ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2003/0812(CNS) 11 Ιουνίου 2003 ΣΧΕ ΙΟ ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών προς την Επιτροπή Ελευθεριών και ικαιωµάτων των Πολιτών, ικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων σχετικά µε την πρωτοβουλία της Ελληνικής ηµοκρατίας για την έκδοση της απόφασης-πλαίσιο του Συµβουλίου, σχετικά µε την πρόληψη και καταστολή της εµπορίας ανθρωπίνων οργάνων και ιστών (7247/2003 C5-0166/2003 2003/0812(CNS)) Συντάκτης γνωµοδότησης: Peter Liese PA\495995.doc PE 331.652

PE 331.652 2/12 PA\495995.doc

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Κατά τη συνεδρίασή της στις 22 Μαΐου 2003, η Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών όρισε συντάκτη γνωµοδότησης τον Peter Liese. Κατά τις συνεδριάσεις της στις 16 Ιουνίου και 9 Ιουλίου 2003, η επιτροπή εξέτασε το σχέδιο γνωµοδότησης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε τις ακόλουθες τροπολογίες µε... ψήφους υπέρ,... ψήφους κατά και... αποχή(ές)/οµόφωνα. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές... (πρόεδρος/ασκών/ασκούσα την προεδρία),... (αντιπρόεδρος),... (αντιπρόεδρος), Peter Liese (Συντάκτης γνωµοδότησης),...,... (αναπλ....),... (αναπλ.... σύµφωνα µε το άρθρο 153, παράγραφος 2, του Κανονισµού),... και.... PA\495995.doc 3/12 PE 331.652

Ι. Ιστορικό της ελληνικής πρότασης ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Τα τελευταία χρόνια τα περιστατικά σχετικά µε παράνοµη εµπορία ανθρωπίνων οργάνων και ιστών αυξήθηκαν. Στο Internet µπορεί κανείς αναζητώντας µε βασικό όρο "kidney for sale" (νεφρό προς πώληση) να βρει εκατοντάδες προσφορές. Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι πληροφορίες από τις χώρες της διεύρυνσης. Λέγεται ότι η Ουγγαρία και η Τσεχική ηµοκρατία είναι το επίκεντρο του εµπορίου οργάνων. Ακόµη πιο τραγική είναι η κατάσταση στις χώρες του τρίτου κόσµου. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι για παράδειγµα στη Βραζιλία και τη Γουατεµάλα τα παιδιά απάγονται µε στόχο τη λήψη οργάνων. Στις 28 Μαρτίου 2003, η Ελληνική ηµοκρατία υπέβαλε πρόταση για την έκδοση της απόφασης-πλαίσιο του Συµβουλίου, σχετικά µε την πρόληψη και καταστολή της εµπορίας ανθρωπίνων οργάνων και ιστών. Η ελληνική προεδρία στήριξε την πρωτοβουλία της στα άρθρα 29, 31 (ε) και 34 (2)(β) της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση πράγµα που σηµαίνει ότι εµπίπτει στον τρίτο πυλώνα ( ικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις). Η Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών εκδίδει γνωµοδότηση επειδή το όλον ζήτηµα συνεπάγεται σοβαρούς κινδύνους για τη δηµόσια υγεία. Σήµερα τα κράτη µέλη µοιράζονται το δικαίωµα νοµοθετικής πρωτοβουλίας µε την Επιτροπή στον τοµέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων µετά τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης του Άµστερνταµ τον Μάιο 1999 και θα συνεχίσουν να το µοιράζονται έως το 2004 όταν θα λήξει η πενταετής µεταβατική περίοδος. