Λιανεμπόριο Τροφίμων Σημερινή Κατάσταση και Προοπτικές Καθ. Γιώργος Δουκίδης Επιστημονικός Σύμβουλος ΙΕΛΚΑ

Λιανεμπόριο Τροφίμων 2015-2016 Σημερινή Κατάσταση και Προοπτικές Καθ. Γιώργος Δουκίδης Επιστημονικός Σύμβουλος ΙΕΛΚΑ 1. Ασταθές Μακροοικονομικό Περιβάλλον 2. Σημαντικός Κλάδος με Υψηλά Μεγέθη 3. Το Πυκνό και Ανταγωνιστικό Δίκτυο Καταστημάτων 4. Αύξηση ΦΠΑ στα Τρόφιμα 5. Capital Controls και Πλαστικό Χρήμα 6. Ο Αναδυόμενος Έλληνας Καταναλωτής 7. Εμφάνιση της Πολυκαναλικής Συμπεριφοράς 8. Θεσμικά Θέματα 9. Οι πωλήσεις το 2016 1

Λιανεμπόριο Τροφίμων 2015-2016 Σημερινή Κατάσταση και Προοπτικές 1. Ασταθές Μακροοικονομικό Περιβάλλον 2. Σημαντικός Κλάδος με Υψηλά Μεγέθη 3. Το Πυκνό και Ανταγωνιστικό Δίκτυο Καταστημάτων 4. Αύξηση ΦΠΑ στα Τρόφιμα 5. Capital Controls και Πλαστικό Χρήμα 6. Ο Αναδυόμενος Έλληνας Καταναλωτής 7. Εμφάνιση της Πολυκαναλικής Συμπεριφοράς 8. Θεσμικά Θέματα 9. Οι πωλήσεις το 2016 2

Αρνητικές μακροοικονομικές εκτιμήσεις 2015-2016 2014 2015 2016 Πραγματικό ΑΕΠ +0,8% -2,3% -1,3% Ιδιωτική κατανάλωση +1,3% -1,6% -2.4% Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών +9,0% -1.5% -1,0% Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών +7,4% -3,6% 0,0% Δείκτης τιμών καταναλωτή -1,4% -0,5% +1,3% Απασχόληση +0,7% -1,6% -1,0% Ποσοστό Ανεργίας 24,6% 25,4% 25,8% Πηγή: Σχέδιο προϋπολογισμού 2016 3

Αύξηση του δείκτη φτώχειας Πηγή: ΤτΕ 4

Αυξανόμενη φτωχοποίηση των καταναλωτών στα Σ/Μ 100% 90% 80% 26% 30% 70% 60% 24% 23% Omnichannel 50% Αδιάφοροι/ βιαστικοί 40% 30% 21% 24% Loyalty Lovers Νεόπτωχοι 20% 10% 29% 24% 0% 2015 2014 Πηγή: ΙΕΛΚΑ, Κατηγοριοποίηση Πελατών στα Ελληνικά Σ/Μ 5

Σε συνεχή πτώση η καταναλωτική εμπιστοσύνη 6

-30% η πτώση της αγοράς από την αρχή της κρίσης 30.0 25.0 20.0 15.0 10.0 5.0 0.0 20.9 19.9 18.5 16.8 15.3 14.0 23.5 24.6 25.6 24.9 24.4 23.5 21.5 20.0 19.6 19.2 18.6-28% Πωλήσεις Τροφίμων εκτίμηση Πωλήσεις Τροφίμων Πηγή: ΙΕΛΚΑ 8

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 *2014 *2015 Το Λιανεμπόριο Τροφίμων πλέον ξεπερνά το λοιπό λιανεμπόριο 35.00 30.00 25.00 30.88 25.59 20.00 15.00 10.00 5.00 0.00 19.30 17.31 Grocery Retail Non-Grocery Retail Πηγή: ΙΕΛΚΑ 9

Μικρό το ποσοστό συμμετοχής των Σουπερμάρκετ με προοπτικές περεταίρω ανάπτυξης Food-on-the-Go C. ΛΙΑΝΕΜΠΡΟΡΙΟ ΤΡΟΦΙΜΩΝ (Περίπτερα, Κάβες, Αρτοπωλεία, Κρεοπωλεία, Οπωροπωλεία, Ιχθυοπωλεία, Λαϊκές Αγορές κλπ) + B 100% 19.0 δισ. Convenience Store B. ΜΗ ΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΚΑΤ/ΤΑ + A 63% 12.0 δισ. A. ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΣΟΥΠΕΡΜΑΡΚΕΤ 55% 10.5 δισ. Νέες Κατηγορίες Προϊόντων 10

