ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΠ 2000-2006 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 2000 2006 NOΕΜΒΡΙΟΣ 2006

2 ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 3: ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΝΔΟ-ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

3 ΜΕΤΡΟ 3.8: Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις αστικής ανάπτυξης σε τοπικές ζώνες μικρής κλίμακας - Α ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΩΔ. ΟΠΣ 3 ΚΠΣ 2000 2006 20 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 3 ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Μείωση των ενδο-περιφερειακών ανισοτήτων στην Κεντρική Μακεδονία 8 ΜΕΤΡΟ Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις αστικής ανάπτυξης σε τοπικές ζώνες μικρής κλίμακας ΕΤΠΑ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Υποβαθμισμένες αστικές ζώνες μικρής κλίμακας της Περιφέρειας ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΡΟ Πληθυσμός εμπλεκόμενων περιοχών ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 2000 2006 352 ΠΕΔΙΟ/Α ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Αποκατάσταση αστικών περιοχών (100%)

4 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σε χιλ. ΕΥΡΩ ΠΟΣΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΗ Δ.Δ. ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟΝ ΑΞΟΝΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ % Σ.Κ. % Δ.Δ. % Σ.Κ. % Δ.Δ. Συνολικό Κόστος (Σ.Κ.) 43835,970 7,58 2,93 Δημόσια Δαπάνη (Δ.Δ.) 33751,071 5,84 6,61 2,26 2,75 Κοινοτική Συμμετοχή (ΕΤΠΑ) 26295,625 77,91% 4,55 5,15 1,76 2,14 Εθνική Δημόσια Δαπάνη 7455,446 22,09% 1,29 1,46 0,50 0,61 Ιδιωτική Συμμετοχή 10084,899 1,74 0,67 Δανεισμός - - -

5 Β ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ/ΟΙ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΑΞΕΩΝ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΕΙΚΤΕΣ Συνοπτική παρουσίαση της υπάρχουσας κατάστασης Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας περιλαμβάνονται 11 αστικά κέντρα 1 (το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης αποτελεί συνεχόμενη αστική περιοχή) τα οποία συγκεντρώνουν το 57% του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας, καθώς και πληθώρα ημιαστικών κέντρων 2 που συγκεντρώνουν το 17%, του πληθυσμού (στοιχεία Ε.Σ.Υ.Ε. 1991). Κυρίαρχο είναι το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης με την περιαστική του ζώνη, τάξης μεγέθους πληθυσμού 1 εκατομμυρίου κατοίκων, και με λειτουργίες Μητροπολιτικού κέντρου που καλύπτουν την ενδοχώρα της Κεντρικής Μακεδονίας. Απουσιάζουν παντελώς από την περιφέρεια πόλεις μεσαίου μεγέθους, δηλαδή άνω των 100.000 κατοίκων. Οι πρωτεύουσες των νομών (οι πόλεις του Κιλκίς, του Πολυγύρου, της Βέροιας, των Σερρών, της Κατερίνης, της Έδεσσας), καθώς και άλλα αστικά και ημιαστικά κέντρα όπως η Νάουσα στον Νομό Ημαθίας και τα Γιαννιτσά στον Νομό Πέλλας, αποτελούν τις τελευταίες 2 δεκαετίες, αστικούς πόλους μικρού μεγέθους με ανεπτυγμένες λειτουργίες, και σχετικά υψηλή διοικητική, οικονομική και κοινωνική επάρκεια, αποτελώντας σημεία αναφοράς για τις τοπικές κοινωνίες. Μετά