ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΕΠΑΛ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ) Ημερομηνία: Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες Σχολική βία Εκδηλώσεις βίας στη σχολική κοινότητα, εκφρασμένες με διάφορες μορφές, έχουν παρατηρηθεί από πολύ παλιά. Δεν είναι νέο φαινόμενο. Κάθε μορφή βίας -λεκτική, σωματική, ψυχολογική, συναισθηματική, σεξουαλική, βανδαλισμός- έχει κατά καιρούς παρουσιαστεί. Μέχρι πρόσφατα, τα διάφορα περιστατικά βίας αντιμετωπίζονταν ως μεμονωμένα περιστατικά. Δεν είχαν ληφθεί σαφή μέτρα πρόληψης. Επειδή, όμως, το φαινόμενο διογκώνεται, στην Ευρώπη και στην Αμερική σχεδιάζονται πολιτικές για τον έλεγχο τέτοιου είδους εκδηλώσεων σχολική κοινότητα. Μία από τις πολιτικές για την πρόληψη της σχολικής βίας είναι η προαγωγή της ψυχικής και της κοινωνικής υγείας στο σχολείο. Η βία ως κοινωνικό φαινόμενο έχει στενή σχέση με την κοινωνική ανισότητα τον κοινωνικό αποκλεισμό, τη ματαίωση και τη διαφορετικότητα. Ειδικότερα η σχολική βία αναφέρεται στην επιβολή της βούλησης ενός μέρους (ατόμου ή ομάδας) σε κάποιο άλλο καθώς και στην πρόκληση ζημιάς ή βλάβης. Περιλαμβάνει διάφορες μορφές, όπως τη λεκτική βία, τη σωματική, την ψυχολογική, τη σεξουαλική και τον βανδαλισμό, αλλά και εγκληματικές ενέργειες σε ορισμένα κράτη, όπως στην Αμερική, τη Γερμανία, τη Φινλανδία, πρόσφατα δε στη χώρα μας. Η σχολική βία στο μεγαλύτερο μέρος της σχετίζεται με τον φοβισμό, το αποκαλούμενο «bullying», δηλαδή την επικράτηση του ισχυρότερου στον ασθενέστερο μέσω της τρομοκρατίας και της βίας. Ο εκφοβισμός επιτυγχάνεται με πολλούς τρόπους, όπως είναι η κοροϊδία, το πείραγμα, ο αστεϊσμός, ο χλευασμός, η άσκηση φυσικής βίας, οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί, ο αποκλεισμός από την ομάδα κ.ά. Λόγω των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών αλλαγών που συμβαίνουν στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, αλλά και εξαιτίας της μετανάστευσης. φαινόμενο της σχολικής βίας αναμένεται να ενταθεί. Γι' αυτό και απασχολεί πλέον σοβαρά την Ευρωπαϊκή Ένωση ο σχεδιασμός μιας πολιτικής που προωθεί την ασφάλεια στο σχολείο. Πολλά κράτη μέλη, όπως η Ολλανδία, η Σουηδία και η Γερμανία, έχουν αναπτύξει ένα πρόγραμμα, στο οποίο οι ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 3
μαθητές έχουν ενεργητική συμμετοχή και αυξημένες ευθύνες, π.χ. αναλαμβάνουν αυτοί την επιδιαιτησία στις συγκρούσεις και όχι οι εκπαιδευτικοί ή οι διευθυντές της σχολικής μονάδας. Ένα σημαντικό μέτρο για την πρόληψη της σχολικής βίας είναι η προαγωγή της ψυχικής υγείας στο σχολείο. Κάθε σχολική μονάδα που αποφάσιζε αναπτύξει ένα τέτοιο πρόγραμμα συνεργάζεται με εξειδικευμένο φορέα, για να μελετήσουν από κοινού τις συνθήκες που επικρατούν στο σχολείο και στον κοινωνικό του περίγυρο (γειτονιά). Το σχολείο απευθύνεται στους γονείς και στους φορείς της κοινότητας, ενώ επιμορφώνει τους εκπαιδευτικούς στο θέμα της σχολικής βίας και της υγιούς ψυχικής ανάπτυξης των παιδιών και των εφήβων. Οι μαθητές αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στην πρόληψη για την αντιμετώπιση των εκδηλώσεων σχολικής βίας. Με βιωματικές μεθόδους, με πολιτιστικά δρώμενα, με συνεργασίες και άλλες δράσεις, επιδιώκεται η ευαισθητοποίηση όλων και η βαθύτερη κατανόηση του φαινομένου, απομυθοποιείται η ξενοφοβία, αναπτύσσεται η επικοινωνία και η αυτοεκτίμηση. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι η σχολική βία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της βίας και της παραβατικότητας που εμφανίζεται στην ευρύτερη κοινωνία. Διασκευή κειμένου της Κ. Σώκου, κοινωνιολόγου υγείας και ιατρικής, στο Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, 28/12/2003 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: Α Να γράψετε την περίληψη του κειμένου που σας έχει δοθεί (100-120 λέξεις). 25 μονάδες Β1. Να αναπτύξετε με τη μέθοδο των παραδειγμάτων το παρακάτω απόσπασμα του κειμένου: Ο εκφοβισμός στο σχολείο επιτυγχάνεται με πολλούς τρόπους. 10 μονάδες Β2. Να αναφέρετε τη συλλογιστική πορεία που ακολουθείται στον πρόλογο και να δικαιολογήσετε την απάντηση σας. 5 μονάδες Β3. Να εντοπίσετε δύο τρόπους ανάπτυξης της δεύτερης παραγράφου και να σημειώσετε τα σχετικά χωρία. 4 μονάδες ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 3
