MANAGEMENT OF FINANCIAL INSTITUTIONS

Σχετικά έγγραφα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ

Απόστολος Γ. Χριστόπουλος

Εισαγωγή στα Χρηματοοικονομικά Παράγωγα

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ Ενότητα 7: ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ

MANAGEMENT OF FINANCIAL INSTITUTIONS

Περιεχόμενα 9. Περιεχόμενα

ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ. Liquidity Risk, Swaps, Interest Rate Caps and Stress Testing

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

Χρηματοοικονομικοί Κίνδυνοι Εισαγωγικά Στοιχεία των Παραγώγων. Χρηματοοικονομικών Προϊόντων Χρήση και Σημασία των Παραγώγων...

Αντιστάθμιση του Κινδύνου ενός Χαρτοφυλακίου μέσω των Χρηματοοικονομικών Παραγώγων

Χρηματοοικονομικά Παράγωγα και Χρηματιστήριο


Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Ερωτήσεις

ΠΜΣ στην Αναλογιστική Επιστήμη και Διοικητική Κινδύνου. Πιστωτικός Κίνδυνος. Διάλεξη 5: Αντιστάθμιση πιστωτικού κινδύνου. Credit Default Swaps

ΠΑΡΑΓΩΓΑ & ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΝΙΤΜΕΤΩΠΙΣΗ

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΔΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ


Credit Risk Διάλεξη 4

Αγορές Συναλλάγματος (Foreign exchange markets) Συντάκτης :Σιώπη Ευαγγελία

Asset & Liability Management Διάλεξη 5

Παραδείγματα υπολογισμού κόστους, προμήθειας χρεώσεων: Συναλλαγές Ομολόγων / Παραγώγων / Δικαιωμάτων Προαίρεσης

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες:

Διαχείρισης Συναλλαγματικών Κινδύνων Eurobank Τραπεζικής Επιχειρήσεων

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές).

Σ.Μ.Ε σε 10-ετές Ομόλογο Ελληνικού Δημοσίου

Παράγωγα προϊόντα. Προθεσµιακές Συµφωνίες Συµφωνίες Ανταλλαγών Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης ικαιώµατα Προαίρεσης. Απόστολος Γ.

ΠΑΡΑΓΩΓΑ. Στέλιος Ξανθόπουλος

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες:

Μόχλευση, αντιστάθµιση και απλές στρατηγικές µε παράγωγα

ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ

Απαντήστε όλες τις ερωτήσεις. ιάρκεια εξετάσεων: Μια ώρα και 30 λεπτά Ονοµατεπώνυµο φοιτητού/τριας;... Αρ. Μητρ.:...

Πολιτική Οικονομία Ι: Μακροθεωρία και Πολιτική Νίκος Κουτσιαράς. Κυριάκος Φιλίνης

ΔΙΑΛΕΞΗ 11 η ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ & ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

MANAGEMENT OF FINANCIAL INSTITUTIONS

Απόδοση/ Κίνδυνος (Είδη κινδύνου, σχέση κινδύνου- απόδοσης)

ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΘΝΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

ΟΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

Διεθνείς Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου. Ομολογίες, Διάρκεια, Προθεσμιακά Επιτόκια, Ανταλλαγές Επιτοκίων

ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΦΑΡΣΑΡΩΤΑΣ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΑΒΛΑΡΙΔΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΙΌΝΤΩΝ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Συναλλαγματικές ισοτιμίες και αγορά συναλλάγματος

Οδηγός για το Περιθώριο (margin)

ΚΑΛΥΨΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

χρηµατοοικονοµικών παράγωγων συµβολαίων είναι για: αντιστάθµιση κινδύνων επενδυτικούς λόγους

Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου. Ενότητα # 4: Συμφωνίες Ανταλλαγής Διδάσκων: Σπύρος Σπύρου Τμήμα: Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Εισαγωγή στα Παράγωγα Χρηματοοικονομικά Προϊόντα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