την αναχαίτιση των φαινομένων της αστυφιλίας της δεκαετίας του 70 (αποτέλεσμα των έντονων διαρθρωτικών προβλημάτων της Ελληνικής οικονομίας) που οδήγησε σε άναρχη και με χαμηλές προδιαγραφές ανάπτυξη των αστικών περιοχών, ο αστικός πληθυσμός παρουσιάζει τάση σταθεροποίησης σε σχέση με το 1981, αν και τα τελευταία χρόνια εκτός από τη φυσική πληθυσμιακή αύξηση παρατηρείται στην Περιφέρεια, αξιοσημείωτη παλιννόστηση και εισροή αλλοδαπών μεταναστών. Η αύξηση αυτή εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στα αστικά κέντρα τα οποία ως πόλοι οικονομικής δραστηριότητας, δημιουργούν δευτερεύουσες αγορές εργασίας ή έστω προσδοκίες απασχόλησης, που έλκουν τους παλιννοστούντες και τους οικονομικούς μετανάστες (το φαινόμενο αυτό εντοπίζεται με μεγαλύτερη ένταση στο ευρύτερο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης). Η ανάπτυξη των αστικών κέντρων με τις ανεπάρκειες στον πολεοδομικό σχεδιασμό και τη χωροταξική οργάνωση, με την αλόγιστη χρήση υψηλών συντελεστών δόμησης, καθώς και με περιοχές άναρχης επέκτασης, έχει δημιουργήσει αστικές συγκεντρώσεις «σύνθετης προβληματικότητας», όπου παρατηρείται συσσώρευση προβλημάτων στα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του χώρου, στις τεχνικές υποδομές, ελλείψεις και ανεπάρκειες στον κοινωνικό εξοπλισμό, ένταση στην περιβαλλοντική επιβάρυνση του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος και συγκρουόμενες χρήσεις γης (π.χ. από την ύπαρξη ή γειτνίαση με ασύμβατες βιομηχανικές και άλλες χρήσεις). Οι περιοχές αυτές επιβαρύνονται και από οξυμένα κοινωνικά προβλήματα (συγκέντρωση μειονεκτουσών κοινωνικών ομάδων, υψηλά ποσοστά ανεργίας, φτώχειας και φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού) τα οποία αλλού προϋπήρχαν και είτε συντηρούνται είτε.επιδεινώνονται, και αλλού έχουν κάνει την εμφάνισή τους λόγω κυρίως δύο 1 Άνω των 10.000 κατοίκων 2 Μεταξύ 2.000 και 10.000 κατοίκων

6 παραγόντων: της προαστιοποίησης (φυγής του πληθυσμού των κεντρικών περιοχών προς τα προάστια) και της συγκέντρωσης οικονομικών μεταναστών σε αυτές. Τα φαινόμενα αυτά αναφέρονται: α) σε περιοχές αυθαίρετης δόμησης που εντάχθηκαν στα Σχέδια Πόλεων χωρίς τις απαραίτητες ενέργειες αστικής ολοκλήρωσης, β) σε περιοχές αστικής απαξίωσης ως αποτέλεσμα περιβαλλοντικής υποβάθμισης ή/και φθίνουσας βιομηχανικής δραστηριότητας, γ) σε περιοχές απότομης αλλαγής των χρήσεων λόγω οικονομικών και κοινωνικών μετασχηματισμών, δ) σε περιοχές δημιουργίας νέου αστικού χώρου που προήλθε από τις επεκτάσεις των Σχεδίων Πόλεων με υπερεκμετάλλευση των συντελεστών δόμησης, χωρίς την πρόβλεψη των αναγκαίων υποδομών και του απαραίτητου κοινωνικού εξοπλισμού ε) σε αστικούς «δορυφόρους» (κυρίως περί το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης), που δημιουργούν νέο αστικό χώρο αποκομμένο από το αστικό κέντρο αναφοράς, αλλά και εξαρτώμενο ταυτόχρονα από αυτό οικονομικά και κοινωνικά στ) σε ιστορικά κέντρα πόλεων στα οποία παρατηρείται παρακμή λόγω εγκατάλειψης ή αντίστροφα, συσσώρευση λειτουργιών με ταυτόχρονα αντιφατικά φαινόμενα οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Αναλυτική περιγραφή μέτρου3 Α. Το Μέτρο αυτό (συμπληρωματικά με το μέτρο 3.9) στοχεύει στην υποστήριξη σχεδίων «ολιστικής» προσέγγισης με χαρακτήρα: «Ολοκληρωμένων παρεμβάσεων αστικής ανάπτυξης σε τοπικές ζώνες μικρής κλίμακας», δηλαδή στο σχεδιασμό και υλοποίηση ολοκληρωμένων σχεδίων ανάπτυξης αστικών περιοχών οι οποίες συγκεντρώνουν χαρακτηριστικά αστικής, περιβαλλοντικής, οικονομικής και κοινωνικής παρακμής. Στόχος είναι η εξασφάλιση όρων «βιώσιμης αστικής ανάπτυξης» όπως αυτή καταγράφεται στο πλαίσιο δράσης για την αειφόρο αστική ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και περιλαμβάνει δράσεις που αναφέρονται : α) Στη χωρική διάσταση, για την ανάκτηση του ελέγχου του αστικού χώρου μέσα από το χωροταξικό σχεδιασμό, την πολεοδομική οργάνωση και την ορθολογική ανάπτυξη των υποδομών. β) Στην οικονομική διάσταση, με την αύξηση της τοπικής ικανότητας για δημιουργία θέσεων απασχόλησης και την ενεργοποίηση του ενδογενούς δυναμικού και πόρων. γ) Στην κοινωνική διάσταση, με την ήπια διαχείριση φαινομένων φτώχειας, πολιτισμικού και κοινωνικού αποκλεισμού, ρατσισμού, εγκληματικότητας, και τη δημιουργία των αναγκαίων κοινωνικών υποδομών (υγείας, πρόνοιας, εκπαίδευσης, παιδικής προστασίας). δ) Στην περιβαλλοντική διάσταση, για την αντιμετώπιση της ανεξέλεγκτης εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων της πόλης (αέρας, νερό, έδαφος, ζωτικός χώρος), την επίλυση φαινομένων σύγκρουσης χρήσεων και δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων (αέρια μόλυνση, ηχορύπανση, οπτική ρύπανση, κλπ), την περιβαλλοντική αποκατάσταση υποβαθμισμένων περιοχών και την αναστροφή των φαινομένων κορεσμού του δομημένου περιβάλλοντος. ε) Στην πολιτιστική διάσταση, με τη δημιουργία πολιτιστικής ταυτότητας ως στοιχείο της νέας φυσιογνωμίας του αστικού χώρου. 3 Τα Μέτρα 3.8 και 3.9 είναι αναπόσπαστα στοιχεία μίας ολοκληρωμένης αντιμετώπισης. Για τον λόγο αυτόν, η περιγραφή αφορά στο σύνολο των Μέτρων 3.8 και 3.9.

7 Β. Τα Ολοκληρωμένα αυτά Σχέδια αποβλέπουν στην ανασυγκρότηση και αειφόρο οικονομική και κοινωνική αναζωογόνηση αστικών περιοχών με πολλαπλά προβλήματα, με δράσεις που θα συμβάλλουν στην πολεοδομική οργάνωσή τους και αναδιοργάνωση, στην δημιουργία των αναγκαίων υποδομών στην τόνωση της οικονομικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας και στην βελτίωση των όρων της τοπικής αγοράς εργασίας, στην δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, στην κοινωνική αναζωογόνηση και την απάλειψη των κοινωνικών ανισοτήτων και την άρση των όρων κοινωνικού αποκλεισμού, στην περιβαλλοντική προστασία και αναβάθμιση. Δράσεις που χρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ περιλαμβάνονται στο μέτρο 3.8, ενώ Ενέργειες που χρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ περιλαμβάνονται στο μέτρο 3.9. Ως επιλέξιμες περιοχές παρέμβασης θεωρούνται συνεκτικές αστικές ζώνες ή ενότητες αστικών θυλάκων με ομοειδή κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά που εντοπίζονται μέσα σε ευρύτερες αστικές περιοχές - γεωγραφικά και πληθυσμιακά προσδιορισμένες, που αποτελούν διακριτές πολεοδομικές ενότητες με ενιαία κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά όπως περιγράφηκαν προηγουμένως, και οι οποίες ορίζονται στην βάση 4 θεμελιωδών κριτηρίων : 1. Υποβαθμισμένο αστικό περιβάλλον. 