Πξνζθνξά ηεο κέιηζζαο Πνηόηεηα θαη Αζθάιεηα ηνπ Διιεληθνύ Μειηνύ Μαλόιεο Καξαδαθείξεο Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο Γεωπνληθή ρνιή Δξγαζηήξην εξνηξνθίαο-μειηζζνθνκίαο ηει. 2310472983, fax. 2310471939 e-mail: mkarazaf@agro.auth.gr Δπηθνλίαζε Δπηθνλίαζε Μέιη Γηαύγαζε Σν κέιη κεηά ηνλ ηξύγν εξεκεί γηα 24-48 ώξεο ζε βαξέιηα κε ζεξκνθξαζία 30-35 ν C. 1
Πνηνηηθό κέιη Πνηνηηθό κέιη Αγλό Φπζηθό Αλεπεμέξγαζην Αληηθεηκεληθά ραξαθηεξηζηηθά Φπζηθνρεκηθά Μηθξνζθνπηθά Τπνθεηκεληθά ραξαθηεξηζηηθά Γεύζε Άξωκα Υξώκα Οη θπξηόηεξεο θαηεγνξίεο ακηγώλ Διιεληθώλ κειηώλ* Μέζνο όξνο πεξηεθηηθόηεηαο κειηώλ ζε ηρλνζηνηρεία (mg kg -1 ), n=20 Μέιηα κειηηώκαηνο Πεύθν Έιαην Βειαληδηά *Κ.Τ.Α. 127/2004 Αλζόκεια Θπκαξηνύ Καζηαληάο Πνξηνθαιηάο Δξείθεο Βακβαθηνύ Ζιίαλζνπ Κνπκαξηά Ιρλνζηνηρεία Αλνηρηόρξωκα θνηεηλόρξωκα Νάηξην 18,0 76,0 Αζβέζηην 49,0 51,0 Μαγλήζην 19,0 35,0 ίδεξν 3,0 10,0 Χαιθό 0,3 0,6 Μαγγάλην 0,3 4,1 Χιώξην 52,0 113,0 Φωζθόξνο 35,0 47,0 Θείν 58,0 100,0 ύλνιν 234,6 436,7 Αληηνμεηδωηηθή δξάζε ηωλ δαζόκειωλ ηεο Δπξώπεο Υεηξηζκνί κειηζζνθόκνπ Σξνθνδνζίεο Γαζόκεια TEAC Φιαβνλνεηδή Πνιπθαηλόιεο Διαην 144.3 3.45 57.9 Καζηαληάο 137.6 3.29 53.5 Μειηηώκαηνο 165.8 4.17 61.7 Υξήζε θαξκάθωλ Υεηξηζκνί θαηά ηνλ ηξύγν Metcalfa 117.3 4.88 68.9 Πεύθν Διιεληθό 460.1 4.86 126.3 Βαιαληδηάο 99.3 2.84 50.6 Spruce 144.6 2.96 55.5 Πνηνηηθή ππνβάζκηζε 2
Σξνθνδνζία Ύπνπηα δείγκαηα ηξνθνδόηεζεο από παξαγωγνύο Με πνηνηηθό πξνϊόλ Άθαηξεο ηξνθνδνζίεο Πξόβιεκα ζηελ εκπνξία Γηα ηε δηάζωζε ηωλ κειηζζώλ Γηα αλάπηπμε ηνπ γόλνπ Γηα επθνιόηεξε απνδνρή κειηζζνθνκηθώλ ρεηξηζκώλ Καηεγνξία κειηνύ Αξηζ. δεηγκ. Γηαζηάζε DN Πξνιίλε Να/Κ Αληίδξαζε Fiche Πεύθνπ 58 - - - - Διάηεο 56 - - - - Καζηαληάο 22 - - - - Θπκαξηνύ 83 19(23%) 10(12%) 9(11%) 1(1%) Βακβαθηάο 41 - - - - Δξείθεο 40 - - - - Πνξηνθαιηάο 25 - - - - Αλζόκεια 45 - - - - Μαλίθεο & Θξαζπβνύινπ, 1998. Μει. Δπηζ. 12 (7-8):339-345 πγθέληξωζε δηαζηάζεο (DN) ζε ζπκαξίζηα κέιηα παξαγωγώλ* Πεξηνρή Μ.O Μηθξόηεξε Μεγαιύηεξε Ήπεηξνο 32 17 40 Βνηωηία 31 22 45 Λαθωλία 31 18 35 Φζηώηηδα 26 22 45 Κξήηε 26 13 43 Φωθίδα 24 15 36 Λήκλνο 24 19 29 Χίνο 21 20 25 Ρόδνο 19 16 23 Κπθιάδεο 17 