Έσοδα Αναγνώριση και μέτρηση Ασκήσεις στα Έσοδα Έσοδο - ακαθάριστη εισροή οικονομικών ωφελειών - μέσα σε μία λογιστική περίοδο, - προκύπτει από τις συνήθεις δραστηριότητες, - όταν αυτές οι ωφέλειες καταλήγουν σε αυξήσεις των ιδίων κεφαλαίων (άλλες από αυτές που προκύπτουν από τη συνεισφορά κεφαλαίων από τους μετόχους). Δεν αναγνωρίζονται ως έσοδο εισπράξεις για λογαριασμό τρίτων; (π.χ. ΦΠΑ, πρακτόρευση κλπ) ΕΛΠ Έσοδα = ονομαστική αξία του ανταλλάγματος που εισπράχθηκε ή είναι εισπρακτέο. Συναλλαγές με πίστωση: ενδέχεται το σχετικό ποσό να ενσωματώνει τόκο. Το έσοδο μετράται στο αποσβέσιμο κόστος με την μέθοδο του πραγματικού (αποτελεσματικού) επιτοκίου ή τη σταθερή μέθοδο, εάν εκτιμάται ότι έχει σημαντική επίπτωση στα ποσά των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Στην περίπτωση αυτή, το ποσό του προκύπτοντος τόκου αναγνωρίζεται κατάλληλα στα αποτελέσματα. ΔΛΠ Τα έσοδα πρέπει να μετρώνται στη εύλογη αξία του ανταλλάγματος που εισπράχθηκε ή είναι εισπρακτέο Συναλλαγές με πίστωση: 1. Επιτόκιο Πίστωσης Επιτόκιο Αγοράς Έσοδο = Ονομαστική αξία του ποσού που θα εισπραχθεί χωρίς τους συμβατικούς τόκους 2. Επιτόκιο Πίστωσης < Επιτόκιο Αγοράς Έσοδο = Παρούσα αξία του ποσού που θα εισπραχθεί Προεξοφλητικό επιτόκιο = επιτόκιο της αγοράς Έσοδο από τόκους = Ον. Αξία Παρ. Αξία Απαιτείται δια χρονική κατανομή του εσόδου από τόκους Μέθοδος Αποτελεσματικού Επιτοκίου Προεξοφλητικό Επιτόκιο Σαν προεξοφλητικό επιτόκιο λαμβάνεται ένα από τα παρακάτω (το πλέον αξιόπιστο): 1. Το επιτόκιο που επικρατεί για ένα παρόμοιο χρηματοδοτικό εργαλείο που εκδόθηκε από έναν εκδότη με παρόμοια πιστοληπτική ικανότητα ή 2. Το επιτόκιο με το οποίο προεξοφλούμενη η ονομαστική αξία του χρηματοδοτικού εργαλείου μας δίνει την τρέχουσα τιμή πώλησης με μετρητά Παράδειγμα 1 1
H ΑΒΓ εξέδωσε μία ομολογία 10 ετούς διάρκειας, επιτοκίου 10%, ονομαστικής αξίας 1.000 και τιμής εξόφλησης 1.000. Η ομολογία εκδόθηκε στην ονομαστική της αξία. Μετά από τρία χρόνια, η ομολογία διαπραγματεύεται στην τιμή των 640. Ο Αυγερίου αγόρασε μία τέτοια ομολογία στην αρχή του 4ου έτους και την κράτησε μέχρι την λήξη της. Υπολογίστε την απόδοση της ομολογίας για τον Αυγερίου σύμφωνα με την μέθοδο: (α) του πραγματικού (αποτελεσματικού επιτοκίου). (β) της σταθερής απόσβεσης Παράδειγμα 2 Η βιομηχανική εταιρεία ΑΒΓ πωλεί την 1/1/20Χ5 στον πελάτη της εταιρεία ΧΨΖ ένα μηχάνημα αντί 100.000. Το ποσό διακανονίζεται ως εξής: - 40.000 με την πώληση - 25.000 καταβλητέα την 1/1/20Χ6 και - 35.000 καταβλητέα την 1/1/20Χ8 Το κόστος κατασκευής του μηχανήματος ήταν 80.000. Το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι 11% για ένα χρόνο και 15% για 3 χρόνια. Υπολογίστε το αποτελεσματικό επιτόκιο και τα έσοδα της ΑΒΓ Παράδειγμα 3 Είμαστε στην χρήση 20Χ6. Η ΑΒΓ πουλάει με άτοκη πίστωση