2. Υψηλοί δείκτες ανεργίας (ιδιαίτερα μακροχρόνιας) και ύπαρξη φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού για μειονεκτούσες κοινωνικές ομάδες (με έμφαση στους κάθε είδους πρόσφυγες, παλιννοστούντες ή μετανάστες). 3. Χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο του πληθυσμού (κάτω από τον Εθνικό μέσο όρο). 4. Ύπαρξη προϋποθέσεων για την ενεργοποίηση του τοπικού δυναμικού και αξιοποίηση τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων για την οικονομική μεγέθυνση των τοπικών αγορών εργασίας. Κάτω από αυτό το πρίσμα, ιδιαίτερη σημασία έχει η ενότητα των παρεμβάσεων και η συνάφεια των δράσεων που θα πρέπει να οδηγεί σε αλληλουχίες αποτελεσμάτων και όχι σε αποσπασματικά έργα χωρίς συνέργια και συνοχή. Ο τύπος των παρεμβάσεων στοχεύει στην άρση των παραγόντων αστικής και κοινωνικής υποβάθμισης και στην ενεργοποίηση του τοπικού δυναμικού για την δημιουργία μέσω αυτών, πολλαπλασιαστικών αποτελεσμάτων που θα εγγυώνται μακροπρόθεσμα τη βιώσιμη αειφόρο ανάπτυξη των περιοχών στο οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο καθώς και στους όρους αστικής ανάπτυξης στο δομημένο περιβάλλον. Γ. Στην στοχοθεσία του Άξονα 3 «Μείωση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων στην Κεντρική Μακεδονία» αναφέρεται ρητά ο στόχος για «.Περιβαλλοντική και κοινωνική αναβάθμιση των αστικών περιοχών με την εφαρμογή σχεδίων ολοκληρωμένης παρέμβασης που να ενθαρρύνουν την πολύ-λειτουργική ανάπτυξη, τη δημιουργία νέων δομών πρόνοιας, την ενίσχυση των νέων συστημάτων δημόσιας μεταφοράς.». Οι στόχοι του Μέτρου όπως περιγράφονται βρίσκονται σε πλήρη αντιστοίχηση με τη διατύπωση αυτή. Ιεράρχηση των αναγκών και προτεραιοτήτων του μέτρου και σημαντικότητα ως προς την επίτευξη του στόχου του μέτρου Οι προτεραιότητες του Μέτρου βρίσκονται σε αρμονία με τις στόχους, όπως διατυπώνονται στο πλαίσιο δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 1998 για την «Αειφόρο αστική ανάπτυξη» και έχουν ως εξής :

8 Η πολεοδομική αναδιοργάνωση και η χωροταξική βελτίωση με την αναθεώρηση των χρήσεων γης. Η βελτίωση του αστικού χώρου σε επίπεδο υποδομών, αστικού, κοινωνικού εξοπλισμού, και η ανάπτυξη αστικής τεχνολογίας ιδιαίτερα στους τομείς του περιβάλλοντος και των συστημάτων μεταφοράς. Η καλύτερη διαχείριση του αστικού και του φυσικού περιβάλλοντος και η μείωση των επιβαρύνσεων σε αυτό από την μη ορθολογική χρήση των διαθέσιμων φυσικών πόρων. Η δημιουργία υποδομών (παγίων ή τεχνολογικών) που συμβάλλουν στην διαφοροποίηση και την ευελιξία της τοπικής οικονομίας και την δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Η επανάχρηση ανενεργού κτιριακού αποθέματος και η αξιοποίησή του για την λειτουργία επιχειρηματικών ή πολιτιστικών και κοινωνικών υποδομών. Η βελτίωση και ανανέωση του οικιστικού αποθέματος και γενικά η ανάπτυξη πολιτικής κατοικίας με την ενεργοποίηση πολεοδομικών εργαλείων (π.χ. Ζ.Ο.Ε., Ζ.Ε.