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει δικαίωµα µόνον να κληθεί να γνωµοδοτήσει. Η Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 29) ορίζει σε γενικές γραµµές ότι στόχος της Ένωσης είναι να παρέχει στους πολίτες της ΕΕ υψηλό επίπεδο προστασίας εντός ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης. Τα κράτη µέλη συµφώνησαν να προλαµβάνουν και να καταπολεµούν το έγκληµα διά της προσεγγίσεως όπου χρειάζεται των κανόνων σε ζητήµατα ποινικού δικαίου. εσµεύθηκαν να θεσπίσουν προοδευτικώς µέτρα για τον καθορισµό ελάχιστων κανόνων ως προς τα στοιχεία της αντικειµενικής υποστάσεως των αξιόποινων πράξεων και τις ποινές στον τοµέα του οργανωµένου εγκλήµατος (άρθρο 31 (ε) ΣΕΕ). Σύµφωνα µε το άρθρο 34(2)(β) το Συµβούλιο πρέπει να λαµβάνει µέτρα για να συµβάλει στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ. Για το σκοπό αυτό, υπό την προϋπόθεση ότι το Συµβούλιο αποφασίζει οµόφωνα κατόπιν πρωτοβουλίας οποιουδήποτε κράτους µέλους (εν προκειµένω της Ελλάδας) ή της Επιτροπής, µπορεί να υιοθετεί αποφάσεις πλαίσιο µε σκοπό την προσέγγιση των νοµοθεσιών στα κράτη µέλη. Οι αποφάσεις αυτού του είδους δεσµεύουν τα κράτη µέλη ως προς το επιδιωκόµενο αποτέλεσµα αλλά αφήνουν περιθώριο στα κράτη µέλη να ενεργήσουν κατά βούληση ως προς την υλοποίηση του αποτελέσµατος αυτού. ΙΙ. Το πρόβληµα σχετικά µε τα δικαιώµατα συναπόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μέρος των ζητηµάτων που εξετάζονται στην πρωτοβουλία της Ελληνικής ηµοκρατίας PE 331.652 4/12 PA\495995.doc

καλύπτονται από τις τροπολογίες του Κοινοβουλίου επί της προταθείσας οδηγίας για την ποιότητα και την ασφάλεια ιστών και κυττάρων. Οι σχετικές τροπολογίες εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο µε τεράστια πλειοψηφία και δεν θεωρήθηκαν αµφιλεγόµενες εντός του Κοινοβουλίου. Αφού ζήτησε τη γνώµη πολλών νοµικών εµπειρογνωµόνων, ο συντάκτης είναι πεπεισµένος ότι το άρθρο 152 της Συνθήκης είναι η κατάλληλη νοµική βάση για τα ζητήµατα αυτά. Για τον λόγο αυτό το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να βρει τρόπο να επιµείνει στα δικαιώµατα συναπόφασης και να τα προβάλει. Το Κοινοβούλιο ανέκαθεν υποστήριζε ότι όταν είναι δυνατόν να στηριχθεί η ρύθµισης µιας υπόθεσης σε διάφορες νοµικές βάσεις, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτιµά τη βάση εκείνη που αναγνωρίζει τα δικαιώµατα συναπόφασης. Εποµένως πρέπει να βρεθεί τρόπος να προβληθεί η θέση αυτή του Κοινοβουλίου. ΙΙΙ. Σχολιασµός της πρωτοβουλίας της Ελληνικής ηµοκρατίας Η πρόθεση της πρωτοβουλίας της Ελληνικής ηµοκρατίας είναι ευπρόσδεκτη και πρέπει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να την υποστηρίξει. Ιδιαίτερα όσον αφορά τις αιτιολογικές σκέψεις, η πρόταση είναι πολύ σαφής και υποδεικνύει τους σωστούς στόχους. υστυχώς, η πρόταση δεν έχει συνοχή ως προς τα άρθρα. Παρατηρούνται πολλά κενά και