Ηλεκτρονικό περιοδικό www.foodstandard.gr Τεύχος 7 - Σεπτέμβριος 2010 by *Μία στις έξι κιλοβατωρες ηλεκτρικού ρεύματος (17%) προέρχεται από ΑΠΕ *«Παγίδες» στις ετικέτες τροφίμων 'Εντείνονται συνεχώς οι έλεγχοι στα τρόφιμα *Συντηρητικά τροφίμων. Τα επικίνδυνα Ε!
Μόνιμες στήλες: 02 Editorial: Μία στις έξι κιλοβατώρες ηλεκτρικού ρεύματος (17%) προέρχεται από ΑΠΕ «In the music»: Σας προτείνουμε το album που θα σας κάνει να χορέψετε σε ρυθμούς r'n'b Στα γρήγορα: Εν συντομία, ό,τι πιο νέο και σημαντικό ακούσαμε Σε αυτό το τεύχος: 04 05 Παγίδες στις ετικέτες τροφίμων Πολλά προϊόντα αναγράφουν στις διατροφικές τους ετικέτες συστατικά, ονομασίες, συστάσεις ή θερμίδες που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Εντείνονται συνεχώς οι έλεγχοι στα τρόφιμα. Ανιχνεύτηκε σαλμονέλα σε τυρί mozzarella light γερμανικής εταιρείας. Συντηρητικά τροφίμων. Τα επικίνδυνα Ε! Ποια είναι τα συντηρητικά τροφίμων, τι είναι πρόσθετα συντηρητικά και ποιοι οι λόγοι που χρησιμοποιούνται.
Editorial: Μία στις έξι κιλοβατώρες ηλεκτρικού ρεύματος (17%) προέρχεται από ΑΠΕ Μία στις έξι κιλοβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας (ποσοστό περίπου 17%), που καταναλώνεται στην Ελλάδα, παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της κυβέρνησης, το μερίδιο των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή την επόμενη δεκαετία θα υπερδιπλασιασθεί, ώστε προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο, για την «πράσινη» ενέργεια. Οι υποχρεώσεις της Ελλάδας έναντι της ΕΕ: Η Ελλάδα έχει υποχρέωση,σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία, να ανεβάσει τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο (που περιλαμβάνει όχι μόνον την ηλεκτροπαραγωγή, αλλά και τις μεταφορές, τη χρήση ενέργειας στη βιομηχανία, τον οικιακό τομέα, τις υπηρεσίες κ.λπ.) στο 18%. Ήδη, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, με τον νόμο 3851/2010 για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, ο εθνικός στόχος έχει τεθεί ψηλότερα, στο 20%. Βασικός μοχλός για την επίτευξη του συνολικού στόχου είναι ο αναπροσανατολισμός του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής προς τις Ανανεώσιμες Πηγές με επενδύσεις σε αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά κ.ά., οι οποίες, σύμφωνα με τις προβλέψεις του υπουργείου Περιβάλλοντος, θα φτάσουν έως το 2020 στα 16 δισ. ευρώ, σε σύνολο επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα, που εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 22 δισ. ευρώ. Την προσεχή πενταετία, σύμφωνα με τις ίδιες προβλέψεις, οι επενδύσεις σε ΑΠΕ θα ξεπεράσουν τα 10 δισ. ευρώ και θα δημιουργήσουν περισσότερες από 31.000 νέες θέσεις εργασίας. Η κυβέρνηση έχει καταθέσει στην ΕΕ συγκεκριμένο «επενδυτικό χάρτη» για την επίτευξη των στόχων στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής ως το 2020, που προβλέπει ότι: Η ισχύς των αιολικών πάρκων θα φθάσει το 2020 στα 7.500 μεγαβάτ, από 1.327 που είναι φέτος. Τα φωτοβολταϊκά, από 184 MW διαμορφώνονται σε 2.200. Τα υδροηλεκτρικά από 3.237 σε 4.531. Η γεωθερμία και τα θερμικά ηλιακά συστήματα, από αμελητέα συμμετοχή σήμερα θα φθάσουν στα 120 και 250 MW αντίστοιχα. Β Yπεγράφη και έχει ήδη αποσταλεί για δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης η Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με την οποία καθορίζονται για το έτος 2010 οι διαδικασίες επιστροφής στους αγρότες του ειδικού φόρου κατανάλωσης πετρελαίου που χρησιμοποιείται στη γεωργία. Δικαιούχοι είναι οι ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ (ενεργοί και συνταξιούχοι) κατά κύριο επάγγελμα αγρότες τα στοιχεία των οποίων είναι καταχωρημένα στη βάση δεδομένων του ΟΠΕΚΕΠΕ σύμφωνα με τις αιτήσεις τους για την ενιαία ενίσχυση 02
«Παγίδες» στις ετικέτες τροφίμων Πολλά προϊόντα αναγράφουν στις διατροφικές τους ετικέτες συστατικά, ονομασίες, συστάσεις ή θερμίδες που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Υπάρχουν πολλά προϊόντα που πάνω στη συσκευασία τους αναγράφεται η λέξη light σαν συνθετικό της κύριας ονομασίας τους, δίνοντας την αίσθηση ότι έχουν λιγότερες θερμίδες. Στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει και η λέξη light μόνο παραπλανητική είναι. Καθώς επίσης η λέξη light (μειωμένες θερμίδες) αναφέρεται σε τρόφιμα με μειωμένα λιπαρά ή ενέργεια ή άλλη θρεπτική ουσία, αυτό δεν σημαίνει ότι το τρόφιμο αυτό δεν έχει καθόλου ενεργειακή αξία, αλλά ότι η ενεργειακή του αξία έχει μειωθεί κατά 30% τουλάχιστον. Άρα τα τρόφιμα που χαρακτηρίζονται ως light μήπως και δεν είναι τόσο light τελικά! Επίσης μεγάλο πρόβλημα δημιουργείται από πολλά προϊόντα δημητριακών που ισχυρίζονται ότι περιέχουν την απαιτούμενη ημερήσια ποσότητα ορισμένων θρεπτικών συστατικών χωρίς να αναγράφουν στην ετικέτα τους τη συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα (RDA). Όμως υπάρχει η πιθανότητα είτε να μην καλύπτουν τη δόση αυτή που ισχυρίζονται είτε να είναι μεγαλύτερη από τη συνιστώμενη. Από έρευνες έχει βρεθεί ότι εξαιτίας π.χ. των δημητριακών που είναι εμπλουτισμένα σε ασβέστιο οι καταναλωτές παίρνουν μόνο μέσω του πρωινού τους σχεδόν όλη την ποσότητα ασβεστίου που χρειάζονται ημερησίως, με αποτέλεσμα εάν καταναλώσουν κάτι ακόμη (γάλα κ.λπ.) ή πάρουν και κάποιο συμπλήρωμα ασβεστίου να οδηγούνται σε τοξικότητα. Καθώς επίσης πολλά δημητριακά περιέχουν ίχνη είτε ζάχαρης είτε κάποιων ξηρών καρπών ή αυγού είτε γενικά κάποιων ουσιών και δεν το αναγράφουν σε εμφανές σημείο με αποτέλεσμα ο καταναλωτής να μην ενημερώνεται και σε περίπτωση που έχει κάποια δυσανεξία ή αλλεργία σε κάποιο από αυτά να κινδυνεύει η υγεία του. Ακόμη παρατηρούμε ότι σχεδόν σε όλες τις ετικέτες τροφίμων αναγράφονται τα Ε που περιέχουν, χωρίς όμως να αναφέρεται εάν αυτά είναι επικίνδυνα και τι προκαλούν. Επίσης σε πολλές ετικέτες συχνά παρατηρούμε κάποιους ισχυρισμούς διατροφής, όπως: Χωρίς (Free), δηλαδή ότι το προϊόν περιέχει αμελητέες ποσότητες κάποιου συστατικού, π.χ. είναι ελεύθερο νατρίου (sodium free), ο ισχυρισμός αυτός δεν σημαίνει ότι το προϊόν αυτό δεν έχει καθόλου νάτριο αλλά ότι περιέχει λιγότερο από 5mg νατρίου. Ακόμη η λέξη (Low) χαμηλό που αναγράφεται σε κάποια τρόφιμα, σχετίζεται με τη χαμηλή περιεκτικότητα σε ένα θρεπτικό συστατικό. