornithofauna of Thasos and Kefalinia islands (Greece)]. Aquila 92: 298-299. [in Hungarian] Kominos, T, and A. Galanaki (compilers).1999. Important Bird Areas in Greece: 016. North and north-east Thasos island. In: Bourdakis S. & Vareltzidou S. (compilers). Important Bird Areas in Greece Database. Hellenic Ornithological Society, BirdLife International. (unpublished report) Καζαντζίδης, Σ. και Σ. Βαρελτζίδου (συντάκτες). 2001. Ορνιθολογικά Στοιχεία για το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της υποψήφιας ΖΕΠ «Βόρεια και βορειοανατολική Θάσος»με κωδικό ΣΠΠΕ GR016. ΕΟΕ:Παραδοτέο Προγράμματος «Άμεσες ενέργειες για την προστασία έξη ειδών αρπακτικών» - ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ. Επίσης, στην περιοχή μελέτης, έρευνα και καταγραφή δεδομένων έχει γίνει από τους Hans Jerrentrup, Αλιβιζάτο Χαράλαμπο, Άρη Χρηστίδη και ερευνητές της Ορνιθολογικής. 1.3 Χαρακτηρισμένες ζώνες Διαχειριστικό καθεστώς Στην Θάσο έχουν θεσμοθετηθεί και οριοθετηθεί έως σήμερα οι εξής προστατευόμενες περιοχές: Καταφύγια Άγριας Ζωής υπό την ευθύνη του Δασαρχείου Θάσου Α) Μικρό τμήμα της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά περιλαμβάνεται στο Καταφύγιο Άγριας Ζωής Πόρτες - Πυργούδια που έχει έκταση 3.174 εκτάρια. Εκτείνεται στο κέντρο του νησιού και περιλαμβάνει τα ψηλότερα μέρη και τις κορυφές του όρους Υψάριο. Περικλείεται από τις κοινότητες Κάστρου Θεολόγου Ποταμιάς Πρίνου Μαριών. Β) Καταφύγιο Άγριας Ζωής Κουκούδια που έχει έκταση 2.400 εκταρίων και περικλείεται από τις κοινότητες Καλλιράχης, Μαριών, Σκάλας Μαριών και Λιμεναρίων. Βρίσκεται εξ ολοκλήρου εκτός ορίων της ΣΠΠ Περιοχή «GR1150008 ΟΡΜΟΣ ΠΟΤΑΜΙΑΣ-ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΠΥΡΓΟΣ ΕΩΣ ΝΗΣΙΔΑ ΓΡΑΜΒΟΥΣΣΑ» με έκταση 344,98 εκτάρια που περιλαμβάνεται στον εθνικό κατάλογο των προτεινόμενων Τόπων Κοινοτικής Σημασίας (ΦΕΚ 1289/Β/98). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 6

Περιοχή «GR1140004 ΚΟΡΥΦΕΣ ΟΡΟΥΣ ΦΑΛΑΚΡΟ» έκτασης 9845,62 εκταρίων, που περιλαμβάνεται στον εθνικό κατάλογο των προτεινόμενων Τόπων Κοινοτικής Σημασίας (ΦΕΚ 1289/Β/98). Εκτείνεται από το κέντρο της ΣΠΠ Βόρεια και ανατολικά και καλύπτει τη μισή έκτασή της περίπου. 2. ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ Πρωτίστως έγινε μελέτη της περιοχής από χάρτες, δημοσιεύσεις για το καθεστώς προστασίας και οριοθέτησης των καταφυγίων των Τόπων Κοινοτικής Σημασίας και όποια άλλη πληροφορία υπήρχε διαθέσιμη. Έγινε επίσκεψη κατόπιν τηλεφωνήματος στο Δασαρχείο Θάσου που είναι υπεύθυνο για την διαχείριση της δασικής έκτασης του όρους, με σκοπό να αποκτήσουμε δασοπονικούς χάρτες και πληροφορίες για τη βλάστηση και το καθεστώς διαχείρισης, τυχών προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή και τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν. Για την έρευνα πεδίου αλλά και για τις απαιτούμενες εργασίες γραφείου εφαρμόστηκαν οι προδιαγραφές που παρήχθησαν στο πλαίσιο του έργου «Καθορισμός Μεθοδολογίας και σύνταξη προδιαγραφών για την αξιολόγηση περιοχών και το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, με πιλοτική εφαρμογή σε 10 περιοχές» (Δημαλέξης κ.α., 2004). Συγκεντρώθηκαν πληροφορίες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής από την ήδη δημοσιευμένη βιβλιογραφία και από παρατηρήσεις και αδημοσίευτες αναφορές Eλλήνων και ξένων επισκεπτών. Αξιολογήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία που συλλέχθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος «Concrete Conservation Actions for the Mediterranean Shag and Audouin s Gull in Greece, including the Inventory of Relevant Marine IBAs LIFE 07 NAT/GR/00285». Η έρευνα πεδίου έγινε την Άνοιξη έως και τα μέσα του καλοκαιριού. Κατά την έρευνα πεδίου έγιναν καταγραφές όλων των ειδών, ενώ λόγω του περιορισμένου χρόνου της εργασίας πεδίου και της έναρξης της έρευνας σχετικά αργά μέσα στην αναπαραγωγική περίοδο, δόθηκε έμφαση στη συλλογή στοιχείων για τον εντοπισμό ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 7

των κρίσιμων ενδιαιτημάτων του Χρυσογέρακου, είδους που πληροί τα κριτήρια ένταξης της περιοχής στο δίκτυο των ΖΕΠ σύμφωνα με το BirdLife International (Heath & Evans 2000), καθώς και όσων άλλων ειδών είχαν αξιόλογους πληθυσμούς σε σχέση με τα πληθυσμιακά όρια των κριτηρίων χαρακτηρισμού και οριοθέτησης των ΖΕΠ. Η έρευνα επικεντρώθηκε στην κάλυψη κατά προτεραιότητα των πιθανών περιοχών αναπαραγωγής και τροφοληψίας των παρακάτω ειδών, που σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία είχαν παρατηρηθεί στην Θάσο παλαιότερα, ή είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να βρεθούν εκεί: Χρυσαετός, Πετρίτης, Αετογερακίνα, Σπιζαετός, Όρνεο, Μαυροπετρίτης, Θαλασσοκόρακας, Μύχος και Αρτέμης. Κατά την έρευνα πεδίου χρησιμοποιήθηκαν οι ακόλουθες μέθοδοι καταγραφών, σύμφωνα με τις οδηγίες που δίνονται από τους Χατζηχαραλάμπους κ.ά. (2004): Επιλέχτηκαν δειγματοληπτικές διαδρομές σε όλους τους βιότοπους εντός κι εκτός της περιοχής ΙΒΑ. Σε καθορισμένα σημεία χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος look and see για ποιοτική καταγραφή των ειδών που εμφανίζονται εκεί, ενώ έγινε πληθυσμιακή εκτίμηση για τα αναπαραγόμενα στρουθιόμορφα και τα μεταναστευτικά και αναγωγή των πληθυσμιακών δεδομένων στον χώρο ή στον χρόνο αντίστοιχα. Για τα είδη που δεν παρουσιάζουν ομοιόμορφη κατανομή ή διατηρούν επικράτειες (π.χ. αρπακτικά) έγιναν παρατηρήσεις σε όλο το εύρος της περιοχής και καταγράφηκε η παρατηρηθείσα δραστηριότητά τους ενώ έγινε προσπάθεια εντοπισμού των θέσεων φωλεοποίησης. Για την έρευνα πεδίου χρησιμοποιήθηκαν κιάλια 10Χ50 και τηλεσκόπιο 20Χ60, Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης (Global Positioning System-GPS) και χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού σε κλίμακα 1:50.000. Στους χάρτες καταγράφονταν οι περιοχές τροφοληψίας, θέσεις φωλιάσματος και τα εκτιμώμενα όρια επικρατειών. Επιπλέον έγινε έρευνα με σκάφος στο νησάκι «Παναγία» που βρίσκεται νοτιοδυτικά της Θάσου καθώς και κατά μήκος της νοτιοδυτικής βραχώδους ακτής απέναντι από το νησάκι, με σκοπό να εντοπιστούν και να μετρηθούν οι θαλασσοκόρακες, τυχόν φώλιασμα πετρίτη, μίχου και αρτέμη καθώς και χώροι αναπαραγωγής και τροφοληψίας του θαλασσοκόρακα. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 8