δύο ετών στην ΔΕΖ. Η ΧΨΖ που έχει παρόμοια πιστοληπτική αξιολόγηση με την ΔΕΖ είχε εκδώσει την 1/1/20Χ3 τρία ομόλογα: τα Κ, Λ και Μ. Το Κ είναι πενταετούς διάρκειας, το Λ είναι επταετούς διάρκειας και το Μ είναι δεκαετούς διάρκειας. Στη χρήση 20Χ6, οι αποδόσεις έως την λήξη των Κ, Λ και Μ είναι 12%, 15% και 18% αντίστοιχα. Προσδιορίστε το προεξοφλητικό επιτόκιο που θα χρησιμοποιήσει η ΑΒΓ. Παράδειγμα 4 Είμαστε στην χρήση 20Χ7. Η ΑΒΓ πουλάει με άτοκη πίστωση δύο ετών στην ΔΕΖ. Η ΧΨΖ που έχει παρόμοια πιστοληπτική αξιολόγηση με την ΔΕΖ είχε εκδώσει την 1/1/20Χ3 τρία ομόλογα: τα Κ, Λ και Μ. Το Κ είναι πενταετούς διάρκειας, το Λ είναι επταετούς διάρκειας και το Μ είναι δεκαετούς διάρκειας. Στη χρήση 20Χ7, οι αποδόσεις έως την λήξη των Κ, Λ και Μ είναι 12%, 15% και 18% αντίστοιχα. Προσδιορίστε το προεξοφλητικό επιτόκιο που θα χρησιμοποιήσει η ΑΒΓ. Παράδειγμα 5 Η ΑΒΓ εμπορεύεται τρακτέρ. Η συνήθης τιμή πώλησης ενός τρακτέρ με μετρητά είναι 10.000. Ο Αυγερίου αγόρασε ένα τρακτέρ και συμφώνησε να πληρώσει 3.000 με την παραλαβή και 7.700 μετά από ένα έτος από την παραλαβή. Το επιτόκιο της αγοράς ανέρχεται σε 7%. Προσδιορίστε τα έσοδα της ΑΒΓ από πώληση τρακτέρ σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα. Παράδειγμα 6 Η ΑΒΓ εμπορεύεται τρακτέρ. Η συνήθης τιμή πώλησης ενός τρακτέρ με μετρητά είναι 10.000. Ο Αυγερίου αγόρασε ένα τρακτέρ και συμφώνησε να πληρώσει 3.000 με την παραλαβή και 7.700 μετά από ένα έτος από την παραλαβή. Το 2
επιτόκιο της αγοράς ανέρχεται σε 20%. Προσδιορίστε τα έσοδα της ΑΒΓ από πώληση τρακτέρ σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα. Παράδειγμα 7 Η επίσημη τιμή πώλησης με μετρητά (από την αντιπροσωπεία αυτοκινήτων Κ) ενός αυτοκινήτου είναι 30.000. Λόγω της οικονομικής κρίσης, η Κ αποφασίζει να πουλήσει τα αυτοκίνητα της για το πρώτο εξάμηνο του 20X7 με άτοκη πίστωση. Ο πελάτης θα καταβάλει το τίμημα τρεις ισόποσες ετήσιες άτοκες δόσεις των 10.000. Οι δόσεις καταβάλλονται στο τέλος κάθε έτους. Την 1/1/20Χ7 η Κ πουλά στην εταιρεία Λ ένα αυτοκίνητο. Το προεξοφλητικό επιτόκιο ανέρχεται σε 7%. Προσδιορίστε τα έσοδα της αντιπροσωπείας σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα. Παράδειγμα 8 Η επίσημη τιμή πώλησης (από την αντιπροσωπεία αυτοκινήτων Κ) ενός αυτοκινήτου με μετρητά είναι 30.000. Η Κ πούλησε ένα αυτοκίνητο στον Αυγερίου. Ο Αυγερίου αποδέχτηκε τρεις μεταχρονολογημένες επιταγές: μία ετήσια και ονομαστικής αξίας 10.600, μία διετούς διάρκειας και ονομαστικής αξίας 10.400 και μία τριετούς διάρκειας και ονομαστικής αξίας 10.200. Σημειώνεται ότι στην ονομαστική αξία κάθε επιταγής έχουν ενσωματωθεί και οι τόκοι του αντίστοιχου έτους. Το προεξοφλητικό επιτόκιο ανέρχεται σε 7%. Υπολογίστε τα έσοδα της Κ σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα. Παράδειγμα 9 