ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΕΣΥΠ ΑΧΑΪΑΣ «ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ» ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ-ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Σχεδιασμός εφαρμογή: Αλμπάνη Βασιλική, ΠΕ02 Δωρή Αικατερίνη, ΠΕ02 6 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2015-2016
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το 6 ο Γυμνάσιο Πατρών συμμετέχει στο πρόγραμμα του ΚΕΣΥΠ Πάτρας της Δευτεροβάθμιας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Αχαΐας με θέμα «Μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο» για μαθητές της Στ τάξης του Δημοτικού Σχολείου. Κατά την εφαρμογή του προγράμματος οι μαθητές της Στ τάξης του 11 ου και 26 ου Δημοτικού Σχολείου Πατρών θα επισκεφτούν το σχολείο μας για να ενημερωθούν σε θέματα που αφορούν στην οργάνωση και τη λειτουργία του Γυμνασίου, με στόχο την ομαλή μετάβασή τους στη νέα εκπαιδευτική βαθμίδα. Παράλληλα θα παρακολουθήσουν προγραμματισμένα μαθήματα σε διάφορα διδακτικά αντικείμενα. Σε αυτό το πλαίσιο οργανώσαμε το παρόν σχέδιο διδασκαλίας στο μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, επειδή τα Αρχαία Ελληνικά είναι ένα από τα καινούργια διδακτικά αντικείμενα της Α Γυμνασίου και συνήθως οι μαθητές και οι γονείς του Δημοτικού το αντιμετωπίζουν με φόβο και έντονη περιέργεια. Στόχος μας είναι οι νέοι μαθητές μας να συνειδητοποιήσουν ότι η αρχαία ελληνική γλώσσα δεν είναι μια καινούργια γλώσσα και η νέα ελληνική αποτελεί συνέχειά της. Επιλέξαμε το κείμενο της τρίτης ενότητας «Αρχαία Επαγγέλματα», γιατί: α) το περιεχόμενό του γίνεται εύκολα κατανοητό από τους μαθητές β) αρκετά από τα επαγγέλματα που αναφέρονται συναντιούνται με την ίδια λέξη και σημασία μέχρι σήμερα. Στην προτεινόμενη δειγματική διδασκαλία συμμετέχουν, επίσης, μαθητές της Α Γυμνασίου, οι οποίοι, ως μέλη της κάθε ομάδας, θα βοηθούν και θα καθοδηγούν τους μελλοντικούς συμμαθητές τους, έτσι ώστε να νιώσουν άνετα και οικεία στο περιβάλλον της τάξης και να απενοχοποιήσουν το συγκεκριμένο μάθημα.
ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα ΤΑΞΗ: Α Γυμνασίου ΕΝΟΤΗΤΑ: 3 η «Επαγγέλματα στην αρχαία Αθήνα» ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Αλμπάνη Βασιλική, ΠΕ02 Δωρή Κατερίνα, ΠΕ02 1.Διδακτικοί στόχοι: 1. Να αναγνωρίζουν λέξεις οι οποίες χρησιμοποιούνται με την ίδια ή παρόμοια μορφή ή σημασία στη νέα ελληνική και να διαπιστώσουν τη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. 2. Να γνωρίσουν επαγγέλματα των αρχαίων Αθηναίων και να εξετάσουν ποια από αυτά διατηρούνται μέχρι σήμερα. 2.Διδακτική προσέγγιση: Ομαδοσυνεργατική, διαλογική, ανακαλυπτική, καθοδηγούμενη αυτενέργεια. 3.Μέσα διδασκαλίας-υλικά-προϋποθέσεις: Σχολικό εγχειρίδιο, διαδραστικός πίνακας, φύλλο εργασίας. 4.Δομή μαθήματος: Διάρκεια: Μία διδακτική ώρα (45 ) Γνωριμία μαθητών του Δημοτικού με τους μαθητές της Α τάξης του Γυμνασίου που τους φιλοξενεί. Κατευθυνόμενος χωρισμός σε ομάδες. Κάθε ομάδα αποτελείται από δύο μαθητές Δημοτικού και τρεις μαθητές της Α τάξης του Γυμνασίου. (5 ) Αναλυτική περιγραφή επιμέρους βημάτων διδασκαλίας Αφόρμηση: Προβάλλονται στο διαδραστικό πίνακα εικόνες με σύγχρονα επαγγέλματα και ζητείται από τους μαθητές να τις σχολιάσουν. (5 ) 1 ο βήμα: α) Μοιράζονται το φύλλο εργασίας και οι εικόνες των αρχαίων επαγγελμάτων. β) Ανάγνωση του κειμένου από την καθηγήτρια. 2 ο βήμα: Οι ομάδες δουλεύουν την 1 η δραστηριότητα του φύλλου εργασίας και την παρουσιάζουν στην ολομέλεια του τμήματος. Οι απαντήσεις σημειώνονται παράλληλα και στο διαδραστικό πίνακα. Επίτευξη 1 ου στόχου. (7 ) 3 ο βήμα: Οι ομάδες δουλεύουν τη 2 η δραστηριότητα του φύλλου εργασίας. Τα αποτελέσματα της εργασίας τους παρουσιάζονται στην ολομέλεια και ταυτόχρονα προβάλλονται στο διαδραστικό πίνακα. Επίτευξη 2 ου στόχου. (20 ) 4 ο βήμα: Αξιολόγηση. Προβάλλονται στο διαδραστικό πίνακα οι εικόνες με τα σύγχρονα επαγγέλματα και οι μαθητές καλούνται να αναγνωρίσουν ποια από αυτά εντόπισαν στο κείμενο της ενότητας. (8 ) 5. Επέκταση σχεδίου μαθήματος: Κάθε ομάδα επιλέγει ένα επάγγελμα που γνώρισε και - το δραματοποιεί ή - παγωμένη εικόνα.