13 21 Κώο 12 8 19 Kύπξνο 7 2 21 *Γξίκηζαο & Καξακπνπξληώηε, 1999 (Apiacta) Δπίδξαζε ηνπ ρώξνπ θαη ηωλ κέζωλ ηνπ ηξύγνπ ζηελ πνηόηεηα ηνπ κειηνύ Κίλδπλνο επηβάξπλζεο ηνπ κειηνύ κε Clostridium botulinum Υεηξηζκνί δηαθηλεηή πλζήθεο απνζήθεπζεο θαη ε ζεξκηθή επεμεξγαζία πλζήθεο απνζήθεπζεο Αλακίμεηο Τπεξβνιηθή ζέξκαλζε πζθεπαζία Δηηθέηα-Παξαπιάλεζε θαηαλαιωηή Διιελνπνηήζεηο κειηώλ Σν κέιη απνζεθεύεηαη ζε ρακειέο ζεξκνθξαζίεο ζε δνρεία εξκεηηθά θιεηζηά. Δάλ ε πγξαζία είλαη >17% ζεξκαίλεηαη ζηνπο 70 ν C γηα 1 Σν απνζεθεπκέλν κέιη δελ πξέπεη λα εθηίζεηαη ζε ήιην ή ζε έληνλν θωηηζκό. Πνηνηηθή ππνβάζκηζε 3
Αλακίμεηο Διιεληθό κέιη Αλακίμεηο ζπκαξίζηνπ κε άιια κέιηα ρακειόηεξεο ηηκήο 29.8% Αλακίμεηο Διιεληθνύ κε εηζαγόκελν κέιη Αλακίμεηο κειηώλ δηαθνξεηηθήο πγξαζίαο Αλακίμεηο κε άιιεο γιπθαληηθέο νπζίεο (π.ρ. ακπινζηξόπην) 0.2% 10.0% 60.0% Πεύθνπ Διάηεο Βειαληδηάο Αλζέωλ Πνζνζηά γπξενθόθθωλ ζπκαξηνύ ζε ζπκαξίζηα κέιηα εκπνξίνπ & παξαγωγώλ Αξηζκόο δεηγκάηωλ ζπζθεπαζκέλωλ κειηώλ πνπ βξέζεθαλ «ππεξζεξκαζκέλα» Γπξεόθνθθνη ζπκαξηνύ % πζθεπαζκέλα δείγκαηα Γείγκαηα Παξαγωγώλ 1-9 26 (61,9%) 40 (37,7%) 10-18 11 (26,3%) 15 (14,1%) 19-27 3 (7,1%) 5 (4,7%) 28-36 2 (4,7%) 10 (9, 4%) Χξνληέο Διιεληθά Δηζαγόκελα n Θεξκαζκέλα n Θεξκαζκέλα 1991-2000 248 21,7% 115 37,8% 2001-2008 516 10,2% 136 37,3% >36 0 36 (33,9%) ύλνιν 42 (100%) 106 (100%) Γηαθηλεηήο-ηππνπνηεηήο κειηνύ Γηαηί ειιεληθό θαη όρη εηζαγόκελν; Απνθιεηζηηθά Διιεληθό κέιη Διιεληθό θαη Δηζαγόκελν Πνηνηηθά θαιύηεξν -Γέρεηαη κηθξόηεξε επεμεξγαζία -Πην ππθλό, πην πινύζην ζε αξωκαηηθέο νπζίεο θαη έλδπκα 4
Γηαηί ειιεληθό θαη όρη εηζαγόκελν; Όζν πην δύζθνια ζπιιέγνπλ νη κέιηζζεο ην λέθηαξ ηόζν πην πινύζην είλαη ην παξαγόκελν κέιη ζε αξωκαηηθέο νπζίεο θαη ζε έλδπκα. Πνηνηηθά θαιύηεξν -Γέρεηαη κηθξόηεξε επεμεξγαζία -Πην ππθλό, πην πινύζην ζε αξωκαηηθέο νπζίεο θαη έλδπκα Πξνϊόλ κε ηαπηνπνηεκέλα ραξαθηεξηζηηθά πνπ κπνξνύλ λα ειεγρζνύλ Ο θαηαλαιωηήο έρεη ζπλεζίζεη ηηο ειιεληθέο γεύζεηο Αγνξάδνληαο Διιεληθό κέιη βνεζάηε ηελ Διιεληθή θύζε θαη ηελ Διιεληθή νηθνλνκία Υεηξηζκνί θαηαλαιωηή πζθεπαζία Τπεξβνιηθή ζέξκαλζε Αλνκνηόκνξθε θξπζηάιιωζε Εύκωζε Ρεπζηνπνηήζηε ην