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν αναγράφεται σε μια ετικέτα ότι το τρόφιμο είναι χαμηλών λιπαρών (low fat), δεν σημαίνει ότι δεν έχει λιπαρά αλλά ότι περιέχει 3g λιπαρών ανά 100g για στερεές τροφές ή 1,5g λιπαρών ανά 100ml για υγρές τροφές. Τέλος, πολλά προβλήματα πληροφόρησης ή παραπλάνησης ή παγίδων των ετικετών τροφίμων αντιμετωπίζουν ομάδες καταναλωτών που έχουν ένα πρόβλημα υγείας όπως διαβητικοί, νεφροπαθείς κ.λπ. που χρειάζεται να αποφεύγουν κάποια τρόφιμα εξαιτίας της ασθένειάς τους. Για τους νεφροπαθείς χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν αυτό που προαναφέραμε με το νάτριο και πώς πρέπει να διαβάζουν προσεκτικά την ετικέτα του τροφίμου. Όσον αφορά τα τρόφιμα που χαρακτηρίζονται ειδικά για διαβητικούς, μπορεί να μην περιέχουν ζάχαρη όμως περιέχουν άλλες γλυκαντικές ουσίες όπως η φρουκτόζη, η μαλτόζη, η γλυκόζη κ.λπ., ουσίες που κι αυτές προκαλούν αύξηση του σακχάρου εάν δεν υπολογιστούν σωστά οι ποσότητες που θα καταναλώσει ο ασθενής. Επιπροσθέτως όταν σε ένα τρόφιμο δεν αναγράφεται ότι περιέχει πρόσθετη ζάχαρη δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν περιέχει σάκχαρα. Η ομάδα των σακχάρων, εκτός από τη ζάχαρη, περιλαμβάνει και τη γλυκόζη, τη φρουκτόζη, τη λακτόζη και τα διάφορα είδη σιροπιών. Όταν ένα τρόφιμο αναφέρει π.χ. «χυμός χωρίς προσθήκη ζάχαρης» σημαίνει ότι περιέχει τα σάκχαρα του φρούτου και όχι πρόσθετη ζάχαρη. Επομένως από τα παραπάνω κατανοούμε ότι είναι απαραίτητο να είμαστε πολλοί προσεκτικοί με ότι αναγράφεται στις ετικέτες των τροφίμων και να τις «αποκωδικοποιούμε» με πολύ προσοχή.
Εντείνονται συνεχώς οι έλεγχοι στα τρόφιμα Ανιχνεύτηκε σαλμονέλα σε τυρί mozzarella light γερμανικής εταιρείας. Την άμεση ανάκληση τυριού μοτσαρέλα στο οποίο ανιχνεύτηκε σαλμονέλα ζήτησε ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ), καλώντας τους καταναλωτές, που έχουν στην κατοχή τους το ανωτέρω προϊόν να μην το καταναλώσουν. Ο ΕΦΕΤ ενημερώθηκε για το «επικίνδυνο» τυρί μέσω του Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές και ζήτησε την άμεση ανάκληση / απόσυρση του συνόλου του συγκεκριμένου προϊόντος και ήδη έχουν ξεκινήσει σχετικοί έλεγχοι. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, πρόκειται για τυρί mozzarella light, που έχει παραχθεί από αγελαδινό γάλα από τη γερμανική εταιρία Goldsteig Kasereien Bayerwald GMBH (αριθμός barcode EAN 8014921021237) με την εμπορική επωνυμία LINESSA Mozzarella light / τυρί από γάλα χωρίς ωρίμανση φρέσκο τυρί μερικώς αποβουτυρωμένο σε άλμη, σε συσκευασίες των 125g και ημερομηνία λήξης 06.09.2010. Η διακίνηση στην ελληνική αγορά υλοποιήθηκε από την εταιρία LIDL Hellas & ΣΙΑ ΟΕ. Πάνω από 600.000 αντίτυπα, σύμφωνα με το Billboard, πούλησε το νέο album του EMINEM «Recovery» πετυχαίνοντας ρεκόρ πωλήσεων για τη χρονιά που διανύουμε. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναμένεται ακόμα και να ξεπεράσει τις 608.000 που είχε σημειώσει το "Relapse" του 2009. Το "Recovery" είναι το έκτο κατά σειρά album του Eminem που κάνει ντεμπούτο απευθείας στο No. 1. Το μόνο album του που βρέθηκε την πρώτη βδομάδα στη δεύτερη και όχι την πρώτη θέση των charts πωλήσεων ήταν το πρώτο του "Slim Shady LP". Ο ίδιος ανακοίνωσε συνεργασίες με μεγάλα ονόματα όπως Rihanna, Pink, Lil Wayne αλλά και DJ Khalil, Just Blaze, Jim Jonsin και Boi-1da. ΕΜΙΝΕΜRecovery Ξεχώρισε ήδη το Love the Way You Lie Dj Elena Στα γρήγορα Από 1η Σεπτεμβρίου δέχεται