Φύλλο εργασίας 1. Υπογραμμίζω έξι (6) λέξεις από το αρχαίο κείμενο οι οποίες χρησιμοποιούνται με την ίδια ή παρόμοια μορφή στη νέα ελληνική. Επαγγέλματα των αρχαίων Αθηναίων Ἀθηναῖοι, ὡς καὶ οἱ ἑτέρας πόλεις κατοικοῦντες, πολλὰ ἐν τῷ βίῳ ἐπιτηδεύουσι, ἵνα τὰ ἀναγκαῖα πορίζωνται: Ναυσικύδης ναύκληρος ὢν περὶ τὴν τοῦ σώματος τροφὴν ἑαυτῷ καὶ τοῖς οἰκείοις ἐσπούδαζε, τοῦτ αὐτὸ δ ἐποίουν Ξένων ὁ ἔμπορος καὶ Ξενοκλῆς ὁ κάπηλος. Πολύζηλος ἀπὸ ἀλφιτοποιίας ἑαυτὸν καὶ οἰκέτας ἔτρεφε, ἔτι δὲ πολλάκις τῇ πόλει ἐλειτούργει. Γλαύκων ὁ Χολαργεὺς ἐγεώργει καὶ βοῦς ἔτρεφε, Δημέας δὲ ἀπὸ χλαμυδουργίας διετρέφετο, Μεγαρέων δ οἱ πλεῖστοι ἀπὸ ἐξωμιδοποιίας. Οὐκ ὀλίγοι τῶν πολιτῶν τέχνην τινὰ ἐξεμάνθανον, οἷον τὴν τῶν λιθοξόων, κεραμέων, τεκτόνων, σκυτοτόμων, καὶ πλεῖστα ἐπιτήδεια τῷ βίῳ ἐξειργάζοντο. Ξενοφῶν, Απομνημονεύματα 2.7.6 (ελεύθερη διασκευή) 2. α. Με τη βοήθεια του παρακάτω λεξικού κυκλώνω τις λέξεις του κειμένου που δηλώνουν επαγγέλματα. ὁ ναύκληρος:ο ναυτικός, ο θαλασσινός ὁ κάπηλος: ο μικροπωλητής ἡ ἀλφιτοποιία: η παρασκευή αλφίτων, κριθάλευρου βοῦς ἔτρεφε: έτρεφε βόδια ἡ χλαμυδουργία, ἡ ἐξωμιδοποιία:η τέχνη της κατασκευής χλαμύδων, εξωμίδων (ενδυμάτων που άφηναν ακάλυπτους τους ώμους) ὁ λιθοξόος: ο τεχνίτης της πέτρας, ο μαρμαράς ὁ κεραμεύς: ο τεχνίτης του πηλού ὁ τέκτων: ο μαραγκός ή οικοδόμος (πβ. ν.ε.: αρχιτέκτονας) ὁ σκυτοτόμος: ο βυρσοδέψης, ο τσαγκάρης β. Στο φύλλο που περιέχει τις εικόνες με τα «Αρχαία επαγγέλματα» αντιγράφω, κάτω από την αντίστοιχη εικόνα, τις λέξεις της αρχαίας ελληνικής που δηλώνουν επαγγέλματα. 3. Παρατηρώ τις εικόνες με τα σύγχρονα επαγγέλματα που προβάλλονται στο διαδραστικό πίνακα και βρίσκω ποια από αυτά «γνωρίσαμε στην αρχαία Αθήνα».
ΑΡΧΑΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ
ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΦΟΡΜΗΣΗΣ
Βιβλιογραφία Γκόβας, Ν. (2001). Για ένα νεανικό δημιουργικό θέατρο: ασκήσεις παιχνίδια τεχνικές για εκπαιδευτικούς, εμψυχωτές νεανικών ομάδων. Αθήνα: Μεταίχμιο Ματσαγγούρας, Η. (2002). Στρατηγικές διδασκαλίας: Η κριτική σκέψη στη διδακτική πράξη. Αθήνα: Gutenberg. Μπεζεντάκος, Ν., Παπαθωμάς, Α., Λουτριανάκη, Ευ., & Χαραλαμπάκος, Β. (2007). Αρχαία Ελληνική Γλώσσα. Α Γυμνασίου. Βιβλίο εκπαιδευτικού. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β. Μπεζεντάκος, Ν., Παπαθωμάς, Α., Λουτριανάκη, Ευ., & Χαραλαμπάκος, Β. (2010). Αρχαία Ελληνική Γλώσσα. Α Γυμνασίου. Βιβλίο μαθητή. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β.