Ομάδα Εργασίας Συγγραφική ομάδα: Δρ Χάρις Πολυκάρπου Δήμητρα Νικολαΐδου Δρ Ειρήνη Παλαίχωρου Γεωργία Χατζηιωάννου Θέκλα Καρίττεβλη Γραφείο Αναλυτικών: Συντονίστρια: Δρ Χάρις Πολυκάρπου Υποστηρίκτρια: Δρ Χριστιάνα Χρίστου Σύνδεσμος ΕΔΕ Δρ Μαρία Ζαννέτου-Παπακώστα 2
Πρόγραμμα ημερίδας 8:30-9:00 Εισαγωγή 9:00-10:30 Θεατρικό Εργαστήρι 10:30-11:00 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 11:00-12:00 Συνέχεια εργαστηρίου 12:00-13:00 Θεωρητική τεκμηρίωση Εργαστηρίου και Συζήτηση 3
Θέματα παρουσίασης 0 Παρουσίαση των βασικών χαρακτηριστικών του προγράμματος σπουδών της Θεατρικής Αγωγής 0 Ανάλυση της μεθοδολογίας και των τρόπων προσέγγισης της Θεατρικής Αγωγής μέσω πρακτικού εργαστηρίου: «ο Αλυσοδεμένος Ελέφαντας» (α) 0 Ανάλυση της μεθοδολογίας και των τρόπων προσέγγισης της Θεατρικής Αγωγής μέσω πρακτικού εργαστηρίου: «η χώρα των παράξενων ανθρώπων» (β) Σημείωση: Τόσο τα εργαστήρια όσο και η εκτεταμένη παρουσίαση βρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα της Θεατρικής Αγωγής 4
Ενημέρωση για το επιμορφωτικό και το εκπαιδευτικό υλικό 0 Κάθε υλικό αναρτάται στην ιστοσελίδα της Θεατρικής Αγωγής: http://www.schools.ac.cy/klimakio/themata/theatri ki_agogi/index.html 0 Το Bιβλίο του Eκπαιδευτικού: Θεατρική Αγωγή, Θεωρία και Πράξη στη Δημοτική Εκπαίδευση, έχει σταλεί και σε έντυπη μορφή στα σχολεία. 5
Το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού: 0 Παρουσιάζει τους τρόπους ένταξης της Θεατρικής Αγωγής 0 Περιγράφει με ποιους τρόπους η Θεατρική Αγωγή συντελεί στη μάθηση και στα διάφορα είδη μάθησης 0 Παρουσιάζει τα κριτήρια που λαμβάνουμε υπόψη στο σχεδιασμό ενός θεατρικού εργαστηρίου 0 Περιγράφει με ποιο τρόπο η Θεατρική Αγωγή μπορεί να δώσει ευκαιρίες για παραγωγή γραπτού λόγου και δημιουργική γραφή, και παρουσιάζει μερικά παραδείγματα 0 Απαντά σε συχνές ερωτήσεις και παρερμηνείες σε σχέση με τη Θεατρική Αγωγή 0 Στα Παραρτήματα, παρουσιάζονται τα ακόλουθα: 0 Συνοπτικός πίνακας των επιπέδων 0 Ενδεικτικές συμβάσεις και τεχνικές 0 Γλωσσάρι 0 Ενδεικτική βιβλιογραφία για τη Θεατρική Αγωγή 6
7
Προϋποθέσεις για να δημιουργήσουμε θέατρο 0 Η ανθρώπινη παρουσία και αλληλεπίδραση 0 Η μεταμόρφωση του εαυτού 0 Η μεταμόρφωση του χώρου και του χρόνου Δημιουργούν το δραματικό πλαίσιο μέσα στο οποίο οι συμμετέχοντες επικοινωνούν (θεατές) και βιώνουν (ηθοποιοί) την εμπειρία 11
12
Πολιτισμικό γεγονός Το θέατρο αποκτά το χαρακτήρα ενός πολιτισμικού γεγονότος, που πραγματοποιείται σε μια πλατφόρμα όπου μια κοινωνική ανταλλαγή συμβαίνει ανάμεσα στους ηθοποιούς-δράστες και τους θεατές. 13
Είναι Παιδευτικό 0 Στόχος του είναι να δημιουργήσει μια επικοινωνία μεταξύ των συμμετεχόντων και να επιφέρει μια πνευματική μεταμόρφωση στους συμμετέχοντες. 14