Β4. Ποιο πρόσωπο χρησιμοποιεί ο συγγραφέας του κειμένου και τι πετυχαίνει μ αυτό; 3 μονάδες Β5. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε από ένα συνώνυμο: μορφές, ενέργειες, αλλαγών, ενταθεί, επιδιώκεται, ευρύτερη, διογκώνεται. 7 μονάδες Β6. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε από ένα αντώνυμο: ανισότητα, έχει παρουσιαστεί, σαφή, συμμετοχή, αυξημένες, προαγωγή. 6 μονάδες Γ. Σε ομιλία που εκφωνείτε σε εκδήλωση του σχολείου σας να αναλύσετε τις συνέπειες του σχολικού εκφοβισμού και να προσδιορίσετε τους τρόπους με τους οποίους οι μαθητές, οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του (400 500 λέξεις). 40 μονάδες ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 3 ΑΠΟ 3
ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΕΠΑΛ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ) Ημερομηνία: Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Η συγγραφέας πραγματεύεται το θέμα της σχολικής βίας και των μέτρων πρόληψης της. Αρχικά, αναφέρει ότι λόγω της εξάπλωσης του φαινομένου οργανώνονται από τα κράτη πολιτικές καταπολέμησης του, βασικότερη των οποίων είναι η αγωγή υγείας. Κυριότερη έκφραση της σχολικής βίας είναι ο εκφοβισμός που περιλαμβάνει διάφορες μορφές βίας και εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους, από το πείραγμα και τον ψυχολογικό πόλεμο έως την πρόκληση σωματικής βλάβης. Σκοπός του θύτη είναι να επιβληθεί με κάθε τρόπο στο θύμα. Στη συνέχεια, υπογραμμίζει ότι, λόγω της αναμενόμενης έξαρσης του φαινομένου, η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει προγράμματα αντιμετώπισης του. Σημαντικότερο από αυτά θεωρείται η αγωγή ψυχικής υγείας, γιατί εμπλέκει όλους τους κοινοτικούς και εκπαιδευτικούς φορείς και ενεργοποιεί τους μαθητές πάνω στο πρόβλημα, αποσκοπώντας στην ανάπτυξη του αυτοσυναισθήματος και της αλληλοκατανόησης. Τέλος, υπογραμμίζει ότι η σχολική βία είναι μέρος της κοινωνικής. Β1. Ο εκφοβισμός στο σχολείο επιτυγχάνεται με πολλούς τρόπους. Δυστυχώς, δεν απουσιάζουν ούτε από το σχολείο οι προσπάθειες επιβολής του ισχυρότερου στον ασθενέστερο μέσω της άσκησης τρομοκρατίας και εκφοβισμού. Ο συνηθέστερος τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται ο εκφοβισμός είναι η λεκτική βία. Ο θύτης σε αυτή την περίπτωση ειρωνεύεται, σαρκάζει, χρησιμοποιεί προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, διαδίδει ψευδείς φήμες για την οικονομική κατάσταση και την οικογένεια του θύματος, και γενικά προσπαθεί να μειώσει την προσωπικότητα του παιδιού-θύματος. Επίσης, δε λείπουν οι περιπτώσεις κατά τις οποίες ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 3
παιδιά που αισθάνονται ότι υπερτερούν σωματικά έναντι άλλων μικρόσωμων και αδύναμων, χρησιμοποιούν σωματική βία σε ορισμένους συμμαθητές τους. Νέες δυνατότητες για άσκηση εκφοβισμού προσφέρει η ηλεκτρονική βία, μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, των chat rooms και των κινητών (π.χ. διακίνηση φωτογραφιών με προσβλητικό περιεχόμενο για το παιδί-θύμα). Χειρότερη όμως απ' όλες τις μορφές είναι η ψυχολογική-συναισθηματική βία, μέσω της οποίας επιχειρείται ο αποκλεισμός του παιδιού-θύματος από την παρέα και το παιχνίδι. B2. Παραγωγική Β3. Με ορισμό και με παραδείγματα Β4. Γ πρόσωπο για να επιτευχθεί η αντικειμενικότητα και το ουδέτερο ύφος. Β5. είδη, πράξεις, μεταβολών, ενισχυθεί, στοχεύεται, γενικότερη, αυξάνεται. Β6. ισότητα, έχει εκλείψει, ασαφή, αποχή, μειωμένες, υποβιβασμός. Γ. Σχολική βία Συνέπειες: - Απειλεί την ψυχική υγεία των παιδιών (κατάθλιψη, απομόνωση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αυτοκτονίες, βίαια ξεσπάσματα) - Διαταράσσει τη λειτουργία του σχολείου ως παιδαγωγικού θεσμού και το καθιστά χώρο βίας και φόβου. - Κλονίζει την κοινωνική συνοχή και προκαλεί ανησυχίες για το μέλλον των παιδιών και της κοινωνίας. - Εγκατάλειψη σχολείου ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 3
Αντιμετώπιση: - Εκπαιδευτικοί: να επιμορφωθούν σχετικά, να συνεργαστούν με την οικογένεια, να διδάξουν τη συνεργασία και κοινωνικές αρετές. - Γονείς: να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση των παιδιών τους, να επικοινωνούν μαζί τους, να μη χρησιμοποιούν μεθόδους που αναπαράγουν τη βία. - Μαθητές: κινητοποίησή τους με ομάδες επίβλεψης στα διαλείμματα, υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΕΛΙΔΑ: 3 ΑΠΟ 3