Ι σ ο μ έ ρεια 27 Ισομέρεια ονομάζουμε το φαινόμενο κατά το οποίο, δύο ή περισσότερες οργανικές ενώσεις έχουν τον ίδιο Μοριακό Τύπο, αλλά διαφέρουν στον Συντακτικό ή στον Στερεοχημικό Τύπο. π.χ. στο μοριακό τύπο 2 H 6 O αντιστοιχούν δύο ενώσεις : Μοριακός τύπος Συντακτικός τύπος Όνομα 2 H 6 O α. H 3 H 2 OH αιθανόλη β. H 3 O H 3 διμεθυλαιθέρας ΕΙΔΗ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑΣ. Ι. Στερεοχημική ισομέρεια ή Στερεοϊσομέρεια. ΙΙ. Συντακτική ισομέρεια. Ι. Στερεοϊσομέρεια : Είναι το είδος της ισομέρειας κατά το οποίο, δύο ή περισσότερες οργανικές ενώσεις έχουν τον ίδιο Μοριακό Τύπο, τον ίδιο Συντακτικό Τύπο, αλλά διαφέρουν στο Στερεοχημικό Τύπο. ΙΙ. Συντακτική ισομέρεια: Είναι το είδος της ισομέρειας κατά το οποίο δύο ή περισσότερες οργανικές ενώσεις έχουν τον ίδιο Μοριακό Τύπο αλλά διαφέρουν στο Συντακτικό Τύπο. Ο Στερεοχημικός τύπος μας δίνει την διάταξη των ατόμων στο χώρο. Ο Συντακτικός τύπος μας δίνει την διάταξη των ατόμων στο επίπεδο. ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ Η Συντακτική Ισομέρεια διακρίνεται σε : 1. Ισομέρεια αλυσίδας, 2. Ισομέρεια θέσης : α). θέσης του πολλαπλού δεσμού, β). θέσης της χαρακτηριστικής ομάδας, 3. Ισομέρεια ομόλογης σειράς.
28 1. Ισομέρεια αλυσίδας: είναι το είδος της ισομέρειας κατά το οποίο δύο ή περισσότερες ενώσεις έχουν τον ίδιο μοριακό τύπο, ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά, και έχουν διαφορετικές ανθρακικές αλυσίδες. π.χ. στο μοριακό τύπο 5 H 12 αντιστοιχούν οι ενώσεις με συντακτικούς τύπους : α. H 3 -Η 2 -H 2 -H 2 -H 3, β. H 3 -Η 2 -H-H 3, γ. Η 3 - - H 3 πεντάνιο, Η 3 Η 3 μεθυλοβουτάνιο. Η 3 διμεθυλο-προπάνιο. Οι παραπάνω ενώσεις, ανά δύο μεταξύ τους, είναι ισομερείς ενώσεις ως προς την αλυσίδα. ( π.χ. η α με την β, η α με την γ και η β με την γ ). 2. Ισομέρεια θέσης: είναι το είδος της ισομέρειας κατά το οποίο δύο ή περισσότερες ενώσεις έχουν τον ίδιο μοριακό τύπο ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά, έχουν ίδια ανθρακική αλυσίδα και διαφέρουν στη θέση της χαρακτηριστικής ομάδας ή ενός πολλαπλού δεσμού. 2α). Ισομέρεια θέσης ως προς τον πολλαπλό δεσμό: είναι το είδος της ισομέρειας κατά το οποίο δύο ή περισσότερες ενώσεις έχουν τον ίδιο μοριακό τύπο ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά, έχουν ίδια ανθρακική αλυσίδα και διαφέρουν στη θέση του πολλαπλού δεσμού. π.χ. στο Μοριακό Τύπο 4 H 8 αντιστοιχούν οι ενώσεις με Συντακτικούς Τύπους : i). H 3 -Η 2 -H=H 2, ii). H 3 -Η=H-H 3 1-βουτένιο 2-βουτένιο. το 1-βουτένιο και το 2-βουτένιο είναι μεταξύ τους ισομερή ως προς τη θέση του διπλού δεσμού 2β). Ισομέρεια θέσης ως προς την χαρακτηριστική ομάδα : είναι το είδος της ισομέρειας κατά το οποίο δύο ή περισσότερες ενώσεις έχουν τον ίδιο μοριακό τύπο ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά, έχουν ίδια ανθρακική αλυσίδα και διαφέρουν στη θέση της χαρακτηριστικής ομάδας. π.