Τι εννοούμε με τον όρο Θεατρική Αγωγή «Θεατρική Αγωγή αποτελεί η παιδαγωγική και κοινωνική προσέγγιση του θεάτρου και του δράματος.» - με τη συμμετοχή τους στις δραστηριότητες του θεάτρου και του δράματος, οι μαθητές/ μαθήτριες της δημόσιας εκπαίδευσης αναπτύσσουν ικανότητες, δεξιότητες, συμπεριφορές απαραίτητες για την ενεργό συμμετοχή τους στην κοινωνία του 21 ου αιώνα (Πρόγραμμα Σπουδών Θεατρικής Αγωγής, σελ. 2) 15
Βασικά χαρακτηριστικά της Θεατρικής Αγωγής Δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα θέατρο - συλλογικό (ensemble), - δημοκρατικό, - συμμετοχικό, - κοινωνικό που επιχειρεί να προάγει και να μεταμορφώσει γνώσεις, αξίες, στάσεις, συμπεριφορές. Ας τα δούμε αναλυτικά: 16
Βασικά χαρακτηριστικά της Θεατρικής Αγωγής - Το θέατρο και το δράμα αποτελούν παραστατικές μορφές τέχνες και έτσι προσεγγίζονται ως ένα ζωντανό παραστατικό γεγονός όπου οι μαθητές-συμμετέχοντες γνωρίζουν θέατρο κάνοντας θέατρο: Πυλώνες Β, Γ 0 Εργαστηριακή προσέγγιση: 0 με έμφαση στη διαδικασία που προσβλέπει σε ένα αποτέλεσμα (στόχο) 0 το τελικό προϊόν είναι το αποτέλεσμα της εργασίας των συμμετεχόντων στο θεατρικό εργαστήρι, και όχι απαραίτητα η παράσταση προς ένα άλλο ακροατήριο, χωρίς αυτό να αποκλείεται. Πυλώνες Β, Γ - Ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των μαθητών. Σημείωση: όλες οι διαφάνειες που απαντούν στα τόξα και αναλύουν τους στόχους που υπηρετεί η Θεατρική Αγωγή για τους πυλώνες β και γ βρίσκονται στην παρουσίαση «Εισαγωγική επιμόρφωση προς τους επιθεωρητές και στο διήμερο εκπαιδευτικού» 17
Βασικά χαρακτηριστικά της Θεατρικής Αγωγής - Η δομή και οι διαδικασίες που ακολουθεί είναι σχεδιασμένες με τρόπο που να εμπλέκουν τους μαθητές και τις μαθήτριες σε μια διαλεκτική διαδικασία μάθησης, στη διάρκεια της οποίας διερευνούν, αναλύουν κριτικά, αντιπαραβάλλουν, αμφισβητούν και επαναδιαπραγματεύονται γνώσεις, ιδέες και στάσεις ζωής. - Το θέατρο δύναται να επιφέρει μια αλλαγή/μεταμόρφωση στους συμμετέχοντες στον τρόπο που βλέπουν ή σκέφτονται τα πράγματα (efficasious). Πυλώνες Β, Γ Πυλώνες Β, Γ 18
Βασικά χαρακτηριστικά της Θεατρικής Αγωγής - Οι διαδικασίες και τα εργαλεία που χρησιμοποιεί διαμορφώνουν συνθήκες ίσων ευκαιριών συμμετοχής στη μάθηση. Τα παιδιά συμμετέχουν ενεργά και αναλαμβάνουν δράση, δεν είναι παθητικοί δέκτες μιας διαδικασίας που δεν τους αφορά. Πυλώνες Β, Γ - Αποτελεί ένα πολιτισμικό γεγονός μιας που δημιουργείται συλλογικά από τα μέλη μιας συγκεκριμένης κοινότητας -οι μαθητές μιας τάξης, ενός σχολείου, μιας ομάδας- που επικοινωνούν μέσω του δράματος, με σκοπό να κατανοήσουν τη συλλογική και ατομική τους ταυτότητα και να γίνουν οι συγγραφείς των δικών τους ιστοριών Πυλώνες Β, Γ 19