Η επίσημη τιμή πώλησης (από την αντιπροσωπεία αυτοκινήτων Κ) ενός αυτοκινήτου με μετρητά είναι 30.000. Το ποσό καταβάλλεται σε τρεις ισόποσες ετήσιες έντοκες δόσεις. Η σύμβαση επιβαρύνεται με επιτόκιο 10%. Οι δόσεις καταβάλλονται στο τέλος κάθε έτους. Την 1/1/20Χ7 η Κ μεταβιβάζει στην εταιρεία Λ την κυριότητα ενός αυτοκινήτου. Το προεξοφλητικό επιτόκιο ανέρχεται σε 7%. Υπολογίστε τα έσοδα της Κ σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα. Παράδειγμα 10 Η Α πωλεί την 1/1/20Χ3 σε πελάτη της ένα μηχάνημα αντί 100.000. Το ποσό διακανονίζεται ως εξής: - 20.000 με την πώληση - 50.000 καταβλητέα την 1/1/20Χ4 και - 30.000 καταβλητέα την 1/1/20Χ5 Το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι 10% για ένα χρόνο και 12% για 2 χρόνια. Υπολογίστε το αποτελεσματικό επιτόκιο Ανταλλαγή Αγαθών ή Υπηρεσιών Παράδειγμα 11 Η γαλακτοβιομηχανία «Κ» έχει εγκαταστάσεις στη Θεσσαλονίκη και η γαλακτοβιομηχανία «Λ» στην Αθήνα. Επειδή η κάθε μία εμπορεύεται τα προϊόντα της και στην περιοχή της άλλης συμφωνούν: Α) η «Κ» να εμφιαλώνει καθημερινά 10.000 μπουκάλια του ενός λίτρου για λογαριασμό της «Λ» και αντίστροφα. 3
Β) η «Κ» να εμφιαλώνει καθημερινά 10.000 μπουκάλια του ενός λίτρου για λογαριασμό της «Λ» και η «Λ» να εμφιαλώνει καθημερινά 40.000 μπουκάλια για λογαριασμό της «Κ». Γ) η «Κ» να εμφιαλώνει καθημερινά 10.000 μπουκάλια του ενός λίτρου για λογαριασμό της «Λ» και η «Λ» να συσκευάζει καθημερινά 1.250 κιλά τυρί φέτα για λογαριασμό της «Κ» Η συμφωνηθείσα τιμή εμφιάλωσης είναι 0,50 το μπουκάλι και 4 το κιλό το τυρί φέτα ενώ το κόστος παραγωγής του γάλακτος είναι 0,35 /λίτρο. Προσδιορίστε εάν υπάρχει έσοδο σε καθεμιά από τις παραπάνω περιπτώσεις Προσδιορισμός Συναλλαγής Παράδειγμα 12. Η τιμή πώλησης ενός Η/Υ ανέρχεται σε 1.200 και περιλαμβάνει 300 για το service της επόμενης τριετίας. Τι έσοδο θα αναγνωρίσει η εταιρεία στο έτος της πώλησης και τι στα επόμενα χρόνια; Παράδειγμα 13. Την 1/2/20Χ3 η Α πουλά ένα μηχάνημα στην Β αντί 10.000. Συγχρόνως, υπογράφει μία σύμβαση να επαναγοράσει το μηχάνημα μετά από ένα εξάμηνο αντί 11.000. Η υποχρέωση αγοράς δεν επηρεάζεται από την κατάσταση στην οποία θα βρίσκεται το μηχάνημα μετά από ένα εξάμηνο. Κατά την διάρκεια του εξαμήνου, το μηχάνημα θα παραμείνει στις εγκαταστάσεις της Α και θα χρησιμοποιείται από αυτήν στην παραγωγική διαδικασία. Σε περίπτωση καταστροφής του μηχανήματος για οποιονδήποτε λόγο η Α δεν απαλλάσσεται από την υποχρέωση αγοράς του. Προσδιορίστε το έσοδο από τη συναλλαγή. Πώληση Αγαθών Ιδιαιτερότητες 1. Αναγνώριση του εσόδου μετά από την υλοποίηση μίας (σύνθετης) προσυμφωνημένης ενέργειας Παράδειγμα 14 Η εταιρεία Κ μόλις τελείωσε την κατασκευή του ΜΕΤΡΟ της Λαρίσης και διαθέτει έναν Μετροπόντικα σε πολύ καλή κατάσταση τον οποίον ή θα πρέπει να πουλήσει σε κάποια άλλη