θξπζηαιιωκέλν κέιη ζε δεζηό λεξό. Ζ ρακειή ζέξκαλζε δελ επεξεάδεη ηε ζξεπηηθή ηνπ αμία. Πνηνηηθή ππνβάζκηζε H θξπζηάιιωζε δελ είλαη έλδεημε αγλόηεηαο ή λνζείαο ηνπ πξνϊόληνο Δηηθέηα Ζκεξνκελία ιήμεο Αξηζκόο παξηίδαο πζθεπαζηήξην Πξνέιεπζε Αγνξαλνκηθόο έιεγρνο ηνπ κειηνύ Φπζηθνρεκηθέο παξακέηξνπο Τγξαζία Αγωγηκόηεηα Γιπθόδε Φξνπθηόδε νπθξόδε Γηαιπηά ζηεξεά HMF Ηκβεξηάζε Ομύηεηα Γηαζηάζε Βνηαληθή πξνέιεπζε Φάζκα γπξενθόθθωλ Μηθξνζθνπηθά επξήκαηα Πηεηηθά ραξαθηεξηζηηθά Αζθάιεηα Αθαξενθηόλα Αληηβηνηηθά Πηεηηθά εληνκνθηόλα Φπηνπξνζηαηεπηηθά πξνϊόληα Βαξέα κέηαιια Μηθξόβηα Λνηπνί ξύπνη 5
Τγξαζία % Σέθξα %, ph HMF mg/kg Γιπθόδε %, Φξνπθηόδε % Γιπθόδε+θξνπθηόδε% Αλάγνληα δάραξα%, Αξαβηλόδε % νπθξόδε %, Δξιόδε %,Μαιηόδε % Σξεραιόδε, Μειηβηόδε Υξώκα 560 nm Αγωγηκόηεηα ms.cm Γηαζηάζε DN, Ηλβεξηάζε ΗΝ Πξνιίλε mg/kg Διεύζ. Ομύηεηα πλνι. νμύηεηα meq/kg Λαθηόλε meq/kg HD.E/P Κάιην mg/kg Νάηξην mg/kg Αζβέζηην mg/kg Μαγλήζην mg/kg Μαγγάλην mg/kg Φεπδάξγπξν mg/kg ίδεξνο mg/kg Υαιθόο mg/kg Φπζηθνρεκηθά ραξ/θά ακηγώλ θαηεγνξηώλ Διιεληθνύ κειηνύ Αζθάιεηα ηνπ Διιεληθνύ Μειηνύ Υπνιείκκαηα ζην πξνϊόλ Λάζνο ρξήζε θαξκάθωλ Πξόβιεκα ζηελ εκπνξία θαη αζθάιεηα Πόζν αζθαιέο είλαη ην κέιη από ηηο θπηνπξνζηαηεπηηθέο νπζίεο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζην πεξηβάιινλ ηεο κέιηζζαο; Αλαιύζεηο ππνιεηκκάηωλ θπηνπξνζηαηεπηηθώλ νπζηώλ ζην βακβαθόκειν ηα έηε 2003 & 2004 ( n=120) DDT pp procymidone mecarbam pyrifenox endosulfan a DDT op hexaconazole captan buprofezine Iimazalin methidathion propargite fenhexamide endosulfan b bifenthrin acrinathrin iprodione bromopropylate bromuconazole tetradifon cyfluthrin phosalone azinphos methyl prochloraz coumaphos tau fluvalinate deltametrin s-fenvalerate difenuconazole azoxystrobin kresoxim-methyl lamda Cyhalothrin phosmet pyrazophos cypermethrin fenatimol permethrin mycloboutanil endrin diniconazole cyproconazole ethion Eξγαζηήξην Μειηζζνθνκίαο-εξνηξνθίαο, Γεωπνλία, Α.Π.