Βασικά χαρακτηριστικά της Θεατρικής Αγωγής 0 διπλή λειτουργία του χώρου: 0 ο χώρος του δράματος και ο χώρος του ακροατηρίου Όταν κάνουμε θέατρο και δράμα, υπάρχει πάντοτε σαφής διαχωρισμός του χώρου των θεατών (το ακροατήριο) από το χώρο των ηθοποιών (ο δραματικός χώρος). Τα παιδιά έχουν συναίσθηση αυτής της ιδιότητας του χώρου. Κάποιες φορές καλούνται να δράσουν ως ηθοποιοί που δημιουργούν και παραστούν τη δράση ως άλλοι, ενώ κάποιες άλλες ως θεατές που παρακολουθούν το δράμα από απόσταση και σχολιάζουν. 20
0 Όλα τα πιο πάνω χαρακτηριστικά λαμβάνονται υπόψη κατά το σχεδιασμό του εργαστηρίου 0 Όλα τα πρακτικά θέματα για τον σχεδιασμό εργαστηρίου αναλύονται στο Βιβλίο Εκπαιδευτικού. 21
Με αφορμή τα θεατρικά εργαστήρια: 0 Το εργαστήρι του «Αλυσοδεμένου Ελέφαντα» http://www.schools.ac.cy/klimakio/themata/theatri ki_agogi/ekpaideftiko_yliko/thematikes_enotites/o_al ysodemenos_elephantas.pdf 0 Το εργαστήρι «Η Χώρα των Παράξενων Ανθρώπων» http://www.schools.ac.cy/klimakio/themata/theatriki _agogi/ekpaideftiko_yliko/thematikes_enotites/chroma ta/i_chora_me_tous_paraxenous_anthropous.pdf 23
Πώς κάνουμε θέατρο και δράμα; (α) Οι 3 αλληλεπιδραστικές διαδικασίες-άξονες αναφοράς: 0 Δημιουργία 0 Παράσταση 0 Ανταπόκριση 24
Δημιουργώ θέατρο/δράμα 0 Η διαδικασία της δημιουργίας περιλαμβάνει όλες τις διαδικασίες και τα στάδια παραγωγής στην κατασκευή ενός θεατρικού γεγονότος που μπορεί να είναι από μια απλή θεατρική σύμβαση (π.χ. ταμπλό) μέχρι μια ολοκληρωμένη παράσταση. Οι συμμετέχοντες θα πρέπει: 0 να γνωρίσουν τις διάφορες θεατρικές συμβάσεις και να μάθουν με ποιο τρόπο θα τις εφαρμόζουν ώστε να παράγουν μια δραματική κατάσταση. 0 να αναπτύξουν την ικανότητα να διαμορφώνουν αποτελεσματικές ομάδες παραγωγής και να διαπραγματεύονται την εκάστοτε δραματική αναπαράσταση έτσι ώστε να είναι αντιπροσωπευτική του εκάστοτε στόχου 0 να επιλέξουν και να δώσουν την κατάλληλη φόρμα στην αναπαράσταση, ώστε αυτή να απηχεί με σαφήνεια τις προθέσεις των μελών της ομάδας παραγωγής (π.χ. ο τρόπος που θα τοποθετηθούν στο χώρο δύο χαρακτήρες της ιστορίας για να δείξουν την άνιση σχέση που έχουν μεταξύ τους). 25
Παραστώ θέατρο/δράμα 0 Η διαδικασία της παράστασης περιλαμβάνει τις ικανότητες και τις γνώσεις που είναι απαραίτητες για το θεατρικό γεγονός να συμβεί. Οι συμμετέχοντες: 0 θα πρέπει να μεταμορφώσουν εαυτούς και αλλήλους, καθώς και το χώρο και το χρόνο- προϋποθέσεις για την κατασκευή μιας εικονικής ή δραματικής πραγματικότητας, που οι συμμετέχοντες θα επικοινωνήσουν μέσα σε ένα ορισμένο φυσικό χώρο. 0 υιοθετούν διάφορους και διαφορετικούς ρόλους: ως θεατές, ως ηθοποιοί μέσα από ρόλο, ως σκηνοθέτες της σκηνικής δράσης, ως συγγραφείς του θεατρικού κειμένου, ως μουσικοί παραγωγοί, ως ρυθμιστές φωτισμού και ήχου, ως χορογράφοι, ως σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι κ.α. 26
