ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΥΔΡΟΚΗΛΗ Είναι η συλλογή υγρού μεταξύ των πετάλων του ιδίως ελυτροειδούς χιτώνα του όρχεως. Αποτέλεσμα αυτού είναι η προοδευτική συνήθως ανώδυνη διόγκωση του μισού ή ολόκληρου του οσχέου εάν η υδροκήλη είναι αμφοτερόπλευρη. Συνήθως δεν ανευρίσκεται κάποιος συγκεκριμένος αιτιολογικός παράγοντας οπότε πρόκειται για ιδιοπαθή υδροκήλη. Μπορεί όμως να παρατηρηθεί συλλογή υγρού
δευτεροπαθώς σαν αντιδραστική εκδήλωση σε κάθε πάθηση του όρχεως ή της επιδιδυμίδας. Κατά την ψηλάφηση του οσχέου ο ιατρός ανακαλύπτει μία μάζα ανώδυνη, που κλυδάζει χωρίς συνήθως σημεία φλεγμονής. Μία από τις κλασσικές μεθόδους διάγνωσης της υδροκήλης είναι η διαφανοσκόπηση, κατά την οποία τοποθετείται μία φωτεινή πηγή στη μία πλευρά του οσχέου και γίνεται έλεγχος της διαφάνειας αυτού από την άλλη πλευρά. Σαφή διάγνωση μπορεί να τεθεί επίσης με τη βοήθεια του υπερηχογραφήματος. Μόνιμη θεραπεία είναι η χειρουργική κατά την οποία αφού αδειάσει το υγρό της συλλογής γίνεται αναστροφή ή πτύχωση του ελυτροειδή χιτώνα ώστε να αποφευχθεί στο μέλλον νέα συλλογή υγρού. Η παρακέντηση της συλλογής παρέχει συνήθως μία προσωρινή ανακούφιση στον ασθενή και γίνεται κυρίως για διαγνωστικούς λόγους. ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ Είναι η κιρσοειδής διεύρυνση των φλεβών του σπερματικού τόνου που έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία μίας μαλθακής, ανώδυνης μάζας πάνω από τον όρχι. Η κύρια αιτία σχηματισμού κιρσοκήλης είναι η ανεπάρκεια των βαλβίδων της έσω σπερματικής φλέβας με αποτέλεσμα τη στάση του αίματους στις φλέβες πάνω από τον όρχι. Παρουσιάζεται συνήθως αριστερά για λόγους ανατομικούς, σπανιώτερα δεξιά ή αμφοτερόπλευρα. Τίθεται συνήθως κλινικά, με τον ασθενή σε όρθια θέση. Ο ιατρός με την ψηλάφηση μπορεί να διαπιστώσει την ύπαρξη όχι της κιρσοκήλης.. Σημαντική βοήθεια προσφέρει πλέον το υπερηχογράφημα οσχέου με έγχρωμο Doppler ροής, με το οποίο μπορεί να διαπιστωθεί ακόμη και μικρού βαθμού κιρσοκήλη. Κιρσοκήλη και γονιμότητα Η κιρσοκήλη θεωρείται ως μία από τις κυριότερες αιτίες ανδρικής στειρότητας. Η ανεύρεσή της σε άτομα με προβλήματα γονιμότητας είναι σαφώς πιο συχνή από ότι στον γενικό πληθυσμό. Θεωρείται ότι η ύπαρξη της κιρσοκήλης μεταβάλλει τις συνθήκες πίεσης, θερμοκρασίας και οξυγόνωσης τοπικά με αποτέλεσμα τη
διαταραχή του μηχανισμού παραγωγής σπερματοζωαρίων. Είναι γεγονός ότι υπάρχουν πολλά άτομα με κιρσοκήλη που είναι γόνιμα. Γι' αυτό το λόγο οι περισσότεροι ιατροί συνιστούν τη χειρουργική διόρθωση της κιρσοκήλης σε άνδρες που οι παράμετροι του σπερμοδιαγράμματος είναι σαφώς επηρεασμένες.. Η θεραπεία είναι χειρουργική και συνίσταται στην απολίνωση της έσω σπερματικής φλέβας σε υψηλότερο επίπεδο, ώστε να σταματήσει η παλινδρόμηση και η στάση του αίματος στον όρχι. Συστροφή του όρχεως Είναι η στροφή του οργάνου γύρω από τον άξονά του. Στην πραγματικότητα συστρέφεται ο σπερματικός τόνος, μέσα από τον οποίο περνούν τα αγγεία και τα νεύρα που καταλήγουν στον όρχι, με αποτέλεσμα τη διακοπή της παροχής αίματος σε αυτόν. Αποτέλεσμα αυτού είναι η ισχαιμία του όρχεως και η νέκρωσή του σε διάστημα λίγων μόλις ωρών. Ανατομικοί λόγοι οι οποίοι επιτρέπουν στον όρχι να περιστραφεί μέσα στο όσχεο θεωρούνται σαν η επικρατέστερη αιτία συστροφής του οργάνου. Για αυτό το λόγο η