Π. Real estate κλπ). Η διαχείριση κοινωνικών φαινομένων, με ενεργητικές μορφές δράσης που αναφέρονται σε άϋλες επενδύσεις, όπως εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση, απασχόληση (αντιμετωπίζεται κυρίως από το Μέτρο 3.9). Συνοπτική περιγραφή κατηγοριών πράξεων και ενδεικτικές προβλεπόμενες πράξεις Ως ενδεικτικές κατηγορίες πράξεων του Μέτρου μπορούν να αναφερθούν : Η πολυλειτουργική και οικολογική ανάπλαση σε αστικές ζώνες, ή ενότητες αστικών θυλάκων, με ενέργειες που αποσκοπούν σε : Ανάπλαση οικισμών (Εξυγίανση εκτάσεων που έχουν υποστεί ρύπανση, ανάπλαση-ανακαίνιση κτηρίων, δημιουργία χώρων πρασίνου κτηριακές υποδομές για εγκατάσταση κοινωνικών και οικονομικών δραστηριοτήτων, ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, ανάπλαση αστικών κέντρων, αναβάθμιση αστικού περιβάλλοντος, κοινωνικές υποδομές, βελτίωση ασφάλειας και πρόληψη εγκληματικότητας, εκπαίδευση κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού κλπ). Ενίσχυση των Δικτύων Δημόσιας μεταφοράς και Επικοινωνιών (Αναδιοργάνωση συστήματος μεταφοράς, βελτίωση ασφάλειας, υπηρεσίες τηλεματικής, «καθαρά» οχήματα δημόσιων μεταφορών, χώροι στάθμευσης, δημιουργία οδών, πεζοδρόμων, ποδηλατοδρόμων, κατάρτιση προσωπικού, κλπ). Ένταξη ατόμων που πλήττονται από τον αποκλεισμό (Εξατομικευμένη παροχή συμβουλών,προγράμματα εκμάθησης γλώσσας,, βελτίωση υπηρεσιών υγείας, προγράμματα επαγγελματικής εμπειρίας σε τομείς που έχουν ήδη αναπτυχθεί στην περιοχή ή πρόκειται να αναπτυχθούν, επενδύσεις σε τομείς της εκπαίδευσης για συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού και ταυτόχρονα προώθηση ολοκληρωμένων και εξατομικευμένων προγραμμάτων με στόχο την επανένταξη των συγκεκριμένων ομάδων κλπ). Ανάληψη οικονομικών δραστηριοτήτων σε συνδυασμό με απασχόληση (Στήριξη Επιχειρηματικών Πρωτοβουλιών -εμπόριο, συνεταιρισμοί,βιοτεχνία- μεταφορά τεχνολογίας, παροχή συμβουλών σε επιχειρηματίες, διαχείριση αναπτυξιακών προγραμμάτων- δημιουργία Επιχειρηματικών Κέντρων, Επιμόρφωση σε όλες τις παραπάνω δραστηριότητες, στήριξη έργων

9 εντάσεως εργασίας, πρόβλεψη - εγκατάσταση κοινωνικής υποδομής, διατήρηση και διάδοση πολιτιστικών στοιχείων κλπ). Ανάπτυξη του δυναμικού των τεχνολογιών για την Κοινωνία της Πληροφορίας. (Κατάρτιση και εγκατάσταση συστημάτων τηλεργασίας, χρησιμοποίηση δικτύου Internet, υποστήριξη για την διάδοση της χρήσης των νέων τεχνολογιών, εκπαίδευση, πλήροφόριση, επικοινωνία κλπ). Βελτίωση διοικητικών υπηρεσιών (νέες δομές διαχείρισης αναδιοργάνωση-εκσυγχρονισμός διοικητικών υπηρεσιών, ενημέρωση ανταλλαγή εμπειριών κλπ). στις επιλέξιμες περιοχές όπως προσδιορίζονται στις 6 κατηγορίες αστικής τυπολογίας που προαναφέρθηκαν προηγούμενα: 1. σε περιοχές αυθαίρετης δόμησης που εντάχθηκαν στα Σχέδια Πόλεων χωρίς τις απαραίτητες ενέργειες αστικής ολοκλήρωσης, 2. σε περιοχές αστικής απαξίωσης ως αποτέλεσμα περιβαλλοντικής υποβάθμισης ή/και φθίνουσας βιομηχανικής δραστηριότητας, 3. σε περιοχές απότομης αλλαγής των χρήσεων λόγω οικονομικών και κοινωνικών μετασχηματισμών, 4. σε περιοχές δημιουργίας νέου αστικού χώρου που προήλθε από τις επεκτάσεις των Σχεδίων Πόλεων με υπερεκμετάλλευση των συντελεστών δόμησης, χωρίς την πρόβλεψη των αναγκαίων υποδομών και του απαραίτητου κοινωνικού εξοπλισμού, 5. σε αστικούς «δορυφόρους» (κυρίως