Ανταποκρίνομαι στο θέατρο/δράμα 0 Η διαδικασία της ανταπόκρισης περιλαμβάνει τις ικανότητες και γνώσεις που χρειάζονται για να ανταποκριθούν στις διάφορες θεατρικές φόρμες. 0 Οι συμμετέχοντες μαθαίνουν να ανταποκρίνονται υποκειμενικά και αντικειμενικά στο δράμα, να κατανοούν τα συναισθήματα και σκέψεις που πηγάζουν από αυτό, και να αποκωδικοποιούν τη θεατρική πράξη κάνοντας χρήση του κατάλληλου λεξιλογίου. 0 Η διαδικασία της ανταπόκρισης αποτελεί επίσης ένα είδος συντρέχουσας αξιολόγησης, που διαπνέει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, καθώς με αυτό τον τρόπο αξιολογούνται γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες. 27
(β) Τα ιδιαίτερα εργαλεία της Θεατρικής Αγωγής 0 Συμβάσεις (conventions): Τεχνικές μέσω των οποίων ο χρόνος, ο χώρος και η φυσική παρουσία αλληλεπιδρούν και διαμορφώνονται για να δημιουργήσουν διάφορα νοήματα ή σημάνσεις στο θέατρο. 0 Τεχνικές: Μέθοδοι ή/και διαδικασίες που ακολουθούνται για να επιτευχθούν συγκεκριμένοι στόχοι στο δράμα και μπορεί να αφορούν τη χρήση της φωνής, την έκφραση, την κίνηση κ.λπ. 0 Παιχνίδια: χρησιμοποιούνται σε διάφορες φάσεις ενός εργαστηρίου. 28
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε κάθε φορά ποια σύμβαση θα χρησιμοποιήσουμε, γιατί: 0 διαφορετικές συμβάσεις οδηγούν σε διαφορετική εμπειρία του δράματος 0 Η χρήση διαφορετικών συμβάσεων δίνει έμφαση σε διαφορετικές θεατρικές δυνατότητες του χώρου, του χρόνου και της φυσικής παρουσίας. Π.χ.: 0 Μια παγωμένη εικόνα σταματάει το χρόνο του δράματος, δίνοντας την ευκαιρία να αναλύσουμε σε βάθος μια συγκεκριμένη στιγμή στο δράμα. 0 Στη μιμική, ο ηθοποιός χρησιμοποιεί το σώμα και το χώρο με υπέρτερο συμβολισμό, έτσι που να μεταφέρουν στο θεατή συγκεκριμένα νοήματα και προθέσεις. 0 Στο διάδρομο Σκέψης, διερευνούμε ένα δίλημμα που ενδέχεται να αντιμετωπίζει ένας δραματικός χαρακτήρας μια συγκεκριμένη στιγμή στο δράμα. (βλ. Βιβλίο Εκπαιδευτικού) 29
ΘΕΜΑ Σκοπός εργαστηρίου Βαθμίδα/Ομάδα μαθητών/τριών ΠΟΡΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ Θεματικές Ενότητες και Πηγές Δραματικά Στοιχεία: ρυθμός, ένταση, ατμόσφαιρα Είδος Μάθησης: μαθαίνοντας μέσα και έξω από ρόλο Επεισόδια Πλαστικότητα χώρου Μορφή Συμμετοχής Εκπαιδευτικού ΣΤΟΧΟΙ Θεατρικής Αγωγής Γνωστικών Αντικειμένων που εμπλέκει 31