ΕΚΠΑ-ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Χειμερινό Εξάμηνο Διεθνής Οικονομική Ενότητα 8. Συναλλαγματική Ισοτιμία και Αγορά Συναλλάγματος

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ (Α1)

Μελετήστε προσεκτικά και δώστε τη δική σας λύση. Όλες οι εργασίες ελέγχονται για αντιγραφή

MANAGEMENT OF FINANCIAL INSTITUTIONS ΔΙΑΛΕΞΗ: ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (DURATION) Τμήμα Χρηματοοικονομικής


MANAGEMENT OF FINANCIAL INSTITUTIONS

2) Στην συνέχεια υπολογίζουμε την ονομαστική αξία του πιστοποιητικού με το συγκεκριμένο αυξημένο επιτόκιο όπως και προηγουμένως, δηλαδή θα έχουμε:

9.Οι Αγορές Παραγώγων (Derivative markets)

Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος)

Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος)

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΙΝΗΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ

IV. ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΚΙΝ ΥΝΩΝ 4. Υπολογισµός κεφαλαιακών απαιτήσεων για τον κίνδυνο βασικού εµπορεύµατος

* ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ Ε.ΣΥ.Λ. Νο. 3

Τράπεζα ABC (Ισολογισμός σε εκ. Ευρώ) Ε: Καθαρή Θέση 200 A: Σύνολο Ενεργητικού 1200 L+E: Παθητικό +Καθαρή Θέση 1200

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΝΤΟΛΩΝ ATTICA BANK

Η ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης ΑΓΓΕΛΟΥ Δ. ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΑ

Παράγωγα Προϊόντα. Τρέχουσα Αγορά ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ. P.G. Artikis

Διάφορες αποδόσεις και Αποτίμηση Ομολόγων

MANAGEMENT OF FINANCIAL INSTITUTIONS

1.1 Εισαγωγή. 1.2 Ορισμός συναλλαγματικής ισοτιμίας

A. Γενικά. B. Βασικοί / Συστηµικοί κίνδυνοι

Γ ΤΟΜΟΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. Άσκηση 1 (τελικές 2011 θέμα 3)

Μετοχές (Μετοχικοί Τίτλοι, βασικά χαρακτηριστικά, δικαιώματα και υποχρεώσεις)

Περιεχόμενα. Το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

Γραπτή Εργασία 3 Παράγωγα Αξιόγραφα. Γενικές οδηγίες

Α Π Ο Φ Α Σ Η 3/378/ τoυ ιοικητικού Συµβουλίου

Γραπτή Εργασία 3 Παράγωγα Αξιόγραφα. Γενικές οδηγίες

β) Αν στο παραπάνω ερώτημα, ο λογαριασμός ήταν σύνθετου τόκου με j(12)=3%, ποιό είναι το ποσό που θα έπρεπε να καταθέσει ;

Χρηματοοικονομική ΙΙ

Επιπλέον Πληροφορίες για τις Επενδυτικές Υπηρεσίες. Εταιρικές Πράξεις

Παράγωγα - Εργαλείο για. ιαχείριση Συνταξιοδοτικών Ταµείων

ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ & ΠΡΟΘΕ- ΣΜΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΟΡΟΙ ΟΜΟΛΟΓΩΝ

Asset & Liability Management Διάλεξη 2

Asset & Liability Management Διάλεξη 6

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΜΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΜΒΑ)

2. Συναλλαγματικές Ισοτιμίες και Αγορά Συναλλάγματος

Γενική Περιγραφή Αγοράς Στόχου (Target Market) 1. Γενικά. 2. Ορισμοί

Τα παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα διαπραγματεύονται σε ειδικές. αγορές και διέπονται από τη δική τους νομοθεσία, μηχανισμούς και κανονισμό.