χ. στο μοριακό τύπο 3 Η 8 Ο, αντιστοιχούν και οι ενώσεις με συντακτικούς τύπους: ι). H 3 -Η 2 -H 2 OH, ιι). H 3 -Η-H 3 : 2-προπανόλη 1-προπανόλη ΟΗ η 1-προπανόλη και η 2-προπανόλη είναι μεταξύ τους ισομερή ως προς τη θέση της χαρακτηριστικής ομάδας
29 3. Ισομέρεια ομόλογης σειράς: Είναι το είδος της ισομέρειας κατά την οποία δύο ή περισσότερες οργανικές ενώσεις έχουν τον ίδιο μοριακό τύπο ( Μ.Τ.), αλλά ανήκουν σε διαφορετική ομόλογη σειρά. Οι απλούστερες περιπτώσεις Ισομερών Ομολόγων Σειρών είναι : 3Α. Αλκίνια Αλκαδιένια αλκίνια : ν 2 Γενικός Μοριακός Τύπος : V H 2V 2 αλκαδιένια : ν 3 Προσοχή : ισομερή έχουμε μόνον αν ν 3 ( για ν=2 δεν υπάρχει αλκαδιένιο ) Για ν = 3 3 H 4 : α). Αλκίνιο : H 3 H προπίνιο β). Αλκαδιένιο : H 2 ==H 2 προπαδιένιο. Tο προπίνιο και το προπαδιένιο είναι ισομερή ομόλογης σειράς. 3Β. Κορεσμένες μονοσθενείς Αλκοόλες κορεσμένοι μονο-αιθέρες Γενικός Μοριακός Τύπος : V H 2V+2 Ο αλκοόλες : ν 1 αιθέρες : ν 2 Προσοχή : ισομερή έχουμε μόνον αν ν 2 ( για ν=1 δεν υπάρχει αιθέρας ) Για ν = 2 2 H 6 Ο : α). αλκοόλη : H 3 -H 2 -ΟH αιθανόλη β). αιθέρας : H 3 Ο H 3 δι-μεθυλ-αιθέρας. H αιθανόλη και ο διμεθυλαιθέρας είναι ισομερή ομόλογης σειράς. 3Γ. Κορεσμένες μονοσθενείς Αλδεΰδες κορεσμ μονοσθ. Κετόνες Γενικός Μοριακός Τύπος : V H 2V Ο αλδεΰδες : ν 1 κετόνες : ν 3 Προσοχή : ισομερή έχουμε μόνον αν ν 3 ( για ν =1, 2 δεν υπάρχει κετόνη ) Για ν = 3 3 H 6 Ο : α). αλδεΰδη : H 3 -H 2 -H=Ο προπανάλη β). κετόνη : H 3 Ο H 3 προπανόνη. H προπανάλη και η προπανόνη είναι ισομερή ομόλογης σειράς 3Δ. Κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα κορεσμένοι μονοεστέρες οξέα : ν 1 Γενικός Μοριακός Τύπος : V H 2V Ο 2 εστέρες : ν 2 Προσοχή : ισομερή έχουμε μόνον αν ν 2 ( για ν=1 δεν υπάρχει εστέρας )
30 Για ν = 2 2 H 4 Ο : α). οξύ : H 3 -ΟΟH αιθανικό οξύ β). κετόνη : H ΟΟ H 3 μεθανικός μεθυλ-εστέρας. Tο αιθανικό οξύ και ο μεθανικός μεθυλεστέρας είναι ισομερή ομόλογης σειράς. Για να είναι δύο ενώσεις Α, Β ισομερείς μεταξύ τους θα πρέπει να έχουν τον ίδιο Μ.Τ. Για να βρούμε το είδος της ισομέρειας μεταξύ των ενώσεων Α και Β ακολουθούμε το σχήμα : 1. Α, Β ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά ; ναι όχι 2. Α, Β έχουν την ίδια αλυσίδα ; ισομέρεια ομόλογης σειράς ισομέρεια αλυσίδας ναι όχι ισομέρεια θέσης της χαρακτηριστικής ομάδας ή του πολλαπλού δεσμού Παρατήρηση : Το θέμα ισομέρεια δεν εξαντλείται με τις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν. π.