Από τις καταγραφές και τη διαθέσιμη βιβλιογραφική πληροφορία διαμορφώθηκαν οι χάρτες με τα κρίσιμα ενδιαιτήματα και τις επικράτειες για τα είδη χαρακτηρισμού και οριοθέτησης. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 3.1 Συνοπτική αξιολόγηση Η παρούσα έρευνα έχει διευρύνει την λίστα των ειδών που παρατηρήθηκαν στην Θάσο. Το γεγονός αυτό οφείλεται τόσο στο χρονικό διάστημα που έχει περάσει από την προηγούμενη πλήρη απογραφή, και κατά συνέπεια στις αλλαγές που έχουν επέλθει στους βιότοπους, αλλά και στην μεθοδολογία που ακολουθήθηκε αυτήν την φορά, κατά την οποία δόθηκε βαρύτητα τόσο στον εντοπισμό των αρπακτικών πουλιών του νησιού, την ανοιξιάτικη μετανάστευση, ενώ έγινε και εκτενέστερη έρευνα στο κεντρικό τμήμα εντός και εκτός των ορίων της σημαντικής περιοχής όπου η περιοχή έχει ιδιαίτερο ενδιαίτημα με πολλές απότομες βραχώδεις πλαγιές και ομαλές πλαγιές με χαμηλή βλάστηση όπου παλαιότερα φιλοξενούσε αναπαραγόμενο πληθυσμό από Όρνεα, και Χρυσαετούς. Ακόμα δόθηκε έμφαση στην τεχνητή λίμνη στο χωριό Μαριές που λίγες φορές έχουν επισκεφτεί ορνιθολόγοι κατά την μεταναστευτική περίοδο. Η νότια νοτιοδυτική βραχώδης ακτή, η θαλάσσια περιοχή που την περιβάλλει, η νησίδα «Παναγία» καθώς και η νησίδα «Ξερονήσι» (Φιδονήσι) στα βόρεια της Θάσου διερευνήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος : «Concrete Conservation Actions for the Mediterranean Shag and Audouin s Gull in Greece, including the Inventory of Relevant Marine IBAs LIFE 07 NAT/GR/00285». Τα είδη χαρακτηρισμού και οριοθέτησης που παρατηρήθηκαν κατά την αναπαραγωγική και μεταναστευτική περίοδο του 2009, είναι περισσότερα από τα είδη που χρησιμοποιήθηκαν ως κριτήρια για τον χαρακτηρισμό της περιοχής «GR016 Βόρεια και βορειοανατολική Θάσος» ως ΙΒΑ το 2000. Ο Μύχος που ήταν το είδος κριτήριο παλαιότερα, παρατηρήθηκε αλλά σε αριθμούς μικρότερους από τους απαραίτητους και δεν αποτελεί είδος κριτήριο πλέον. Κατά συνέπεια, και με κριτήριο τις περιοχές αναπαραγωγής και τροφοληψίας των ειδών-κριτηρίων που φαίνονται στους πίνακες 2 & 3 προκύπτει η πρόταση για την οριοθέτηση της προτεινόμενης ΖΕΠ που είναι η επέκταση των ορίων της υφιστάμενης ΣΠΠ προς τα δυτικά στο κέντρο του νησιού ώστε να συμπεριληφθεί η τεχνητή λίμνη στο χωριό Μαριές, οι ορθοπλαγιές και η άγρια βλάστηση κωνοφόρων που τις περιβάλει, ένα οροπέδιο όπου ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 9

βρίσκεται το χωριό Κάστρο, καθώς και νοτιότερα όπου η χαμηλή βλάστηση και οι βραχώδεις πλαγιές αποτελούν ενδιαίτημα για αρπακτικά. Οι διαφορές που παρατηρούνται στα όρια της προτεινόμενης ΖΕΠ σε σχέση αυτά της υφιστάμενης ΣΠΠ κρίνονται ως απαραίτητες για την διατήρηση των ειδών-κριτηρίων που καταγράφηκαν εκεί, αλλά επίσης και για την εξασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών για τον Χρυσαετό και σε περίπτωση επαναποικισμού της Θάσου από το Όρνεο που είχε παρατηρηθεί στο παρελθόν να φωλιάζει. Η διεθνής σημασία της περιοχής μελέτης είναι προφανής από την ύπαρξη αξιόλογου αναπαραγόμενου πληθυσμού του είδους Χρυσογέρακο (Falco biarmicus), Αετογερακίνας (Buteo rufinus) και Θαλασσοκόρακα (Phalacrocorax aristotelis) με πληθυσμό που ξεπερνά >1% του εθνικού πληθυσμού. Εκτός από τα ανωτέρω είδη, η περιοχή διατηρεί αξιόλογο πληθυσμό των ειδών Σπιζαετού (Hieraaetus fasciatus), Πετρίτη (Falco peregrinus), του Διπλοσάινου (Accipiter gentillis) και του Χρυσαετού (Aquila chrysaetos) με αναπαραγόμενους πληθυσμούς, του όρνεου (Gyps fulvus) καθ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ στις αρχές του καλοκαιριού εμφανίζονται Μαυροπετρίτες (Falco eleonora) και το χειμώνα περιστασιακά ο Θαλασσαετός (Halliaetus albicilla). Επίσης φαίνεται ότι είναι σημαντική για τη μετανάστευση ορισμένων ειδών αρπακτικών όπως ο Σφηκιάρης (Pernis apivorus) και στρουθιόμορφων. Από τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν δεν έγινε δυνατό να διαπιστωθεί εάν η περιοχή πληροί τα κριτήρια 4 και 5 των προδιαγραφών της Φάσης Β του έργου (βλ. Δημαλέξης κ.ά. 2004). Για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, ιδιαίτερα ως προς το κριτήριο 5 (για τα στρουθιόμορφα και τα αρπακτικά πουλιά), θα πρέπει να γίνει εξειδικευμένη έρευνα κατά τις μεταναστευτικές περιόδους, κάτι που δεν κατέστη εφικτό στο πλαίσιο του παρόντος έργου. 3.2 Ανάλυση της διαδικασίας αξιολόγησης Για την περιοχή μελέτης δημιουργήθηκε αρχικά ένας πίνακας εργασίας με όλα τα είδη που απαντούν στην περιοχή, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για να ετοιμασθούν: α) ο πίνακας αξιολόγησης των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης και β) οι πίνακες 3.2.a-b του Τυποποιημένου Δελτίου Δεδομένων. Στον πίνακα αξιολόγησης των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης (βλ. Παράρτημα: Πίνακας Ι) σημειώθηκε ο ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 10

