Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων 3 Ο εξάμηνο Χημικών Μηχανικών Γιάννης Καλογήρου, Καθηγητής ΕΜΠ y.caloghirou@ntua.gr Η ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΜΕΡΟΣ Γ
Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.
Εξέταση της επίδοσης μιας επιχείρησης 3 Με όρους κερδοφορίας: Αξιοποίηση κρίσιμων μεγεθών από τον ισολογισμό και την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης Ισολογισμός Σύνολο Ενεργητικού (σύνολο περιουσιακών στοιχείων) Σύνολο Απασχολουμένων Κεφαλαίων Καθαρή θέση Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης Κέρδη προ τόκων και φόρων (PBIT) Κέρδη προ φόρων (PBT) Κέρδη μετά από φόρους (PAT)
Χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες 4 1. Μέγεθος της επιχείρησης 2. Γενικής ρευστότητας. 3. Κεφαλαιακής δομής και βιωσιμότητας. 4. Απόδοσης κεφαλαίων. 5. Αποδοτικότητα στοιχείων ενεργητικού. 6. Εκμετάλλευση στοιχείων ενεργητικού.
Δείκτης γενικής ρευστότητας 5 Κυκλοφορούν Ενεργητικό/Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Πρόκειται για έναν δείκτη ρευστότητας (γενικής) που αποτυπώνει τη βραχυπρόθεσμη φερεγγυότητα της επιχείρησης ως προς την ικανότητά της να εκπληρώνει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Ο δείκτης αυτός πρέπει να έχει τιμή σημαντικά μεγαλύτερη της μονάδας (>1) ώστε η επιχείρηση να έχει κεφάλαιο κινήσεως.
Ίδια Κεφάλαια/σύνολο Ενεργητικού 6 Αποτυπώνει την χρηματοοικονομική δομή και πιο συγκεκριμένα την αυτονομία της επιχείρησης, παρά το γεγονός ότι το % των ιδίων κεφαλαίων μπορεί να εξαρτάται και από άλλους παράγοντες (δραστηριότητα, νομική μορφή, καθεστώς που διέπει τη λειτουργία της κ.α.). Αύξηση του δείκτη υποδηλώνει αύξηση της συμμετοχής των ιδίων κεφαλαίων και επομένως καταρχάς βελτίωση της χρηματοοικονομικής δομής της επιχείρησης. Όμως, πολύ υψηλή τιμή του δείκτη αποκαλύπτει μια όχι και τόσο αποδοτική κεφαλαιακή διάρθρωση. Αρνητικές τιμές προβληματική επιχείρηση.
Πάγια Κεφάλαια/Σύνολο Ενεργητικού 7 Βαθμός παγιοποίησης της επιχείρησης. Σε ποιο βαθμό τα κεφάλαια της επιχείρησης έχουν επενδυθεί σε πάγια περιουσιακά στοιχεία. Υψηλή τιμή του δείκτη σημαίνει επιχείρηση έντασης παγίων περιουσιακών στοιχείων.
Δείκτες κεφαλαιακής δομής 8 Κυκλοφορούν Ενεργητικό/Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Μέτρο του μείγματος κεφαλαίων στην επιχείρηση. Δείχνει τη δανειακή επιβάρυνση της επιχείρησης. Η άντληση ξένων-ως προς την επιχείρηση κεφαλαίων- βελτιώνει τις δυνατότητες της επιχείρησης για μεγέθυνση και κερδοφορία. Η υπερβολική δανειακή επιβάρυνση σημαίνει ότι η επιχείρηση μπορεί μελλοντικά να δυσκολευθεί να ανταποκριθεί σε μια σταθερή εκροή μετρητών για την εξόφληση των πιστωτών της.
Καθαρά Κέρδη/Σύνολο Ενεργητικού 9 Ο πιο συνηθισμένος δείκτης απόδοσης των κεφαλαίων και της κερδοφορίας της επιχείρησης. Αποτυπώνει την αποδοτικότητα των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, δηλαδή την ικανότητα της επιχείρησης να παράγει κέρδη ανεξάρτητα των πηγών κεφαλαίου που χρησιμοποιεί (ίδια ή ξένα). Σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, ο στόχος της επιχείρησης μπορεί να επικεντρώνεται στην υλοποίηση μιας επένδυσης για να μπει σε μια νέα αγορά ή στην προσπάθεια μάρκετινγκ για να αυξήσει το μερίδιό της σε υφιστάμενη αγορά ή στην οικοδόμηση επωνυμίας.