χ. Τα αλκένια ( v H 2v, v 2 ) είναι ισομερή με τα κυκλοαλκάνια ( v H 2v, v 3 ), οι ακόρεστες με ένα διπλό δεσμό μονοσθενείς αλκοόλες, είναι ισομερείς με τις κορεσμένες μονοσθενείς αλδεΰδες και τις αντίστοιχες κετόνες. Α. Στο μοριακό τύπο 3 Η 6 αντιστοιχούν δύο ισομερείς μεταξύ τους ενώσεις : Α1. αλκένιο : H 3 -H = H 2 προπένιο H 2 Α2. κυκλοαλκάνιο : H 2 H κυκλο-προπάνιο 2 Β. Στο μοριακό τύπο 3 Η 6 Ο αντιστοιχούν τέσσερις ισομερείς ενώσεις : Β1. κορεσμένη μονοσθενής αλδεΰδη : H 3 -H 2 -H=Ο προπανάλη Β2. κορεσμένη μονοσθενής κετόνη : H 3 -Ο-H 3 προπανόνη Β3. ακόρεστη με 1 διπλό δεσμό μονοσθενής αλκοόλη : H 2 =H-H 2 -ΟΗ 2-προπεν-1-όλη H 2 Β4. 1 κορεσμένη μονοσθενής κυκλική αλκοόλη : H 2 H κυκλο-προπανόλη OH Οι περιπτώσεις όπως οι Α2, Β3 και Β4 δεν μελετώνται και δεν συζητούνται στα πλαίσια της χημεία της Β Λυκείου.
Διαδικασία εύρεσης των ισομερών. 31 Θα αναπτυχθεί εδώ η διαδικασία εύρεσης όλων των ισομερών που ανταποκρίνονται σε ένα Μοριακό Τύπο με τη βοήθεια συγκεκριμένων παραδειγμάτων. Ορισμένες επισημάνσεις: Α. Ισοδύναμα άτομα Ισοδύναμες θέσεις δεσμών: Οι ανοικτές ανθρακικές αλυσίδες διακρίνονται : i. σε συμμετρικές και ii. σε ασύμμετρες ή μη συμμετρικές. i. Συμμετρικές αλυσίδες ατόμων χαρακτηρίζονται αυτές που έχουν άξονα συμμετρίας ένα δεσμό - ή ένα άτομο. π.χ.,,,,, (α), (β) (γ) (δ) (ε) (στ) Συμμετρικές αλυσίδες ( έχουν άξονα συμμετρίας : ) α). Δεσμοί - που ισαπέχουν από τον άξονα συμμετρίας είναι ισοδύναμοι. Έτσι από την αλυσίδα προκύπτει μόνο ένα αλκένιο γιατί οι θέσεις για τον διπλό δεσμό είναι ισοδύναμες: H 3 H=H 2 και H 2 =HH 3 είναι μία και η αυτή ένωση ( προπένιο ) και όχι δύο διαφορετικές. Όμοια από την αλυσίδα (γ) επειδή οι δύο δεσμοί - είναι συμμετρικοί ( ισαπέχουν από τον άξονα συμμετρίας ) προκύπτει ένα μόνον αλκένιο Από την αλυσίδα προκύπτουν δύο αλκένια ( ή αλκίνια ) διότι περιέχει δύο συμμετρικούς δεσμούς ( ισοδύναμοι μεταξύ τους ) και ένα δεσμό που στερείται συμμετρικού. H 3 H 2 H=H 2 1-βουτένιο, H 3 H=HH 3 2-βουτένιο ( H 2 =HH 2 H 3 1-βουτένιο). β). Άτομα που ισαπέχουν από τον άξονα συμμετρίας είναι ισοδύναμα. Έτσι η αλυσίδα δίνει μόνο μία αλκοόλη γιατί περιέχει δύο άτομα ισοδύναμα μεταξύ τους. ΗΟ-H 2 H 3 και H 3 H 2 -ΟΗ είναι η ίδια ένωση ( αιθανόλη ) Η αλυσίδα δίνει δύο κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες ( γιατί όχι τρεις ; ) H 3 H 2 H 2 -ΟΗ, H 3 -H-H 3 : 2-προπανόλη 1- προπανόλη ΟΗ