πληθυσμός του κάθε είδους στη περιοχή μελέτης και εάν το είδος πληροί κάποιο από τα κριτήρια 1, 2, 3 και 6. Τέλος, με βάση την αξιολόγηση που παρουσιάζεται στον παραπάνω πίνακα, ετοιμάστηκε ο πίνακας 2 ο οποίος περιλαμβάνει τα είδη που πληρούν τα κριτήρια 1-6 και συνεπώς πρόκειται για τα είδη χαρακτηρισμού της περιοχής και ο πίνακας 3 που περιλαμβάνει τα είδη που πληρούν τα πληθυσμιακά όρια οριοθέτησης και αποτελούν τα είδη οριοθέτησης της περιοχής μελέτης (δηλαδή τα είδη τα ενδιαιτήματα των οποίων μπορούν να ληφθούν υπόψη για την οριοθέτησή της ως ΖΕΠ). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 11

Πρόγραμ μα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών πρ οτεραιότητας Πίνακας 2. Είδη χαρακτηρισμού ανά κριτήριο για την περιοχή: «GR016 Βόρεια και βορειοανατολική Θάσος» A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία 85 Buteo rufinus Αετογερακίνα >1% πληθ ΕΕ 101 Falco biarmicus Χρυσογέρακο >1% πληθ ΕΕ 14 Phalacrocorax aristotelis Θαλασσοκόρακας Είδη χαρακτηρισμού Κριτήριο 1 Κριτήριο 2 Κριτήριο 3 Κριτήριο 4 Κριτήριο 5 Κριτήριο 6 >1% διαχ. πληθ ΕΕ Ισχύει * * Η περιοχή είναι για το είδος μια από τις 5 σημαντικότερες περιοχές στην γεωγραφική περιφέρειά της και φιλοξενεί >1% του εθνικού πληθυσμού. Γεωγραφικές περιφέρειες: 1) Θράκη Μακεδονία - Θεσσαλία, 2) Ήπειρος-Δυτική Ελλάδα-Στερεά Ελλάδα-Πελοπόννησος, 3) Νησιά Αιγαίου Πίνακας 3. Είδη οριοθέτησης για την περιοχή: «GR016 Βόρεια και βορειοανατολική Θάσος» A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη οριοθέτησης 93 Hieraaetus fasciatus Σπιζαετός 1% πληθυσμού Ελλάδας 91 Aquila chrysaetos Χρυσαετός 1% πληθυσμού Ελλάδας 103 Falco peregrinus Πετρίτης >1% πληθυσμού Ελλάδας 224 Bubo bubo Μπούφος 1% πληθυσμού Ελλάδας ΗΜΑ ΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 12

3.3 Περιγραφή κρίσιμων ενδιαιτημάτων/απειλών των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται συνοπτικά ο ελληνικός πληθυσμός των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης, το καθεστώς παρουσίας τους στην περιοχή μελέτης, τα κρίσιμα ενδιαιτήματά (θέσεις φωλιάσματος, τροφοληψίας και καταφυγίου) και οι απειλές τους, καθώς και τα ενδεδειγμένα μέτρα διατήρησης. Χρυσογέρακο (Falco biarmicus) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Χρυσογέρακου στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 36-55 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Έχει εντοπιστεί μία επικράτεια του είδους στο βόρειο τμήμα του νησιού και άλλη μία επικράτεια στο κεντρικό ανατολικό τμήμα της Θάσου. Επομένως σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία και παρατηρήσεις εκτιμάται ότι στην Θάσο αναπαράγονται τουλάχιστον δύο ζευγάρια Χρυσογέρακου. Οικολογία. Το Χρυσογέρακο αναπαράγεται σε βραχώδεις θέσεις κατά την περίοδο Δεκέμβριο Απρίλιο. Τρέφεται με μικρά έως μεσαίου είδους πουλιά, ερπετά, έντομα και σπανιότερα μικρά θηλαστικά (Tucker and Heath 1994). Χαρακτηριστικός βιότοπός του είναι οι ξηρές ανοικτές, λοφώδεις, υποορεινές περιοχές. Κυνηγά σε περιοχές με αραιή βλάστηση διάσπαρτες από βράχια και αποφεύγει τις δασωμένες περιοχές. Δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για την βιολογία του είδους στην Ελλάδα. Το κυριότερο μέρος του πληθυσμού αναπαράγεται στην κεντρική ηπειρωτική Ελλάδα στα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου έως και την Κρήτη. Πρόκειται για ένα γεράκι που ο πληθυσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 140-200 ζευγάρια, ενώ ο συνολικός Ευρωπαϊκός πληθυσμός του ξεπερνά τα 480 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Το είδος έχει 5 υποείδη εκ των οποίων τα 3 απαντώνται στην Ευρώπη, Βόρεια Αφρική και Μικρά Ασία. Αν και κατά την περίοδο 1970 1990 οι πληθυσμοί του γνώρισαν σημαντική μείωση, σήμερα και ιδιαίτερα στην Ελλάδα παρατηρείται μία σταθερότητα. Η δραματική μείωση που γνώρισε το είδος οφειλόταν σε διάφορους παράγοντες οι κυριότεροι από τους οποίους ήταν η άμεση θανάτωση του είδους (παράνομο κυνήγι), συλλογή ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 13