Σημαντική η Αλυσίδα Αξίας του Υπερ-Κλάδου των FMCGs 9,8 δις Μεταποίηση 16 χιλ. επιχειρήσεις Χονδρεμπόριο* 17.1 δις 12,5 χιλ επιχειρήσεις Λιανεμπόριο ~23 δις 53 χιλ. επιχειρήσεις 4.1 δις Πηγή: ΙΕΛΚΑ *Το χονδρεμπόριο περιλαμβάνει πολλαπλούς κόμβους της αλυσίδας Εξωτερικό 6.2 δις 11

Ουσιαστική η Συμβολή στην Εθνική Οικονομία (2014) Άμεση: 8.97 δις 345.3 χιλ. εργαζόμενοι Μεταποίηση 4.8 δις 94.1 χιλ. εργαζόμενοι Έμμεση*: 5.53 δις 199.9 χιλ. εργαζόμενοι Μεταποίηση 3.2 δις 62.1 Χονδρικό εμπόριο 1.5 δις 64.6 χιλ. εργαζόμενοι Λιανικό εμπόριο 2.6 δις 186.6 χιλ. εργαζόμενοι Χονδρικό εμπόριο 1.0 δις 42.6 Λιανικό εμπόριο 1.3 δις 95.2 Οικονομία: 9.24% του ΑΕΠ (14.5 δις ) Απασχόληση:13.4% Συνόλου (545.1 χιλ.) 12

Σημαντικός Πυλώνας Απασχόλησης 106.0 104.0 102.0 100.0 98.0 96.0 94.0 92.0 90.0 88.0 Η εξέλιξη απασχόλησης στο λιανεμπόριο 2010-2015 100.0 100.7 100.6 101.8 101.6 97.1 94.5 93.8 93.8 104.5 95.5 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Δείκτης απασχόλησης Λιανεμπορίου Δείκτης απασχόλησης λιανεμπορίου τροφίμων Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. (επεξ. ΙΕΛΚΑ) +4,5% την 5ετία 2010-2015 193,000 άμεσα απασχολούμενοι στον κλάδο +8,500 απασχολούμενοι σε σχέση με το 2015 5,34% της Ελληνικής αγοράς εργασίας Σε όλη την Ελλάδα Σε ομάδες του πληθυσμού που πλήττονται περισσότερο από την ανεργία όπως οι νέοι, οι ανειδίκευτοι εργάτες και οι γυναίκες 13

Πυκνό ανταγωνιστικό δίκτυο (προς ολοκλήρωση των κατηγοριών προϊόντων) 16000 15,000 14000 12000 13,000 11,000 12,500 10000 8000 6000 4000 2000 0 Καταστήματα Τροφίμων Φαρμακεία Αρτοποιία Περίπτερα Πηγή: IRI 15

Σημαντικές αλλαγές την τελευταία δεκαετία 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 461 2,576 1,058 34,181 44 594 1,103 2,949 27,004 58 Hupermarkets (2500+ τμ) +32% Σύνολο -22% Μεγάλα Σ/Μ (1000-2499 τμ) +29% -60% Μικρά Σ/Μ (400-999 τμ) +4% -11% Superettes (100-300 τμ) +14% -27% 10,000-20% Convenience Stores -21% - 9,909 7,008 2005 2015 Περίπτερα -29% Πηγή: IRI 16

Σημαντικές Αλλαγές στα top S/M 2006 2016 17

Ανομοιογενής Πυκνότητα Δικτύου Κάτοικοι / Σουπερμάρκετ 4,000 3,500 3,000 2,500 2,000 1,500 1,000 500-356 1,007 1,057 1,771 1,793 1,839 2,169 2,171 2,391 2,479 2,544 2,888 3,343 Πηγή: ΙΕΛΚΑ 18