32 Η αλυσίδα δίνει δύο κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες ( γιατί όχι τρεις ή τέσσερις;) : H 3 H 2 H 2 H 2 -ΟΗ, H 3 H 2 -H-H 3 1- βουτανόλη ΟΗ 2-βουτανόλη Β. Μη Ισοδύναμα άτομα Μη Ισοδύναμες θέσεις δεσμών: ii. Ασύμμετρες αλυσίδες ατόμων : ονομάζονται αυτές που δεν έχουν άξονα συμμετρίας. Παραδείγματα ασύμμετρων αλυσίδων :,, (η) (θ) (ι) Προσοχή : Υπάρχει δυνατότητα ελεύθερης περιστροφής γύρω από τον άξονα του απλού δεσμού, δυνατότητα που δεν υπάρχει για τον άξονα = Έτσι οι ανθρακικές αλυσίδες :, ταυτίζονται ( είναι ίδιες ). Η ασύμμετρη αλυσίδα δίνει : τρία αλκένια και τέσσερις κορεσμένες μον αλκοόλες. Αλκένια : Η 3 Η Η=Η 2, Η 3 = Η Η 3, Η 2 = H 2 H 3 Η 3 Η 3 Η 3 3-μεθυλο-1-βουτένιο, 2-μεθυλο-2-βουτένιο, 2-μεθυλο-1-βουτένιο ΟΗ ΟΗ Αλκοόλες : Η 3 -Η-Η 2 -Η 2 ΟΗ, Η 3 Η-Η Η 3, Η 3 Η 2 Η 3 Η 3 Η 3 Η 3 3-μεθυλο-1-βουτανόλη, 3-μεθυλο-2-βουτανόλη, 2-μεθυλο-2-βουτανόλη και ΗΟ Η 2 -Η-Η 2 -Η 3 ή Η 3 -Η 2 -Η-Η 2 ΟΗ Η 3 Η 3 2-μεθυλο-1-βουτανόλη, 2-μεθυλο-1-βουτανόλη Προσοχή : Δεν τοποθετούμε ποτέ διπλούς και τριπλούς δεσμούς ή χαρακτηριστικές ομάδες σε άτομα διακλαδώσεων. ( και αυτό για να μην γράψουμε ενώσεις που έχουμε ήδη γράψει).
Μέθοδος εξαγωγής Ισομερών 33 Η διαδικασία που περιγράφεται στα παρακάτω παραδείγματα είναι ασφαλής, με την έννοια ότι, θα είμαστε σίγουροι ότι δεν θα παραλείψουμε κάποιο ισομερές και ότι δεν θα επαναλάβουμε δύο φορές το ίδιο ισομερές. Εκείνο που ενδιαφέρει σε ένα διαγώνισμα ή τεστ δεν είναι η διαδικασία αλλά τα σωστά ισομερή και το σωστό όνομα του καθενός. 1 ο Παράδειγμα Να δοθούν και να ονομαστούν όλα τα ισομερή με μοριακό τύπο 4 H 10. α. Οι ενώσεις με M.T. 4 H 10 αντιστοιχούν στο γενικό τύπο ν H 2ν+2 στον οποίο ανταποκρίνονται τα αλκάνια. β. Σχηματίζουμε όλες τις δυνατές ανοιχτές ανθρακικές αλυσίδες των τεσσάρων ατόμων ( ισομερείς αλυσίδες ). i., ii. γ. Εφόσον τα ισομερή είναι αλκάνια συμπληρώνουμε με άτομα Η και ονομάζουμε τις ενώσεις που προκύπτουν. i. Η 3 Η 2 Η 2 Η 3, ii. Η 3 Η Η 3 βουτάνιο Η 3 μεθυλοπροπάνιο ή ισοβουτάνιο Επομένως στο Μ.Τ. 4 H 10 ανταποκρίνονται δύο ισομερείς ενώσεις. 2 ο Παράδειγμα Να δοθούν και να ονομαστούν όλα τα ισομερή με μοριακό τύπο 4 H 6. α. Οι ενώσεις με M.T. 4 H 6 αντιστοιχούν στο γενικό τύπο ν H 2ν 2 στον οποίο ανταποκρίνονται τα αλκαδιένια ( ν 3 ) και τα αλκίνια ( ν 2 ). β. Σχηματίζουμε όλες τις δυνατές ανοιχτές ανθρακικές αλυσίδες των τεσσάρων ατόμων ( ισομερείς αλυσίδες ). i., ii. γ. Σχηματίζουμε όλα τα πιθανά αλκαδιένια : Αλυσίδα i. δίνει δύο αλκαδιένια : ==, = = Συμπληρώνουμε με άτομα Η και ονομάζουμε τα ισομερή αλκαδιένια: Η 3 Η==Η 2, Η 2 =Η Η=Η 2 1,2-βουταδιένιο η αλυσίδα ii. δεν δίνει αλκαδιένιο. δ. Σχηματίζουμε όλα τα πιθανά αλκίνια : 1,3-βουταδιένιο Αλυσίδα i. δίνει δύο αλκίνια :, Συμπληρώνουμε με άτομα Η και ονομάζουμε τα ισομερή αλκίνια: Η 3 Η 2 Η, Η 3 - -Η 3 1-βουτίνιο 2-βουτίνιο η αλυσίδα ii. δεν δίνει αλκίνιο ( δεν δέχεται τριπλό δεσμό ). Επομένως στο Μ.Τ. 4 H 6 ανταποκρίνονται τέσσερις (4) ισομερείς ενώσεις.