αυγών, ενόχληση στους χώρους φωλεοποίησης από αναρριχητές, καθώς και η ρύπανση από φυτοφάρμακα. Σημαντικός ακόμη παράγοντας μείωσης είναι η αλλαγή του βιοτόπου του που προκαλείται από την εντατικοποίηση των καλλιεργειών και την μετατροπή άγονων ή ξηρικών εκτάσεων σε αρόσιμες εντατικές καλλιέργειες, τα εκτενή προγράμματα αναδάσωσης στεπικών και ξηρικών ηπειρωτικών περιοχών. Σημείωση: Η κυριότερη ίσως απειλή που αντιμετωπίζει το Χρυσογέρακο είναι η κλοπή νεοσσών και αυγών από τις φωλιές του. Καθώς το πρόβλημα αυτό είναι πολύ οξύ διεθνώς, θα πρέπει να τηρηθεί αυστηρή μυστικότητα ως προς τις θέσεις φωλιάσματος του Χρυσογέρακου στην περιοχή. Σε αντίθετη περίπτωση η δημοσιοποίησή τους είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε κλοπή νεοσσών ή αυγών, δεδομένου ότι η φύλαξη των φωλιών τους είναι ανύπαρκτη στην Ελλάδα. Αετογερακίνα (Buteo rufinus) Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός: επιδημητική Ο Ελληνικός αναπαραγόμενος πληθυσμός εκτιμάται σε 200-300 ζευγάρια. Φωλιάζει κυρίως στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Θεσσαλία και τα νησιά ανατολικού Αιγαίου. Οικολογία: Φωλιάζει σε βραχώδεις θέσεις συχνά κοντά στο έδαφος, και σε δέντρα σε παλιές φωλιές από άλλα πουλιά. Προτιμά τοποθεσίες κοντά σε ξέφωτα και σε στεπώδεις περιοχές. Στην περιοχή μελέτης υπάρχουν 1-2 ζευγάρια και τα δύο εντός των ορίων της σημαντικής περιοχής. Κυνηγά μικρά θηλαστικά, (τρωκτικά, λαγούς) ερπετά και μεγάλα έντομα που εντοπίζει ενώ ανεμοπορεί. Θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Θαλασσοκόρακα στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 1000-1200 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Στο Αιγαίο, απαντά το υποείδος Phalacrocorax aristotelis dermarestii που είναι ενδημικό της Μεσογείου. Στην περιοχή μελέτης το είδος φωλιάζει στις απόκρημνες ακτές της στο νότιο δυτικό άκρο σε δύο αποικίες και στις βραχονησίδες Παναγία νοτιοδυτικά και Ξερονήσι βόρειο βορειοδυτικά με συνολικό αναπαραγόμενο πληθυσμό που εκτιμάται σε πάνω από εκατόν πενήντα ζευγάρια. Οι νησίδες και οι βραχώδεις ακτές ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 14

διάσπαρτες γύρω γύρω της Θάσου χρησιμοποιούνται και ως ενδιατήματα τροφοληψίας. Οικολογία. Ο Θαλασσοκόρακας απαντά στο Β. Αιγαίο σε παράκτιες απόκρημνες και απροσπέλαστες βραχώδεις ακτές και σε βραχονησίδες όπου φωλιάζει σε βράχια κυρίως σε τρύπες σχισμές και σε σπηλιές, και κάτω από θάμνους (Κατσαδωράκης, Γ., Fric, J., Δημαλέξης, Α., Χρηστίδης, Α. 2008). Είναι ψαροφάγο είδος που τρέφεται στην παράκτια ζώνη. Η ενόχληση των αποικιών κατά την περίοδο της αναπαραγωγής (Νοέμβριος Μάρτιος) αποτελεί μία από τις σημαντικότερες απειλές για το είδος. Επίσης αναφέρεται η υπεραλίευση ως πιθανή αιτία μείωσης ορισμένων αποικιών λόγω μείωσης της διαθέσιμης τροφής, καθώς και η θανάτωση ατόμων θαλασσοκόρακα από αλιευτικά εργαλεία (δίχτυα). Σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus) Έχει χαρακτηριστεί σαν ο αετός της Μεσογείου. Είναι επιδημητικός και οι ενήλικες δεν απομακρύνεται καθόλου από την περιοχή- επικράτειά τους. Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Σπιζαετού στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 85-105 ζευγάρια (BirdLife International 2004), ενώ στην Ευρώπη δεν ξεπερνά τα 1000 ζευγάρια το 75% των οποίων βρίσκονται στην Ισπανία. Πάνω από το 50% του Ελληνικού πληθυσμού ζεί στα νησιά και την Κρήτη (γεγονός που αποτελεί μια ιδιαιτερότητα της Ελλάδας Στην περιοχή μελέτης εκτιμάται ότι αναπαράγονται 2 ζευγάρια Σπιζαετών. Το νότιο τμήμα του νησιού αποτελεί τυπικό βιότοπο για τον Σπιζαετό: παράκτιοι βράχοι και απόκρημνα φαράγγια που καταλήγουν στη θάλασσα με πολλές κατάλληλες θέσεις φωλεοποίησης, ανοικτές εκτάσεις με φρύγανα και αραιούς θαμνώνες που αποτελούν τυπικό βιότοπο τροφοληψίας. Ο Σπιζαετός κατατάσσεται στα όχι παγκοσμίως απειλούμενα σε παγκόσμιο επίπεδο είδη (IUCN), ενώ το BirdLife International τον έχει κατατάξει στα απειλούμενα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο είδη (Tucker and Heath 1994). Στην Ελλάδα έχει καταταχθεί στα Τρωτά στο Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο. Οικολογία. Ζει σε χαμηλού και μέσου υψομέτρου θερμές ορεινές ή ημιορεινές περιοχές με βράχια, μακί, φρύγανα και λιγότερο σε δάση ή γυμνές εκτάσεις. Φωλιάζει ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 15

σε απότομα βράχια και σπανιότερα σε δέντρα, ενώ οι επικράτειες του είναι μικρές σε σύγκριση με αυτές άλλων αετών (40-60 Km 2, Cramp and Simmons 1986). Κυνηγάει στα πιο πολλά είδη βιοτόπου εκτός του κλειστού δάσους, κυρίως όμως σε περιοχές με χαμηλή αραιή θαμνώδη βλάστηση. Τρέφεται με μεσαίου μεγέθους θηλαστικά και πουλιά, κυρίως με κουνέλια και πέρδικες, αλλά και με λαγούς, σκίουρους, τρωκτικά, περιστέρια, κορακοειδή, γλάρους και ερπετά, που τα πιάνει στο έδαφος αλλά και στον αέρα. Μετά τις πυρκαγιές του 1985 στο κεντρικό και νότιο τμήμα της Θάσου επεκτάθηκε το ενδιαίτημα τροφοληψίας για τον Σπιζαετό (θαμνώνες και στέπες) ενώ αυξήθηκαν τα θηράματά του (λαγοί και πέρδικες). Χρυσαετός (Aquila chrysaetos) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Χρυσαετού στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 100-150 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Η επικράτειά του καλύπτει το κεντρικό και δυτικό τμήμα του νησιού. Κατά την διάρκεια της παρούσης έρευνας παρατηρήθηκε Χρυσαετός αλλά δεν εντοπίστηκαν πιθανές θέσεις φωλιάσματος ή χρησιμοποιημένες φωλιές. Ωστόσο είναι γνωστό ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα ζευγάρι το οποίο έχει παρατηρηθεί να τρέφεται στο κέντρο του νησιού κοντά στο χωριό Κάστρο. Η ύπαρξη του Χρυσαετού στη Θάσο, αποτελεί σημαντική ένδειξη για την αξία της περιοχής και αν μη τι άλλο τα μέτρα προστασίας που θα εφαρμοστούν στα πλαίσια της προτεινόμενης ΖΕΠ αναμένεται να ωφελήσουν άμεσα τον Χρυσαετό αλλά και το Όρνεο που φώλιαζε στη Θάσο παλαιότερα (έως το 1985) και που τώρα επισκέπτεται καθ όλη τη διάρκεια του έτους από την κοντινή αποικία των Στενών του Νέστου. Λόγω της αναπτυγμένης κτηνοτροφίας του νησιού που αποτελεί πόλο έλξης για τα πουλιά αυτά, υπάρχει πιθανότητα για την επαναποίκησή τους στο νησί από την γειτονική περιοχή των Στενών του Νέστου όπου και φωλιάζουν. Οικολογία. Ο Χρυσαετός αναπαράγεται στις αδιατάρακτες ορεινές περιοχές. Χρησιμοποιεί συνήθως μικρά ζωνάρια σε ορθοπλαγιές για να φτιάξει τη φωλιά του, αλλά και μεγάλα δέντρα αν δεν υπάρχουν διαθέσιμα βράχια. Ο Χρυσαετός χρησιμοποιεί ανοιχτές εκτάσεις ως ενδιαιτήματα τροφοληψίας ανάμεσα σε φυσικές περιοχές με δάσος και θάμνους ή γυμνές ράχες και ανοιχτούς βοσκοτόπους. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 16