Οι λειτουργίες του. ιδακτικοί στόχοι. χρήµατος. Αναφορά των ιδιοτήτων του. Αναφορά στα είδη του χρήµατος. Κατανόηση της λειτουργίας του

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Αποτίμηση αξιογράφων σταθερού εισοδήματος


Κάνοντας click στους αριθμούς μέσα σε κόκκινα ορθογώνια, μεταϕέρεστε απευθείας στη λύση ή την εκϕώνηση αντίστοιχα. Άσκηση 1

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΙΤΑΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΥΠΟ ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΑ ΜΕΣΑ

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ

Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου. Ενότητα # 6: Συμβόλαια Δικαιωμάτων Προαίρεσης Διδάσκων: Σπύρος Σπύρου Τμήμα: Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Transcript:

MANAGEMENT O INANCIAL INSTITUTIONS ΔΙΑΛΕΞΗ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ & ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Χρηματοοικονομικής Καθηγητής Γκίκας Χαρδούβελης 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ I. Περιγραφή Παραγώγων Αξιόγραφων II. III. Ορισμοί, είδη παραγώγων, λειτουργία Χρησιμότητα Θεσμικό Πλαίσιο Παράγωγα & Α.Σ.Δ. (D GAP ) utures ΣΜΕ & D GAP Swaps Περιγραφή Ανταλλαγής Επιτοκίων Πιστωτικός Κίνδυνος & Swaps Μακροαντιστάθμιση & Swaps 2

Ι. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΞΙΟΓΡΑΦΩΝ 3

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ A. Χρηματιστηριακά Συμβόλαια (Exchange Contracts) Τυποποιημένα προϊόντα χωρίς πιστωτικό κίνδυνο με αντισυμβαλλόμενο το χρηματιστήριο, που δίνουν τη δυνατότητα στο χρήστη να κλείσει την αρχική του θέση κατά βούληση. i. Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (utures) ii. Δικαιώματα (Οptions) B. Πράξεις εκτός Χρηματιστηρίου (Over-the-Counter Contracts) Συμβόλαια έναντι αντισυμβαλλόμενου, λιγότερο τυποποιημένα και περισσότερο προσαρμοσμένα στις ανάγκες του χρήστη. Ο χρήστης αντιμετωπίζει πιστωτικό κίνδυνο και δεν δύναται να κλείσει την αρχική του θέση πριν τη λήξη. i. Προθεσμιακές Πράξεις (orward) ii. Ανταλλαγές (Swaps) iii. Δικαιώματα Επιτοκίου Μέγιστης και Ελάχιστης Αξίας (Caps, loors, Collars) 4

IGURE 18-1 Contract time lines Spot 0 1 2 3 Μήνες Τιμή συμφωνείται / πληρώνεται + Τα ομόλογα παραδίδονται μεταξύ αγοραστή / πωλητή από τον πωλητή στον αγοραστή orward utures 0 1 2 3 Μήνες Τιμή συμφωνείται μεταξύ Ο αγοραστής πληρώνει αγοραστή / πωλητή τη συμφωνηθείσα τιμή / πωλητής παραδίδει ομόλογα. Marking to market καθημερινά 0 1 2 3 Μήνες Ο αγοραστής / πωλητής εισέρχονται στο ΣΜΕ στην τρέχουσα τιμή στην προθεσμιακή αγορά Ο αγοραστής πληρώνει την τιμή στην προθεσμιακή αγορά στο τέλος του 53ου μήνα. Ο πωλητής παραδίδει τα ομόλογα.

