Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 28 Φεβρουαρίου 2017 (OR. en) 6693/17 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Με ημερομηνία: 28 Φεβρουαρίου 2017 Αποδέκτης: Αντιπροσωπίες TRANS 82 MAR 47 FIN 142 REGIO 21 ENV 191 αριθ. προηγ. εγγρ.: 6483/17 TRANS 76 MAR 45 FIN 132 REGIO 20 ENV 184 Θέμα: Συμπεράσματα του Συμβουλίου για την ειδική έκθεση αριθ. 23/2016 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου Συμπεράσματα του Συμβουλίου (28 Φεβρουαρίου 2017) Επισυνάπτονται στο Παράρτημα για τις αντιπροσωπίες τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την ειδική έκθεση αριθ. 23/2016 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, τα οποία εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο κατά την 3522η σύνοδό του στις 28 Φεβρουαρίου 2017. 6693/17 ΜΜ/μκρ 1 DGE 2A EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την ειδική έκθεση αριθ. 23/2016 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 1. ΣΗΜΕΙΩΝΕΙ την ειδική έκθεση αριθ. 23/2016 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου με τίτλο «Θαλάσσιες μεταφορές στην ΕΕ: πλέοντας χωρίς πυξίδα εν πολλοίς αναποτελεσματικές και μη βιώσιμες επενδύσεις», στην οποία εξετάζονται κυρίως οι επενδύσεις σε λιμένες που χρηματοδοτήθηκαν από την ΕΕ κατά την περίοδο 2000-2013 στο πλαίσιο των περιφερειακών ταμείων και των ταμείων συνοχής. ΣΗΜΕΙΩΝΕΙ ότι κανένα από τα έργα που ελέγχθηκαν δε χρηματοδοτήθηκε βάσει του τρέχοντος πλαισίου χρηματοδότησης του ΔΕΔ-Μ, με βάση το οποίο η διευκόλυνση Συνδέοντας την Ευρώπη (ΔΣΕ) συγχρηματοδοτεί ναυτιλιακά έργα με αποδεδειγμένη προστιθέμενη αξία για την ΕΕ. ΤΟΝΙΖΕΙ ότι η πολιτική της ΕΕ για τη χρηματοδότηση των μεταφορών οφείλει να λαμβάνει υπόψη όχι μόνον τη χρηματοοικονομική βιωσιμότητα των έργων αλλά και άλλα θέματα, όπως η χωροταξία ή οι στόχοι που αφορούν τη στροφή προς διαφορετικά μέσα μεταφοράς. 2. ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΕΙ τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Ιουνίου 2014, με βάση την ενδιάμεση επανεξέταση της πολιτικής της ΕΕ για τις θαλάσσιες μεταφορές έως το 2018 και τις προοπτικές για το 2020 (την αποκαλούμενη δήλωση της Αθήνας) 1, όπου τονίζεται η σημασία της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών λιμένων. ΕΚΦΡΑΖΕΙ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ για την έκθεση εκτέλεσης της Επιτροπής 2 σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για τις θαλάσσιες μεταφορές για την περίοδο 2009-2018. 1 2 Βλ. έγγρ. 10041/14. SWD(2016) 326 final. 6693/17 ΜΜ/μκρ 2
3. ΣΗΜΕΙΩΝΕΙ τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αναφορικά με τις κρατικές ενισχύσεις, στις οποίες επαναλαμβάνεται η έκκληση για κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με κρατικές ενισχύσεις για θαλάσσιους λιμένες, με στόχο να διασφαλίζονται ο θεμιτός ανταγωνισμός και ένα σταθερό νομικό πλαίσιο για τις επενδύσεις σε λιμένες, όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2014 σχετικά με την ενδιάμεση επανεξέταση της πολιτικής της ΕΕ για τις θαλάσσιες μεταφορές έως το 2018 και τις προοπτικές για το 2020. ΣΗΜΕΙΩΝΕΙ ότι κατά την περαιτέρω ανάπτυξη γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία (ΓΚΑΚ) για ορισμένες επενδύσεις σε λιμένες μπορούν να ληφθούν υπόψη οι ανησυχίες σχετικά με την εφαρμογή των οικείων κανόνων της Συνθήκης σε κρατικές χρηματοδοτήσεις λιμένων και να ενισχυθεί η ισότιμη συμμετοχή μεταξύ των ευρωπαϊκών θαλάσσιων λιμένων. 