Μεικτά Κέρδη/Πωλήσεις 10 Το περιθώριο μεικτού κέρδους αποτυπώνει τη λειτουργική αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης και την ικανότητά της να ελέγχει το κόστος λειτουργίας της ή/και να επιτυγχάνει συμφέρουσες τιμές για τα προϊόντά της. Υψηλή τιμή του δείκτη σημαίνει ότι γενικώς η συγκεκριμένη επιχείρηση σε σχετικούς όρους «αγοράζει φθηνά και πουλάει ακριβά». Χαμηλή τιμή του δείκτη σημαίνει μικρό περιθώριο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, λόγω και ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του κλάδου δραστηριότητας το περιθώριο είναι μικρό, αλλά αντισταθμίζεται από μεγάλο όγκο πωλήσεων.
Πωλήσεις/Σύνολο Ενεργητικού 11 Πόσο εντατικά η επιχείρηση εκμεταλλεύεται τα περιουσιακά της στοιχεία για την πραγματοποίηση πωλήσεων. Αναφέρεται και ως δείκτης ανακύκλωσης ή κυκλοφοριακής ταχύτητας του ενεργητικού (turnover) [Πόσες φορές μέσα στον χρόνο πουλάει το ενεργητικό της]. Χαμηλή τιμή σημαίνει τάση υπερεπένδυσης για το μέγεθος των πωλήσεων που πραγματοποιεί, οπότε ή επιχείρηση ή θα πρέπει να βελτιώσει τον βαθμό αξιοποίησης των περιουσιακών της στοιχείων ή να ρευστοποιήσει ένα μέρος τους.
Καθαρά Κέρδη/Ίδια Κεφάλαια 12 Δείχνει την απόδοση των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης.
Καθαρά Κέρδη/Απασχολουμένων Κεφαλαίων 13 Δείχνει την απόδοση των κεφαλαίων που συνολικά απασχολούνται στην επιχείρηση (ίδια και ξένα).
Θεμελιώδεις αρχές χρηματοδότησης (1) 14 Η χρονική αξία του χρήματος: «Το ρευστό που έχεις στην τσέπη σου αξίζει περισσότερο από το ισοδύναμο ρευστό που αναμένεις να εισπράξεις σε μια μελλοντική στιγμή (π.χ. σε ένα έτος) Ένα ευρώ σήμερα αξίζει περισσότερο από ένα ευρώ που θα εισπράξεις σε ένα χρόνο. Αν το έχεις σήμερα, μπορείς να το επενδύσεις και σε ένα χρόνο να έχεις ένα ευρώ συν ένα πρόσθετο έσοδο. Υφίσταται δηλαδή ένα κόστος ευκαιρίας της επένδυσης, που διαφεύγει, εφόσον δεν έχεις το συγκεκριμένο ποσό σήμερα. Σχέση κινδύνου (ρίσκου) και απόδοσης: Υψηλός κίνδυνος συνδέεται με την προοπτική υψηλών αποδόσεων. Μικρότερος κίνδυνος συνδέεται με χαμηλότερες αποδόσεις.
Θεμελιώδεις αρχές χρηματοδότησης (2) 15 Ευημερία & αδυναμία επιβίωσης μιας επιχείρησης Όλες οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν το χρήμα ως ένα είδος πρώτης ύλης για τη χρήση του οποίου πρέπει να πληρώσουν ένα τίμημα. Πρέπει, επομένως, να επιτύχουν μιαν απόδοση (επιστροφή) επαρκή για την αντιμετώπιση αυτού του είδους της πληρωμής. Οι επιχειρήσεις που επιτυγχάνουν σε συνεχή βάση μιαν επιστροφή επαρκή για την αποπληρωμή του ποσού που αντιστοιχεί στο επιτόκιο αγοράς για τους χρηματοδοτικούς πόρους που χρησιμοποιούν, συνήθως ευημερούν. Εκείνες οι επιχειρήσεις που αποτυγχάνουν για μια μεγάλη χρονική περίοδο να αντιμετωπίσουν τις πληρωμές που αντιστοιχούν στο επιτόκιο αγοράς, συνήθως δεν επιβιώνουν, τουλάχιστον υπό την ίδια μορφή και κάτω από την ίδια ιδιοκτησία.
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.