εξαιρέσεις. Το κύριο πρόβληµα κατά την άποψη του συντάκτη είναι ότι δεν απαγορεύει όλες τις µορφές εµπορίας της δωρεάς και προµήθειας κυττάρων και ιστών αλλά το εµπόριο οργάνων και κυττάρων απαγορεύεται µόνον υπό ορισµένες περιστάσεις. Τούτο είναι αντίθετο όχι µόνον στη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όπως την έχει διατυπώσει επανειληµµένως αλλά και στους κανόνες του Χάρτη των Θεµελιωδών ικαιωµάτων. Για τους λόγους αυτούς, ο συντάκτης προτείνει µερικές τροπολογίες που θα αποφύγουν τα κενά και θα καταστήσουν την πρόταση συνεπή προς τη θέση που είχε εγκρίνει προηγουµένως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Πάντως πρέπει να καταστεί σαφές ότι θέλουµε να χαρακτηρισθεί παράνοµο µόνον το εµπόριο µε µη τροποποιηµένα κύτταρα, ιστούς και όργανα. Όταν η βιοµηχανία εργάζεται µε κύτταρα, ιστούς και όργανα και επενδύει χρήµα στην τεχνολογία, πρέπει να επιτρέπεται να πωλεί τα τροποποιηθέντα κύτταρα, ιστούς και όργανα σε εµπορική βάση. Πρέπει να είναι δυνατή η αποζηµίωση των δωρητών έτσι ώστε αυτοί να µην αποθαρρύνονται. Επειδή η πρόταση εξετάζεται από τους υπουργούς δικαιοσύνης και εσωτερικών, η πτυχή της δηµόσιας υγείας δεν προσεγγίζεται όσο θα έπρεπε. Πρέπει να τονισθεί ότι το παράνοµο εµπόριο ιστών, κυττάρων και οργάνων έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δηµόσια υγεία. ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ Η Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών καλεί την Επιτροπή Ελευθεριών και ικαιωµάτων των Πολιτών, ικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, που είναι αρµόδια επί της ουσίας, να ενσωµατώσει στην έκθεσή της τις ακόλουθες τροπολογίες: PA\495995.doc 5/12 PE 331.652

Τροπολογία 1 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ [Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο] επιµένει να µην εγκρίνει το Συµβούλιο αυτήν την απόφαση-πλαίσιο πριν από την έγκριση της Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε τους ανθρώπινους ιστούς και κύτταρα 1 όπως προτείνει η Επιτροπή. Στην πρώτη ανάγνωση σχετικά µε την οδηγία για τα κύτταρα και τους ιστούς, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τροπολογίες µε τεράστια πλειοψηφία, που καλύπτουν επίσης τη δωρεά και το εµπόριο κυττάρων και ιστών. Οι τροπολογίες αυτές (41, 81, 6 και 62) δεν αποτέλεσαν αντικείµενο διαµάχης εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το Συµβούλιο δεν δέχθηκε αυτές τις τροπολογίες κατά τη σύνταξη της κοινή θέσης. Μέρος των ζητηµάτων που εξετάζουν οι τροπολογίες αυτές καλύπτονται από την πρόταση της Ελληνικής ηµοκρατίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανέκαθεν επέµενε στην επιλογή νοµικής βάσης που του αναγνωρίζει εξουσίες συναπόφασης όταν είχε δυνατότητα να πράττει τούτο. Όσον αφορά τη νοµική συµβουλή που ακολουθεί ο συντάκτης, µέρος των ζητηµάτων που εξετάζει η πρόταση µπορεί να βασισθεί νοµικά στο άρθρο 152 που αναγνωρίζει στο Κοινοβούλιο