34 3 ο Παράδειγμα Να δοθούν και να ονομαστούν όλα τα ισομερή με μοριακό τύπο 4 H 8 Ο. α. Οι ενώσεις με M.T. 4 H 8 Ο αντιστοιχούν στο γενικό τύπο ν H 2ν Ο στον οποίο ανταποκρίνονται οι κορεσμένες μονοσθενείς αλδεΰδες ( ν 1 ) και οι κορεσμένες μονοσθενείς κετόνες ( ν 3 ). β. Σχηματίζουμε όλες τις δυνατές ανοιχτές ανθρακικές αλυσίδες των τεσσάρων ατόμων ( ισομερείς αλυσίδες ). i., ii. γ. Σχηματίζουμε όλες τις πιθανές αλδεΰδες : Αλυσίδα i. δίνει μία αλδεΰδη : Η=Ο στη θέση-1 ) ( η αλδεϋδομάδα είναι πάντα Αλυσίδα ii. δίνει μία αλδεΰδη : Η=Ο Συμπληρώνουμε με άτομα Η και ονομάζουμε τις ισομερείς αλδεΰδες: Η 3 Η 2 Η 2 -Η=Ο, Η 3 -Η-Η=Ο βουτανάλη Η 3 δ. Σχηματίζουμε όλες τις πιθανές κετόνες: μεθυλο-προπανάλη ( ή ισοβουτανάλη ) Αλυσίδα i. δίνει μία κετόνη : Ο ή Ο Συμπληρώνουμε με άτομα Η και ονομάζουμε την κετόνη: Η 3 Η 2 ΟΗ 3 ή Η 3 Η 2 Η 3 βουτανόνη Ο η αλυσίδα ii. δεν δίνει κετόνη. Επομένως στο Μ.Τ. 4 H 8 Ο αντιστοιχούν τρεις (3) ισομερείς ενώσεις. 4 ο Παράδειγμα Να δοθούν και να ονομαστούν όλα τα ισομερή με μοριακό τύπο 3 H 8 Ο. α. Οι ενώσεις με M.T. 3 H 8 Ο αντιστοιχούν στο γενικό τύπο ν H 2ν+2 Ο στον οποίο ανταποκρίνονται οι κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες ( ν 1 ) και οι κορεσμένοι μονοαιθέρες ( ν 2 ). β. Τα τρία άτομα σχηματίζουν μόνο μία ανθρακική αλυσίδα : ( συμμετρική ) γ. Σχηματίζουμε όλες τις πιθανές αλκοόλες : ΟΗ, ΟΗ Συμπληρώνουμε με άτομα Η και ονομάζουμε τις ισομερείς αλκοόλες: Η 3 Η 2 Η 2 -ΟΗ, Η 3 -Η-Η 3 : 2-προπανόλη 1-προπανόλη ΟΗ
35 δ. Σχηματίζουμε όλες τους πιθανούς αιθέρες: Η αλυσίδα δίνει έναν μόνο αιθέρα : Ο Συμπληρώνουμε με άτομα Η και ονομάζουμε τον αιθέρα: Η 3 Η 2 Ο Η 3 αιθυλο-μεθυλ-αιθέρας Επομένως στο Μ.Τ. 3 H 8 Ο αντιστοιχούν τρεις (3) ισομερείς ενώσεις. 5 ο Παράδειγμα Να δοθούν και να ονομαστούν όλα τα ισομερή με μοριακό τύπο 4 H 8 Ο 2. α. Οι ενώσεις με μοριακό τύπο 4 H 8 Ο 2 αντιστοιχούν στο γενικό τύπο ν H 2ν Ο 2 στον οποίο ανταποκρίνονται τα κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα ( ν 1 ) και οι κορεσμένοι μονοεστέρες ( ν 2 ). β. Τα τέσσερα άτομα σχηματίζουν δύο ισομερείς ανθρακικές αλυσίδες. i., ii. γ. Σχηματίζουμε όλα τα πιθανά οξέα : ΟΟΗ, ΟΟΗ Συμπληρώνουμε με άτομα Η και ονομάζουμε τα ισομερή οξέα: Η 3 Η 2 Η 2 -ΟΟΗ, Η 3 -Η-ΟΟΗ βουτανικό οξύ Η 3 δ. Σχηματίζουμε όλες τους πιθανούς εστέρες: μεθυλο-προπανικό οξύ ( ή ισοβουτανικό οξύ ) Η αλυσίδα i. δίνει τρεις εστέρες : ΟΟ, ΟΟ, ΟΟ Η αλυσίδα ii. δίνει έναν εστέρα : OO Συμπληρώνουμε με άτομα Η και ονομάζουμε τον κάθε εστέρα: ΗΟΟ Η 2 Η 2 Η 3, Η 3 -ΟΟ Η 2 Η 3, Η 3 Η 2 ΟΟ Η 3 μεθανικός προπυλ-εστέρας, αιθανικός αιθυλ-εστέρας, προπανικός μεθυλεστέρας Η OO Η-Η 3 Η 3 μεθανικός ισοπροπυλ-εστέρας Επομένως στο μοριακό τύπο 4 H 8 Ο 2 αντιστοιχούν έξι (6) ισομερείς ενώσεις, δύο οξέα και τέσσερις εστέρες.
