Μακροοικονομική Ενότητα 9: Ανεργία Σόρμας Αστέριος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη)
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής τις βασικές εννοιολογικές προσεγγίσεις της ανεργίας. 4
Περιεχόμενα ενότητας Ανεργία. Είδη ανεργίας. Οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες ανεργίας. Μέτρα αντιμετώπισης της κυκλικής ανεργίας. Σχέση μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας. Η καμπύλη του Phillips. 5
Ανεργία (1) Οικονομικά ενεργός πληθυσμός: τα άτομα που μπορούν και ταυτόχρονα επιθυμούν να εργαστούν. Μη-ενεργός πληθυσμός: τα άτομα που δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να εργαστούν. Εργατικό Δυναμικό: Απασχολούμενοι: έχουν μια θέση εργασίας. Άνεργοι: επιθυμούν να εργαστούν αλλά δεν μπορούν να βρουν εργασία. 6
Είδη ανεργίας Ποσοστό ανεργίας = άνεργοι/εργατικό δυναμικό x 100 Είδη Ανεργίας: Τριβής: εκούσια μετακίνηση εργαζομένων μεταξύ διαφόρων απασχολήσεων. Εμφανίζεται στους νέους. Εποχιακή: διακύμανση ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων. Κυκλική κεϋνσιανή: ανεπάρκεια συνολικής ενεργού ζήτησης. Διαρθρωτική: έλλειψη αντιστοιχίας (κλαδική ή γεωγραφική) μεταξύ ειδικοτήτων και ευκαιριών απασχόλησης σε περιόδους που η διάρθρωση της ζήτησης και της παραγωγής μεταβάλλεται. 7
Οικονομικές συνέπειες 1. Παραγωγή λιγότερου προϊόντος από το μέγιστο που μπορεί να παραχθεί, με το υπάρχον εργατικό δυναμικό. Νόμος του Okun: όταν η ανεργία αυξάνει κατά 1% το ΑΕΠ μειώνεται κατά 2%. 2. Απώλεια εισοδήματος για τον άνεργο και την οικογένειά του. Δημογραφικό πρόβλημα. 3. Επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού με επιδόματα και άλλες παροχές ανεργίας. 8
Κοινωνικές συνέπειες 1. Κοινωνικό κόστος εξ αιτίας της ανθρώπινης δυστυχίας και απογοήτευσης. 2. Μείωση της κοινωνικής θέσης του άνεργου, πρόβλημα αυτοσεβασμού, αυτοπεποίθησης, οικογενειακής τριβής. 3. Ενίσχυση ποσοστών εγκληματικότητας. 9
Μέτρα αντιμετώπισης της κυκλικής ανεργίας Ανεπαρκής συνολική ζήτηση => δημοσιονομική πολιτική (αύξηση δημόσιων δαπανών) και νομισματική πολιτική (προσφορά χρήματος και μείωση των επιτοκίων). 10
Αντιμετώπιση της διαρθρωτικής ανεργίας και της ανεργίας τριβής 1. Προγράμματα για δημιουργία νέων επιχειρήσεων ή ανάπτυξη υπαρχουσών σε περιοχές με υψηλό ποσοστό ανεργίας. 2. Κίνητρα για μετακίνηση εργατικού δυναμικού από περιοχές με πλεονάζον εργατικό δυναμικό σε περιοχές που υπάρχει έλλειψη. 3. Βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος για ειδικότητες με ζήτηση. 4. Προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και επανεκπαίδευσης. 11
Σχέση μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας. Η καμπύλη του Phillips. (1) 1958 - Phillips (LSE): υπάρχει ισχυρή αρνητική σχέση ανάμεσα στην ανεργία και τον πληθωρισμό. 1970: ταυτόχρονη εμφάνιση ανεργίας και πληθωρισμού (10%). Αμφισβήτηση της καμπύλης του Phillips από τους μονεταριστές που διατύπωσαν τη θεωρία των προσαρμοζόμενων προσδοκιών για τον πληθωρισμό και τους οπαδούς της νέας κλασικής θεωρίας που διατύπωσαν τη θεωρία των ορθολογικών προσδοκιών για τον πληθωρισμό. 12
Σχέση μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας. Η καμπύλη του Phillips. (2) 13
Βιβλιογραφία μαθήματος (1) Baumol, W. & Blinder, A. (2012). Μακροικονομική: Αρχές και πολιτική. Εκδόσεις Π. & Χ. Πασχαλίδη, Αθήνα. Kenes, J. M. (1936). The general theory of employment, interest and money. Macmillan Palgrave Publishing, UK. Krugman, P. & Wells, R. (2011). Μακροοικονομική. Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη. Βαρουφάκης, Γ. (2007). Πολιτική οικονομία. Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα. Κιόχος, Π. & Παπανικολάου, Γ. (2008). Σύγχρονη μακροοικονομική. Εκδόσεις Σύγχρονη εκδοτική, Αθήνα. 14
Βιβλιογραφία μαθήματος (2) Μανωλόπουλος, Ι. (2009). Μακροοικονομική. Εκδόσεις Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη. Πουρναράκης, Ε. (2004). Εισαγωγή στην οικονομική. Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα. Σαραντίδης, Σ. (2002). Σύγχρονη μακροοικονομική ανάλυση. Εκδόσεις Μπένου, Αθήνα. Σιδηρόπουλος, Μ. (2011). Μακροοικονομική ανάλυση. Εκδόσεις Ζυγός, Θεσσαλονίκη. 15