το δικαίωµα της συναπόφασης. Πρέπει να παραδεχθούµε ότι δεν είναι δυνατόν µε βάση το άρθρο 152, παράγραφος 4 της Συνθήκης να ρυθµισθεί η δωρεά οργάνων, επειδή στο άρθρο 152, παράγραφος 5 αναφέρεται ρητά ότι "τα µέτρα περί των οποίων η παράγραφος 5 στοιχείο α) δεν θίγουν τις εθνικές διατάξεις περί δωρεάς ή ιατρικής χρήσεως οργάνων και αίµατος. Αντίθετα προς τα όργανα και το αίµα, δεν υπάρχει τέτοια διάταξη για τα κύτταρα και τους ιστούς στην παράγραφο 5. Η προµήθεια (σε αντίθεση προς τη δωρεά) κυττάρων, ιστών και οργάνων δεν υπόκειται σε τέτοια διάταξη. Κατά συνέπεια είναι δυνατόν να ρυθµισθεί η δωρεά κυττάρων και ιστών και η προµήθεια κυττάρων, ιστών και οργάνων µε νοµική βάση το άρθρο 152 της Συνθήκης που παρέχει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το δικαίωµα της συναπόφασης. Τροπολογία 2 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ [Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο] ζητεί να κληθεί εκ νέου να γνωµοδοτήσει επί της αποφάσεως πλαίσιο εάν το Συµβούλιο προτίθεται να τροποποιήσει ουσιαστικά το κείµενο του Συµβουλίου ή την πρόταση της Επιτροπής για οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε τους ιστούς και τα κύτταρα του ανθρώπου 1 στην οποία αναφέρεται αυτή η απόφαση πλαίσιο 1 ΕΕ C 227 Ε, 24.9.2002, σελ. 505 PE 331.652 6/12 PA\495995.doc

Βλέπε αιτιολόγηση στην τροπολογία 1. Κείµενο που προτείνει η Ελληνική ηµοκρατία 1 Τροπολογίες του Κοινοβουλίου Τροπολογία 3 Aιτιολογική σκέψη 2 (2) Η εµπορία ανθρωπίνων οργάνων και ιστών αποτελεί µορφή της εµπορίας ανθρώπων, που συνιστά σοβαρή καταπάτηση των θεµελιωδών ανθρωπίνων δικαιωµάτων, και ιδίως της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και σωµατικής ακεραιότητας. Η εµπορία αυτή αποτελεί πεδίο δραστηριοποίησης οργανωµένων εγκληµατικών οµάδων, που συχνά επιστρατεύουν ανεπίτρεπτες πρακτικές, όπως η εκµετάλλευση ευάλωτων προσώπων και η χρήση βίας και απειλών. Επιπλέον δηµιουργεί σοβαρούς κινδύνους για τη δηµόσια υγεία και προσβάλλει το δικαίωµα των πολιτών για ίση πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Τέλος υποσκάπτει την εµπιστοσύνη των πολιτών στο νόµιµο σύστηµα µεταµοσχεύσεων. (2) Η εµπορία ανθρωπίνων οργάνων και ιστών αποτελεί µορφή της εµπορίας ανθρώπων, που συνιστά σοβαρή καταπάτηση των θεµελιωδών ανθρωπίνων δικαιωµάτων, και ιδίως της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και σωµατικής ακεραιότητας. Η εµπορία αυτή αποτελεί πεδίο δραστηριοποίησης οργανωµένων εγκληµατικών οµάδων, που συχνά επιστρατεύουν ανεπίτρεπτες πρακτικές, όπως η εκµετάλλευση ευάλωτων προσώπων και η χρήση βίας και απειλών. Οι πτυχές δηµόσιας υγείας πρέπει να εξετάζονται σε ξεχωριστή αιτιολογική σκέψη, βλ. πιο κάτω. Τροπολογία 4 Aιτιολογική σκέψη 2α (νέα) (2α) Η εµπορία ανθρωπίνων οργάνων και ιστών δηµιουργεί σοβαρούς κινδύνους για τη δηµόσια υγεία. Η άσκηση οικονοµικής πίεσης στον δότη µπορεί να οδηγήσει σε 1 ΕΕ C... / εν έχει δηµοσιευθεί ακόµη στην ΕΕ. PA\495995.doc 7/12 PE 331.652