περί το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης), που δημιουργούν νέο αστικό χώρο αποκομμένο από το αστικό κέντρο αναφοράς, αλλά και εξαρτώμενο ταυτόχρονα από αυτό οικονομικά και κοινωνικά, 6. σε ιστορικά κέντρα πόλεων στα οποία παρατηρείται συσσώρευση λειτουργιών και αντιφατικά φαινόμενα οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Ως ενδεικτικές πράξεις μπορούν να αναφερθούν : Η βελτίωση του αστικού χώρου με την υλοποίηση έργων ανάπλασης περιοχών για την απόδοση δημόσιων χώρων αναψυχής, και κοινωνικών λειτουργιών, Η βελτίωση των υποδομών του αστικού χώρου που συμβάλουν στην ασφάλεια και προάγουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων, Η ανάπλαση των όψεων των κτηρίων για την αισθητική αναβάθμιση περιοχών και ιδιαίτερα η αρχιτεκτονική ανάδειξη διατηρητέων κτηρίων ή των κτηρίων δημόσιας χρήσης, Ο δημόσιος φωτισμός κοινόχρηστων χώρων, όψεων κτηρίων, μνημείων και οδών για την βελτίωση της αστικής αισθητικής του χώρου, Η βελτίωση των δικτύων μεταφορών που συμβάλλουν στην ασφαλή και ταχύτερη μεταφορά ανθρώπων και εμπορευμάτων με συμβατικές μεθόδους αλλά και με την εισαγωγή συστημάτων τηλεματικής για την μεταφορά δεδομένων του μεταφορικού δικτύου. Η δημιουργία υποδομών που αυξάνουν τις δυνατότητες αξιοποίησης συγκριτικών πλεονεκτημάτων των περιοχών για την οικονομική τους ανάπτυξη, ιδιαίτερα μέσα από την ενεργοποίηση φυσικών πόρων (π.χ. σε παραθαλάσσιες αστικές ζώνες) στην λογική της ήπιας και οικολογικής οικονομικής ανάπτυξης. Τα ολοκληρωμένα δίκτυα δημόσιας μεταφοράς.

10 Η βελτίωση επέκταση των δικτύων διαχείρισης αποβλήτων και απορριμμάτων και των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης. Η ανάπτυξη αντιρρυπαντικής τεχνολογίας και μηχανισμών ελέγχου και προστασίας του περιβάλλοντος, Η ανάπτυξη ενεργειακών συστημάτων με την χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η ορθολογική ενεργειακή διαχείριση (π.χ. συστήματα τηλεθέρμανσης, φωτοβολταϊκών τόξων, βιοκλιματικών συστημάτων), Η ανάπτυξη των θεσμικών και τεχνικών εργαλείων για τον πολεοδομικό σχεδιασμό και την χωροταξική οργάνωση (Θεσμικές ρυθμίσεις, εκπόνηση μελετών, σύσταση νέων Νομικών προσώπων, συστήματα G.I.S., κλπ), Η δημιουργία υποδομών Υγείας και Πρόνοιας, Η παραγωγή και προβολή προϊόντων και υπηρεσιών, στα πλαίσια των κατευθύνσεων του ΥΠ.ΑΝ., Η δημιουργία πολιτιστικών υποδομών, Οι παρεμβάσεις στο ανθρώπινο δυναμικό (μέσα από το Μέτρο 3.9). Ποσοτικοποίηση στόχων μέτρου Δείκτες Α. ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΕΚΡΟΩΝ) ΤΙΜΗ ΒΑΣΗΣ ΣΤΟΧΟΣ 2003 ΣΤΟΧΟΣ 2006 Χρηματοδοτούμενα σχέδια (αρ.) ---- --- 10 Έκταση περιοχών στις οποίες γίνονται αναπλάσεις (στρ.) --- --- >15.000 Ενισχυόμενες επιχειρήσεις (αρ.) --- --- 70 Β. ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ Μεικτές θέσεις απασχόλησης κατά την υλοποίηση (ισοδύναμα ανθρωποέτη 12μηνης διάρκειας) --- --- 70 Γ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Νέες (μεικτές) θέσεις πλήρους απασχόλησης (αρ.) Αριθμός ωφελούμενων κατοίκων (αρ.) --- --- 200 --- --- >160.000