Η αναφορά στους όρους «θέατρο» και «δράμα» 0 Για λόγους συνέπειας στην ιστορική τους διαδρομή 0 οι όροι Θέατρο και Δράμα συνοψίζουν όλες τις πρακτικές που ανέπτυξαν και διαμόρφωσαν κατά καιρούς διάφορες φόρμες συμμετοχικού θεάτρου με έμφαση στη διαδικασία δημιουργίας θεάτρου παιδευτικού χαρακτήρα. 0 υιοθετούμε τον όρο Θεατρική Αγωγή περιλαμβάνει την παιδεία για το θέατρο και το δράμα και την αγωγή μέσα από αυτά- (Θεατρική Παιδεία και Αγωγή=Drama and Theatre Education) επειδή αναγνωρίζουμε τη σχέση του Δράματος με το Θέατρο, μιας και η χρήση και αφομοίωση στην εκπαίδευση ειδών θεάτρου από την παγκόσμια ιστορία με παιδαγωγικό και κοινωνικοπολιτικό και πολιτισμικό χαρακτήρα, γίνεται από τη στιγμή που δημιουργήθηκε το Δράμα στην Εκπαίδευση. 32
ΔΟΜΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ Βασικοί άξονες Α) ένα συνεκτικό σώμα γνώσεων 0 οι γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για θεατρική επικοινωνία. Β) καλλιέργεια αξιών, στάσεων, συμπεριφορών που απαρτίζουν την σύγχρονη δημοκρατική πολιτότητα Γ) καλλιέργεια ικανοτήτων-κλειδιών που απαιτούνται από την κοινωνία του 21 ου αιώνα 0 (Β+Γ) Οι ικανότητες, δεξιότητες, αξίες, συμπεριφορές που καλλιεργούνται και προάγονται μέσα από τις διαδικασίες και τα εργαλεία της Θεατρικής Αγωγής. 33
Ενιαίο πρόγραμμα σπουδών Προδημοτικής και Δημοτικής Εκπαίδευσης 0 Επίπεδο 1: Προδημοτική Εκπαίδευση-Β Δημοτικού 0 Επίπεδο 2: Γ -Δ Δημοτικού 0 Επίπεδο 3: Ε - ΣΤ Δημοτικού 34
ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ (διερεύνηση, διασκευή, διαμόρφωση, ερμηνεία ) ΠΑΡΑΣΤΩ (παραγωγή, παρουσίαση) ΕΠΙΠΕΔΟ 1 ΕΠΙΠΕΔΟ 2 ΕΠΙΠΕΔΟ 3 Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες διερευνούν στοιχεία και τεχνικές του δράματος και ανταποκρίνονται σε αυτό ενεργοποιώντας τις εμπειρίες και τη φαντασία τους. Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες μοιράζονται την εμπειρία που βιώνουν στο δράμα και το θέατρο με άλλους που τους παρακολουθούν. Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες διερευνούν και χρησιμοποιούν στοιχεία, τεχνικές και συμβάσεις του δράματος για διάφορους σκοπούς και αναπτύσσουν ιδέες στο δράμα βασισμένοι/ες σε προσωπικές εμπειρίες, μυθοπλασία και άλλα ερεθίσματα. Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες χρησιμοποιούν ικανότητες για παράσταση που αφορούν στον λόγο, την κίνηση και το συναίσθημα με σκοπό την επικοινωνία νοημάτων. Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες συνδυάζουν δραματικά στοιχεία, τεχνικές και συμβάσεις για να διευρύνουν το δράμα μέσα από διάφορες δραστηριότητες, και διαπραγματεύονται μεταξύ τους, μέσα ή έξω από τον ρόλο, τη δημιουργία πιθανών καταστάσεων ή αφηγήσεων. Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες σχεδιάζουν τη σκηνική δράση και κάνουν πρόβες για να παρουσιάσουν ολοκληρωμένα μια θεατρική πράξη. ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΟΜΑΙ (αξιολόγηση και εφαρμογή γνώσης και κατανόησης) Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες περιγράφουν ιδέες και συναισθήματα που βίωσαν στη διάρκεια ενός θεατρικού γεγονότος. Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες περιγράφουν εμπειρίες που βίωσαν κατά τη διάρκεια του δράματος, εκφράζουν απόψεις ανταλλάσσοντας ιδέες με τους άλλους, περιγράφουν και ερμηνεύουν παραστάσεις που έχουν παρακολουθήσει. Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες συζητούν με θεατρικούς όρους και ερμηνεύουν αυτά που έμαθαν και κατάλαβαν μέσα από τη βιωματική τους εμπειρία στο θεατρικό γεγονός που δημιούργησαν οι ίδιοι ή άλλοι γι αυτούς. 35
Α) Ως μια νέα πρόταση παιδαγωγικής 0 Επιτελεί ένα βαθιά κοινωνικό και παιδαγωγικό ρόλο στο αναλυτικό πρόγραμμα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. 0 Σκοπός της είναι να εκπαιδεύσει τα παιδιά να προβάλλουν τη δικιά τους φωνή στα δημόσια δρώμενα. Μέσα από το θέατρο/δράμα, οι μαθητές/μαθήτριες καλλιεργούν και αναπτύσσουν τις ικανότητες, δεξιότητες, στάσεις και συμπεριφορές του ενεργού πολίτη (πυλώνες β και γ ) 37
0 ι) η παιδαγωγική της Θεατρικής Αγωγής ή αλλιώς το εργαστηριακό μοντέλο μάθησης 0 ιι) η παιδαγωγική της Θεατρικής Αγωγής σε συνδυασμό με άλλες παιδαγωγικές πρακτικές 38
Β) Η Θεατρική Αγωγή ως διαθεματική και διεπιστημονική παιδαγωγική 0 Οι θεματικές ενδέχεται να προέρχονται από τις θεματικές των υπόλοιπων γνωστικών αντικειμένων ή να αφορούν πτυχές των διάφορων αντικειμένων του σχολικού προγράμματος: 0 Το εργαστηριακό μοντέλο λειτουργεί διαθεματικά: χρησιμοποιούμε τα ιδιαίτερα εργαλεία της Θ.Α. ως μέσα για να προσεγγίσουμε μια ενότητα 0 Το εργαστηριακό μοντέλο λειτουργεί διεπιστημονικά: χρησιμοποιούμε τα ιδιαίτερα εργαλεία της Θ.Α. ως μέσα για να δημιουργήσουμε το χώρο όπου διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα συναντώνται και αλληλεπιδρούν πραγματοποιείται σε διδακτικό χρόνο των διάφορων γνωστικών αντικειμένων που εμπλέκει 39
Γ) Η Θεατρική Αγωγή ως Γλώσσα και Πολιτισμός 0 Αποτελεί ένα από τα τρία αντικείμενα του μαθήματος: 0 μπορεί να αποτελέσει τη μοναδική πρακτική για να δομήσει την εμπειρία μάθησης 0 Άρρηκτη η σχέση θεάτρου και Γλώσσας: 0 Μέσα από τα συγκεκριμένα δραματικά πλαίσια που δημιουργεί, παρέχει το μέσον στα παιδιά να βιώσουν και να κατανοήσουν τη λειτουργία των διαστάσεων (πεδίο, τόνος, τρόπος) του συγκείμενου. Για παράδειγμα: 0 Λειτουργούμε μέσα από ποικίλους κοινωνικούς ρόλους 0 Επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε διαφορετικούς σημειολογικούς κώδικες 0 Υιοθετούμε διαφορετικούς τρόπους ομιλίας 0 Ο ρόλος μας και η δράση μας διαμορφώνεται από τους παράγοντες επικοινωνίας 40