μεγαλύτερη συχνότητα συστροφής του όρχεως παρατηρείται στις ηλικίες μεταξύ 12 και 18 ετών, χρονική περίοδος κατά την οποία ο όρχις αυξάνεται σε μέγεθος. Η κλασσική εικόνα της συστροφής περιλαμβάνει πόνο και οίδημα του προσβεβλημένου όρχεως. Η έναρξη του πόνου είναι συνήθως απότομη ενώ σε πολύ λίγη ώρα ακολουθεί το οίδημα. Ο κάθε ιατρός θα πρέπει πάντα να έχει κατά νου την πιθανότητα συστροφής ιδιαίτερα όταν εξετάζει ένα νεαρό ασθενή με τα παραπάνω συμπτώματα. Όταν η κλινική εξέταση δεν είναι αρκετή για να ξεχωρίσει ο ιατρός τη συστροφή του όρχεως από άλλες καταστάσεις με παρόμοια συμπτώματα (όπως μία φλεγμονή του όρχεως), μπορεί να καταφύγει σε άλλες εξετάσεις όπως υπερηχογράφημα Doppler ή σπινθηρογράφημα. Σε κάθε περίπτωση αμφιβολίας η διάγνωση πρέπει να τίθεται χειρουργικά. Ο παράγων χρόνος είναι η βασικότερη παράμετρος στη διάγνωση και αντιμετώπιση της συστροφής του όρχεως. Λόγω της ταχείας νέκρωσης που υφίσταται ο όρχις θα πρέπει η συστροφή να αντιμετωπίζεται μέσα σε 4-6 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων. Εάν το χρονικό διάστημα από την έναρξη των συμπτωμάτων είναι μικρό μπορεί να επιχειρήσει ο ιατρός να ανατάξει τη συστροφή με χειρισμούς στο όσχεο. Σε περίπτωση επιτυχίας σε δεύτερο χρόνο συνιστάται η καθήλωση και των 2 όρχεων στο όσχεο με χειρουργική επέμβαση (ορχεοπηξία) προς αποφυγή μελλοντικής υποτροπής. Η βασική θεραπεία παραμένει η άμεση χειρουργική επέμβαση κατά την οποία αφού αναταχθεί ο όρχις στη συνέχεια εξετάζεται η βιωσιμότητά του. Αν ο όρχις κριθεί βιώσιμος τότε καθηλώνεται στο όσχεο (ορχεοπηξία). Αν κριθεί ότι ο όρχις έχει υποστεί ανεπανόρθωτες αλλοιώσεις τότε αυτός αφαιρείται. Απαραίτητη είναι η καθήλωση και του άλλου όρχεως στο όσχεο. Πρέπει να τονιστεί πάλι ότι η εγρήγορση των γονέων αλλά και του ιατρού σε κάθε περίπτωση επώδυνου και διογκωμένου οσχέου επιβάλλεται ώστε να αποφευχθεί η απώλεια πολύτιμου χρόνου. Σπερματοκήλη Είναι μια ανώδυνη, μικρή, κινητή κύστη που εντοπίζεται πάνω και πίσω από τον όρχι και που περιέχει γαλακτώδες υγρό, μέσα στο οποίο ανευρίσκονται κατά κύριο λόγο σπερματοζωάρια. Η αιτιολογία της σπερματοκήλης είναι άγνωστη. Για τη δημιουργία της έχουν κατά καιρούς ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες, όπως η φλεγμονή, η απόφραξη
και το τραύμα. Λόγω του μικρού μεγέθους της, η σπερματοκήλη συνήθως ανακαλύπτεται τυχαία. Διαφορική διάγνωση θα πρέπει να γίνει από την υδροκήλη (ιδίως σε σπερματοκήλες μεγάλου μεγέθους), αλλά και από τους όγκους του σπερματικού τόνου. Προς την κατεύθυνση αυτή μπορεί να βοηθήσει η υπερηχοτομογραφία του οσχέου. Η σπερματοκήλη συνήθως δεν χρειάζεται θεραπεία, εκτός αν προκαλεί πόνο ή δημιουργεί αισθητικό πρόβλημα στον ασθενή, οπότε και πρέπει να εξαιρείται χειρουργικά. Σμηγματογόνες κύστεις Οι σμηγματογόνες κύστεις του οσχέου είναι κύστεις που αποτελούνται απο λιπώδη ιστό και εμφανίζονται κατα μήκος του οσχέου (σακούλα των όρχεων). Η αιτιολογία ανάπτυξής τους είναι αδιευκρίνιστη και πιθαναλογείται πως υπάρχει οικογενής προδιάθεση που σχετίζεται με την εμφάνιση τους. Οι σμηγματογόνες κύστεις του οσχέου εμφανίζονται συνήθως σαν μικρά εξογκώματα στο όσχεο τα οποια είναι ψηλαφητά κατα την αφή. Με την πάροδο του χρόνου συνήθως διογκώνονται και πολλαπλασιάζονται. Η κλίνική τους εικόνα σε ορισμένες περιπτώσεις παραμένει σταθερή. Στην περίπτωση που αυξηθούν θα πρέπει να αφαιρούνται για λόγους υγιεινής (οταν διοκώνονται παρουσιάζεται δυσοσμία) καθώς και για αισθητικούς λόγους. Η αφαίρεση τους γίνεται με τη χρήση υπερπαλμικού laser CO2. Αποτελεί θεραπεία εκλογής καθώς η αφαίρεση επιτυγχάνεται ανώδυνα, αναίμακατα, χωρίς την τοποθέτηση ραμμάτων και με άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.