εταιρεία ή να θάψει στο υπέδαφος της Λαρίσης. Η εταιρεία Λ είναι υποψήφια στον διαγωνισμό για το Μετρό του Βόλου και αγοράζει την 1/12/20Χ7 από την Κ τον Μετροπόντικα αντί 10.000. Ο διαγωνισμός θα κατακυρωθεί την 1/3/20Χ8. Η συμφωνία των Κ και Λ προβλέπει ότι εφόσον η Λ δεν αναλάβει την κατασκευή του Μετρο του Βόλου, ο Μετροπόντικας θα επιστραφεί και η Κ θα επιστρέψει στην Κ 9.000. Προσδιορίστε τα έσοδα που θα αναγνωριστούν από την πώληση του μετροπόντικα καθώς επίσης την χρονική στιγμή της αναγνώρισης του εσόδου. Για λόγους απλοποίησης υποθέστε ότι η Κ έχει αποσβέσει ολοσχερώς των μετροπόντικα. 4
2. Αναγνώριση εσόδου με την παραγωγή. Αφορά βιολογικά στοιχεία του ενεργητικού (ζώα και φυτά) και την αγροτική παραγωγή στο σημείο συγκομιδής. Παράδειγμα 15 Την 1/12/20Χ5 γεννιέται ένα γουρουνάκι στο χοιροτροφείο μονάδα ΑΒΓ. Η αμοιβή του κτηνίατρου ανέρχεται σε 50 πλέον το κόστος των εμβολίων ύψους 20. Μέχρι τις 31/12/20Χ5 το γουρουνάκι δεν έχει καταναλώσει ζωοτροφές (αφού θηλάζει). Εκείνη την ημερομηνία το γουρουνάκι ζυγίζει 20 κιλά. Γουρουνάκια αυτής της ηλικίας πωλούνται σε gourme εστιατόρια αντί 7 το κιλό. Η προμήθεια των μεσαζόντων είναι 5% της τιμής πώλησης. Προσδιορίστε το έσοδο που θα αναγνωριστεί στις 31/12/20Χ5 3. Μεταβίβαση ιδιοκτησίας χωρίς παράδοση του προϊόντος Παροχή Υπηρεσιών Παράδειγμα 16 Η ΑΒΓ ενδιαφέρεται να αυξήσει το μετοχικό της κεφάλαιο κατά 20 εκατομμύρια με ιδιωτική τοποθέτηση. Η ΑΒΓ αναθέτει στην εταιρεία συμβούλων ΧΨΖ να αναζητήσει τους υποψήφιους επενδυτές. Η αμοιβή της ΧΨΖ συμφωνείται σε 3% του κεφαλαίου που θα αντληθεί. Στην χρήση 20Χ5, η ΧΨΖ έχει υποστεί κόστος, για την υλοποίηση του έργου, ύψους 38.000. Στην χρήση 20Χ6, το έργο ολοκληρώνεται. Το επιπλέον κόστος της ΧΨΖ για την υλοποίηση του έργου στην χρήση 20Χ6 ανέρχεται σε 145.000 και τα κεφάλαια που θα αντληθούν ανέρχονται σε 12 εκατομμύρια. Μελέτη Περίπτωσης Στις 15/12/2011 η Χρηματιστηριακή εταιρεία ΑΒΓ υπέγραψε με την επενδυτική εταιρεία ΧΨΖ μία σύμβαση με τους παρακάτω όρους: Η ΧΨΖ ήθελε να επενδύσει στην Ελλάδα 500.000.000 κατά τη διάρκεια της χρήσεως 2012. Η ΑΒΓ θα υποδείκνυε στη ΧΨΖ τις μετοχές στις οποίες αξίζει να επενδυθούν τα κεφάλαιά της. Η αμοιβή της ΑΒΓ για το παραπάνω έργο συμφωνήθηκε σε 1.000.000 Όλη η αμοιβή της ΑΒΓ καταβλήθηκε με μεταχρονολογημένη εξάμηνη επιταγή η οποία παραδόθηκε στην ΑΒΓ την ημέρα υπογραφής της σύμβασης. Με την παραλαβή της επιταγής η ΑΒΓ ήταν υποχρεωμένη από τη σύμβαση να εκδώσει τιμολόγιο για το παραπάνω ποσό όπως και έκανε Τι έχετε να παρατηρήσετε? Παράδειγμα 17 Στις 13/12/20Χ8 η κυβέρνηση της χώρας παραιτείται και προκηρύσσονται εκλογές για τις 13/12/20Χ9. Ο υποψήφιος βουλευτής Ζουμπούλης ζητά από τον εταιρεία προώθησης και καθιέρωσης πολιτικών ΑΒΓ να του οργανώσει πέντε «ενθουσιώδεις» προεκλογικές συγκεντρώσεις: στην πρωτεύουσα του νομού και στις τέσσερις πρωτεύουσες των επαρχιών του νομού. Το προϋπολογιστικό κόστος των συγκεντρώσεων εκτιμάται ως εξής: Πρωτεύουσα Νομού: 80.000 Πρωτεύουσα Επαρχίας Α: 20.000 5