Σύγκριση Πυκνότητας Δικτύου και Δείκτη Διαθέσιμου Εισοδήματος People/Supermarket Total Income/Supermarket <1,000 people/supermarket 1,000-2,500 people/supermarket >2,500 people/supermarket Πηγή: ΙΕΛΚΑ >40 million /supermarket 20-40 million /supermarket <20 million /supermarket 19

Σύγκριση με την Λαϊκή Αγορά 100.0% 90.0% 80.0% 70.0% 60.0% 50.0% 40.0% 30.0% 20.0% 10.0% 0.0% Σε ποιο από τα παρακάτω σημεία πώλησης θεωρείτε ότι μπορείτε να βρείτε 67.4% 68.6% 24.2% 72.2% 75.3% 20.7% 17.3% 17.7% 2012 2013 2014 2015 Καλύτερες Τιμές Σουπερμάρκετ Καλύτερες Τιμές Λαϊκή 20

Σύγκριση τιμών με και χωρίς ΦΠΑ 80.00 70.00 60.00 50.00 40.00 30.00 20.00 +18% 59.85 50.64 +41% 71.45 +27% 64.17 +9% +30% 54.45 41.77 56.14 +56% 65.08 +43% +15% 59.53 49.73 Ελλάδα Ισπανία Γαλλία Η.Β. Πορτογαλία 10.00 0.00 Με ΦΠΑ Πηγή: ΙΕΛΚΑ, Νοέμβριος 2016 Χωρίς ΦΠΑ 22

Πολύ υψηλότερος ο ΦΠΑ σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ 20.0% 18.0% 16.0% 14.0% 12.0% 10.0% 8.0% 17.1% 14.8% 14.2% 7.8% 17.5% 11.4% 9.0% 8.9% 7.2% Ελλάδα: 24%, 13% Ην. Βασίλειο: 20%, 5%, 0% Γαλλία: 20%, 10%, 5.5% Ισπανία: 21%, 10%, 4% Πορτογαλία: 23%, 13%, 6% 6.0% 4.0% 2.0% 0.0% 2012 2016 23

Η επίδραση της τελευταίας αύξησης του ΦΠΑ Η αναμενόμενη συνολική ετήσια επιβάρυνση για το σύνολο των νοικοκυριών είναι 650 εκατ.. Η αναμενόμενη συνολική ετήσια επιβάρυνση ανά νοικοκυριό για τα τρόφιμα είναι 157 ανά νοικοκυριό, δηλαδή επιπλέον 3,5% κατά μέσο όρο. Είδος Εκτιμώμενη ετήσια επιβάρυνση από αύξηση ΦΠΑ ανά νοικοκυριό Εκτιμώμενη αύξηση εσόδων δημοσίου από ΦΠΑ Αρτοποιήματα (εκτός ψωμιού) 12.98 54 εκατ. Προϊόντα ζύμης 4.82 20 εκατ. Αλλαντικά 8.63 36 εκατ. Παρασκευάσματα ψαριού και 1,43 6 εκατ. κονσέρβες Βούτυρα, λίπη και έλαια (εκτός 5,15 21 εκατ. ελαιόλαδου) Προϊόντα ζαχαροπλαστικής 7,15 30 εκατ. Καφές-Τσάι-Κακάο 7,36 31 εκατ. 24

Jan-12 Feb-12 Mar-12 Apr-12 May-12 Jun-12 Jul-12 Aug-12 Sep-12 Oct-12 Nov-12 Dec-12 Jan-13 Feb-13 Mar-13 Apr-13 May-13 Jun-13 Jul-13 Aug-13 Sep-13 Oct-13 Nov-13 Dec-13 Jan-14 Feb-14 Mar-14 Apr-14 May-14 Jun-14 Jul-14 Aug-14 Sep-14 Oct-14 Nov-14 Dec-14 Jan-15 Feb-15 Mar-15 Apr-15 May-15 Jun-15 Jul-15 Aug-15 Sep-15 Η επίδραση της αύξησης του ΦΠΑ στις τιμές προϊόντων 104.00 Αύξηση ΦΠΑ 102.00 100.00 101.46 98.00 96.00 94.00 97.27 95.32 98.50 96.55 97.86 92.00 90.00 Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά Γενικός Δείκτης Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 25