11 Γ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ: 3 ΜΕΤΡΟ: 8 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕΤΡΟΥ ΑΝΑ ΕΤΟΣ (σε Ευρώ) ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΠΕΔΙΑ ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Σύνολο Δημόσιας Δαπάνης Δ Η Μ Ο Σ Ι Α Δ Α Π Α Ν Η Κοινοτική Συμμετοχή Εθνική Δημόσια Δαπάνη Σύνολο ΕΤΠΑ ΕΚΤ ΕΓΤΠΕ-Π ΧΜΠΑ Σύνολο Κεντρική Περιφ/κή Τοπική Άλλη Ιδιώτες Ταμείο Συνοχής Λοιπά Δάνεια χρημ/τικά ΕΤΕ μέσα 1=2+13 2=3+8 3=4+5+6+7 4 5 6 7 8=9+10+11 9 10 11 12 13 14 15 16 2000 2001 352 6.400.838 4.889.509 3.667.132 3.667.132 1.222.377 1.222.377 1.511.329 2002 352 8.071.155 6.178.208 4.633.656 4.633.656 1.544.552 1.544.552 1.892.947 2003 352 8.445.042 6.469.491 4.852.118 4.852.118 1.617.373 1.617.373 1.975.551 2004 352 8.834.468 6.837.747 5.128.310 5.128.310 1.709.437 1.709.437 1.996.721 2005 352 7.028.077 5.446.829 4.085.122 4.085.122 1.361.707 1.361.707 1.581.248 2006 352 5.056.390 3.929.287 3.929.287 3.929.287 0 0 1.127.103 ΣΥΝΟΛΑ 43.835.970 33.751.071 26.295.625 26.295.625 7.455.446 7.455.446 10.084.899

12 Δ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Εξειδίκευση διαδικασιών, λειτουργιών, οργανωτικών προϋποθέσεων, κλπ. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των Διαχειριστικών Αρχών Η κατάθεση των ολοκληρωμένων σχεδίων θα γίνει ύστερα από σχετική δημόσια πρόσκληση της Διαχειριστικής Αρχής του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος, στην οποία θα αναφέρονται τα κριτήρια, οι όροι και οι προδιαγραφές επιλεξιμότητας των Σχεδίων στη βάση Οδηγού Εφαρμογής που θα εκδοθεί από τη Διαχειριστική Αρχή. Ως κατευθυντήριες κατηγορίες κριτηρίων για την επιλογή των ζωνών παρέμβασης (ευνοούνται οι ζώνες με τις δυσμενέστερες επιδόσεις ) ορίζονται ως εξής: 1. Χωροταξικά και Πολεοδομικά κριτήρια : - οι θεσμικές ρυθμίσεις για τις χρήσεις γης, - ο βαθμός πολεοδόμησης, - οι υφιστάμενες τεχνικές υποδομές, - οι προοπτικές οικιστικής ανάπτυξης. 2. Οικονομικά κριτήρια: - το επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας - οι δυνατότητες για παραγωγική απασχόληση - το επίπεδο και τα χαρακτηριστικά της ανεργίας - το επίπεδο εισοδήματος 3. Περιβαλλοντικά κριτήρια: - η παρουσία αστικής και βιομηχανικής ρύπανσης - η κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος - η ύπαρξη χώρων αναψυχής και πρασίνου 4. Κοινωνικά κριτήρια : - η επάρκεια του κοινωνικού εξοπλισμού - η ύπαρξη μειονεκτουσών και ευπαθών ομάδων πληθυσμού - οι δημογραφικές τάσεις όπως εξελίσσονται σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο - η εγκληματικότητα της περιοχής - το επίπεδο των κοινωνικών υποδομών 5. Κριτήρια που συνδέονται με την εκπαίδευση: - το επίπεδο εκπαίδευσης και αναλφαβητισμού - το ποσοστό μαθητών που εγκαταλείπουν το σχολείο - η ευχέρεια πρόσβασης σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης

13 Με βάση τα παραπάνω κριτήρια, θα κληθούν οι Τοπικές Αρχές να υποβάλλουν εκδήλωση ενδιαφέροντος με την μορφή «Επιχειρησιακού Σχεδίου» για την χρηματοδότηση ενότητας πράξεων και δράσεων, που θα αποτελούν ολοκληρωμένη προσέγγιση σε μία συγκεκριμένη χωροταξική ενότητα και που θα περιλαμβάνει: -την υπάρχουσα κατάσταση, -κοινωνικοοικονομικά και περιβαλλοντικά δεδομένα της περιοχής αναφοράς, -τους, κύριους στόχους της παρέμβασης, -τις πράξεις και τις ενέργειες που προτείνεται να χρηματοδοτηθούν και τις εκτιμώμενες επιπτώσεις τους, -τον προϋπολογισμό της πρότασης και τέλος, -τον φορέα που θα υλοποιήσει την κάθε πράξη. Με βάση τα «Επιχειρησιακά Σχέδια» που θα υποβληθούν, η Διαχειριστική Αρχή θα αξιολογήσει και θα εγκρίνει τα Επιχειρησιακά Σχέδια οι πράξεις των οποίων θα ενταχθούν στο ΠΕΠ, στη βάση των κριτηρίων επιλεξιμότητας όπως περιγράφονται στο παρόν και των αναλυτικών προδιαγραφών του Οδηγού Εφαρμογής και θα εισηγηθεί στην Επ.Πα. του ΠΕΠ, η οποία και θα αποφασίσει για τις αστικές ζώνες που θα ενταχθούν στο ΠΕΠ. Στη συνέχεια θα κληθούν οι επιλεγέντες να υποβάλλουν αναλυτικό Σχέδιο Δράσης με την προβλεπόμενη διαδικασία για την ένταξη πράξεων στο ΠΕΠ (υποβολή Τεχνικών Δελτίων, έλεγχος ωριμότητας κλπ). Κρίσιμες διαδρομές στην εφαρμογή συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών και διοικητικών προϋποθέσεων αποτελεσματικής εφαρμογής. Για την απρόσκοπτη υλοποίηση του Μέτρου απαιτείται η έγκριση Οδηγού Εφαρμογής από τη Διαχειριστική Αρχή, που θα εξειδικεύει περαιτέρω τις διαδικασίες επιλογής, τις προτεραιότητες, τις προδιαγραφές επιλεξιμότητας και τους όρους εφαρμογής των Σχεδίων. Προκύπτουσες ανάγκες Τεχνικής Βοήθειας για την εφαρμογή Κρίνεται αναγκαία η διάθεση πιστώσεων από την Τεχνική Βοήθεια : - για την μεταφορά και διάδοση της τεχνογνωσίας ιδιαίτερα μέσα από διακρατικά δίκτυα, - για την Τεχνική Στήριξη των φορέων υλοποίησης κατά την διάρκεια εφαρμογής των Σχεδίων. Ε ΤΕΛΙΚΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ Τελικοί δικαιούχοι του Μέτρου ανάλογα με τη φύση και το είδος της πράξης είναι οι παρακάτω: Δημόσιες υπηρεσίες και ΝΠΔΔ, Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α και Β βαθμού και τα ΝΠΙΔ που προβλέπονται από το Δημοτικό και Νομαρχιακό Κώδικα, Οργανισμοί εποπτευόμενοι από το Ελληνικό Δημόσιο, Προνοιακοί Οργανισμοί ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ (εποπτευόμενοι από το Ελληνικό Δημόσιο), οργανώσεις εργοδοτών και εργαζομένων, Σύλλογοι και Σωματεία, Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες τοπικής βάσης, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, Ενδιάμεσος Φορέας για τις ιδιωτικές επενδύσεις. Ο Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης εφόσον καθοριστεί με σχετική ρύθμιση από την Κεντρική Διαχειριστική Αρχή για την εκτέλεση των πράξεων ενίσχυσης των Ιδιωτικών Επενδύσεων στο πλαίσιο του Μέτρου.

14 ΣΤ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ Στην περίπτωση που στα Σχέδια που θα υποβληθούν θα προβλέπονται Κρατικές Ενισχύσεις κατά την έννοια του άρθρου 87 παρ.1 της Συνθήκης θα εξετάζεται ανάλογα με το μέγεθος των προτεινόμενων δράσεων εάν : - η ενίσχυση πρόκειται να χορηγηθεί κατ εφαρμογή του κανόνα de minimis (η αναφορά του Κανόνα de minimis σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις που θα επιχορηγηθούν δεν μπορούν να λάβουν από οποιαδήποτε πηγή, επιχορήγηση για μία τριετία μεγαλύτερη των 100.000 ΕΥΡΩ), - η ενίσχυση θα χορηγείται κατ εφαρμογή και σύμφωνα με τον Κανόνα του Συμβουλίου (EC) Νο 70/2001 της 12/01/2001 (com L 10/33 της 13/01/2001).