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ Α. ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ (orward, utures) A.1. orward (Προθεσμιακές Πράξεις) Στις εξωχρηματιστηριακές προθεσμιακές πράξεις (forward) o χρήστης υπόσχεται σε ένα συγκεκριμένο αντισυμβαλλόμενο να αγοράσει ή να πωλήσει ένα στοιχείο, π.χ. σε μια ορισμένη τιμή, π.χ. $1,11, και σε μια ορισμένη ημερομηνία, π.χ. 22/11/2005. Δεν γίνεται ανταλλαγή χρηματικού ποσού κατά την υπογραφή της συμφωνίας. Ο διακανονισμός γίνεται στη λήξη. Αν η τιμή του ευρώ στις 22/11/2005 είναι $1,09, τότε ο αγοραστής (θέση long σε ευρώ) «χάνει» και ο πωλητής (θέση short σε ευρώ) «κερδίζει» $2 για κάθε ευρώ που προσυμφωνήθηκε. Αν η τιμή είναι $1,13, τότε συμβαίνει το αντίστροφο. i) Αντισταθμιστής αγοραστής (πωλητής) είναι ο χρήστης, ο οποίος λόγω της φύσης των εργασιών του, στις 22/11/2005 έχει στην κατοχή του δολάρια (ευρώ) και έχει ανάγκη ευρώ (δολαρίων). ii) Κερδοσκόπος αγοραστής (πωλητής) είναι ο χρήστης, ο οποίος στις 21/11/2005 δεν έχει στην κατοχή του διαθέσιμα δολάρια (ευρώ) και αναγκάζεται να βγει στην αγορά και να τα αγοράσει. 6

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ: UTURES Α.2.utures (Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης) Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures), είναι αντικείμενα διαπραγμάτευσης σε χρηματιστήρια παραγώγων. Ο χρήστης αγοράζει ή πωλεί ένα αριθμό τυποποιημένων συμβολαίων, π.χ. «Δεκαετές T-bond με C/ = 6%, μηνός Μαρτίου», έστω στην τιμή 111-26, που αναφέρεται στη μελλοντική τιμή διακανονισμού και διαφέρει από την τιμή της άμεσης αγοράς (spot market) ομολόγων σήμερα (έστω 19/11, 4 μήνες πριν το διακανονισμό), που είναι 112-02. Μετά το κλείσιμο της συμφωνίας, αντισυμβαλλόμενος γίνεται το χρηματιστήριο. Wed, Nov 19, 2003: CBOT, $100.000, 10-year, 6%, pts 32nds of 100% OPEN HIGH LOW SETTLE OPEN INTEREST Dec 113-295 114-05 113-02 113-075 914.619 Mar 112-195 112-23 111-22 111-26 254.345 Est. volume (Wed): 846.861 Tuesday Open Interest was 939.428 & 228.102 Σημείωση: Η τιμή 113-075 = 113 + (7,5)/32 = 113,2344 1/32 = 0,03125, δηλαδή 3,125 basis points 7

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ: UTURES Ο χρήστης καταθέτει στον χρηματομεσίτη μια προκαταβολή (Initial Margin) ανάλογα με τον αριθμό των συμβολαίων που αγόρασε ή πώλησε. Ο λογαριασμός του χρήστη με τον χρηματομεσίτη αυξομειώνεται καθημερινά ανάλογα με τη διακύμανση της τιμής του συμβολαίου στο κλείσιμο (marking to market). Πτώση της τιμής συνεπάγεται μείωση (αύξηση) του λογαριασμού του αγοραστή (πωλητή) και αντιστρόφως. Αν το ύψος του λογαριασμού μειωθεί και φτάσει ένα διατηρητέο επίπεδο (Maintainance Margin), τότε ο χρήστης υποχρεούται να καταθέσει επιπλέον χρήματα (ή κάποιο τίτλο) ώστε ο λογαριασμός του να επανέλθει στο αρχικό ποσό ασφαλείας (initial margin). Ο χρήστης κλείνει τη θέση του όποτε θελήσει, εκτελώντας την αντίστροφη πράξη (π.χ. πωλώντας τον ίδιο αριθμό συμβολαίων αν ήταν αρχικά αγοραστής), και έχει στη διάθεση του το υπόλοιπο του λογαριασμού του. Ο αγοραστής (πωλητής) κερδίζει αν η τιμή του τυποποιημένου συμβολαίου στο κλείσιμο της αρχικής θέσης έχει αυξηθεί (μειωθεί). 8