Αύξηση των Καρτών και των POS 10 8 6 4 2 0 8.18 6.93 300 250 200 150 100 50 0 Συνολικός Τζίρος (σε δισ. ευρώ) 6.07 5.69 5.53 Τερματικά Υποδοχής Καρτών (POS) (σε χιλιάδες) 261 257 214 172 134 157 27 200 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 6.18 7.29 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Στα αστικά κέντρα η χρήση καρτών στα Σουπερμάρκετ έφτασε 40-50% Πηγή: ΤτΕ, 6/2016 28

Υψηλότερο το κόστος του «πλαστικού» χρήματος 2.00% 1.80% 1.60% 1.40% 1.20% 1.00% 0.80% 0.60% 0.40% 0.20% 0.00% Κόστος συναλλαγής πληρωμής λιανέμπορων ως ποσοστό επί των πωλήσεων 0.70% 0.60% 0.90% 1.80% 1.70% 1.65% 1.70% 0.40% 0.80% Μετρητά Πιστωτική Κάρτα Χρεωστική Κάρτα Ι.Ε.Λ.Κ.Α. για Ελλάδα Australian Retailers Association Food Marketing Institute U.S.A. Πηγή: ΙΕΛΚΑ 29

0.22% επί του τζίρου η επιβάρυνση από την αύξηση χρήσης των καρτών 1.20% 1.00% 0.80% 0.60% 0.40% 0.20% 0.00% Κόστος διαχείρισης πληρωμών (μετρητά και πιστωτικές κάρτες) ως % επί των πωλήσεων 0.99% 0.62% 0.59% 0.37% Αλυσίδες σουπερμάρκετ 0.82% 0.22% Σύνολο λιανεμπορίου τροφίμων Πρόβλεψη κόστους διαχείρησης πληρωμών 2016 πριν τα CC Πρόβλεψη κόστους διαχείρησης πληρωμών 2016 σήμερα Διαφορά *Υποθέσεις: 40% ποσοστό αγορών μέσω πιστωτικών καρτών στα σουπερμάρκετ και 10% στο λοιπό λιανεμπόριο τροφίμων Πηγή: ΙΕΛΚΑ 30

Σημαντική η αύξηση του κόστους στο λιανεμπόριο τροφίμων από την αύξηση χρήσης πιστωτικών/χρεωστικών καρτών Εκτίμηση 12μηνο 7/2014-6/2015 Αλυσίδες σουπερμάρκετ Λοιπά σημεία πώλησης Σύνολο (σε εκατ. ) Πωλήσεις 10,500 9,000 19,500 Ποσοστό αγορών με πιστωτικές κάρτες 7.5% 1% Ποσό αγορών με πιστωτικές κάρτες 787.5 90.0 877.5 Εκτίμηση κόστους λόγω πιστωτικών καρτών 13.4 3.2 16.5 Εκτίμηση κόστους λόγω μετρητών 58.3 53.5 111.7 Σύνολο κόστους 71.7 56.6 128.3 Πρόβλεψη 12μηνο 7/2015-6/2016 Αλυσίδες σουπερμάρκετ Λοιπά σημεία πώλησης Σύνολο (σε εκατ. ) Πωλήσεις 10,250 8,750 19,000 Ποσοστό αγορών με πιστωτικές κάρτες 30% 7.5% Ποσό αγορών με πιστωτικές κάρτες 3,075.0 656.3 3,731.3 Εκτίμηση κόστους λόγω πιστωτικών καρτών 52.3 23.0 75.2 Εκτίμηση κόστους λόγω μετρητών 43.1 48.6 91.6 Σύνολο κόστους 95.3 71.5 166.9 31

Άμεσες Επιδράσεις των Capital Controls 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 55% φοβηθήκατε ότι θα υπάρξουν ελλείψεις βασικών προϊόντων; Μετά την επιβολή Capital Control: 38% κάνατε αγορές (π.χ. προμήθειες) τις οποίες δεν είχατε σχεδιάσει πριν; 49% χρησιμοποιείτε πιο συχνά πιστωτική κάρτα για να πληρώσετε στο ΣΜ? Διαφωνώ απόλυτα Διαφωνώ Διαφωνώ λίγο Αδιάφορο Συμφωνώ λίγο Συμφωνώ Συμφωνώ απόλυτα Πηγή: ΙΕΛΚΑ 32