σηµαντικούς κινδύνους για τη υγεία του δότη. Για παράδειγµα η δωρεά νεφρών και τµηµάτων του ήπατος από ζώντες δότες δηµιουργεί αιµορραγία η οποία ενδέχεται να αποβεί µοιραία. Η ωρεά ωοκυττάρων και η απαιτούµενη ορµονική αγωγή µπορεί να δηµιουργήσει καρκίνο και στείρωση. Το εµπόριο οργάνων και ιστών µπορεί επίσης να οδηγήσει σε σηµαντικούς κινδύνους για τον δέκτη, διότι ένας δότης που προβαίνει σε δωρεά χωρίς τη συναίνεσή του ή µε άσκηση οικονοµικής πίεσης µπορεί να µην αποκαλύπτει το ιατρικό ιστορικό του πράγµα που οδηγεί σε κίνδυνο για τον δέκτη. Το παράνοµο εµπόριο προσβάλλει το δικαίωµα των πολιτών για ίση πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και υποσκάπτει την εµπιστοσύνη των πολιτών στο νόµιµο σύστηµα µεταµοσχεύσεων που µπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω έλλειψη προµήθειας ιστών και οργάνων από εθελοντές δότες.. Τα ζητήµατα δηµόσιας υγείας µνηµονεύονται σε µικρό µόνον µέρος της αιτιολογικής σκέψης 2 στην πρωτοβουλία. Πρέπει να διευκρινισθεί ότι οι πτυχές δηµόσιας υγείας είναι πολύ σοβαρές. Τροπολογία 5 Aιτιολογική σκέψη 3α (νέα) (3α) Ο Χάρτης Θεµελιωδών ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης µνηµονεύει στο άρθρο 3 την απαγόρευση της µετατροπής του ανθρωπίνου σώµατος και των µερών του καθαυτών σε πηγή κέρδους Η πρόταση αναφέρεται σε έγγραφα του Συµβουλίου της Ευρώπης και του ΠΟΥ τα οποία δεν είναι δεσµευτικά για τα θεσµικά όργανα της ΕΕ. Ο Χάρτης Θεµελιωδών ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι, σύµφωνα µε δήλωση του Κοινοβουλίου και της Επιτροπής των ΕΚ, δεσµευτικός για τα θεσµικά αυτά όργανα και προφανώς θα είναι δεσµευτικός και για το Συµβούλιο µετά την επικύρωση του ευρωπαϊκού συντάγµατος. Αυτός είναι ο λόγος για τον PE 331.652 8/12 PA\495995.doc

οποίον η απαγόρευση που ορίζεται στον Χάρτη πρέπει να απαριθµείται πριν από τα έγγραφα του Συµβουλίου της Ευρώπης και του ΠΟΥ. Τροπολογία 6 Aιτιολογική σκέψη 10α (νέα) (10α) Η βάση του παράνοµου εµπορίου οργάνων θα κλονισθεί εάν περισσότεροι άνθρωποι είναι διατεθειµένοι να δωρίζουν ιστούς, κύτταρα και όργανα µετά τον θάνατό τους. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να προωθηθούν εκστρατείες ενηµέρωσης και συνειδητοποίησης σε εθνική και ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά µε τη δωρεά ιστών, κυττάρων και οργάνων που θα βασίζονται στο θέµα "είµαστε όλοι δυνητικοί δότες". Οι εκστρατείες αυτές πρέπει να στοχεύουν στο να βοηθούν τους Ευρωπαίους πολίτες να αποφασίζουν να γίνονται δότες εν ζωή και να γνωστοποιούν τις επιθυµίες τους στις οικογένειές τους ή τους νοµίµους εκπροσώπους τους. Μολονότι το παράνοµο εµπόριο κυττάρων, ιστών και οργάνων δεν είναι δυνατόν να γίνει αποδεκτό σε καµιά περίπτωση, είναι ωστόσο απαραίτητο να αναζητηθούν εναλλακτικές δυνατότητες µε στόχο να τεθεί τέλος στην έλλειψη δωρηθέντων κυττάρων, ιστών και οργάνων. Η τροπολογία αυτή βασίζεται στην τροπολογία 4 που κατέθεσε η κ. Ries στην οδηγία για τα κύτταρα και τους ιστούς και εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο µε µεγάλη πλειοψηφία. 