36 8 ο ΓΕΛ Πειραιά Χημεία Β Λυκείου Γεν. Παιδείας ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Τι ονομάζουμε ισομέρεια και σε ποιες κατηγορίες διακρίνεται; 2. Ποιο είδος ισομέρειας ονομάζεται συντακτική ισομέρεια και ποιο στερεοϊσομέρεια; 3. Ποια τα είδη της συντακτικής ισομέρειας; ( ονομαστικά ) 4. Ποιες από τις παρακάτω ενώσεις είναι ισομερείς : α). 1-προπανόλη, β). 2-βουτίνιο, γ). 2-βουτανόλη, δ). αιθίνιο, ε). διαιθυλαιθέρας, στ). αιθυλ-μεθυλ-αιθέρας, ζ). 1,3-βουταδιένιο, η). προπανάλη, θ). προπενικό οξύ. 5. Με ποια ή ποιες από τις παρακάτω ενώσεις είναι ισομερής η ένωση H 2 =HH 2 OH α. H 2 =HOOH, β. H 2 =H-O-H 3, γ. H 2 =H-HO δ. H 3 -H-H 3, ε. H 3 -O-H 3, στ. H 3 H 2 HO OH 6. Ποιος ή ποιοι από τους παρακάτω μοριακούς τύπους έχουν μόνον δύο ισομερή; α. 3 H 8 O, β. 2 H 4 O, γ. 3 H 6 O δ. 3 H 6, ε. 3 H 4, στ. 4 H 8, ζ. 2 H 4 O 2, η. 2 H 6 O. 7. Σημειώστε Σ δίπλα σε κάθε σωστή πρόταση και Λ δίπλα σε κάθε λανθασμένη. α. Στο Μ.Τ. 3 H 6 Ο αντιστοιχούν δύο ισομερείς κετόνες β. Στο Μ.Τ. 4 H 6 αντιστοιχούν τέσσερις άκυκλες ισομερείς ενώσεις. γ. Στο Μ.Τ. 3 H 8 Ο αντιστοιχούν τρεις ισομερείς ενώσεις 8. Σημειώστε Σ δίπλα σε κάθε σωστή πρόταση και Λ δίπλα σε κάθε λανθασμένη. α. Το τρίτο μέλος των κορεσμένων μονοσθενών κετονών είναι ισομερές με το τρίτο μέλος των κορεσμένων μονοσθενών αλδεϋδών β. Το πρώτο μέλος των κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών είναι ισομερές με το πρώτο μέλος των κορεσμένων μονοσθενών αιθέρων γ. Το τρίτο μέλος των κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών είναι ισομερές με το δεύτερο μέλος των κορεσμένων μονοσθενών αιθέρων. δ. Στο Μ.Τ. 3 H 6 Ο 2 αντιστοιχούν τρεις ισομερείς ενώσεις. 9. Σημειώστε Σ δίπλα σε κάθε σωστή πρόταση και Λ δίπλα σε κάθε λανθασμένη. α). β). γ). Δύο ενώσεις που περιέχουν στο μόριό τους, H και Ο ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά. Δύο οργανικές που έχουν ίδιο Μ.Τ., ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά Δύο ενώσεις για να ανήκουν στην ίδια ομόλογη σειρά, πρέπει να έχουν το ίδιο είδος δεσμών και την ίδια χαρακτηριστική ομάδα.