Δ) Ως Γνωστικό Αντικείμενο 0 Αναγνωρίζοντας την αξία της ως ιδιαίτερη μορφή παραστατικής τέχνης, η Θεατρική Αγωγή προσδοκεί σε ειδικές γνώσεις, δεξιότητες και στρατηγικές που άπτονται του αντικειμένου της, και συμβαδίζουν με τους ιδιαίτερους στόχους της ως τέχνη. 0 Ενιαίο Ολοήμερο σχολείο: (2 διδακτικές περιόδους που μοιράζεται με τη Λογοτεχνία) 0 Δυνατότητα για να χρησιμοποιήσουμε αποκλειστικά την παιδαγωγική του θεατρικού εργαστηρίου 41
Βασική Επισήμανση σχετικά με όλους τους τρόπους ένταξης της Θεατρικής Αγωγής 0 Δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε την πρόθεση να μάθουμε μέσα από το θέατρο από την πρόθεση να επικοινωνήσουμε θεατρικά αυτό που μαθαίνουμε και ανακαλύπτουμε: 0 Καθώς προσεγγίζουμε το θέατρο/δράμα ως εργαλείο για να μάθουμε κάτι άλλο, χρησιμοποιούμε ταυτόχρονα τις διαδικασίες του και τα ιδιαίτερα εργαλεία του, το προσεγγίζουμε δηλαδή και ως γνωστικό αντικείμενο. 42
Το παράδειγμα του «Αλυσοδεμένου Ελέφαντα» 0 Πώς το πλαίσιο του δράματος πρεσεγγίζει μια ενότητα διαθεματικά και ταυτόχρονα ενωποιεί τα διάφορα γνωστικά αντικείμενα μέσα από ένα πρίσμα διεπιστημονικότητας. Ας δούμε το παρακάτω σχήμα: 43
Λογοτεχνία Αγωγή Ζωής Γλώσσα ΠΕ/ΕΑΑ Τεχνολογία Δραματικό Πλαίσιο Εικαστικά Θρησκευτική Αγωγή Μουσική Μαθηματικά Ιστορία 44
Λογοτεχνία: ανάγνωση και επεξεργασία λογοτεχνικών κειμένων σχετικών με το θέμα Τεχνολογία: χρήση του Movie Maker, ή Photo Story για μοντάρισμα υλικού και δημιουργία κειμένων. ΠΕ/ΕΑΑ: η σημασία στη σχέση ανθρώπουφύσης Μουσική: δημιουργώ τη μουσική σύνθεση των εμποδίων και της κατάρρευσης τους Αγωγή ζωής: ανάπτυξη και ενδυνάμωση εαυτού Θεματική Θεατρικής Αγωγής: προσωπική ανάπτυξη/ εκμετάλλευση ζώων Μαθηματικά: η ιστορία του πρωταγωνιστή ως μια σειρά από προσθέσεις και αφαιρέσεις. Γλώσσα: πολλαπλές οπτικές του θέματος ζώα και τσίρκο, ιδεολογική τοποθέτηση της κάθε ομάδας παραγωγής. Εικαστικά: δημιουργώ εικαστικά το «ταξίδι» του πρωταγωνιστή προς την απελευθέρωση Θρησκευτική Αγωγή: η σχέση με τον εαυτό μας και τους άλλους μέσα από τις αξίες του χριστιανισμού Ιστορία: παραδείγματα «αλυσοδεμένων» ανθρώπων ή λαών 45
Το παράδειγμα της «Χώρας των Παράξενων Ανθρώπων» 0 Πώς το πλαίσιο του δράματος προσεγγίζει μια ενότητα διαθεματικά και ταυτόχρονα ενωποιεί τα διάφορα γνωστικά αντικείμενα μέσα από ένα πρίσμα διεπιστημονικότητας. Ας δούμε το παρακάτω σχήμα: 46
Λογοτεχνία Αγωγή ζωής Γλώσσα Τεχνολογία Δραματικό πλαίσιο Εικαστικά Μουσική Μαθηματικά Ιστορία Θρησκευτική Αγωγή 47