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ: ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ Α.3. Swaps (Ανταλλαγές) Τα συμβόλαια ανταλλαγών προσομοιάζουν «πακέτα προθεσμιακών συμβολαίων», συνήθως με μακρά λήξη, και προσαρμοσμένα στις ειδικές ανάγκες κάθε χρήστη, όπου συνήθως μεσολαβεί μια εγγυήτρια τράπεζα επενδύσεων. Σταδιακά τα swaps τυποποιήθηκαν σε σημείο που να έχουν δημιουργηθεί και futures on swaps. H τυπική ανταλλαγή επιτοκίων μεταξύ δύο αντισυμβαλλομένων περιλαμβάνει πληρωμές επιτοκίου, που βασίζονται σε ένα προκαθορισμένο υποθετικό ποσό και ένα προκαθορισμένο χρονικό διάστημα: Από τον πρώτο --> στον δεύτερο με σταθερό επιτόκιο (αγοραστής), Από τον δεύτερο --> στον πρώτο με κυμαινόμενο επιτόκιο (πωλητής). Με την πράξη ανταλλαγής, ο αγοραστής (πωλητής) μειώνει τον κίνδυνο επιτοκίου, εφόσον η καθαρή του θέση είναι αρνητική (θετική) συνάρτηση του επιτοκίου. 9

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Β. ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΒΑΣΙΣΜΕΝΑ ΣΕ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣ Ο κάτοχος (αγοραστής) ενός δικαιώματος προαίρεσης επιλέγει αν θα αγοράσει (call options) ή πωλήσει (put option) τον τίτλο ή άλλο υποκείμενο στοιχείο στην προκαθορισμένη τιμή (strike price) έως την προκαθορισμένη ημερομηνία (American option) ή στην προκαθορισμένη ημερομηνία (European option), αλλά δεν είναι υποχρεωμένος να το πράξει. Ο αγοραστής ενός δικαιώματος πληρώνει αντίτιμο (premium) στον πωλητή τη στιγμή της αγοράς (call or put price). Ο αγοραστής δικαιώματος αγοράς (πώλησης) θα ασκήσει το δικαίωμά του μόνο όταν η τιμή στην αγορά διαμορφωθεί στ επίπεδο υψηλότερο (χαμηλότερο) της προκαθορισμένης τιμής. Το τελικό κέρδος του αγοραστή είναι είτε είτε μείον το αρχικό αντίτιμο μείον το αρχικό αντίτιμο συν την παρούσα αξία της διαφοράς της μελλοντικής τιμής διακανονισμού και της προκαθορισμένης τιμής. Β.2. Caps, loors Πακέτα δικαιωμάτων επιτοκίων 10

ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ 1. Βοηθούν στην ανακάλυψη της σωστής τιμής για τα προϊόντα και τα αξιόγραφα της άμεσης αγοράς (spot market). 2. Πολλές αγορές παραγώγων έχουν μεγαλύτερη ρευστότητα (εύρος και πλάτος) και μικρότερο κόστος συναλλαγών από τις άμεσες αγορές. 3. Αν χρησιμοποιηθούν σωστά, οι αγορές παραγώγων αντισταθμίζουν τον κίνδυνο που απορρέει από την διακύμανση των τιμών τίτλων, προϊόντων ή και οικονομικών δεικτών και, έτσι, παρέχουν ασφάλεια σε μια τράπεζα, επιχείρηση, αμοιβαίο κεφάλαιο ή ιδιώτη. Ερώτηση: Ποια είναι η αιτία ύπαρξης παραγώγων σε συγκεκριμένα υποκείμενα προϊόντα ή αξιόγραφα και όχι σε άλλα; Απάντηση: Η υψηλή εμπορευσιμότητα, που είναι η πηγή του κέρδους για τα χρηματιστήρια ή για τους χρηματομεσίτες σε εξω-χρηματιστηριακές αγορές. Στην υψηλή εμπορευσιμότητα συντρέχουν: 1. Η υψηλή διακύμανση της τιμής στην άμεση αγορά, ώστε να υπάρχει ζήτηση για αντιστάθμιση του κινδύνου. 2. Η προσέλκυση των κερδοσκόπων - οι οποίοι προσθέτουν εύρος και πλάτος την αγορά, η οποία όμως απαιτεί προηγούμενη ζήτηση για αντιστάθμιση κινδύνου. 3. Η φερεγγυότητα και ομαλή λειτουργία του χρηματιστηρίου παραγώγων. 11

ΑΡΙΣΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Για την ομαλή λειτουργία και φερεγγυότητα του χρηματιστηρίου παραγώγων, τα χρηματιστήρια επιβάλλουν κατ ιδίαν ή και με την υπόδειξη των εποπτικών αρχών έναν αριθμό ρυθμίσεων. Παραδείγματα είναι: 1. Τα ημερήσια όρια τιμών (price limits). 2. Οι περιορισμοί στον αριθμό (quantity limits) κερδοσκοπικών θέσεων ενός χρήστη. 3. Η δυνατότητα παράδοσης από τον πωλητή κατά τη λήξη του προθεσμιακού συμβολαίου ενός φάσματος παρομοίων προϊόντων ή τίτλων και πολλές φορές σε ημερομηνία που, μέσα σε ορισμένα όρια, καθορίζει ο πωλητής, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα «σφιξίματος» ή «στριμώγματος» (cornering). 4. Οι υποχρεωτικές προκαταβολές (initial margins) όχι μόνο στις θέσεις των επενδυτών-χρηστών, αλλά και στις θέσεις των χρηματομεσιτών. 12

13

14

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ D GAP Τα ΧΙ δεν επιθυμούν να θέσουν το Άνοιγμα Σταθμισμένης Διάρκειας στο μηδέν, D GAP = 0, επειδή τους κοστίζει, χάνουν τους πελάτες τους. Συνεπώς, πραγματοποιούν συναλλαγές εκτός ισολογισμού για να μειώσουν τον κίνδυνο επιτοκίου, αποφεύγοντας την αναδιάρθρωση του ισολογισμού τους. Τα παράγωγα προϊόντα έχουν μικρό συναλλακτικό κόστος και εμφανίζονται στους λογαριασμούς τάξεως (off-balance sheet). A. Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (utures Contracts) B. Ανταλλαγές Επιτοκίων (Interest Rate Swaps) 15

ΙΙ. UTURES (ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ) 16

ΣΜΕ & D GAP Παράδειγμα: Έστω r=10%, D A =5 έτη, D L =3 έτη, Α= $ 100 εκατ., L= $ 90 εκατ., Ε= $ 10 εκατ. Αν το επιτόκιο αυξηθεί σε r =11% ΔΕ = ; 0,01 Απάντηση: 5 3 100 $ 2,09 εκατ. 90 100 1,10 Ερώτηση: (i) Αγοράζει ή πωλεί ΣΜΕ το ΧΙ; (ii) Και πόσα; (iii) Τι συμβόλαια επιλέγει; Απάντηση: (i) Πωλεί. Αν αγοράσει, μεγεθύνει τον κίνδυνο (iii) Το ΧΙ μπορεί να επιλέξει το συμβόλαιο, του οποίου η ΣΔ είναι πιο κοντά στο Άνοιγμα ΣΔ του χαρτοφυλακίου του ΧΙ. Όμως, η επιλογή αυτή δεν είναι κρίσιμη. 17

ΣΜΕ & D GAP (ii) Ας υποθέσουμε ότι το ΧΙ επιλέγει ΣΜΕ 10-ετών κρατικών ομολόγων του CBOT με ονομαστική αξία = $ 100.000, C/ = 6%, P = 107-255 = 107,79. (Σημείωση: Συνεπώς το εξαμηνιαίο «αναμενόμενο» επιτόκιο στα10-ετή είναι 2,5%.) Για να βρούμε τον αριθμό των συμβολαίων θέτουμε ΔΕ = ΔT, όπου T είναι η συνολική θέση σε ΣΜΕ. Υπολογισμός του αριθμού των ΣΜΕ. r DGAP A 1 r r T T D 1 r, T N P Όπου Ν ο αριθμός ΣΜΕ και P η τιμή. 18