Ασκήσεις για λύση 37 1. Να δοθούν και να ονομαστούν τα ισομερή που αντιστοιχούν στους Μοριακούς Τύπους: α. 4 H 10, β. 4 H 8, γ. 4 H 6, δ. 5 H 10, ε. 5 H 8. 2. Να δοθούν και να ονομαστούν τα ισομερή που αντιστοιχούν στους Μοριακούς Τύπους: α. 2 H 4 O, β. 3 H 8 O, γ. 3 H 6 O, δ. 4 H 8 O 3. Να δοθούν και να ονομαστούν τα ισομερή που αντιστοιχούν στους Μοριακούς Τύπους: α. 2 H 4 O 2, β. 3 H 6 O 2, γ). 4 H 8 O 2. 4. Να δοθούν και να ονομαστούν τα ισομερή που αντιστοιχούν στους Μοριακούς Τύπους: α. 3 H 7 l, β. 2 H 4 Ι 2, γ. 4 H 9 l, δ. 3 H 6 Ι 2. 5. Ποιο το είδος της ισομέρειας μεταξύ των ενώσεων : α. H 3 H H=H 2 και H 3 -=H H 3 H 3 H 3 β. H 2 = H=H 2 και H 3 -Η H H 3 H 3 ΟΗ γ. H 3 Η 2 H H 3 και H 3 H 3 ΟH H 3 δ. H 3 Η ΟΟH και H 3 ΟΟ H 2 H 3 H 3 ε. H 2 = H 2 ΟH και H 3 H 2 -Ο-H 3 H 3 στ. H 3 Η 2 H H 3 και H 3 Η 2 Ο H 2 H 3 ΟH ζ. H 3 H H=Ο και H 3 H 2 H 3 H 3 Ο
6. Ένας κορεσμένος μονοεστέρας έχει σχετική μοριακή μάζα Mr = 74. Να δώσετε : α. το μοριακό τύπο του εστέρα. β. όλα τα ισομερή και τα ονόματά τους που αντιστοιχούν στον μοριακό τύπο. Δίνονται: Ar (H) = 1, Ar () = 12, Ar (O) = 16. 7. Ένα αλκίνιο έχει σχετική μοριακή μάζα Mr = 54. Να δώσετε : α. το μοριακό τύπο του αλκινίου. β. όλα τα ισομερή και τα ονόματά τους που αντιστοιχούν στον μοριακό τύπο. Δίνονται: Ar (H) = 1, Ar () = 12. 38 8. 8,96 L, σε stp, ισομοριακού μίγματος δύο αερίων αλκενίων, ζυγίζει 16,8 g. Να δοθούν οι μοριακοί τύποι και τα πιθανά ισομερή των δύο αλκενίων. Ar: Η=1, =16. 9. Η μάζα του οξυγόνου που περιέχεται σε μία κορεσμένη μονοσθενή αλκοόλη, είναι ίση με το άθροισμα των μαζών άνθρακα και υδρογόνου. Ποιος ο μοριακός τύπος και ποιο το όνομα της αλκοόλης; Δίνονται οι Αr : Η=1, =12, O=16. 10. 0,2 mol ισομοριακού μίγματος δύο αλκενίων περιέχει 6 g. Βρείτε τους μοριακούς τύπους των δύο αλκενίων. Ατομική μάζα : 12.