ΑΡΘΡΟ 1 ο : ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ. Με τον όρο κατανάλωση εννοούµε τη δυνατότητα του ανθρώπου να αγοράζει αγαθά µέσω των οποίων καλύπτει τις ανάγκες του, υλικές και πνευµατικές. Ο καταναλωτισµός είναι φαινόµενο της βιοµηχανικής κοινωνίας και δηλώνει την τάση που επικρατεί στη σύγχρονη εποχή για αυξηµένη παραγωγή αγαθών µε σκοπό την κάλυψη των αναγκών του αγοραστικού κοινού. Ο όρος υπερκατανάλωση δηλώνει ακριβώς την υπερβολή του φαινοµένου αυτού, την
υπέρβαση του µέτρου. Είναι η τάση του σύγχρονου ανθρώπου να ξοδεύει αλόγιστα χρήµατα για απεριόριστη κατανάλωση υλικών αγαθών, προκειµένου να ικανοποιήσει τις πλασµατικές του ανάγκες. Τα υλικά αγαθά αναδεικνύονται σε υπέρτατη αξία, σε αυτοσκοπό ζωής, που εξασφαλίζουν κοινωνικό γόητρο, κύρος, αναγνώριση, αποδοχή. Τελικά, ο υπερκαταναλωτισµός είναι τρόπος ζωής που εξαρτά την ευτυχία και την αυτοεκτίµηση του ανθρώπου από την δυνατότητα ικανοποίησης των καταναλωτικών αναγκών. ΆΡΘΡΟ 2 ο : ΤΡΟΠΟΙ ΕΚ ΗΛΩΣΗΣ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ. Η καταναλωτική κοινωνία είναι η ιδανική µορφή κοινωνίας, αρκεί να καταναλώνεις δίχως να καταναλώνεσαι. υστυχώς όµως, σήµερα ισχύει σε µεγάλο βαθµό το καταναλώνω άρα υπάρχω µια που οι αγορές αγαθών και προσφερόµενων υπηρεσιών σηµατοδοτούν σε µεγάλο µέρος την κοινωνική µας ζωή.
Όταν δεν είχαµε τηλεοράσεις, τηλέφωνα και παρόµοια εργαλεία υπήρχε ελεύθερος χρόνος για κοινωνικές συναντήσεις και τη δηµιουργία κάποιας αίσθησης ισορροπίας. Τώρα έχουµε video, τηλεοράσεις, µηχανές, FAX, υπολογιστές και άλλα πολλά µε τα οποία µπορούµε να κάνουµε πολύ περισσότερα σε λιγότερο χρόνο. Όµως ο ελεύθερος χρόνος έγινε ελάχιστος και συνεχώς τρέχουµε. Ξεκινώντας από την αρχή, ότι δεν µπορούµε να µείνουµε πίσω από τους άλλους, αποκτούµε ότι αποκτά ο πλησίον µας. Τα υλικά αγαθά µας ικανοποιούν το εγώ. Η κοινωνική θέση του καθενός σε κάποιο βαθµό εξαρτάται από το είδος και το µέγεθος του αυτοκινήτου του, τα ρούχα που φοράει, που πρέπει ν συµβαδίζουν µε την µόδα, τα φωτογραφικά ή ηχητικά µηχανήµατα που διαθέτει, το υλικό επίπεδο των ανθρώπων µε τους οποίους συναναστρέφεται. Μπορεί κάποιος να καυχιέται για τις επιδόσεις του αυτοκινήτου του, όπως κάποιος
ακαδηµαϊκός µιλάει για τα επιστηµονικά του επιτεύγµατα. υστυχώς όµως, κάθε φορά που αποκτούµε κάτι, το συνηθίζουµε σε λίγο χρόνο και χρειαζόµαστε και άλλη κατανάλωση για να αισθανθούµε καλύτερα. Ο άνθρωπος καταφεύγει στην αγοροθεραπεία επειδή θεωρεί ότι αυτή αποτελεί φάρµακο κατά της κατάθλιψης και του άγχους. Η αγορά κάποιου όµορφου πράγµατος προσφέρει µια άµεση ικανοποίηση και ένα έντονο συναίσθηµα ευχαρίστησης. Εκτός από αγαθά και υπηρεσίες όπως αυτές του γυµναστηρίου, του κοµµωτηρίου, των ινστιτούτων αδυνατίσµατος και αισθητικής, των κάθε λογής spa, αποτελούν αδιέξοδο από το συναίσθηµα του άγχους και της θλίψης. Το πιο µοντέρνο υποτίθεται ότι είναι και το καλύτερο και χίλια δύο παλιά ωραία πράγµατα που παραγκωνίζουµε και τα πετάµε, επειδή δεν ανταποκρίνονται στις τυποποιηµένες αξιώσεις, που µας σερβίρει η µαζική βιοµηχανική παραγωγή. Μέσα στη φρενίτιδα του νεωτερισµού
ξεχάσαµε την αξία της ανθρώπινης χειρονοµίας και επικοινωνούµε µε δώρα αποδεικτικά των καλών µας αισθηµάτων και προθέσεων εκεί που µια γνήσια επαφή έχει πια εκλείψει. Η σιωπή, η έλλειψη επικοινωνίας απλώνεται ανάµεσα µας όλο και περισσότερο και το κενό που δηµιουργείται προσπαθούµε ν το καλύψουµε µε έναν ανταγωνισµό καταναλωτικής επίδειξης και απλοχεριάς. Στεκόµαστε βουβοί και παθητικοί µπροστά στην τηλεόραση και δεχόµαστε κάθε ανόητη φαντασµαγορία κάθε ηλίθιο φιλµ και κάθε ασυνάρτητο σόου σαν ευχαρίστηση. Οι έµποροι του ελεύθερου χρόνου σερβίρουν αποβλακωτικά υπερθεάµατα που µας φαίνονται διασκεδαστικά επειδή ξεµάθαµε να επικοινωνούµε και νιώθουµε πλήξη και µοναξιά.