Θρησκευτική Αγωγή: ο σεβασμός στη διαφορετικότητα και η αποδοχή ως πράξη των χριστιανικών αξιών, παραδείγματα από τη θρησκευτική ζωή. Αγωγή ζωής: αποδοχή και διαχείριση διαφορετικότητας και διαπολιτισμικότητας Μουσική: δημιουργώ τη μουσική σύνθεση της μέρας της απέλασης Τεχνολογία: χρήση του Movie Maker, ή Photo Story για μοντάρισμα υλικού και δημιουργία κειμένων. Γλώσσα: παραγωγή κειμένων που απορρέουν από την ιστορία, και που αποτυπώνουν προσωπικές απόψεις με βάση την παιδαγωγική της Θ.Α., ερωτηματολόγιο για να διερευνήσω τις τάσεις της κοινότητάς μου απέναντι στην ξενοφοβία. Θεματική Θεατρικής Αγωγής: διαπολιτισμικότητα/ ξενοφοβία Μαθηματικά: παριστώ σε γραφική παράσταση τις τάσεις της σχολικής μου μονάδας για τους ξένους. Εικαστικά: αφηγούμαι μέσα από εικόνες τις περιπέτειες του πρωταγωνιστή/ το εικαστικό μέρος της αφίσας κατά της ξενοφοβίας Λογοτεχνία: επεξεργασία λογοτεχνικών κειμένων σχετικών με το θέμα Ιστορία: παραδείγματα λαών ή ανθρώπων μεταναστών που αντιμετώπισαν τις συνέπειες της ξενοφοβίας 48
Προϋποθέσεις για επιτυχή εφαρμογή αυτού το μοντέλου παιδαγωγικής ; (τι σημαίνει πρακτικά σε διδακτικό χρόνο) 0 Αποτελεί μέρος της καθημερινής μας πρακτικής 0 Μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνδιαστικά με άλλες πρακτικές που ακολουθούμε στην τάξη για οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο 0 Μπορεί να αποτελέσει την μόνη πρακτική, όπου και όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο, για να δομήσει μια εναλλακτική εμπειρία μάθησης 49
Βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε 0 Πολυκάρπου, Χ. (2012). Θεατρική Αγωγή: Θεωρία και Πράξη στη Δημοτική Εκπαίδευση. Λευκωσία: ΥΠΠ. 0 Πολυκάρπου, Χ., Καρίττεβλη, Θ., Νικολαίδου, Δ., Παλαίχωρου, Ε., Χατζηιωάννου, Γ. (2011) Θεατρική Αγωγή: Πρόγραμμα Σπουδών για το Δημόσιο Σχολείο, Λευκωσία:ΥΠΠ. 0 Arendt, H. (1989) The Human Condition, Chicago: University Press. 0 Boal, A. (1995) The Rainbow Of Desire, Jackson, A. (trans.), London: Routledge. 0 Boal, A. (1999) Theatre of the Oppressed, Charles, A. & Leal McBride, M., (trans.), London: Pluto Press. 0 Freire, P. (1996) Pedagogy of the Oppressed, London: Penguin Books Ltd. 0 Geertz, Cl. (1975) The Interpretation of Cultures, London: Hutchinson. 0 Monk, N., Chillington-Rutter, C., Neelands, J. & Heron, J. (2011) Open-Space Learning, UK: Bloomsbury 0 Neelands, J., (1998) Beginning Drama 11-14, London: David Fulton Publishers 0 Passerin d Entreves, M. (1992). Hannah Arendt and the Idea of Citizenship in Mouffe, C. (ed.) Dimensions of Radical Democracy: Pluralism, Citizenship, Community, London: Verso. 0 Polycarpou, Ch. (2002) Recreating a Theatre of Myth; Pedagogy and Heritage in a Theatre for Cypriot youth,warwick University, UK: Unpublished doctoral thesis. 0 Winston, J. (2004) Drama and English at the heart of the curriculum; Primary and Middle years, London: David Fulton Press. 50