Το είδος αυτό είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στην ενόχληση κατά την περίοδο της αναπαραγωγής και σε πολλές περιπτώσεις πλήττονται παραδοσιακές επικράτειες του Χρυσαετού από την ανεξέλεγκτη διάνοιξη δασικών δρόμων κοντά στις θέσεις φωλεοποίησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περιοχή της Θάσου κατά την τελευταία δεκαετία μετά τις πυρκαγιές που έπληξαν το νησί στην προσπάθεια των αρμόδιων να αποφύγουν στο μέλλον κάποια ανάλογη καταστροφή διανοιχτήκαν δασικοί δρόμοι και αντιπυρικές ζώνες που έχουν δώσει πρόσβαση πρακτικά σε κάθε σημείο του νησιού. Μέτρα ενίσχυσης για τον Χρυσαετό θα έπρεπε οπωσδήποτε να περιλαμβάνουν το κλείσιμο με μπάρα, ή ακόμη και την κατάργηση δρόμων κοντά και γύρω από τις πιθανές θέσεις φωλεοποίησης. Τα μέτρα αυτά θα ωφελήσουν και τα όρνεα που υπάρχει περίπτωση να επαναποικήσουν την Θάσο μιας και χρησιμοποιούν παρόμοια ενδιαιτήματα με τον Χρυσαετό. Άλλη απειλή που αντιμετωπίζουν άμεσα οι Χρυσαετοί στη Θάσο είναι το κυνήγι, καθώς υπήρχαν περιστατικά θανάτωσης Χρυσαετών στο παρελθόν και έμμεσα, με την ενόχληση λόγω της μεγάλης έντασης που ασκείται, στο μεγαλύτερο μέρος του νησιού, στην ευαίσθητη εποχή που ξεκινούν τη διαδικασία για φώλιασμα. Πετρίτης (Falco peregrinus) Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός: ο αναπαραγόμενος πληθυσμός της Ελλάδας εκτιμάται σε περισσότερα από 200-300 ζευγάρια. Στην περιοχή μελέτης εκτιμάται ότι υπάρχουν 5-10 ζευγάρια τα περισσότερα σε απόκρημνες ορθοπλαγιές στη νότια και ανατολική πλευρά του νησιού δίπλα στη θάλασσα και στα γύρω από τη Θάσο νησάκια. Οικολογία: Είναι πολύ καλός κυνηγός. Επιτίθεται στη λεία του που είναι πουλιά, με κάθετες εφορμήσεις, κλείνοντας τις φτερούγες του και αναπτύσσοντας ιλιγγιώδη ταχύτητα, τη χτυπάει με δύναμη σε πτήση. Τρέφεται με πουλιά ακόμη και μεγαλύτερα του μεγέθους του (αγριόπαπιες, πέρδικες). Ζει σε ορθοπλαγιές, σε ανοικτό στεπώδες περιβάλλον, σε ψηλά βράχια κοντά στη θάλασσα και σε ξέφωτα των δασών. Φωλιάζει σε βράχους και δένδρα που είναι άμεσα συνδεδεμένα με ανοικτές εκτάσεις, σε υψόμετρο από 0-1500 μέτρα. Σε μερικές περιπτώσεις είναι προσαρμοσμένος να ζει σε πόλεις και να φωλιάζει σε κτήρια. Τον χειμώνα κάνει την εμφάνισή του σε υγροβιότοπους όπου μπορεί να βρει ευκολότερα την τροφή του. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 17

Στην περιοχή μελέτης τον βρίσκουμε κυρίως στις βραχονησίδες και σε βράχια κάθετα στην ακτογραμμή. Μπούφος (Bubo bubo) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός: Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός της Ελλάδας εκτιμάται σε 200-500 ζευγάρια (Tucker & Heath 1994), ενώ άλλες εκτιμήσεις τον θέλουν να ξεπερνά τα 500 ζευγάρια. Στην περιοχή μελέτης εκτιμάται ότι υπάρχουν τουλάχιστον 2-3 ζευγάρια μπούφων. Δεν παρατηρήθηκαν μπούφοι κατά την διάρκεια της έρευνας πεδίου αλλά είναι γνωστές 3 περιοχές όπου δραστηριοποιούνται μπούφοι κοντά στον οικισμό Κάστρο στο κέντρο του νησιού, στην κοινότητα της Παναγίας στα βορειοανατολικά και στη δυτική πλευρά στην περιοχή της κοινότητας Μαριές από παλαιότερες παρατηρήσεις. Οικολογία: Ζει σε μεγάλη ποικιλία βιοτόπων σε όλη τη επικράτεια και σε υψόμετρο από το επίπεδο της θάλασσας έως και την αλπική ζώνη. Φωλιάζει συνήθως σε μικρές σπηλιές σε βράχια, αλλά και σε κουφάλες παλιών δέντρων σπανιότερα δε και σε εγκαταλειμμένες φωλιές άλλων πουλιών. Προτιμά κοντά στη περιοχή φωλιάσματος να υπάρχει πυκνή βλάστηση. Ζει μοναχικός. Τρέφεται με μικρά και μεσαίου μεγέθους θηλαστικά (τρωκτικά, λαγούς, σκαντζόχοιρους) και πουλιά ακόμη και μεγάλου μεγέθους. Δεν φαίνεται να αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα επιβίωσης οι μπούφοι της Θάσου αλλά υπήρχαν περιστατικά θανάτωσης και τραυματισμών Μπούφων στο παρελθόν από κυνηγούς. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί και η ύπαρξη στο νησί Σβαρνίστρας (Tichodroma muraria) και Χαλκοκουρούνας (Coracias garrulus) που είναι είδη με περιορισμένη κατανομή και δεν απαντώνται συνήθως σε νησιά. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 18