αιτήσεις από αγρότες για τα φωτοβολταϊκά η ΔΕΗ. Οι αιτήσεις των αγροτών θα εξεταστούν κατά προτεραιότητα, ανεξαρτήτως της ημερομηνίας υποβολής τους. Η Απόφαση: http://www.dei.gr/documents/3%20anakoinwsi%20dei.pdf Την κατασκευή του μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού πάρκου στον κόσμο, αξίας άνω των 600 εκατ. ευρώ και ισχύος άνω των 200 MW στην Κοζάνη αναμένεται να ανακοινώσει τις επόμενες μέρες από την Κοζάνη ο Πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου. 04
Συντηρητικά τροφίμων. Τα επικίνδυνα Ε! Από πολύ παλιά, ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε διάφορες ουσίες για να συντηρήσει τα τρόφιμα, να βελτιώσει τη γεύση και την εμφάνιση τους. Το αλάτι, διάφορα μπαχαρικά, η ζάχαρη και το ξίδι είναι μερικά από τα παραδοσιακά πρόσθετα. Τι είναι τα πρόσθετα? Είναι μια ομάδα ζημικών ουσιών, φυσικών ή συνθετικών, η οποία δίνει τη δυνατότητα στη βιομηχανία τροφίμων να παρασκευάζει τρόφιμα με εντυπωσιακούς οργανοληπτικούς χαρακτήρες, επιτρέποντας μας, παράλληλα, να έχουμε στη διάθεση μας πληθώρα τροφίμων όλο τον χρόνο. Λόγοι χρησιμοποίησης των πρόσθετων: Διατήρηση της σταθερότητας και της συνοχής των διαφόρων συστατικών του τροφίμου, π.χ. σταθεροποιητές, γαλατοματοποιητές κ.α. Βελτίωση ή διατήρηση της θρεπτικής τους αξίας, π.χ. εμπλουτισμένο με βιταμίνη D. Αντικατάσταση κάποιων στοιχείων με άλλα, π.χ. της ζάχαρης με ασπαρτάμη. Βελτίωση ή αλλαγή του χρώματος ή της γεύσης. Για το φούσκωμα κατά το ψήσιμο, π.χ. μπισκότα, κέικ κ.α., ή για τη ρύθμιση του ph (έλεγχος οξύτητας ή αλκαλικότητας). Συντηρητικά τροφίμων Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και βέβαια στη χώρα μας, είναι ταξινομημένα με το σύστημα Ε. Οι κώδικές τους και ο λόγος χρησιμοποίησής τους φαίνονται παρακάτω. Ε100-Ε180 Επιτρεπόμενα χρώματα, π.χ. Ε140: χλωροφύλλη, που χτησιμοποιείται σε λίπη, λάδια κ.α. Ε200-Ε290 Συντηρητικά, π.χ. Ε 210: βενζοϊκό οξύ, που χρησιμοποιείται σε αναψυκτικά, σάλτσες, μαρμελάδες κ.α. Ε 300- Ε321 Αντιοξειδωτικά, π.χ. Ε 305: ασκορβικό οξύ, που χρησιμοποιείται σε αναψυκτικά, λουκάνικα κ.α. Ε 322-Ε 495 Γαλακτοποιητές και σταθεροποιητές, π.χ. Ε 322: λεκιθίνη, που χρησιμοποιείται σε σοκολάτες, γάλα σε σκόνη, μαργαρίνες κ.α. Ε 420-Ε 421 Γλυκαντικά, π.χ. ασπαρτάμη, σορβιτόλη, μανιτόλη κ.α. Ε422 Διαλυτικά, π.χ. οινόπνευμα. Ε 905-Ε 907 Ορυκτοί υδρογονάνθρακες, που χρησιμοποιούνται για ζελατινοποίηση διαφόρων προϊόντων ζαχαροπλαστικής. Ας δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στα παρακάτω: Διοξείδιο του θείου ή Ε 290 Χημική ουσία που, ως γνωστόν, καταστρέφει ένα απαταίτητο αμονοξύ, τη θειαμίνη. Ενοχοποιείται για πονοκεφάλους (εμφιαλωμένα κρασιά). Ασθματικές κρίσεις. Βενζοϊκό οξύ ή Ε 210 Ενοχοποιείται για πρόκληση άσθματος. Ουρτικάρια. Νιτρώδη και νιτρικά άλατα ή 240- Ε 252 Χρησιμοποιούνται κυρίως στα κρέατα και τα παράγωγα τους. Οι ουσίες αυτές αντιδρούν χημικά με τη μυοσφαιρίνη του κρέατος και δημιουργούν το ζωηρό κόκκινο χρώμα που βλέπυμε σε πολλά αλλαντικά. Αποτρέπουν την ανάπτυξη του μικροβίου της αλλαντίασης. Ενοχοποιούνται για ανάπτυξη καρκίνου. Συμπέρασμα Όσο λιγότερα πρόσθετα αναγράφονται στην ετικέτα, τόσο λιγότερους κινδύνους θα αντιμετωπίσουμε αργότερα. 05
www.foodstandard.gr by