3. Οι όροι ανθρώπινα όργανα και ιστοί δεν περιλαµβάνουν : Τροπολογία 7 Άρθρο 1, παράγραφος 3 3. Οι όροι ανθρώπινα όργανα και ιστοί δεν περιλαµβάνουν : α) Τους αναπαραγωγικούς ιστούς και όργανα. β) Τους εµβρυακούς ιστούς και όργανα. γ) Το αίµα και τα παράγωγά του. γ) Το αίµα και τα παράγωγά του. Όλοι οι ιστοί και τα κύτταρα πρέπει να καλύπτονται από την απαγόρευση εµπορίας. Αυτή ήταν PA\495995.doc 9/12 PE 331.652

επίσης η θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε την οδηγία για την ποιότητα και την ασφάλεια των κυττάρων και των ιστών. εν υπάρχει λόγος οι αναπαραγωγικοί ιστοί και όργανα ή οι εµβρυακοί ιστοί και όργανα να έχουν διαφορετική αντιµετώπιση απ' ό,τι άλλα όργανα και ιστοί. Στην πραγµατικότητα, κατά τη δωρεά ωοκυττάρων η υγεία της γυναίκας που προβαίνει στη δωρεά αυτή διατρέχει σοβαρό κίνδυνο. Για τον λόγο αυτό η οικονοµική ή άλλου είδους πίεση πρέπει να αποφεύγεται. Η εξαίρεση υπονοµεύει την αρχή του Χάρτη Θεµελιωδών ικαιωµάτων, επειδή αναµφίβολα οι αναπαραγωγικοί ιστοί και όργανα ή οι εµβρυακοί ιστοί και όργανα είναι επίσης µέρη του ανθρωπίνου σώµατος. Τροπολογία 8 Άρθρο 1, παράγραφος 4α (νέα) (4α) Ο όρος "οικονοµικό κέρδος" περιλαµβάνει χρηµατικό ποσό ή ό,τι έχει αξία χρήµατος µε εξαίρεση ιδιαίτερα: (α) επιστροφή σε ζώντες δότες της απώλειας εσόδων και οιασδήποτε άλλης δικαιολογηµένης δαπάνης που προκλήθηκε από την αφαίρεση ή τις σχετικές ιατρικές εξετάσεις (β) καταβολή δικαιολογηµένης αµοιβής για νόµιµες ιατρικές ή τεχνικές υπηρεσίες που παρασχέθηκαν σε σχέση µε µεταµόσχευση (γ) αποζηµίωση σε περίπτωση αδικαιολόγητης βλάβης που οφείλεται στην αφαίρεση οργάνων ή ιστών από ζώντα άτοµα. Πρόθεση του ΕΚ είναι να θέση εκτός νόµου κάθε είδους οικονοµικό κέρδος πράγµα που σηµαίνει ότι οι δωρητές δεν πρέπει να κερδίζουν χρήµατα µέσω της δωρεάς, αλλά οι εξαιρέσεις αυτές είναι απαραίτητες για να εξασφαλισθεί ότι ο δωρητής δεν χάνει χρήµατα. Αυτή η διατύπωση καλύπτει το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η συζήτηση στο Συµβούλιο. Τροπολογία 9 Άρθρο 2, επικεφαλίδα Εγκλήµατα σχετικά µε την εµπορία ανθρωπίνων οργάνων Εγκλήµατα σχετικά µε την εµπορία ανθρωπίνων οργάνων και ιστών Η απόφαση πλαίσιο καλύπτει επίσης την εµπορία ανθρώπινων ιστών. PE 331.652 10/12 PA\495995.doc

Τροπολογία 10 Άρθρο 2, παράγραφος 1 1. Η στρατολόγηση, µεταφορά, παράδοση, φύλαξη ή παραλαβή ενός προσώπου, συµπεριλαµβανόµενης της ανταλλαγής ή παράδοσης του ελέγχου επί αυτού του προσώπου, εφόσον 1. Η στρατολόγηση, µεταφορά, παράδοση, φύλαξη ή παραλαβή ενός προσώπου µε σκοπό την αφαίρεση οργάνου ή ιστών από το πρόσωπο αυτό, συµπεριλαµβανόµενης της ανταλλαγής ή παράδοσης του ελέγχου επί αυτού του προσώπου, εφόσον Στο άρθρο 2 παράγραφος 1, η σχέση µε ιστούς και όργανα δεν είναι σαφής. Για