3.4 Χάρτες κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης Στον επισυναπτόμενο χάρτη 2 παρουσιάζονται τα κρίσιμα ενδιαιτήματα των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης. Ο χάρτης 2 διαμορφώθηκε από τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από την εργασία πεδίου ενώ συμπληρωματικά χρησιμοποιήθηκαν αξιόπιστα δεδομένα από βιβλιογραφικές πηγές. 4. ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ Στον επισυναπτόμενο χάρτη 3 (κλίμακας 1:100.000) παρουσιάζονται: α) η προτεινόμενη οριοθέτηση της περιοχής μελέτης ως ΖΕΠ και β) τα υφιστάμενα όρια ΖΕΠ ή/και ΤΚΣ της περιοχής μελέτης. Η πρόταση οριοθέτησης της περιοχής μελέτης ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας διαμορφώθηκε έτσι ώστε να περιλάβει τα κρίσιμα ενδιαιτήματα των ειδών χαρακτηρισμού για όλες τις εποχές που αυτά χρησιμοποιούν την περιοχή, καθώς και τα αντίστοιχα ενδιαιτήματα των ειδών οριοθέτησης, σύμφωνα με τις προδιαγραφές οριοθέτησης ΖΕΠ (βλ. Δημαλέξης κ.ά. 2004). Από την προτεινόμενη οριοθέτηση εξαιρούνται οι οικισμοί που βρίσκονται εντός της περιοχής με βάση τα νόμιμα όρια τους. Πιο αναλυτικά το Χρυσογέρακο, η Αετογερακίνα και ο Θαλασσοκόρακας έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην επιλογή του γενικού πλαισίου της προτεινόμενης οριοθέτησης, περιλαμβάνοντας τις γνωστές θέσεις όπου έχουν καταγραφεί ως τώρα. Επιπλέον αυτών λήφθηκαν υπόψη τα κρίσιμα ενδιαιτήματα του Σπιζαετού, του Μπούφου και του Πετρίτη. Τέλος λήφθηκαν υπόψη και τα ενδιαιτήματα τροφοληψίας και φωλιάσματος του Χρυσαετού, και του Όρνεου όπως αυτά είχαν καταγραφεί παλιότερα. Τα προτεινόμενα όρια της ΖΕΠ εκτείνονται πέραν των ορίων της περιοχής μελέτης (δηλαδή της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά) στο κεντρικό και δυτικό νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού, σε θέσεις οι οποίες αποτελούν κρίσιμα ενδιαιτήματα των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης. Για την περίπτωση του Θαλασσοκόρακα θεωρήθηκε ότι πρέπει να περιληφθούν οι νησίδες όπου φωλιάζει, με μια θαλάσσια ζώνη γύρω από αυτές μιας και η ενόχληση ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 19

κατά την αναπαραγωγική περίοδο είναι κρίσιμη, αλλά τις ίδιες αυτές νησίδες χρησιμοποιούν ως roost (συγκεντρώνονται σε μεγάλους αριθμούς για να ξεκουραστούν και για να κοιμηθούν) και αποτελούν σημαντικό ενδιαίτημα γι αυτούς καθ όλη την διάρκεια του έτους. Τα προτεινόμενα όρια της ΖΕΠ επιδιώχθηκε, στο μέτρο της ακρίβειας που παρέχουν οι ασπρόμαυροι χάρτες της ΓΥΣ, να είναι εύκολα αναγνωρίσιμα από τους υπεύθυνους για τη διαχείριση της περιοχής, με βάση φυσιογραφικά (θαλάσσια ακτογραμμή, ρέματα, κορυφογραμμές) ή άλλα γνωρίσματα (π.χ. δρόμοι, μονοπάτια) της περιοχής (βλ. Δημαλέξης κ.ά. 2004). Η προτεινόμενη ΖΕΠ αποτελείται από τέσσερα ξεχωριστά τμήματα, πιο συγκεκριμένα τρία τμήματα στο νησί Θάσος και το νησί Ξηρονήσι νοτιοδυτικά της Καβάλας. Το πρώτο τμήμα της Θάσου περιλαμβάνει την παράκτια ζώνη της νοτιοδυτικής και νότιας Θάσου που ξεκινά στο Όρμο Καλαμάκι στο νότιο τμήμα του νησιού και ακολουθεί την ακτογραμμή με δυτική κατεύθυνση μέχρι την τοποθεσία Σχίνος στα δυτικά της Θάσου καθώς τις νησίδες Παναγία και Πέλαγος νότια της Θάσου. Το δεύτερο τμήμα της Θάσου ξεκινά στο ακρωτήρι Πρίνου στα δυτικά νησιού και ακολουθεί την ακτογραμμή προς ανατολικά μέχρι την τοποθεσία Όρμος Πρίνου. Από εκεί ακολουθεί δρόμο προς χωριό Καλύβες με νότια κατεύθυνση. Μετά το χωριό το όριο πρώτα ακολουθεί τον δρόμο προς την Σκάλα Σωτήρος και μετά αγροτικό δρόμο προς νοτιοδυτικά μέχρι την ακτογραμμή στη τοποθεσία Χασκονέρι. Από εκεί ακολουθεί την ακτογραμμή προς βόρεια μέχρι το ακρωτήρι Πρίνου. Το όριο του τελευταίου τμήματος ξεκινά στο ακρωτήρι Πάχυς στο βορειότερο σημείο της Θάσου. Από εκεί ακολουθεί την ακτογραμμή προς νοτιοανατολικά μέχρι την τοποθεσία Γλυκάδι και συνεχίζει νότια από ρεματιά προς τοποθεσία Σταυρός, σε συνέχεια περικλείει την κορυφή Αγ. Αθανάσιος από δυτικά και νότια και συνεχίζει με ανατολική κατεύθυνση προς την Καστανιά το ορεινό όγκο της οποίας περικλείει από δυτικά με βόρεια κατεύθυνση και φτάνεις στην ακτογραμμή στο χωριό Μακρυλαμος. Από εκεί ακολουθεί την ακτογραμμή με νοτιοανατολική κατεύθυνση μέχρι την τοποθεσία Αγ. Παρασκευή ανατολικά του ακρωτηρίου του Πύργου. Από εκεί συνεχίζει ανατολικά μέχρι την τοποθεσία Αγ. Χαράλαμπος, σε συνέχεια ακολουθεί τον δρόμο προς την Ποταμιά και περικλείει τον ορεινό όγκο του Υψαρίου με νότια και ανατολική κατεύθυνση και φτάνει πάλι στην ακτογραμμή στα νότια του χωριού ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 20