Έτσι για: ΣΜΕ & D GAP T N D D GAP A P D GAP P D Ν 5 (0,9)3 2,3 $100 3.000 0,025 1,025 0,025 εκατ. έ 100.000 20 1,025 20 11,025 107.794, 58 20(0,03 0,025) 1,025 20 (1,025) (0,03) (0,03 0,025) (2,3) X (100.000.000) (7,76) X (107.794,58) 274,90 275 15,52 εξάμηνα συμβόλαια 7,76 έτη Τα ομόλογα πληρώνουν εξαμηνιαία τοκομερίδια. Συνεπώς, στον υπολογισμό του D και του P χρησιμοποιούνται 20 εξαμηνιαίες περίοδοι. 19

ΣΜΕ & D GAP Άσκηση: Συνεχίζοντας το προηγούμενο παράδειγμα, τι θα συνέβαινε αν το ΧΙ αποφάσιζε να πουλήσει ΣΜΕ τρίμηνων ευρωδολαρίων του GLOBEX; Πόσα συμβόλαια θα έπρεπε να πουλήσει; Σημείωση: Έκαστο συμβόλαιο έχει = $ 1 εκ. Απάντηση: Έστω αναμενόμενο επιτόκιο στα τρίμηνα ευρωδολάρια, r = 4% P D 1.000.000 1,00985 0,25 έ $ 990.242,73 όπου 1,00985 (1,04 ) (1 / 4 ) Ν ( 2,3) (100.000.000 (990.242,73 ) (0,25 ) ) 929,06 929 συμβόλαια Παρατηρήσατε ότι η σταθμισμένη διάρκεια, D, είναι 31 φορές μικρότερη του 10-ετούς ομολόγου, η ονομαστική αξία του συμβολαίου,, 10 φορές μεγαλύτερη και κατά συνέπεια ο αριθμός των συμβολαίων είναι πάνω από 3 φορές τον αριθμό συμβολαίων στα 10-ετή. 20

ΣΜΕ & D GAP Παράδειγμα Βasis Risk Ο όρος «Basis Risk» υποδηλώνει την ύπαρξη παραγόντων που δημιουργούν εμπόδια στην «τέλεια αντιστάθμιση». Ερώτηση: Πώς γίνεται η αντιστάθμιση στο προηγούμενο παράδειγμα όταν οι αποδόσεις (r C ) στις τρέχουσες αγορές (cash markets) και στις αγορές ΣΜΕ κρατικών ομολόγων (r ) μεταβάλλονται κατά διαφορετικά ποσοστά; Έστω, π.χ., ότι : Απάντηση: Τότε, N r 1 D D r GAP A P b b 1 όπου b = 1,1 Επειδή οι αποδόσεις των ΣΜΕ παρουσιάζουν μεγαλύτερη διακύμανση, το ΧΙ χρειάζεται λιγότερα ΣΜΕ για την αντιστάθμιση. rc r 274,9 1,1 c 249,9 250 συμβόλαια 21

ΙΙΙ. INTEREST RATE SWAPS (ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ ΕΠΙΤΙΟΚΙΩΝ) 22

Παράδειγμα: ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ & D GAP Δύο ΧΙ με αντίθετο κίνδυνο επιτοκίου Ενεργητικό Υποχρεώσεις Τράπεζα Α Δάνεια 100εκατ. ευρώ, Ομολογία 100 εκατ. ευρώ, (φοβάται κάθοδο επιτοκίων) Με επιτόκιο=(euribor + ασφάλιστρο κινδύνου), που αλλάζει κάθε 1 η Μαρτίου D GAP = D A -k D L < 0 με διάρκεια (Μ) 4 έτη και C/=10%. 23

ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ & D GAP Τράπεζα Β (φοβάται άνοδο επιτοκίων) Ενεργητικό Στεγαστικά δάνεια 100εκατ. ευρώ, με σταθερό επιτόκιο και Μ = 15 έτη D GAP = D A -k D L > 0 Υποχρεώσεις Πιστοποιητικά καταθέσεων 100 εκατ. ευρώ, με λήξη σε 1 έτος Συμφωνία ανταλλαγής επιτοκίων a) Ονομαστικό ποσό $ 100 εκατ. b) Λήξη Μ = 4 έτη 24

ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ & D GAP ΤΡΑΠΕΖΑ Α EURIBOR + 2% 10% ΤΡΑΠΕΖΑ Β D L γιατί πληρώνει στη Β μεταβλητό επιτόκιο D L γιατί πληρώνει στην A σταθερό επιτόκιο D A γιατί λαμβάνει από τη Β πληρωμές με σταθερό επιτόκιο D GAP 0 D A D GAP 0 γιατί λαμβάνει από την Α πληρωμές με μεταβλητό επιτόκιο 25

ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ & D GAP Ποια είναι τα ακριβή ποσά που ανταλλάσσονται; Τέλος Χρόνου ΕURIBOR EURIBOR + 2% Πληρωμές της Α Πληρωμές της Β Καθαρές Πληρωμές της Α 1 9% 11% $ 11 εκατ. $ 10 εκατ. + $ 1 εκατ. 2 9% 11% $ 11 εκατ. $ 10 εκατ. + $ 1 εκατ. 3 7% 9% $ 9 εκατ. $ 10 εκατ. - $ 1 εκατ. 4 6% 8% $ 8 εκατ. $ 10 εκατ. - $ 2 εκατ. Οι όροι των συμβολαίων ανταλλαγής μπορούν να συμφωνηθούν ώστε να καλύπτουν όλες τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες των αντισυμβαλλόμενων (π.χ. διαφορετικά ονομαστικά ποσά κάθε χρόνο). 26

ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ & SWAPS Ο πιστωτικός κίνδυνος των Swaps είναι πολύ μικρότερος από ό,τι φαίνεται από το ύψος των ονομαστικών ποσών: a) Τα ποσά τα οποία ανταλλάσσονται είναι τα καθαρά ποσά, τα οποία είναι πολύ μικρότερα των ολικών (ονομαστικών) ποσών. b) Οι πληρωμές αφορούν τους τόκους μόνον και όχι το κεφάλαιο. c) Οι αντισυμβαλλόμενοι συνήθως έχουν αγοράσει εγγυητικές επιστολές (letters of credit), με τις οποίες τρίτες τράπεζες εγγυώνται τις πληρωμές ή υπάρχει μεσίτης που εγγυάται αυτές τις 27 πληρωμές.

ΜΑΚΡΟΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ & SWAPS Ως γνωστόν για ένα ΧΙ ισχύει: D GAP r A 1 r Αν D GAP > 0 GAP ΧΙ αγοράζει Swaps, πληρώνει σταθερό επιτόκιο. Τι αριθμό συμβολαίων αγοράζει; Ποια είναι η αξία τους; Έστω: Ν S = Ονομαστική αξία συμβολαίου ΔS = μεταβολή της πραγματικής αξίας του συμβολαίου 28

Λύση: ΜΑΚΡΟΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ & SWAPS D GAP S A 0 r 1 r ( D fixed D float ) N S r 1 r 0 N S D D fixed GAP A D float Παράδειγμα: D A = 5 έτη, D L = 3 έτη, L/A = 0,9, A = $ 100 εκατ. D fixed = 7 έτη, D float = 1 έτη Λύση: N S 5 (0,9) 3 7 1 100 230 6 $ 38,3333εκατ. Aν η ονομαστική αξία κάθε συμβολαίου είναι $ 100.000, τότε ο αριθμός των συμβολαίων είναι 383,3 383. 29