παράδειγµα, η απαγωγή πρέπει να τιµωρείται στο πλαίσιο του πεδίου εφαρµογής της απόφασης πλαίσιο, όταν σχετίζεται µε εµπορία οργάνων. Τροπολογία 11 Άρθρο 2, παράγραφος 2 α) Η, µε τη χρήση βίας, απειλής ή απάτης, αφαίρεση οργάνου από ζώντα δότη. β) Η αφαίρεση οργάνου από δότη, που έχει συναινέσει σ αυτήν εξαιτίας της παροχής ή της υπόσχεσης οικονοµικού ανταλλάγµατος. γ) Η απευθείας ή µέσω τρίτων καταβολή, προσφορά, υπόσχεση στην καταβολή οικονοµικού ανταλλάγµατος σε δότη προκειµένου αυτός να συναινέσει στην αφαίρεση οργάνου του. δ) Η εκ µέρους του δότη ή τρίτου λήψη ή απαίτηση οικονοµικού ανταλλάγµατος, προκειµένου αυτός (ο δότης) να συναινέσει στην αφαίρεση οργάνου του. ε) Η διαµεσολάβηση στην τέλεση των προαναφερόµενων υπό στοιχεία α) έως και δ), πράξεων. στ) Η απαίτηση, λήψη, καταβολή, προσφορά ή υπόσχεση οικονοµικού ανταλλάγµατος, που γίνεται µε σκοπό την προσφορά, απόκτηση και, γενικότερα, τη α) Η, µε τη χρήση βίας, απειλής ή απάτης, αφαίρεση οργάνου ή ιστού από ζώντα δότη. β) Η αφαίρεση οργάνου ή ιστού από δότη, που έχει συναινέσει σ αυτήν εξαιτίας της παροχής ή της υπόσχεσης οικονοµικού ανταλλάγµατος. γ) Η απευθείας ή µέσω τρίτων καταβολή, προσφορά, υπόσχεση στην καταβολή οικονοµικού ανταλλάγµατος σε δότη προκειµένου αυτός να συναινέσει στην αφαίρεση οργάνου ή ιστού του. δ) Η εκ µέρους του δότη ή τρίτου λήψη ή απαίτηση οικονοµικού ανταλλάγµατος, προκειµένου αυτός (ο δότης) να συναινέσει στην αφαίρεση οργάνου ή ιστού του. ε) Η διαµεσολάβηση στην τέλεση των προαναφερόµενων υπό στοιχεία α) έως και δ), πράξεων. στ) Η απαίτηση, λήψη, καταβολή, προσφορά ή υπόσχεση οικονοµικού ανταλλάγµατος, που γίνεται µε σκοπό την προσφορά, απόκτηση και, γενικότερα, τη PA\495995.doc 11/12 PE 331.652

διακίνηση ανθρώπινων οργάνων και ιστών. διακίνηση ανθρώπινων οργάνων και ιστών. Στο άρθρο 2 παράγραφος 1, η σχέση µε ιστούς και όργανα δεν είναι σαφής. Για παράδειγµα, η απαγωγή πρέπει να τιµωρείται στο πλαίσιο του πεδίου εφαρµογής της απόφασης πλαίσιο, όταν σχετίζεται µε εµπορία οργάνων. Τροπολογία 12 Άρθρο 2, παράγραφος 3 (-α) (νέα) (-α) Το εµπόριο µε µη τροποποιηθέντα όργανα ή ιστούς Στις αιτιολογικές σκέψεις της πρότασης δηλώνεται σαφώς ότι πρέπει να απαγορεύονται όλα τα είδη εµπορίου ανθρωπίνων οργάνων και ιστών. υστυχώς η πρόταση δεν διευκρινίζει τούτο περαιτέρω στα άρθρα. Είναι απαραίτητο να προσδιορισθεί ότι το εµπόριο και τα οικονοµικά κέρδη περιλαµβανοµένης της δωρεάς και προµήθειας κυττάρων και ιστών πρέπει να είναι παράνοµα όχι µόνον υπό ορισµένες περιστάσεις αλλά όλα τα είδη οικονοµικού κέρδους και εµπορίου ανθρώπινου υλικού πρέπει να είναι παράνοµο. Ο όρος "µη τροποποιηθέντα" είναι απαραίτητος για να αποσαφηνισθεί ότι εάν η βιοµηχανία εργάζεται µε κύτταρα, ιστούς και όργανα και επενδύει χρήµα στην τεχνολογία, τα τροποποιηθέντα κύτταρα, ιστοί και όργανα ασφαλώς µπορούν να αποτελέσουν αντικείµενο εµπορίου και οικονοµικού κέρδους. PE 331.652 12/12 PA\495995.doc