Σκάλα Ποταμιάς. Από εκεί ακολουθεί την ακτογραμμή προς νότια συμπεριλαμβανομένης της νησίδας Γραμβούσσας μέχρι το βόρειο όριο του χωριού Κοίνυρα. Το όριο περικλείει το χωριό από δυτικά και συνεχίζει νότια περικλείοντας το ορεινό όγκο του Περδικιού και Τρίκορφου από ανατολικά. Από εκεί συνεχίζεται πρώτα δυτικά και μετά βορειοδυτικά, περικλείοντας το Τρίκορφο από νότια και δυτικά, φτάνοντας το χωριό Θεολόγος. Από το χωριό αυτό ακολουθεί τον δρόμο προς το χωριό Ποτός μέχρι την τοποθεσία Διπόταμο με νοτιοδυτική κατεύθυνση. Από εκεί κατευθύνεται βορειοδυτικά και περνάει τις βουνοκορυφές Κεντριά, Τράγι Πευκών, Στεφανιά και Πουρνάρι φτάνοντας στο χωριό Μαριές. Από εκεί ακολουθεί τις βουνοκορυφές των Κέδρων, Πεύκου και Σπαθιού με βορειοανατολική κατεύθυνση. Σε συνέχεια περικλείει την Τσετσίου Ράχη από νότια, δυτικά και βόρεια, συνεχίζει βόρεια, περικλείει το χωριό Άγιος Γεώργιος από βόρεια και το ορεινό όγκο του Επάνω Κρουμπάδου από δυτικά φτάνοντας πάλι στο ακρωτήρι Παχύς. Η προτεινόμενη ΖΕΠ επίσης συμπεριλαμβάνει θαλάσσιες επεκτάσεις πλάτους 0,5 ν.μ. της παράκτιας ζώνης της νότιας και νοτιοδυτικής Θάσου καθώς και των νησίδων Ξηρονήσι, Παναγία και Πέλαγος. 5. SUMMARY OF ORNITHOLOGICAL EVALUATION AND PROPOSED DELIMITATION During the present fieldwork, the list of observed bird species for Thasos Island has been extended. This is a result of the years that elapsed since the last full report of the birds of Thasos and consequently from the habitat changes that have occurred ever since. Furthermore, during the current fieldwork a different methodology was used, emphasising on spring migration and on the localization and investigation of the populations of the most possible species-criteria. The selection and delimitation species that were observed during breeding and migration periods of 2009 were different than those originally used for the designation of Thasos as an IBA in year 2000. Thus, according to the breeding and foraging areas of the species-criteria (Tables 2 & 3), the proposed SPA appears the following differences as compared to the existing IBA: ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 21

It is extended from about the centre of the IBA boundaries to the west, including an artificial lake, the vertical slopes and the pine forest that surrounds it It is extended to the south of the centre of the island, to an area with low vegetation and canyons with steep rocky slopes The proposed boundary changes are necessary for the conservation of all speciescriteria that were observed during the most recent census. Furthermore, the proposed boundaries of the SPA include the foraging areas of the species-criterion Griffon vulture which has been observed in the past but not during the current census. The international ornithological importance of the studied area is supported by the presence of a significant breeding population of Lanner Falcon (Falco biarmicus) and Long-legged Buzzard (Buteo rufinus). Additionally, on a national level, the area holds a significant populations (>1% of the national population) of Shag (Phalacrocorax aristotelis), Bonelli s Eagle (Hieraaetus fasciatus), Eagle Owl (Bubo bubo) and Peregrine Falcon (Falco peregrinus). Finally, the previously recorded foraging and nesting areas of the Golden eagle and the Griffon vulture were also taken into consideration. From the data that was collected during this study it was not possible to determine wether the area fulfills the criteria 4 and 5 as they are prescribed in Phase B of this project (see Dimalexis A., E. Bourdakis and E. Hadjicharalambous 2004). A firm conclusion, especially regarding criterion 5 (for migratory species and raptors) can only be reached after more specific field work during the migratory periods. The latter was not feasible in the framework of the present study. Map 3 in the CD-ROM (scale 1:100.000) depicts the boundaries of the proposed Special Protection Area. The boundaries have been designed so as to include all critical habitats of selection species during all seasons that they are using the area. Additionally and in accordance with the specifications for the delimitation of SPAs (see Dimalexis A., E. Bourdakis and E. Hadjicharalambous 2004) all habitats of delimitation species have also been included in the porposed SPA. Specifically, Lanner Falcon was the key species that generally shaped the proposed boundaries, which include all known localities where they have been observed so far. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 22

Aditionally habitats of Shag, Bonelli s Eagle, Long legged Buzzard, Eagle Owl, Peregrine Falcon, and the breeding and foraging area of the Golden eagle were taken into account. Finally, the former shelter area for breeding Griffon vultures was also included, since the species oftenly appears from the nearby Nestos colony and it is possible that they will nest in the area again. The proposed boundaries of the SPA on the central area are expanded compared to those of the existing IBA, so that the crucial habitats for the Lanner falcon and the other delimitation species (Shag, Bonelli s Eagle, Long legged Buzzard, Eagle Owl, Peregrine Falcon and Golden Eagle) to be included. This change results from the necessity to include and protect the central area of the island which constitutes an important habitat for the aforementioned species. The proposed SPA boundaries were drawn on the closest possible precision based on the available black and white topographic maps using natural landlines and landmarks (coastline, rivers, crescents) or other landscape characteristics (roads, trails) of the area (see Dimalexis A., E. Bourdakis and H. Hadjicharalambous 2004). Villages, inhabited and agricultural areas were not included within the boundaries of the SPA, as long as they didn't form part of any critical habitat for priority species. The proposed SPA has a unified ecological character in the main part of the island. It includes the highest altitude areas, 2 freshwater lakes (one is artificial in high altitude and the other on sea level), steep mountain slopes, old pine forests, broad-leaved and mixed forests, low vegetation areas, cultivated areas and even rocky islets. It is necessary that the boundaries of the islets that are nesting areas for the Shag, and are also used as roost during the whole year, extend for a further 200 meters to the sea around the islets. That way the population of the Shag will be secured and any annoyances will be avoided. Finally it is also necessary to set boundaries of marine IBA and SPA to include Shag s feeding ground and the high concentrations of other see birds in the area nearby ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 23

6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Bourdakis S. & Vareltzidou, S. 2000. Greece pp 261-333. In Heath, M. F. and Evans, M. I., eds. 2000. Important Bird Areas in Europe: Priority sites for conservation. 2: Southern Europe. Cambridge, UK: BirdLife International. BirdLife Conservation Series No. 8, p. 791. Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους. 2004. Προδιαγραφές οριοθέτησης Ζωνών Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα και Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 117 σελ. + i παράρτημα. Κατσαδωράκης, Γ., Fric, J., Δημαλέξης, Α., Χρηστίδης, Α. 2008. Προκαταρκτικά αποτελέσματα για την αναπαραγωγική βιολογία του Θαλασσοκόρακα (Phalacrocorax aristotelis desmarestii) στο Β. Αιγαίο. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. 1994. Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας: Μια γνωριμία με τους σημαντικούς βιοτόπους της Ελλάδας. Ειδική Έκδοση, Αθήνα. 272 σ. Hagemeijer, E.J.M. and M.J. Blair (Editors). 1997. The EBCC Atlas of European Breeding Birds: Their Distribution and Abundance. T & A D Poyser, London. Handrinos, G. and Akriotis, T. 1997. The Birds of Greece. London, UK: Helm Publ. Heredia, B., L. Rose, and M. Painter. 1996: Globally threatened birds in Europe. Action Plans. Birdlife International, Council of Europe, Germany. Snow, D. and Perrins, C. M. (eds.) (1998) The Birds of the Western Palearctic, Concise Edition. Vol. 2. Oxford University Press, Oxford. Tucker, G. M. and Heath, M. F. (eds.) (1994) Birds in Europe: Their Conservation Status. BirdLife International, Cambridge (BirdLife Conservation Series No. 3). The BirdLife Seabird Foraging Range Database Example of information held in the BirdLife Seabird Foreging Database for the European Shag (Phalacrocorax aristotelis) Χρηστίδης Α. 2003. Καταγραφή της πανίδας της Θάσου και των κινδύνων που την απειλούν. Η Θασιακή εφημερίδα γνώμης Ειδική Έκδοση. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 24