ΑΡΘΡΟ 3 ο : ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ. Ο αιώνας µας επέτρεψε τη ραγδαία ανάπτυξη της επιστήµης και της τεχνολογίας. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε σε ποικιλία και υπερπαραγωγή νέων προϊόντων που βελτιώνουν τη ζωή των ανθρώπων. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασµό µε την µείωση της τιµής των παραγόµενων προϊόντων και την ταυτόχρονη βελτίωση της οικονοµικής κατάστασης και της αύξησης της αγοραστικής δύναµης των ανθρώπων, οδήγησε στην υπερκατανάλωση. Τα καταναλωτικά αγαθά εξιδανικεύονται από τις διαφηµίσεις που µε δελεαστικό τρόπο τα προβάλλουν. Μέσω της διαφήµισης και των Μ.Μ.Ε προωθείται το µοντέλο του ανθρώπου που αξιολογείται µε βάση την καταναλωτική του δύναµη και όχι την ηθικά συγκροτηµένη προσωπικότητα το «έχειν» προηγείται του «είναι». Η κυρίαρχη µόδα καθορίζει τη ζωή του ανθρώπου και τον εξαναγκάζει να ακολουθεί τις συνεχώς µεταβαλλόµενες προτάσεις της. Έτσι, ο υλισµός ανάγεται σε ύψιστο στόχο, κριτήριο κοινωνικής αναγνώρισης και απόδειξη του επιτυχηµένου ανθρώπου.
Η έλλειψη καλλιέργειας, ηθικών αξιών και ανθρωπιστικής παιδείας αποτελούν βασικές αιτίες της καταναλωτικής µανίας. Η διαφήµιση δηµιουργεί ατέλειωτες πλασµατικές ανάγκες, προβάλλει πρότυπα και αξίες ζωής που µεταβάλλουν τον άνθρωπο σε εύκολο θύµα. Έτσι, οδηγείται στη µίµηση και την παθητική αναπαραγωγή των προϊόντων που του επιβάλλει η διαφήµιση και αποδέχεται η κοινωνική οµάδα. Τα καταναλωτικά αγαθά ωραιοποιηµένα και εξιδανικευµένα µε αποτελεσµατικές, επιστηµονικές διαφηµιστικές µεθόδους, µαγεύουν και παρασύρουν τους ανθρώπους σε ένα ακατάσχετο καταναλωτισµό. Σ αυτόν επίσης, βρίσκουν αδιέξοδο το άγχος, η ανασφάλεια, η µονοτονία της σύγχρονης ζωής και γενικότερα οι ανικανοποίητες συναισθηµατικές ανάγκες του ανθρώπου. Ο άνθρωπος αναζητά την ολοκλήρωση την πληρότητα και την επιβεβαίωση στην επίδειξη της υλικής του περιουσίας. Έτσι, κυριαρχεί στην εποχή µας το ατοµικιστικό πνεύµα, ο απρόσωπος χαρακτήρας των σχέσεων και ο υλικός ευδαιµονισµός. Τέλος, η υπερκατανάλωση παθητικοποιεί και αποπροσανατολίζει τον άνθρωπο από τα
σοβαρά πολιτικά και κοινωνικά προβλήµατα και εστιάζει το ενδιαφέρον του στην ψευδαίσθηση της καταναλωτικής ευτυχίας. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Λούλος ηµήτρης, Έκφραση Έκθεση, Α Ενιαίου Λυκείου, εκδ. Ζήτη. Γκορόγια Κων/να Μαστροµανώλη Ειρήνη, Λόγος και Έκφραση, εκδ. Σαββάλας. Κάλλη Αργυρώ Σουλτάνης Γιώργος, Έκφραση Έκθεση, Γ Ενιαίου Λυκείου, εκδ. υνάµει. Γκανέτσος ηµήτριος, Έκφραση Έκθεση, Γ Λυκείου, Εκδοτικός όµιλος συγγραφέων καθηγητών. Μήτσελος Αλέξανδρος Μήτσελος Σπύρος, Έκθεση Έκφραση για την Γ Λυκείου, Ελληνοεκδοτική. Καταναλωτισµός: Αγοράζοντας λίγη ευτυχία www.multilinqualarchive Ο παροξυσµός της αφθονίας και του καταναλωτισµού www.antistasi.org