Πρωτεύουσα Επαρχίας Β: 30.000 Πρωτεύουσα Επαρχίας Γ: 35.000 Πρωτεύουσα Επαρχίας Δ: 35.000 Σύνολο 200.000 Ο Ζουμπούλης θα καταβάλει στην εταιρεία ΑΒΓ, συνολικά, 300.000, εκ των οποίων 50.000 στη χρήση 20Χ8 και το υπόλοιπο 30 ημέρες μετά την λήξη της προεκλογικής περιόδου. Μέχρι τις 31/12/20Χ8, η ΑΒΓ έχει οργανώσει με επιτυχία τις συγκεντρώσεις στις πρωτεύουσες των επαρχιών Α, Β και Γ όπως αυτές περιγράφονται στη σύμβαση. Α) Προσδιορίστε αν υπάρχουν οι προϋποθέσεις αναγνώρισης του εσόδου καθώς και το ύψος αυτού για το 20Χ8 λαμβάνοντας υπόψη ότι ο προϋπολογισμός του έργου εκτελείται με ασήμαντες αποκλίσεις. Β) Έστω ότι μετά την υπογραφή της σύμβασης διαπιστώνεται ότι η προσφορά ενθουσιωδών οπαδών υστερεί σημαντικά της ζήτησης τα κόστη είναι απρόβλεπτα και δεν μπορεί να γίνει αξιόπιστη εκτίμηση του αποτελέσματος της σύμβασης. Ειδικότερα, στις 31/12/20Χ8 τα κόστη υλοποίησης των τριών συγκεντρώσεων έχουν ανέλθει σε 130.000. Προσδιορίστε το έσοδο που θα αναγνωριστεί στις 31/12/20Χ8 Γ) Έστω ότι μετά την υπογραφή της σύμβασης διαπιστώνεται ότι η προσφορά ενθουσιωδών οπαδών υστερεί σημαντικά της ζήτησης τα κόστη έχουν αυξηθεί δραματικά και εκτιμάται ότι τελικά θα ανέλθουν σε 320.000. Ειδικότερα, στις 31/12/20Χ8 τα κόστη υλοποίησης των τριών συγκεντρώσεων έχουν ανέλθει σε 130.000. Προσδιορίστε το έσοδο που θα αναγνωριστεί στις 31/12/20Χ8 Τόκοι, Δικαιώματα και Μερίσματα Παράδειγμα 18 Η ΑΒΓ αγόρασε την 1/1/20Χ0 μία ομολογία που εκδόθηκε την 1/1/20Χ0, Δ είναι τετραετούς διάρκειας, ονομαστικής αξίας 1.000, τιμής εκδόσεως 1.100, τιμής εξόφλησης 1.000 και σταθερού επιτοκίου 21,72%. Προσδιορίστε το έσοδο από τόκους για τις χρήσεις 20Χ0 20Χ3 Παράδειγμα 19 Η ΑΒΓ αγόρασε την 1/9/20Χ0 ένα ομόλογο που εκδόθηκε την 1/4/20Χ0, Δ είναι μονοετούς διάρκειας, ονομαστικής αξίας 1.000, τιμής εκδόσεως 1.000, τιμής εξόφλησης 1.000 και σταθερού επιτοκίου 12%. Προσδιορίστε την τιμή αγοράς υποθέτοντας ότι τα επιτόκια της αγοράς δεν έχουν μεταβληθεί Κατασκευαστικές Συμβάσεις (ΔΛΠ 11) Παράδειγμα 20 Η τεχνική εταιρεία ΑΒΓ αναλαμβάνει την κατασκευή μιας γέφυρας αντί 12.000. Όλες οι αγορές γίνονται με μετρητά ενώ δεν υπάρχουν αποθέματα τέλους χρήσεως. Ο προϋπολογισμός εισπράξεων και δαπανών δίνεται αμέσως παρακάτω: Περίοδος Εισπράξεις Δαπάνες 1 η 1.800 2.000 2 η 2.400 3.000 3 η 5.400 5.000 4 η 2.400-6
Σύνολο 12.000 10.000 Το έργο ολοκληρώνεται στην περίοδο 3. Ζητείται η διαχρονική κατανομή των εσόδων και εξόδων σύμφωνα με τη μέθοδο: α) του Ποσοστού Υλοποίησης του Έργου β) της Ανάκτησης του κόστους γ) της Ολοκλήρωσης του Έργου δ) της Ταμειακής Λογιστικής 7