Θετική αξιολόγηση σε σχέση με άλλα σημεία πώλησης 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ποιο από τα παρακάτω σημεία πώλησης τροφίμων θεωρείται ότι ανταποκρίθηκε καλύτερα στις νέες ανάγκες που δημιούργησαν τα Capital Controls 75% 7% 3% 1% 1% 2% 11% Πηγή: ΙΕΛΚΑ 33

3-4 Επισκέψεις στα Σούπερ Μάρκετ την Εβδομάδα Πόσες φορές την εβδομάδα αγοράζετε τρόφιμα από τα παρακάτω σημεία πώλησης; Αρτοπωλείο-Φούρνος Μίνι-Μάρκετ/Περίπτερο Κρεο/Οπωρο/Ιχθυοπωλείο Λαϊκή αγορά Σουπερμάρκετ 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ποτέ 1 2 3 4 5 6 7 8+ Σουπερμάρκετ 11% 15% 19% 17% 13% 10% 7% 7% Πηγή: ΙΕΛΚΑ 0% 20% 40% 60% 80% 100% 35

Ο πιο σημαντικός παράγοντας: Χρήματα Vs. Ποιότητα Αυτή τη στιγμή ποιος είναι πιο σημαντικός παράγοντας όταν ψωνίζετε τρόφιμα; 45.0% 40.0% 35.0% 30.0% 25.0% 20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 0.0% 38.5% 35.4% 35.4% Τα χρήματα που δίνω 29.2% Η ποιότητα 16.9% 17.0% Υγιεινή και Ασφάλεια 15.3% 12.2% Ο χρόνος και η άνεση/ευκολία 2015 2014 Πηγή: ΙΕΛΚΑ 36

Στο κυνήγι των προφορών και εκπτώσεων Οι προσφορές και εκπτώσεις είναι ο κύριος λόγος για να επιλέξω το κατάστημα σουπερμάρκετ που θα επισκεφθώ Αγοράζω περισσότερα προϊόντα σε προσφορά Γενικά κυνηγάτε τις προσφορές στις αγορές στο σουπερμάρκετ; Στα ΣΜ βρίσκετε περισσότερες προσφορές και εκπτώσεις σε σχέση με άλλα καταστήματα Διαφωνώ απολύτως Διαφωνώ Διαφωνώ λίγο Δεν έχω γνώμη Συμφωνώ λίγο Συμφωνώ Συμφωνώ απολύτως 0% 20% 40% 60% 80% 100% Πηγή: ΙΕΛΚΑ 37

Εξοικονόμηση μέσω προσφορών στα Σ/Μ 800,000 700,000 600,000 500,000 400,000 300,000 200,000 100,000 0 Προσφορές στα Σ/Μ 2014 Vs. 2013 680 εκατ. ευρώ 750 εκατ. ευρώ Έτος 2013 Έτος 2014 Η άποψη των Καταναλωτών 100% 80% 60% 40% 20% Στάθμιση συνόλου 11.7% Τίποτα Έως 5% 5-10% 10-20% 20-30% Πηγή: ΙΕΛΚΑ 0% Πάνω από 30% 38

Το 2015 το 42% των FMCG και το 50% των επωνύμων προϊόντων σε κάποιο καθεστώς προώθησης 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 55% 45% 42% 42% 42% 32% 32% 32% 28% 28% 28% 25% 25% 25% 25% 25% 22% 15% Πωλήσεις με προσφορά 2013 Πωλήσεις με προσφορά 2014 Διαφορά Πηγή: ΙΕΛΚΑ 39

Εξέλιξη Διείσδυσης Προϊόντων PL 70.0% 65.0% 60.0% 55.0% 50.0% 45.0% Φέτος σε σχέση με πέρυσι αγοράζω περισσότερα είδη ιδιωτικής ετικέτας 62.5% 67.7% 61.8% 56.4% 40.0% 35.0% 30.0% 25.0% 20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 0.0% Εξέλιξη μεριδίου πωλήσεων σε αξία των προϊόντων PL 11.2% 12.6% 13.9% 15.4% 16.4% 16.2% 16.5% 9.5% 40.0% 2012 Πηγή: ΙΕΛΚΑ 2013 2014 2015 Πηγή: Nielsen 40