4. ΧΑΙΡΕΤΙΖΕΙ για τον λόγο αυτόν την έκδοση του κανονισμού λιμενικών υπηρεσιών από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, με τον οποίο θεσπίζεται πλαίσιο όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών και τη χρηματοοικονομική διαφάνεια των λιμένων, που συμβάλλουν σε αποτελεσματικές δημόσιες δαπάνες και τη χρήση των λιμενικών υποδομών με στόχο τη δημιουργία ισότιμου ανταγωνισμού. 5. ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΕΙ το λεπτομερές σχέδιο εφαρμογής του 2016 για τους θαλάσσιους διαδρόμους, στο οποίο ζητείται να αναπτυχθούν λιμένες που θα εκπληρώνουν τον απαιτούμενο ρόλο τους ως κύριας πύλης για το ευρωπαϊκό εμπόριο, προσφέροντας τη διασύνδεση πλοίου/λιμένα, προκειμένου να επιτυγχάνεται αποτελεσματική εφοδιαστική αλυσίδα και να βελτιώνεται η συνδεσιμότητα με την ενδοχώρα. 6. ΤΟΝΙΖΕΙ ότι απαιτείται μεγαλύτερη χρηματοδότηση των λιμένων, ειδικότερα προκειμένου να καλυφθούν οι πολυάριθμες ανύπαρκτες και ανεπαρκείς συνδέσεις με την ενδοχώρα, λ.χ. με τη βελτίωση των συνδέσεων τελικής διανομής με λιμένες, και να βελτιωθούν η θαλάσσια πρόσβαση, οι υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών και οι ψηφιακές ναυτιλιακές υπηρεσίες. ΕΚΦΡΑΖΕΙ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ για το γεγονός ότι η Επιτροπή αποδίδει περισσότερη προσοχή στην προαγωγή έργων που αφορούν την πρόσβαση σε λιμένες και τις συνδέσεις με την ενδοχώρα, σύμφωνα με την ανακοίνωσή της με θέμα: «Λιμένες: κινητήρας οικονομικής μεγέθυνσης» 3 και τις συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 7. ΚΑΛΕΙ την Επιτροπή να συνεργασθεί με τα κράτη μέλη προκειμένου να μειώσει το διοικητικό φόρτο που μπορεί να καθυστερεί την υλοποίηση των έργων. 3 COM(2013) 295. 6693/17 ΜΜ/μκρ 3
8. ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ ότι προσδιορίσθηκαν πρόσφατα οι βασικοί λιμένες του ΔΕΔ-Μ βάσει αντικειμενικής μεθοδολογίας σχεδιασμού, η οποία θεσπίσθηκε κατά την έγκριση των κατευθυντήριων γραμμών για το ΔΕΔ-Μ, και θα ήταν συνεπώς πρόωρο να επανεξετασθεί ο κατάλογος αυτός. ΕΚΤΙΜΑ ότι ο κατάλογος μπορεί να αναθεωρηθεί στο πλαίσιο της επανεξέτασης της υλοποίησης του κύριου δικτύου μέχρι το 2023, όπως συνέστησε εξάλλου και το Ελεγκτικό Συνέδριο. 9. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ότι τα αξιόπιστα στοιχεία έχουν εξέχουσα σημασία για τον ορθολογικό προγραμματισμό των αναγκών για νέες υποδομές, ΕΚΤΙΜΑ ωστόσο ότι οι ίδιοι οι λιμένες μπορούν να παρακολουθούν καλύτερα τις ανάγκες και την ικανότητά τους, σε συντονισμό με ιδιωτικούς φορείς και δημόσιες αρχές. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ την προστιθέμενη αξία των προγραμμάτων εργασιών του διαδρόμου και ΕΝΘΑΡΡΥΝΕΙ την Επιτροπή, σε συνδυασμό με τα κράτη μέλη, να χρησιμοποιεί τα πλαίσια και τις δομές που υπάρχουν ήδη, όπως έχουν καθορισθεί με τις κατευθυντήριες γραμμές για το ΔΕΔ-Μ, ώστε να εστιασθούν περαιτέρω οι προσπάθειες στη συλλογή και συγκέντρωση των σχετικών αξιόπιστων δεδομένων. 10. ΕΚΤΙΜΑ ότι η χρηματοδότηση παρόμοιων έργων λιμενικών υποδομών σε γειτονικούς λιμένες δεν είναι εξ ορισμού αναποτελεσματική. ΤΟΝΙΖΕΙ ότι η οργάνωση των λιμένων και των λιμενικών υπηρεσιών ποικίλλει μεταξύ των κρατών μελών, αλλά και μεταξύ λιμένων του ιδίου κράτους μέλους. 11. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ το γεγονός ότι απαιτείται πλήρης ένταξη των λιμένων στο δίκτυο ΔΕΔ-Μ, ΖΗΤΑ να ληφθεί ως βάση η επιτυχία του τρέχοντος χρηματοδοτικού πλαισίου του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» για την ολοκλήρωση του «διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών». 12. ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΕΙ ότι το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών μπορεί να αναπτυχθεί καλύτερα με μια δομή δύο επιπέδων, που θα συνίσταται σε ένα εκτεταμένο δίκτυο και ένα κεντρικό δίκτυο, τα οποία θα αποτελούν από κοινού το ανώτατο επίπεδο σχεδιασμού των υποδομών στην Ένωση. Παρά τη σημασία του κεντρικού δικτύου, το εκτεταμένο δίκτυο θα πρέπει να είναι ένα ευρωπαϊκής κλίμακας δίκτυο μεταφορών που να εξασφαλίζει την προσβασιμότητα και συνδεσιμότητα όλων των περιοχών της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των απομακρυσμένων, των νησιωτικών και των εξόχως απόκεντρων. 13. ΣΗΜΕΙΩΝΕΙ ότι θα πρέπει επίσης να δοθεί προσοχή στους λιμένες εκτός διαδρόμου ΔΕΔ-Μ, των οποίων η ανάπτυξη έχει επίσης προστιθέμενη αξία σε επίπεδο ΕΕ. 6693/17 ΜΜ/μκρ 4
14. ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ τον αντίκτυπο της αστάθειας της παγκόσμιας αγοράς και ΘΕΩΡΕΙ ότι η βραχυπρόθεσμη υποχρησιμοποίηση της ικανότητας δεν πρέπει να οδηγεί σε ακύρωση της συγχρηματοδότησης της ΕΕ, δεδομένου ότι η απόδοση των επενδύσεων για τα λιμενικά έργα είναι μακροπρόθεσμη. ΖΗΤΑ καλό και αξιόπιστο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό σε επίπεδο λιμένων και κρατών μελών για καλύτερη χρήση της χρηματοδότησης της ΕΕ. 15. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ την ειδική φύση των λιμενικών υποδομών, ΤΟΝΙΖΕΙ ότι τα έργα αυτά απαιτούν συνήθως σημαντικές αρχικές επενδύσεις κεφαλαίων που μόνον μακροπρόθεσμα μπορούν να αποσβεσθούν. 16. ΤΟΝΙΖΕΙ ότι η προστιθέμενη αξία για την ΕΕ αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη συγχρηματοδότηση έργων από την ΕΕ και ότι, λόγω της φύσεως και των ιδιαιτεροτήτων ορισμένων έργων υποδομής με υψηλή προστιθέμενη αξία, παρουσιάζονται κενά στη χρηματοδότησή τους. Στις περιπτώσεις αυτές, ΖΗΤΑ σύνεση όταν τονίζεται η ανάγκη μεγάλης επενδυτικής συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα, ΣΥΜΦΩΝΩΝΤΑΣ παράλληλα ότι τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ λιμενικά έργα πρέπει να βασίζονται σε αξιολόγηση των ιδίων αναγκών και ότι πρέπει να συνεχισθεί η προαγωγή της κινητοποίησης ιδιωτικού κεφαλαίου και της χρήσης χρηματοοικονομικών μέσων. 17. ΖΗΤΑ περαιτέρω ενίσχυση του συντονισμού και της επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ της ΕΤΕπ και της Επιτροπής, ώστε να επιδιώκεται η βέλτιστη χρήση των άμεσων ευρωπαϊκών επιχορηγήσεων και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) και να προσαρμοσθούν περαιτέρω τα νέα αυτά χρηματοοικονομικά μέσα στις λιμενικές ανάγκες. ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΕΙ ότι η έγκριση των άμεσων επιχορηγήσεων της ΕΕ βασίζεται σε αξιόπιστες μελέτες των μεταφορών και συνεκτική ανάλυση κόστους-οφέλους. 18. ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΕΙ ότι είναι αναγκαίο να ολοκληρωθεί η εσωτερική αγορά θαλάσσιων μεταφορών και ΠΡΟΤΡΕΠΕΙ να πραγματοποιηθούν περαιτέρω εργασίες για τη δημιουργία περιβάλλοντος για ενιαία ευρωπαϊκή ναυτιλιακή θυρίδα, την έγκριση του ηλεκτρονικού δηλωτικού φορτίου (emanifest) στην ΕΕ και την περαιτέρω εναρμόνιση των σχετικών διοικητικών και/ή τελωνειακών διαδικασιών ελέγχου, προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα σε σχέση με τη συνολική αλυσίδα μεταφορών και επιμελητείας. 6693/17 ΜΜ/μκρ 5