Θ. (2005) Μέγηζηεο αλεθηέο ζπγθεληξώζεηο αληηβηνηηθώλ ζε πξνϊόληα δωηθήο παξαγωγήο Δπηβάξπλζε ειιεληθώλ κειηώλ κε βαξέα κέηαιια Γείγκαηα κειηνύ (n=97) Κάδκην (κg/kg) Μόιπβδνο (κg/kg) Αληηβηνηηθά MRLs Μέιη Γάια Απγά Νεθξά Χιωξνηεηξαθπθίλε - 100 200 600 Ομπηεηξαθπθιίλε - 100 200 600 ηξεπηνκπθίλε - 200-1000 Δξπζξνκπθίλε - 40 150 200 νπιθνλακίδεο - 100-100 Καλ. 37/2010 EC Θπκαξίζηα (n=22) 0,3 (0-7) 2, 3 (0,0-18,9) Πνξηνθαιηάο (n=12) ND 1,3 (0,0-15,4) Βηνινγηθά (n=7) 4,8 (0-15,6) 0,9 (0,0-35,9) Δκπνξίνπ (n=23) 7,4 (0-14,7) 5,4 (0,0-45,9) Πεπθόκεια από δάζνο (n=22) 12,7 (0-24,6) 23,9 (18,5-59,0) Μειίζζηα ζε απηνθηλεηόδξνκνπο (n=7) 9 (7,6-11,3) 45,0 (23,9-76,9) Όξηα ηεο Δ.Δ. κg/kg 100 1000 6
Τπνιείκκαηα αθαξενθηόλωλ ζε ειιεληθό κέιη (coumaphos, tau-fluvalinate, malathion, bromopropylate) n=938 Δπηβάξπλζε ειιεληθώλ κειηώλ κε p-dcb 60 50 40 30 20 10 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 ND MRLs >MRLs 2003 n=129 2004 n=202 2005 n=150 2006 n=112 2007 n=230 2008 n=68 2009 n=47 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 (2 ν εμάκ.) (1 ν εμάκ.) 2003 2004 2005 2005 2006 2007 >10 κg/kg <10 κg/kg Ανιχνεύηηκε Πηηηικών ενηομοκηόνα ζηα εμπορικά δείγμαηα Μη κανονικά Πηηηικών ενηομοκηόνα ζηα εμπορικά δείγμαηα 3,4 60 μg kg -1 ] 1,8 2,1 μg kg -1 ] 2 4,2 μg kg -1 πκπεξάζκαηα Σν κέιη είλαη θπζηθό πξνϊόλ, ην νπνίν δελ δέρεηαη επεμεξγαζία Ζ ππεξβνιηθή πγξαζία κπνξεί λα απνηειέζεη πξόβιεκα γηα ηελ πνηόηεηα ηνπ παξαγόκελνπ κειηνύ Σα ζθνηεηλόρξωκα κέιηα είλαη πινπζηόηεξα ζε ζξεπηηθά ζπζηαηηθά, ελώ ηα αλνηρηόρξωκα ππεξέρνπλ ζε άξωκα & γεύζε Ζ Διιάδα είλαη ε κνλαδηθή ρώξα ζηελ νπνία νη ακηγείο θαηεγνξίεο κειηνύ έρνπλ λνκνζεηηθά θαζηεξωκέλα θπζηθνρεκηθά θαη κηθξνζθνπηθά ραξαθηεξηζηηθά Ζ θξπζηάιιωζε είλαη θπζηθό θαηλόκελν πνπ δελ ζρεηίδεηαη κε ηελ πνηόηεηα Ζ λνζεία κε ηξνθνδνζία ή ακπινζηξόπην απνηειεί πξόβιεκα γηα ζπγθεθξηκέλεο ακηγείο θαηεγνξίεο κειηνύ Ζ πώιεζε ηωλ εηζαγόκελωλ κειηώλ ωο ειιεληθά απνηειεί έλα πξόβιεκα πνπ ζα πξέπεη λα αληηκεηωπηζηεί Σν κέιη θξίλεηαη αζθαιέο ηξόθηκν ζε όηη αθνξά ζε ππνιείκκαηα θπηνπξνζηαηεπηηθώλ πξνϊόληωλ θαη θηεληαηξηθώλ θαξκάθωλ Πνηόηεηα θαη Αζθάιεηα ηνπ Διιεληθνύ Μειηνύ Μαλόιεο Καξαδαθείξεο Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο Γεωπνληθή ρνιή Δξγαζηήξην εξνηξνθίαο-μειηζζνθνκίαο ηει. 2310472983, fax. 2310471939 e-mail: mkarazaf@agro.auth.gr 7