Λιανεμπόριο Τροφίμων 2015-2016 Σημερινή Κατάσταση και Προοπτικές 1. Ασταθές Μακροοικονομικό Περιβάλλον 2. Σημαντικός Κλάδος με Υψηλά Μεγέθη 3. Το Πυκνό και Ανταγωνιστικό Δίκτυο Καταστημάτων 4. Αύξηση ΦΠΑ στα Τρόφιμα 5. Capital Controls και Πλαστικό Χρήμα 6. Ο Αναδυόμενος Έλληνας Καταναλωτής 7. Εμφάνιση της Πολυκαναλικής Συμπεριφοράς 8. Πλαστική Σακούλα 9. Οι πωλήσεις το 2016 41

Σταδιακή χρήση ψηφιακών μέσω ειδικά για σύγκριση/πληροφόρηση 100.0% 90.0% 80.0% 70.0% 60.0% 50.0% 40.0% 30.0% 20.0% 10.0% 0.0% 16.0% Έχετε αγοράσει φέτος μέσω internet κάποιο προϊόν που το αγοράζατε πριν σε σουπερμάρκετ; 23.7% 24.2% Πόσο πιθανό είναι να αγοράσετε το 2016 μέσω internet κάποιο προϊόν που το αγοράζατε πριν σε σούπερ μάρκετ; Συχνά ελέγχετε/συγκρίνετε τιμές στο διαδίκτυο και κάνετε τελικά τις αγορές σας στο σουπερμάρκετ; Κινητό τηλέφωνο Internet & Social Media 23.1% 4.8% 18.3% Το Internet/Social media/κινητό τηλέφωνο αποτελεί τη βασική πηγή πληροφόρησης μου για προσφορές στα σουπερμάρκετ 42

Αγορές Προϊόντων Σουπερμάρκετ από το internet 43

Η σημασία των Social Media και του κινητού για τους καταναλωτές Η Επίδραση των Social Media στην αγοραστική συμπεριφορά Η σταδιακή αξιοποίηση των έξυπνων κινητών (Mobile Business) Είναι πιο πιθανό να αγοράσετε ένα προϊόν που ακολουθείτε στα social media; 25% 51% 24% Χρησιμοποιείτε applications για την είσοδο σας στα social media; 22% 21% 57% Είναι πιο πιθανό να αγοράσετε από ένα ηλεκτρονικό κατάστημα που ακολουθείτε στα social media; 23% 46% 31% Χρησιμοποιείτε applications για τη διασκέδαση σας; Χρησιμοποιείτε applications για τη διευκόλυνση των αγορών σας; 28% 34% 27% 31% 45% 35% Είναι πιο πιθανό να αγοράσετε από ένα φυσικό κατάστημα που ακολουθείτε στα social media; 23% 42% 35% Κάνετε download applications τα οποία αφορούν προωθητικές ενέργειες προϊόντων; 63% 33% 4% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Όχι Ίσως Ναι 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ποτέ Σπάνια Συχνά 44

Multi-Channel και Omni-channel συμπεριφορά 36% 35% 35% 34% 34% 33% 33% 32% 32% 31% 31% Το % από τις αγορές σε φυσικό κατάστημα αφού έγινε πρώτα online έρευνα τιμών, σύγκριση προϊόντων 33% 35% 32% Από 0-10% Απο 11-30% Από 30% + 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Τo % από τις online αγορές αφού πρώτα έγινε επίσκεψη για το σκοπό αυτό σε φυσικό κατάστημα; 60% 33% 7% Από 0-10% Απο 11-30% Από 30%- 50%+ 45

Φάρμακα Γενικής Διάθεσης (ΓΕΔΙΦΑ) 3/11/2016: Ανακοίνωσης του ΕΟΦ, με την πρόταση του με τις 40 δραστικές ουσίες που θα περιέχουν τα φάρμακα τα οποία θα μπορούν να πωλούνται εκτός φαρμακείων ΓΕΔΙΦΑ 40 δραστικές ουσίες Vs ΜΗΣΥΦΑ 80 δραστικές ουσίες Αρκετά εμπορικά προϊόντα όπως: Αναλγητικά γενικής χρήσης (π.χ. Ασπιρίνη, Depon κ.α.) Αναλγητικές-παυσίπονες κρέμες Καραμέλες για τον λαιμό Πολυβιταμίνες (π.χ. Geriatric) Στομαχικά βοηθήματα (π.χ. Zantac) Προϊόντα στοματικής υγιεινής (π.χ. Hexalen) Διάφορες κρέμες και αλοιφές (π.χ. Fenistil) Οι 40 δραστικές ουσίες ίσως να αφορούν 1.000+ σκευάσματα, όταν η μνημονιακή υποχρέωση είναι για 216 σκευάσματα Η λίστα δεν είναι τελική καθώς ζητείται feedback από τη βιομηχανία 47