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ANNEXES ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 25

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας Ι. Αξιολόγηση των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 26

Πίνακας Ι. Αξιολόγηση των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης για την περιοχή «GR016 Βόρεια και βορειοανατολική Θάσος» AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε 1% flyway Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ. Ευρώπης 1% flyway Ευρώπης 20.000 άτ. υδροβια ή 10.000 ζ. Θαλασσοπ. 5.000 πελαργ 3.000 αρπακτ 3.000 γεραν 500.000 στρ. 5 σημ. περ γεωγ περ. >1% εθ. πλ ή >0,1 βιογ. πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) W in Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (μετανάστ.) (διαχείμαση) Κριτ. 3 (C3) (αναπαραγωγή) 2 Gavia arctica P 140 10.000 83 Υ 1 4 Tachybaptus ruficollis 990 3.400 720 Υ 15 5 Podiceps cristatus P 3.000 10.000 2.400 Υ 8 6 Podiceps grisegena 320 Κριτ. 3 (C3) (μετανάστ.) Κριτ. 3 (C3) Κριτ. 4 (C4) 1.000 44 Υ 8 Podiceps nigricollis 530 2.800 700 Υ 1 9 Calonectris diomedea? C 2.600 Θ 50 50 10 Puffinus yelkouan C? 20/60 ind 120 950 Θ 13 40 11 Hydrobates pelagicus? 1.300 350 Θ 1 1 13 Phalacrocorax carbo 3.100 1.450 4.200 Υ 43 14 Phalacrocorax aristotelis >500 >150 460 300 30 Υ 10 10 15 15 Phalacrocorax pygmeus 14 400 350 Υ 8 8 345 16 Pelecanus onocrotalus 1 270 1 Υ 3 3 1 17 Pelecanus crispus 10/30 ind 5 30 9 Υ 12 12 9 18 Botaurus stellaris P 79 900 Υ 1 1 19 Ixobrychus minutus P 94 2.200 Υ 6 6 20 Nycticorax nycticorax P 230 1.200 Υ 15 15 21 Ardeolla ralloides P 22 600 Υ 5 5 24 Egretta garzetta P 390 580 Υ 21 21 100 25 Casmerodius albus 25 470 Υ 1 1 13 26 Ardea cinerea P 2.100 2.200 860 Υ 6 27 Ardea purpurea P 78 2.200 Υ 1 1 28 Ciconia nigra 42 250 Υ Π 1 1 Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Κριτήριο οριοθέτησης (delimitation criterion) Κριτήριο οριοθέτησης (delimitation criterion) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 27

AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε 1% flyway Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ. Ευρώπης 1% flyway Ευρώπης 20.000 άτ. υδροβια ή 10.000 ζ. Θαλασσοπ. 5.000 πελαργ 3.000 αρπακτ 3.000 γεραν 500.000 στρ. 5 σημ. περ γεωγ περ. >1% εθ. πλ ή >0,1 βιογ. πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) W in Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (μετανάστ.) (διαχείμαση) Κριτ. 3 (C3) (αναπαραγωγή) 29 Ciconia ciconia 1.000 4.000 Υ Π 22 22 30 Plegadis falcinellus 6 530 Υ 1 1 31 Platalea leucorodia 34 120 Υ 2 2 3 32 Phoenicopterus ruber P 410 2.900 660 Υ 58 33 Cygnus olor 860 450 2.600 Υ 1 37 Anser albifrons 620 Κριτ. 3 (C3) (μετανάστ.) 5300 / 250 Κριτ. 3 (C3) Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Κριτήριο οριοθέτησης (delimitation criterion) Κριτήριο οριοθέτησης (delimitation criterion) 11.000 Υ 33 38 Anser erythropus 15 ind 110 1 Υ 1 39 Anser anser 1.200 250/ 850 3.900 Υ 1 41 Branta ruficollis 60 ind. / regular presence 880 23 Υ 23 42 Tadorna ferruginea 1 200 2 Υ 1 1 2 43 Tadorna tadorna 420 750 1.800 Υ 1 44 Anas penelope 3.000 3.000 17.000 Υ 500 45 Anas strepera 600 1.100 900 Υ 1 46 Anas crecca 9.200 10.600 7.300 Υ 47 Anas platyrhynchos 33.000 20.000 37.000 Υ 1 48 Anas acuta 3.200 10.000 1.200 Υ 49 Anas querquedula 3.900 20.000 Υ 0 51 Anas clypeata 1.700 4.500 2.000 Υ 53 Netta rufina 270 320 840 Υ 0 54 Aythya ferina 2.100 10.000 7.900 Υ 0 55 Aythya nyroca 20/60 ind 9 530 2 Υ 1 1 56 Aythya fuligula 7.300 7.000 12.000 Υ 57 Aythya marila 1.800 1.500 1.200 Υ 1 61 Melanitta fusca 850 10.000 / 1.400 Υ ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 28

AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε 1% flyway Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ. Ευρώπης 1% flyway Ευρώπης 20.000 άτ. υδροβια ή 10.000 ζ. Θαλασσοπ. 5.000 πελαργ 3.000 αρπακτ 3.000 γεραν 500.000 στρ. 5 σημ. περ γεωγ περ. >1% εθ. πλ ή >0,1 βιογ. πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) W in Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (μετανάστ.) (διαχείμαση) Κριτ. 3 (C3) (αναπαραγωγή) Κριτ. 3 (C3) (μετανάστ.) 15 Κριτ. 3 (C3) Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Κριτήριο οριοθέτησης (delimitation criterion) Κριτήριο οριοθέτησης (delimitation criterion) 62 Bucephala clangula 4.900 750 3.100 Υ 63 Mergelus albellus 13 350 110 Υ 1 64 Mergus serrator 590 500 890 Υ 3 65 Mergus merganser 470 1 1.500 Υ 1 66 Oxyura leucocephala regular presence 3 75 7 Υ 3 67 Pernis apivorus non br >3 1.100 Α 10 69 Milvus migrans 300 Α 1 1 71 Haliaeetus albicilla 1 15 35 Α 1 1 72 Gypaetus barbatus 1 Α 1 1 73 Neophron percnopterus regular presence 16 Α 1 1 74 Gyps fulvus 1-4 180 Α 2 2 75 Aegypius monachus 5/15 ind 14 Α 1 1 76 Circaetus gallicus 2-3 54 Α 3 3 77 Circus aeruginosus 1-2? 290 Α 1 1 78 Circus cyaneus 110 Α 79 Circus macrourus 15 ind Α 80 Circus pygargus P 94 Α 1 1 83 Accipiter brevipes non br 4 10 Α 10 84 Buteo buteo >5 7.100 Α 30 85 Buteo rufinus >2 2 Α 2 2 87 Aquila pomarina 70 Α 1 1 88 Aquila clanga 6 ind 1 Α 89 Aquila nipalensis 50 Α 90 Aquila heliaca 2/ 6 ind 1 Α 0 0 ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 29