Η υψηλότερη χρήση της πλαστικής σακούλας ανάμεσα στις χώρες μέλη της ΕΕ 400 350 300 250 200 150 100 50 0 Κατά κεφαλήν κατανάλωση σακούλας μίας χρήσης ανά χώρα της ΕΕ (Πηγή: Eunomia, 2012) 4 4 18 18 45 64 71 79 97 100 107 120 125 158 175 181 242 246 252 297 363 48

Στο -1.9% η πτώση της αγοράς τροφίμων το 2015, στο -3.3% οι εκτιμήσεις για το 2016 30.0 25.0 20.0 15.0 10.0 5.0 0.0 20.9 19.9 18.5 16.8 15.3 14.0 23.5 24.6 25.6 24.9 24.4 23.5 21.5 20.0 19.6 19.2 18.6-28% Πωλήσεις Τροφίμων εκτίμηση Πωλήσεις Τροφίμων Πηγή: ΙΕΛΚΑ 50

Σημαντική η μείωση των πωλήσεων Πωλήσεις YTD Σ/Μ 2014-2016 -1.1% -5.7% Μεταβολή όγκου πωλήσεων Ιαν. Ιουν. 2016-10.1% -4.9% -4.6% -5.5% Προϊόντα νοικοκυριού Υγεία-Ομορφιά Τρόφιμα συσκευασμένα Ποτά-Αναψυκτικά -8.8% -5.4% Προϊόντα Bazzar Φρέσκα προϊόντα YTD 2014 YTD 2015 YTD 2016-15.0% -10.0% -5.0% 0.0% Πηγή: IRI 51

Συνεχείς οι μειώσεις της καταναλωτικής δαπάνης 10.0% 5.0% 0.0% -5.0% -10.0% -15.0% -20.0% -25.0% -30.0% Ποσοστιαία μεταβολή μηνιαίας δαπάνης ανά νοικοκυριό σε είδη διατροφής/παντοπωλείου (πηγή: επεξεργασία στοιχείων ΕΛ.ΣΤΑΤ.) -0.6% -0.6% -9.1% -9.7% -5.9% -15.0% -2.8% -17.4% 2010 2011 2012 2013 2014 Ετήσια μεταβολή (σε σχέση με προηγούμενο έτος) Αθροιστική μεταβολή (σε σχέση με το 2010) 52

Η μισή αγορά είναι στην Αττική 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Πηγή: IRI Κατανομή Αξίας Πωλήσεων (%) 6.0 5.9 6.0 7.6 7.7 8.0 14.1 14.4 14.2 11.0 10.7 10.0 11.0 10.9 10.6 50.2 50.5 51.2 ΕΤΟΣ 2013 ΕΤΟΣ 2014 ΕΤΟΣ 2015 Σ/Μ Κρήτης Σ/Μ Πελοπόννησου Σ/Μ Νότια Σ/Μ Βόρεια Σ/Μ Θεσσαλονίκης Σ/Μ Αττικής 53

Λιανεμπόριο Τροφίμων 2015-2016 Σημερινή Κατάσταση και Προοπτικές Καθ. Γιώργος Δουκίδης Επιστημονικός Σύμβουλος ΙΕΛΚΑ 1. Ασταθές Μακροοικονομικό Περιβάλλον 2. Σημαντικός Κλάδος με Υψηλά Μεγέθη 3. Το Πυκνό και Ανταγωνιστικό Δίκτυο Καταστημάτων 4. Αύξηση ΦΠΑ στα Τρόφιμα 5. Capital Controls και Πλαστικό Χρήμα 6. Ο Αναδυόμενος Έλληνας Καταναλωτής 7. Εμφάνιση της Πολυκαναλικής Συμπεριφοράς 8. Πλαστική Σακούλα 9. Οι πωλήσεις το 2016 54